D I
EN OMMELANDS,
WANDEL-CONCERT
m
m
Op Zaterdag 30" December 1905.
5 centï men niad.
40" jaar. Talmerk, 2087
Hulde van eerbied
en genegenheid
voor de Mission na rissen
van den Congo
De tegenstrevers
der Werklieden
Vlaamsch en Katholiek
ROND DE WERELD
Rusland
Duitschland
X
Engeland
Vrankrijk
Nieuwe Voorzit!er
Spanje
Voor Z. H. den Paus
STADSNIEUWS'
Stadhuis Pauwelszaal
ZONDAG 31 DECEMBER
in den Katholieken Kring
ïn de Iweinszaal
CINEMATOGRAPH IE
Diefstal in St Maartenskerke
it eh. ten bij dtn ditge-.. ;r, 36, in de Boter sir ate, te f per, en bij land boodsck&pwezen oftq poet, teqen 3 frank jaari
't Nieuwsblad van Yper verschijnt *s Vrijdags, en's Zaterdags na
de inaikt, tegen 3 f. s jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min ie trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstkate,
T* £6, te Vper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
\persch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal S
e.ic
o.to
o.to
o.to
Droevig is het om bestatigeu da:
le zoo rechtveerdige en gematigde
eischerj der Viamiugeatugengekanten
met mestrouwen aanzien worden. Nog
zooveel te droeviger en te spijdgoi
is bet, omdat die tegenwerking kom1
van degenen, welke onze eivchen hei
meest zonden moeten ondersteunen
Wie ziin inderdaad in den land
de getrouwigste katholi ken Zijtn hel
de Vlamingen niet 't Is waar, eexrigu
verdeeldheid is door de zoogezegde
demokraten ingebrachh. Maar is de
vernedering en verstooting onzer
moedertaal geene reden, die bet zijne
b gebracht heeft tot den opstand van
die ongelukkige verdwaalden
't Is nu al zoo lang dat Coiv;mans
en zijne medeonderteekenaars, \vaar
onder onze geachte vo!ksvertep;en-
woorder M. Colaert, hun voorstel
ingediend hebben en men is in de
middenafdeeling nog niet overeen
gekomen.
De oplossing is nochtans geheel
eenvoudig.Aangezien de tegenkanting
foch maar door vijandschap tegen
onze taal schijnt ingegeven te zijn, dat
de afdeeling C01 emaes' voorstel aan-
veerde. Alle volkeren, zelfs de Po
lakken, worden in hunne taal
onderwezen, zou het te veel zijn dat
onze kinderen twee va,kkeii in hunne
taal leeren
Op den Vlaamschen Landdag, den
26" April 4903 te Ankwerpeu gehou
den, zei M. K. Van der Cruyssen,
advokaat le Gent: Er is veel ge
it sproken en uiigulegd geworden
o er de wet. Als Coreuiaas' voorstel
tot wet niet gem;takt wordt, kan
men gerust al de bestaande Vlaam
sche wetten afschaffen, want zo, die
deze weiten moeten doen uitvoeren,
kunnen het niet door gebrek aan
kennis der vlaargjche .taal.»
Bovengenoemd,voorstel is het beste
het doeltreffends e van alle drie. Hoe
zou het tegen de Grondwet kunnen
zyn, vermits de Staat aan 't vri
middelbaar onderwijs geheele pro-
grammen leerstoffen oplegt
De stemming van dat voorstel is
voor maai schappelijke redens en
noodwendigheden onmisbaar, zooals
de geachte lezer zal besluiten uit de
voorden, welke een geeerde en
beminde ke-kvoogd, Z. doorluchtige
Hoogweerdigheid Mgr. hutten, over
eenige jaren uitsprak
Is het niet uiterst betreurens-
ween lig zei de Hoog weerde Heer,
dat op het oogenblik, wanneer het
socialism ons ten allen kante o.ver-
valt, met de bedreiging in zijnen
mond en het volk door zijne bedrie-
«ge.ijke leerstelsels op den weg dei
dwaling medesleept, is het niet
uiterst betreurensweerdig, dat de-
«gevneti, die door het woord en door
de daden op den eersten rang
zouden moeten zijn om het gevaai
af te keeren, juist de minst bekwa
men zijn om tot het volk in zijne
taal te spreken
Zeker de regel is niet algemeen
en er bestaan loffelijke uitnemingen
Zetfs wordt het Vlaamsch meer en
meer in het Walenland aangeleerd.
Een goed middel wordt nu voorgesteld
om onze dierbare moedertaal in eere
ie brengen en met haar en door
haar geheel dvo Viaamscnen' siatn
te verheffen.
Wy bidden de Heeren leden der
Leegkamer onverminkt Goremans'
voorstel te stemmen. Het zal een
verheugend uitwerksel van het jubel
jaar wezen, de voorbode van nieuwen
vooruitgang en een onderpand van
wederzijdsche broederlijkheid tus-
schen de twee stauimeu van het
Vaderland
Koninklijke Farfare
1 het
Lif
:an.
i5k' ietsw werk.
Wgc,
De bekendmakingen kostPn 0,fr.l5-de reke binnen 't, blad is *t
0,f.3ö van 's Rechters wegen f. 1Overdruk, 5 fr. 't bonded, doder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence Havas. ie B ussel, Tk 34, in de Zilver
stra te, en te Parijs, nu 8, Placs üc. la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, v.n al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Z. E. H. Deken Kannunik De Brouwer fr 25.00
M. Napoleon Meersseman, Yper
10.00
E. 0. V. Soete
5.00
G. Vandekerkhove
1.0
MM. A. Moutton
1.00
R. Vlaminck
L00
I. Lamoot
1.00
M. Linglin
0.50
S. Linglin
0.50
L. Duthoo
1 00
S. Lecouter
1.00
M. Flahault
0.50
F. Lamoot
0.25
H. Vanbeylen
0.10
R. Wackin
0.20
S. Gryspeerdt
0.K
M. Printemps
0.50
S. Heytens
0.50
I. Delmotte
0.10
L. Verfaillie
0.25
I. Vanwonterghem
0.15
M. Mazereeuw
0.50
B. Deleu
0.25
A. Bakeroot
0.50
L. Vandelanolte
1.00
S. Arnout
0.25
E. Billiet
0.50
C. Hollebeke
6.50
N. Seghers
0.20
E. Vanuxem
0.50
I. Aernoud
0.10
E. Gysels
0.10
IProvoost
1.00
M. Dujardin
2.00
E. t ras
0.10
E. Moyez
0.50
S. Verhaaghe
0.20
F Logia
0.1C
M. Luyken
M. Marquette
0.1
R. Ryckebus
0.20
S. Jacquire
0.10
L. Leenknecht
I. Leepels
1.00
E. Vercruysse
0.50
P. Verstigchele
0.10
M. Debreu
0.10
M. Sanctorum
0.50
V. Debats
0.25
N. Vóiiderhaeghe
0.30
L. Heughebaert
H. Vuylsteke
0.10
S. Beernaert
0.16
T. Vanacker
0.25
L. Lesage
0.10
H. Plancke
0.10
I. Hollebeke
0.10
M. Kerkhof
0.10
M. Leterme
0.10
S. Dehem
Ph. Verhelst
0.1
A. Mouiez
0.1(1
M. Gatteeuw
0.20
E. Ghysel
0 50
R- Verfaillie
0.2
M. Vaas
0.25
P. Conière
0.15
Z. Moutton
5.('0
I. T.
1.00
Wij erkennen dat het katholiek ministe
rie den volksgezinden weg jjs ingeslagen, en
dat het op dien weg de liberale doctrinairs
als vijanden tegenkwam, die zoolang zij in
meederheid waren, zelfs de minste verbete
ring verwaarloosd hebben.
En Vooruit van GentWat hebt gij
(liberalen) voor den werkman gedaan Niet
het minste De verbeteringen die gekomen
zijn ten voordeele van het werkvolk, zijn het
werk van het katholiek bestuur.
In eene der laatste zittingen der Kamer
van 1903-1904, bracht M. Destrée, socialis
tisch volksvertegenwoordiger van Charleroi,
eene veelbeteekenende hulde aan het katho
liek ministerie. Het totaal van al de wet
ten, die binst de laatste jaren gestemd wier
den, ten voordeele van de werklieden zoo
deerlijk in den Code Napoleon vergeten
maakt een werkers-wetboek uit en het
is maar redelijk dat wij er aan de Belgische
Kamer hulde voor brengen, daar zij er de
eerste stichtster van was..., de katholieke
partij mag er fier over zijn, het meeste deel
dier wetten uitgeveerdigd te hebben.
Heeren Liberalen, antwoordt gij nu
Waar zijn uwe volkswerken, waar uwe
hospitalen, waar uwe liefdezusters, waar
uwe werkmanswoningen, waar uwe weezen-
gestichten, uwe scholen, uwe oudmannen
huizen Waar zijn zij 1
Voor uwe kinderen wilt ge katholieke
scholen,voor die der werklieden goddelooze
voor u en de uwen wilt gij gewijde kerk
hoven daar zijne uwe familiekelders voor
de dooden van het werkvolk wilt gij de
ongewijde aarde.
Gij jaagt de hospitaalzusters weg, maar
pas zijt gij ziek of gij roept eene zuster om u
op te passen.
Gij kwijt uwe christelijke plichten niet,
maar gij wilt eene bediende, die in Gods
rechtveerdigheid gelooft en te biechten gaat.
Kortom,gij zijt de vijanden der werklieden,
die gij maar kent als gij door hen op een
stadhuis of in de Kamers wilt geraken
Anders zijt gij er tegen! Maar de werkman
zal het onthouden en u te Meie doen ge
voelen.
Al de maatschappelijke instellingen die er
thans bestaan, hebben wij te danken aan de
verschillende katholieke ministeriën, die aan
het bestuur zijn sedert 1884. 't Is aan dat
Vaderlandsch bestuur dat wij die talrijke
wetten verschuldigd zijn, waarvoor de
vreemden in bewondering staan.
Niettemin, zoo zijn er die durven beweren
dat de katholieken niets doen ten voordeele
der werklieden. Doch hoort liever naar het
volgende
De radikaal M. Fe'ron heeft, 28 Maart
1893, hulde gebracht aan de katholieken,die,
zegt hij, de wet maakten op werkmans
woningen. En terzelfdertijde noemt hij alles
op, wat de katholieke partij voor het welzijn
van den werkman gedaan heeft.
De liberale gazet van Bergen cc Le Jour
nal de Mons sprekende van hetgene
waarmede de volksvertegenwoordigers in de
laatste jaren bezig waren, zegt het volgende
Hoeveel volkswerken Welke veranderin
gen sedert vier jaren! De katholieken hebben
België op den eersten rang gesteld der vol
keren die vastberaden het maatschappelijk
vraagstuk hebben aangevat. Vele hunner
veranderingen mogen als volmaakte voor
beelden aan Duitschland en de andere
volkeren voorgesteld worden.
Dit schreef de liberale drukpers. Wilt ge
nu weten, wat de socialistische gazetten
zeggen
Overvloed van allerhande nieuws heeft ons
belet verledene weke ons gewoon overzicht
te doen. We zullen dus vandage een reisje
doen rond de wereld, niet in 80 dagen met
Jules Verne, maar in eenige minuten.
De zaken in Rusland staan nog altijd
overeinde. In St Petersburg werd woensdag
geheel den opperraad aangehouden van de
Revolutionnairen. Te Moscou schiet men
op de oproermakers met kanons. Er wordt
gemeld dat er reeds i5,ooo dooden zijn.
Misschien is dit getal overdreven, 't kan zijn,
maar zeker is 't dat het getal dooden zeer
groot is.
En binst dat de ongelukkige werklieden
zich laten doodschieten, is de pope Gaponi,
hij, de grootste opstoker, voor zijne gezond
heid te Monte-Carlo. Hij gaat er cc chik
gekleed naar de grootste hotels en naar de
speelhuizen en laat er op de cc roulette
menige bankbriefkens van duist frank achter.
En dat alles gebeurt ten voordeele van het
werkvolk
Arme socialisten Ongelukkige sukke
laars die zich door die grootsprekers laten
opwinden Wanneer zullen zij hier en elders
toch eens klaar zien
Sedert eenigen tijd bekeken Vrankrijk en
Duitschland malkaar als wilden ze elkander
verscheuren. Iedereen was verwachtende dat
een oorlog tusschen de twee landen nakende
was. Met Kerstdag en wierd aan de Duitsche
soldaten geen enkel verlof verleend en ook
de Franschen rond Nancy stonden op den
loer en zonden gansche treins wapens en
schietvoorraad naar de Duitsche grens.
Al meteens is er stilstand gekomen de
duitsche Keizer heeft gesproken cc hij ver
langt niets beters dan den vrede te behouden,
en 't is ook in het belang van hjȣ duitsche
volk, zegt hij, in goede verstand,
zijn met de
alles als klinkende muüv
er voor den oogenblik Y
kan op het onverwachts verergeren en in dit
geval zou België ongetwijfeld grootelijks Te
lijden hebben, zooniet van den oorlog zelt,
ten minste van den handel die door den
oorlog zou te niete gaan. God betere 't
Het nieuw engelsch ministerie is sedert
een paar weken aan het bestier, maar tot nu
toe heeft het weinig merkweerdigs kunnen
verrichten, daar het zelfs in de Kamers de
meerderheid niet en bezit.
Het werkvolk heeft veel hope op de nieuwe
ministers, omdat er onder hen een werkman
is, John Burns. Die John Burns was zelfs
vroeger een soorte van socialist, maar als hij
zag hoe dwaas zijne makkers te weike
gingen, dan heeft hij het sociaüsmus laten
varen. De werkeloozen van Londen zijn hem
gaan bezoeken en ze hoopten dat hij seffens
voor iedereen werk en brood zou verschaffen,
maar John Burns heeft zijne oude maatjes
vriendelijk onthaald en laten vertrekken
gelijk ze gekomen waren hij moet reeds
ondervonden hebben dat het veel gemakke
lijker is het bestier te beknibbelen dan zelve
beter te doen.
De groote vijandschap van de Duitschers
en is eigentlijk tegen de Franschen niet, 't is
meer tegen Engeland, dat tot nu toe heer en
meester speelde op zee. Duitschland vermeer
dert gedurig zijne vlote en wilt ze de macht
der Engelschen doen evennaren of zelfs doen
overtreffen. Engeland voeit dat wel, en
tracht ruzie te stoken tusschen Vrankrijk en
Duitschland, misschien wel met de ho£e' van
zijnen gebuur alzoo een nepe te kunnen
doen geven of een handje toe te steken om
hem in den grond te helpen.
De fransche bisschoppen zijn aan 't bestu-
deeren van allerhande schikkingen om de
uitwerksels der scheiding tusschen Kerk en
Staat te keere te gaan.
Mgr Turinez, bisschop van Nancy, heeft
over een paar dagen de - afgeveerdigden ont
vangen van al de katholieke gilden dier stad
en in antwoord op de aansprake van den
hoofdman, M. de Lalemand, eene geestdrif
tige redevoering uitgesproken, die zou be-
hooren weerklank te vinden in de herten van
al de Franschen
Men verklaart ons den oorlog, wij aan-
veerden hem. Wij blijven in onze kerken en
pastorijen, totdat men er ons met geweld
uitdrijve, en dan nog zullen wij terugkeeren.
Wij verhopen dat Vrankrijk eindelijk het
hoofd zal opheffen om zijne verdrukkers te
verjagen en onze vrijheden te behouden.
Ik en vrage niet dat gij uwe politieke
denkwijze latet varen Vrankrijk gaat ten
onder, allen naar het Vaandel, en ten strijde
VÖor God en Kerke en Vrankrijk 1
cc Moeten wij bezwijken, wij mogen verho
pen dat onze nakomelingen eindelijk zullen
zegepralen en boven onze graven den Te
Deum zullen aanheffen voor de zegepraal
van Kerk en Vaderland
Die woorden deden de geestdrift ontvlam
men en 't weerklonk ten allen kante cc Leve
Monseigneur Leve Vrankrijk 1
Den 16 Januari is 't kiezing voor den
nieuwen Voorzitter der Fransche Republiek.
Dat is een eerepostje, dat eigentlijk van
heel weinig belang is voor het land.
Een anarchist heeft gepoogd den aarts
bisschop van Barcelona, kardinaal Casanas,
te vermoorden. Een kanunnik heeft den
aanslag verijdeld met den aanvaller in het
aangezicht te slaan.
Deze, een wever, José Salas Comas, is
seffens door de policie aangehouden. Het is
de hoofdman der anarchisten van Vicn.
José heeft hem in het gevang gezelfmoord
met vergift in te nemen, dat hij op hem ver
doken had.
\l
Napoleon Meersseman, Yper. 5o.oo
DOOR- DE
ten 5 1/2 ure namiddag.
PROGRAMMA
1. Salvator-marsch ARMAND OMERS.
2 Cavalerie légère SUPPÉ.
3. Respeclueux hommage
gavotte L. CANIVEZ.
4. Fidelio, fantaisie L. v. BEETHOVEN.
5. Chanson Arabe J. BaUDONCK.
Marche aux Flam
beaux Nc x Meyerbeer.
7. Mignonnevalse L. CANIVEZ.
Ter gelegenheid van nieuwjaaravond
muziekfeest door den Cercle Symphonique
met welwillende medehulp van den heer
J. W.
Prijsdeeling voor de Biljardspelers
Nieuwjaarwensch.
-Maandag 8n Januari feeste in de Iweins
zaal voor de leden van den Katholieken
kring en hune familie,
door E. P. Le Bail, S. J.
In den nacht van Maandag tot Dinsdag is
de hoofdkerk van St Maartens door dieven
bezocht geweest, zij hebben er groote schade
veroorzaakt en menige kostbare voorwerpen
medegenomen, waaronder 140 ex-votos
De diefstal is maar Dinsdag morgen ont
dekt geweest en de plichtigen zijn niet
gekend.
Men veronderstelt dat de dieven al den
zuidkant binnengebroken zijn, langs de
kapel van St Anna, waar een der onderste
gekleurde ramen uitgenomen is.
Langs den'buitenkant dezer kapel bevindt
zich ëenen koer door eenen muur en planken
afgesloten, en waar men gemakkelijk over
kan. Zij hebben erin gelukt, bij middel van
trapens en schragen, welke op deze plaaats
stonden, het dak te beklimmen dat juist
onder het venster van St Annakapel ge
plaatst is; dan hebben zij het schettewerk in
ijzerdraad, voor het kapelvenster geplaatst,
opengepraamd, doorsneden, eene ruit uitge
stegen en vandaar de kerk binnengedrongen.
Eens binnen, hebben de kwaaddoeners
eene echte plundering begonnen
In de kapel van t H. Sacrament, hadden
zij de relikwie van de H. Barbara, alsook
twee lanteernen aan belde kanten geplaatst,
omver geworpen, om den offerblok, die zich
eronder bevondt, te kunnen openbreken en
rooven. Zij sloegen de hand aan de ex-votos
waarmede het beeld van't H. Hert versierd
was, evenals op de zilveren kronen van O.L.
Vrouw en het Kindje Jesus van Praag aan
den autaar van O. L. V. van Loretten en
ledigden er ook den offerblok.
Een Christusbeeld, die zij gemeend hadden
goud te zijn en enkel uit verguld hout be
stond, was van het kruis getrokken en
verbrijzeld tegen den grond. Bij den grooten
gekruisten Onzen Heer waren eveneens de
ex-votos gestolen.
In de kapel van O. L. V. van Lourdes,
stolen zij een deel der ex-votos, braken den
offerblok open en stampten de vergulde
kroon plat van het beeld der H. Maagd.
In den middenkoor, bij den hoogautaar,
waren de zilveren sloten van het misseboek
en den zilveren haak yan fiet velum afge-
snakt en medegenomen.
In de kapel van den H. Jozef namen zij de
ex votes van rond de beelden van Sint Jozef
en Sint Bededikt, en roofden er eene bus,
braken er twee half open en .lieten eene
vierde onaangeroerd.
