m
m
Bericht
Op Zaterdag 16n December 1905.
5 centimcn 't blad»
Vlaamsch en Katholiek
STADSNIEUWS
Gemeenteraad
G ezo 11 d heids we r k en
Aanbesteding
Tooneelfeest
In dc ïweinszaal
40te jaar. Talmerk 2085
TELEFOON 52
f> trekken bij den Uitgever, Th 36, in de Boter strate, te Fper, en bij 's land boodschap we sen ofte post, tegen 3 frank jaar».
Echt efn recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Verslag der zitting van
Zaterdag pn in Wintermaand igoS.
632
653
522
539
5 14
488
3go
435
43o
333
236
384
189
240
Sl- Maartens
Godshuizen
Stadsbegrootiug voor 1906
5
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 31". 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
11'cs moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Botersïrate,
Tk £6, te Yper.
m
m
er is een
heldhaftig
kostelijk
De nieuwe inschrijvers op hel
Nieuwsblad voor 1906 krijgen do
gazette voor nieten van nu tot Nieuw
jaar.
Genoeg is het geweten dat het Staatsbe
stier - en daar in doet het zeer welgroote
sommen besteedt om oude gebouwen zooals
merkweerdige kerken, oude abdijen, zelfs
onbewoonde kasteelpuinen van verval of
volledige verdwijning te redden. Aan die
gebouwen, die getuigen van een roemrijk
verleden, zijn immers geschiedkundige her
inneringen verbonden en die stomme, dood-
sche muren met hunne wijde oogholten en
afgewreten schedels spreken tot ons van
vroeger strijden en zegenpralen.
Doch, niet waar, geachte lezer,
ander gedenkstuk ons door het
voorgeslacht achtergelaten, een
erfdeel, buiten alle andere een erfdeel dat
in zijne armen en geloof en goede zeden
eigen aard en zelfstandigheid, eigene weerdf
en vroomheid draagt dat geliefkoosd, eer
biedweerdig erfdeel is de Taal. De taal is
gansch het volk heeft een groote denker
gezeid.
Door de taal spreken tot ons nog, die
overleden geslachten, welke van over meer
dan duizend jaar door hunne verkleefdheid
aan het geloof uitschenen.
Gaat de taal te kwiste en het vlaamsch
is meer in gevaar dan men denkt gaat de
taal te kwiste, dan gaan ook bet geloof en de
goede zeden te niete.
Verliezen de Vlamingen, met hun stand
vastig karakter en fraaien wil, het geloof
wij vreezen dat zij nog boosaardiger, nog
gevaarlijker zouden zijn dan de Franschen
In de Walenstreek van ons land wordt de
invloed, het uitwerksel van den franschen
geest het meest gevoeld. Ehwel die .streek is
voor wat de evenredigheid der geboorten op
het getal inwoners aangaat vei ten achter bij
de vlaamsche streek, gelijk de volgende aan
teekeningen van over eenige jaren aantoo-
nen
De bekendmakingen kostdi 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas. 'e Brussel, Tk 31, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place dé la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, v n al die buiten Oost-
Weslviaanderen wonen.
Vlaamsche
Steden of gemeenten
Meenen
Boom
Hasselt
Hamme
Gheel
Merxem
Thielt
Waalsche
Steden of gemeenten
Herstal
Quaregnon
Wasmes
Hoei
Ougrée
Dison
Paturages
Bevolking Geboorten
19000
16000
15ooo
14000
i3ooo
12000
11000
Bevolking Geboorten
19000
16000
15ooo
14000
i3ooo
12000
11000
De plicht is het voor den Staat de vlaam
sche taal, de spraak der meerderheid van de
Belgen van verval en ondergang te redden.
Omdat dehoogere standen, zegt Hooglee
raar Deceulemeer, onze schoone en rijke
moedertaal voor te gemeen, te plat en te
boersch vinden, ze aan hunne kinderen niet
leeren en niet laten leeren moeten honderden
en duizenden andere kinders het bezeuren en
wordt in 't middelbaar onderwijs eene
vreemde taal, het fransch, als voertaal gebe
zigd
Is dat niet vernederend, hoogst nadeelig,
ja zelfs schadelijk voor ons Vlamingen
Daarom smeeken, vragen en eischen wij
de stemming van Coremans wetsvoorstel.
Dan zal er wat recht aan onzen stam
gedaan worden. Dan zal er een straal hoop
en betrouwen in ons hert dalen, meer
broederlijkheid onder de verscheidene stan
den komen en dan, ja dan zullen de Vlamin
gen, in mei aanstaande met vollen moed en
vereenigde krachten tegen den vijand van
Kerk en Staat, tegen liberalen en socialisten
te velde trekken.
V. H.
De openbare zitting begint ten 5 ure.
De heer Burgemeester zit voor. Zijn nog
aanwezig de heeren Schepenen Struye en
Vanden Boogaerde de raadsheeren Fraeijs,
Fiers, Vanderghote, D'Huvettere, Vanden
Peereboom, Bouquet, Sobry, Iweins d'Eeck-
houtte en Lemahieu, benevens de heer
schrijver M. Gorrissen,
't Verslag der zitting van i8n November
laatst wordt goedgekeurd.
MM. Begerem en Vande Voorde, die
beiden onpasselijk zijn, worden verontschul
digd de openbare zitting bij te wonen.
De heer Voorzitter leest eenen brief van
HK. H. de Gravin van Vlaanderen, die den
raad bedankt voor de deelneming in den
rouw.
't Plein bij de statie heet Statieplein, place
de la Station en niet place de la Gare.
Er wordt den gemeenteraad bericht dat de
weg naar Elzendamme voorloopig blijft
gelijk hij is, om reden dat de stad in de
kosten van onteigening en verbreeden der
strate niet 'n wil tusschenkomen.
De heer Voorzitterzegt dat Yper met
tusschenkomt omdat de kalsijde eene Staats
baan is.
De lijste der kinders die recht hebben op
kosteloos onderwijs, wordt bepaald goedge
keurd. De opmerkingen door den heer Sobry
in de voorgaande zitting gedaan werden
ongegrond bevonden.
De begrooting voor 1906 der kerkfabriek
van Sint-Maartens wordt gunstig beoordeeld
Zij sluit in ontvangsten met fr. 11.649 86 en
in uitgaven met fr. 16.938.48, latende een
tekort van 5288 fr. 62.
De raad is van gedacht dat de Godshuizen
een perceel grond mogen verkoopen aan
M. Ligy, alsook een deel boomen, taillie en
sparren openbaar mogen te koop stellen.
De bevolking van rechtswege is 17073 op
3in December laatst, maar metterdaad be
draagt het getal inwoners i8.55o, dat is een
verschil van 1477. Op 3in December 1900
bedroeg het getal inwoners 16.552In 4 jaar
is de bevolking bijgevolg vermeerderd met
meer dan 5oo inwoners of juist 521.
De heer Voorzitter leest de verschillige
artikels der begrooting, die beurtelings
aanveerd worden. Wij geven de voornaamste
bemerkingen die onder de bespreking werden
gedaan.
Bij de laks op de openbare dansfeesten
doet de heer Voorzitter opmerken dat de
nieuwe taks werd goedgekeurd door het
Staatsbestuur, maar dat deze nieuwe taks
maar de helft bedraagt van de vroegere, dat
er daar bijgevolg eene vermindering is van
de helft der lasten op het dansen. Dit zij
gezeid om alle verkeerde uitlegging te ver
mijden.
Een krediet wordt gestemd om het plein
achter het gevang te beplanten met boomen.
Verschillige raadsheeren zouden willen dien
grond zien verpachten voor kleine hovingen,
maar de meerderheid denkt dat het beter is
boomen te planten. M. D'Huvettere zou
begeeren dat de huizen Siroux ten minste
eenen gebruikbaren uitweg vinden om op de
eene of de andere manier in stad te geraken
M. de VoorzitterWij hebben dikwijls
ontraden daar te bouwen, voorziende de
moeilijkheid die nu bestaat. Men heeft niet
willen luisteren
M. Vanden Boogaerde denkt dat de
stad om moeilijkheden te ontgaan, zelve
geen weg en mag leggen, maar er zal steen
gruis en asschen ter beschikking gesteld
worden om een bruikbaar wegeltje te maken.
De stad zal de ijskelders openbaar ver
pachten en eens zien welke de gevolgen
zullen zijn.
M. D'Huvettere keurt goed dat de stad
het water doe betalen door de Vlaanders en
de trammaatschappij, maar hij zou willen dat
de bewoners van 't Hoornwerk en de Mee-
nenpoort gebruikbaar'water krijgen. Daarom
zou hij eene buis aan de waterleiding ver
binden en, al ware het maar een paar uren
daags water ter beschikking geven dier be
langrijke wijk.
M. de Voorzitter denkt dat de water
kwestie hare oplossing zal krijgen na
Nieuwjaar bij middel eener leening. De
buitengewone inkomsten van stad en zijn
niet in state groote werken te ontdragen
gelijk er hier behoofen gedaan te worden
de waterkwestie, de herstelling der Halle,
Sint Maartenskerke, St Pieterskerke, 't vol
trekken onzer vuilgoten ofte riolen, enz.
zijn zoovele werken die groote kapitalen
vereischen. De gewone inkomsten van stad
zijn toereikend om de lasten te ontdragen
die de leerling zal meeslepen, en 't en is
maar redelijk dat onze nakomelingen, die
de voordeelen dezer werken zullen genieten,
er ook een deel der lasten van dragen.
Het water aan de Meenepoorte zal dan
ook kunnen gegeven worden.
M. D HuvettereIk verneme daar van
M. Vanderghote dat de tram Yper-Meenen
water heeft van stad. Zou er daar geen
klein kraantje een paar uren daags misschien
ter beschikking kunnen gesteld worden van
dit belanrijk kwartier.
M. de VoorzitterWe zullen zien als
er middel is om u voldoening te geven.
In alle geval dat zal kunnen gedaan worden
naNieuwjaar als de waterkwestie opgelost is.
M. D'Huvetterezou begeeren dat de
juiste ure der statie of het juist verschi
dagelijks aangeduid worde bij het policie-
bureel.De familie van den lieer burgemeester
en van den heer schepene Vanden Boogaerde
hebben beide kunnen oordeelen deze weke
hoe onaangenaam het is de juiste ure niet te
hebben.
M. de Voorzitter. Alle dage wordt de
juiste ure opgegeven en het stadsuurwerk
juist gezet er is altijd 7 minuiten verschil
M. Bouquet Zou begeeren de deuntjes
van den beiaard te doen veranderen.
M. de VoorzitterInderdaad, de gedane
keus over drie vier jaar en is niet te wel
gelukt. We zullen eens muziekanten daar
over raadplegen.
M. Lemahieu Vraagt 5oo fr. meer voor
de peerdenfeesten. Met 1000 fr. kan men
niet genoeg, en de laatste feesten hebben
bewezen dat er op dien weg middel is om tot
iets te komen.
M. de Voorzitter De schepenraad onder
steunt het voorstel van M. Lemahieu.
M. Bouquet is ook van 't gedacht en de
raad stemt eenpariglijk 5oo fr. meer.
- Er wordt beslist een policieagent bij te
noemenhet is noodig doordien dat de
bevolking merkelijk vermeerderd is.
M. D'Huvettere klaagt over den voet
weg van de Meenenpoorte naar de Bascule
Hij is volstrekt onbruikbaar de stad zou
hem moeten hersteilen.
M. de Voorzitter. Hij behoort aan den
Staat. Wij zullen aandringen omdat hij
spoedig hersteld worde. (1)
De Provincie zal ook het voorland her
stellen van de Bascule naar de Catotjes.
Bij de schooluitgaven vraagt de heer
Sobry dat de kosten der prijsdeelmg in
betalende Stadsschool zouden verminderd
worden. Daar is een krediet van 1000 frank
ingeschreven, en de achtbare raadsheer stelt
voor het op 400 fr. te brengen, "t Is no
ruim genoeg voor de honderd kinders cue
er zijn in de lagere en bewaarschool te gare
Dat is een prachtuitgave die wel mag ver
minderd worden.
M. de Voorzitter.— Die duist frank dienen
ook voor andere scholen.
M. Sobry In de lagere scholen heeft
men reeds iiZ-j fr. van de fondatien. Dat en
is juist al niet meer om te klagen.
Verleden jaar werd er in Yper 69.940 fr
besteed voor openbaar onderwijs.
M. de Voorzitter. De opbreagst der
fondatien heeft eene vaste bestemming, wij
moeten ze eerbiedigen.
(1) Vermits er nu overal boomen geplant
worden, zou de stad nieL goed vladen er te
planten al den rechterkant van de Nieentm
poorte naar de Bascule. De weg
breed genoeg, en t zou een schoon
geven aan de inkomst van stad al dien kant.'
ten minste als men er behoorlijker boomen
zet dan op de markt en in de Rijselstrate.
M. Struye twijfelt als de gevers wel
hun geld hebben bestemd voor prijsdeelin-
gen. Die zaak behoorde nader onderzocht
en beslist te worden.
Na eene lange bespreking tusschen de
heeren Voorzitter, Sobry en Struye, beslist
de raad het krediet van 1000 fr. te behouden,
maar er enkel 400 fr. van te doen dienen
voor de betalende meisjes der bewaarschool.
De zaak der fondatien zal later grondig on
derzocht worden.
MM. Fraeijs, Vanderghote, Bouquet en
Sobry stemmen tegen het krediet van
1000 fr.
M.Sobry dringt aan om de Bellewaard-
straat te doen besteenigen door werklieden
van stad.
M. de Voorzitter vindt de zaak onmo
gelijk.
Er wordt beslist dit jaar de St-Jacobs-
strate te heileggen. Het is te hopen, zegt de
heer Voorzitter, dat men niet en zal vinden
dat het te vroeg is en dat het te eerder gedaan
wordt omdat twee leden van den Schepen-
raad daar wonen.
M. D'Huvettereis er niet tegen, maar
beveelt ook de Cartonstraat aan, zelfs al
moest men zeggen dat het is omdat hij daar
woont. (Alg. gelach).
De stad beslist eene schrijfmachien aan
te koopen als deze der Burgerlijke Gods
huizen. Men kan er een halven klerk mêe
ontsparen, 't Zal eene Remigton zijn van
600 fr.
Er wordt 1000 fr. gestemd voor farden
en andere benoodigheden in de archieven.
De heer Voorzitter brengt hulde aan de
vaardigheid en de werkzaamheid van den
handvestbewaarder.
3oo fr. worden bestemd voor stoelen in
Stadstheater.
Een nieuw krediet van 1000 fr. wordt
gestemd voor het Slachthuis, zoodat de
herstellingen nu 3ooo fr. zullen beloopen.
Die uitgave wordt nog al hevig beknibbeld.
M. Fiers, een man van 't vak, had voorzeid
nogthans dat de werken 3ooo fr. zouden
kosten.
M. Sobry zou begeeren dat men in
't vervolg juist zou bepalen wat een werk
moet kosten.
M. de Voorzitter en M. de Schepene
Vanden Boogaerde denken dat het soms
moeilijk is te bepalen hoeveel de herstellingen
zullen bedragen.
M. Fraeijs stelt voor als voorgaandelij
600 fr. te stemmen voor de diensten beweze
door de Koninklijke Fanfare.
M. de Voorzitter denkt dat de Fanfare
minder diensten bewezen heeft dan de
voorgaande jaren.
M. Fraeijs. Een concert werd belet door
het slecht weder.Het krediet wordt een
parig gestemd.
M. D'Huvetteredoet breedvoerig aide
voordeelen kennen van het oprichten van
een schietplein of stand. Andere steden die
zelve het belang niet hebben van Yper,bezit
ten een schietplein en genieten erdoor groote
voordeelen.
Spreker overhandigt aan den Voorzitte
een vertoogschrift waarin Yperlingen van
alle partijen, van allen rang en stand het
oprichten van zulk schietplein vragen. Tot
de heer Voorzitter M. Colaert zelf heeft het
geteekend. [Gelach).
Het tegenwoordig ontwerp zou ongetwij
feld veel minder kosten dan het vroegere, dat
op 3o.ooo fr. werd beraamd.
M. de Voorzitter heelt inderdaad een
vertoog ontvangen van M. Ligy, hoofd der
Burgerwacht, die vraagt dat er hier eenen
stand opgericht worde.
Het vroeger ingediend ontwerp werd niet
aanveerd, om reden dat het gevaar opleverde
De begrooting ware in state de kosten
van het oprichten van een schietplein te
ontdragen, maar we zijn van oordeel dat
zulke uitgave best door de leening zou
betaald worden. Wij hebben vernomen dat
Brugge een stand bezit gelijk wij er eenen
zouden begeeren. Seffens hebben wij plans
en bestek gevraagd aan het Brugsche Stads
bestuur,maar tot nu toe nog niet ontvangen
Zoodra wij van de plans in bezit zijn
zuiler^ wij met M. Ligy naar Brugge gaan
zien f n u verders voorstellen doen, alsmede
dery T^Tinister en zijn bureeloverste M
raadplegen,
inschrijven van een kredriet is
geen bewijs dat wij tegen het voorstel van
M. D'Huvettere zijn, maar we denken dat
zulke belangrijke uitgave beter bij middej;
der leening zou geregeld worden, meteen
met de andere groote werken waarover ik
reeds gesproken heb waterkwestie, herstel
ling van Halle, Sint Maartenskerke, klooster
der arme klaren, voltrekking der vuilgoten,
enz.
Er wordt beslist de voorlanden der Dix-
muidestraat te voltrekken.
M. Sobry begeert nog nieuwe riolen
maar de heer Voorzitter zegt dat er reeds
voor verre boven de 100.000 fr.zijn gemaakt,
al was er maar 100.000 fr. voor bestemd in
de leening.
Een krediet wordt gestemd om een leuning
te plaatsen rond de waterwerken.(machienen
der waterleidingen.)
M. Fraeijs doet opmerken dat de leuning
bij de Meenenpoorte in zeer slechten staat
is en gedurig gevaar oplevert.
M. D'Huvetterezegt dat geheel het
metselwerk wegzinkt en dringende herstel
ling eischt.
M. de Voorzitter. Dat is nog een werk
ten laste van den Staat. We zullen aandringen
opdat leuning en metselwerk spoedig
worden in staat gesteld.
Een krediet van 35oo fr. wordt gestemd
voor een festival in 1906 en 9000 fr. voor
veranderen der oude en plaatsen van nieuwe
gazlanteerns.
De zitting wordt opgeschorst ten 8.o5.
In geheime zitting wordt de heer advokaat
Alex. Berghman benoemd als h4 der Gods
huizen en de heer advokaat Alb. JBiebuyck
als dischheer, de eerste ter vervanging van
M. Meersseman, ontslaggever, en de tweede
ter vervanging van M. Tack, overleden.
Heden Zaterdag 16 December, ten 5 ure,
opnieuw openbare zitting van den Raad.
Ook heden Zaterdag namiddag, ten 2 ure
vergadering van den Katholieken Bond
in 't Volkshuis, voor de aanduiding van
eenen Voorzitter, 4 ondervoorzitters,
schrijver, hulpschrijver en schatbewaarder,
alsmede 10 leden van het uitvoerend comi-
teit.
Al de afgeveerdigden van den Bond van
geheel het arrondissement zijn ertoe uitge
noodigd.
Een koninklijk besluit van 3on November
erleent de volgende toelagen voor Het ver-
riciiten van gezondheidswerken
Yper, 4.469 fr. Yper, 900 fr. Yper,
163 fr.
Voor het onderhoud der krijgsgebouwen
te Yper hebben aangeboden Wed. Roose
en Zoon, Yper, 16 vermindering A. Al
leman, Yper, 14.50% en A. Desmidt, Yper,
'/o.
Zondagavond ten 7 ure, groot toon-en
lijfoefenkundig feest in 't Volkshuis,gegeven
door St Michielsgilde, met medehulp van
St Michielsharmonie.
Verschillige vaderlandsche liederen zullen
met medehulp door zangmaatschappij de
Orphéon gezongen worden.
Hetcerste Concert van 't Winterseizoen
is voor de koninklijke eene gelegenheid
geweest om aan de talrijke en uitgekozene
menigte, die de ïweinszaal vervulde, te
bewijzen dat zij steeds vooruit gaat op de
baan der kunst.
Fidelio, een prachtige bladzijde van den
onsterfelijken van Beethoven, en Marche
auxflambeaux van Meyerbeer, meesterlijk
gespeeld, deden de uitmuntende hoedanig
heden van de muzikanten uitschijnen en
getuigden van eensgezindheid en iever. De
leden en den Bestierder halen er eere van.
M. Verstraete heeft reeds meermaals be
wezen dat hij met hert en ziele zijn muziek
en zijne muzikanten genegen is, en, die er
aan hadden kunnen of durven twijfelen, heb
ben in het feestmaal van Ste Cecilia gezien
