i1
EN OMMELANDS,
41ste jaar. Talmerk 2088
I o
V
Voor Z. Hden Paus
Hulde van eerbied
en genegenheid
voor de Missionnarissen
van den Congo
Feesten
Mr Anton Sanger
Zalig Nieuwjaar
De kieziogen van 1906
VAN ALLES WAT
De Nieuwe Bankbriefjes
liet priesterkleed
Arme dutsen
Luist naar mijn woorden...
Terugkeer uit Congo
STADSNIEUWS
Diefte en inbraak
in St-Jacobskerke
Concert
Nieuwjaaravond
Nieuwjaardag
TELEFOON 52
Te trekken hij den Uitgever, Th 36, in de Boterstrate, te Yper, en hij 's land, hoodschapwesen ofte poet., tegen 3 frank e jaar»
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen 2al
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
6,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, teder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Ravas, te Brussel, Tk 34, in de zllver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place db la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westviaanderen wonen.
De avondfeeste voor Damen te ge
ven Hoor de Fanfare op 11 Februari,
zal vervangen worden door een groot
Concert.
Voor dit Concert heeft de Fanfare
reeds de medewerking van
Bas Baryton der Wagner-Concorten
van Weeners, Berlyri, Amsterdam en
Eranckfort, benevens eeoe canlatric»
van den muntschouwburg te Brussel.
II >e in de kerke geraakt 9
De daders
am
K<«
T NIEUWSBLAD VAN YPER
't Nieuwsblad van Yper verschijn! 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden riaar de Boterstrate,
Tk 36, te Yper.
Overdracht der vorige lijst fr. 5o.oo
E.H. Annoot, onderpastor, Boesinghe 3o.oo
Overdracht der vorige lijst 69.95
Eerw. Heer Leys, onderpastor, Yper. 5.00
M. Riem 0 5
A. Riem °-30
M. Ernest Seys-Staelens, Yper 25.be
E. H- Vandermeersch pastor St Pieters 5.0'
E H. Meersseman pastor St Jacobs 5.00
M. Cyr. Boone-Vuylsteke 10 0
E. Overste der Zwarte Zusters 5.00
D. H. 5.00
E. H. Del'note 2-00
R. Desehrijver °-2C
Pr. Wenes ®-lf'
E. H. A. Annoet, onderpast. Boesinghe 10.00
Wl)
Een zalig nieuwjaar dat wenschen
u allen, lieve lezeressen en lezers.
Er is niemand onder u, die niet een
voorname wensch vormt weiken hij in het
nieuw jaar dat begonnen is, hoopt verwe-
zentlijkt te zien, wensch dien hij in het
binnenste zijns herten verborgen houdt.
Die wensch, voor zooveel hij strekken
moet tot uw wezenlijk, voordeel, moge voor
u allen vervuld worden.
Vaders en Moeders
Weest gelukkig in uw huishouden
Gelukkig met en door uwe kinderen,
gelukkig in uwe ondernemingen, gelukkig
in uwen handel of in uwe nijverheid,
gelukkig in uwe labeuring.
Weest gelukkig in uwe parochie, vereend
met uwe herders voor uw zedelijk welzijn
weest gelukkig in uwe gemeente nauw ver
bonden aan een katholiek bestier dat,
wijzelijk en voorzichtig, al uw stoffelijke
belangen moge behertigen.
Aan de kinderen wenschen wij brave
oppassende ouders, deugdzaam en voorbeel
dig, die op lijd en stond hun de roede niet
zullen sparen, evenmin als hunne eigene
ouders hun die spaarden om hen vroom
en deugdzaam te maken zooals zij thans zijn.
Aan de ouders wenschen wij goede,
onderdanige, hen liefhebbende kinderen, die
eens de troost en de steun zullen zijn van
hun ouden dag.
Aan onze jeudige lezeressen die tot de
jaren van verstand gekomen zijn, en gerust
kunnen zeggen dat de roeping tot het
huwelijk hare roeping is, wenschen wij een
braven, trouwen man, en aan onze jonge
lezers, rijp genoeg van verstand en jaren, die
in staat zijn een vrouw te kunnen onderhou
den wenschen wij een deftige, vlijtige
echt'geuoote, die hen aan het huis zal boeten
en hen gelukkig maken door hare trouwe
liefde en hare voorbeeldige zorg.
*4*
Aan de katholieken, die dit jaar hunne
vertegenwoordigers zullen te herkiezen
hebben, wenschen wij dat zij eensgezin
zouden werken om het katholiek bestier d«
bijna een vierde eeuws aan het hoofd staat
van ons land, nog langen ujd te mogen
behouden en te doen werken aan het alge.
meen welzijn
Aan de handelaars en nijveraars van het
Ypersche, dat zij dit jaar mogen zien dat het
Staatsbestier hand aan t werk legge an
de aanhoudende pogingen van hunne Sena
tors en Volksvertegenwoordigers
eindelijk de vaart van Komen te voltrekken,
opdat zij binnen twee jaar te zamen de gouden
jubilé en de voltrekking van die vaart zouden
kunnen vieren
Aan de Yperlingen, dat zij in 1906 mogen
hand aan 't werk zien leggen om de water
kwestie op te lossen,onze riolen te voltrekken
en onze heerlijke praalgebouwen van volledig
verval te vrijwaren
Zalig Nieuwjaar
Zoo als men weet, zullen er toekomende
jaar, in Mei, wetgevende kiezingen plaats
hebben. Deze kiezingen betreffen alleen de
Kamer der volksvertegenwoordigers, daar de
gedeeltelijke vernieuwing van 't Senaat
slechts alle vier jaar plaats heeft
Het is kiezing in de provinciënWestvlaan-
deren, Antwerpen, Brabant, Luxemburg en
Namen.
De provincie Westviaanderen telt 20
Volksvertegenwoordigers, waarvan 4 in het
arrondissement Brugge, 3 katholieken en 1
liberaal4 in het arrondissement Veurne-
Dixmude-Oostende, 3 katholieken en 1
liberaal4 in het arrondissement Thielt-
Rouselare, en alle 4 katholieken 5 in het
arrondissement Kortrijk, 4 katholieken en
1 liberaal3 in het arrondissement Yper,
2 katholieken en 1 liberaal. Te zamen 16
katholieken en 4 liberalen.
De provincie Antwerpen telt 20 Volksver
tegenwoordigers, waarvan 13 in het arron
dissement Antwerpen, 8 katholieken, 4
liberalen en 1 socialistin het arrondisse
ment Mechelen, 3 katholieken en I liberaal
3 in het arrondissement Turnhout, alle 3
katholieken. Te zamen 14 katholieken, 5
liberalen en 1 socialist.
De provincie Brabant telt 3i Volksver
tegenwoordigers, waarvan 21 in het arron
dissement Brussel,9 katholieken, 6 liberalen,
5 socialisten en 1 christen democraat6
in het arrondissement Leuven,4 katholieken.
1 liberaal en 1 socialist- - 4 in het arron
dissement Nijvel, 2 katholieken, 1 liberaal
en 1 socialist. Te zamen i5 katholieken, 8
liberalen, 7 socialisten en 1 christen demo-
kraat.
De provincie Luxemburg telt 5 volksver
tegenwoordigers, waarvan 3 in het arrondis
sement Aarlen-Marche, 2 katholieken en 1
liberaal 2 in het arrondissement Neuf-
chateau Virton, 1 katholiek en 1 liberaal.
Samen 3 katholieken en 2 liberalen.
De provincie Namen telt 9 Volksvertegen
woordigers, waarvan 5 in het arrondissement
Namen, 3 katholieken, 1 liberaal en 1
socialist 4 in het arrondissement Dinant-
Philippeville, 3 katholieken en r socialist.
Te zamen 6 katholieken, 1 liberaal en 2
socialisten.
Moeten dus in 't geheel herkozen worden
54 katholieken, 20 liberalen, 10 socialisten
en 1 christen democraat. Te zamen 83
volksvertegenwoordigers.
Hoogstens, op het allerslechtst genomen,
zouden de liberalen 3 zetels kunnen winnen.
Daar denken zij toe te komen door hunne
verbinding met de socialisten.
Wij meenen dat de verbinding zelve hun
noodlottig wezen moet. Vele bezadigde
liberalen, en een groot getal bezadigde
mannen wier stemming altoos twijfelachtig
is, zullen liever voor katholieken stemmen,
dan voor eene lijst waar mannen opstaan die
zich verklaarde vijanden noemen van troon,
orde en eigedom.
om
Het Stadsblad van Vrijdag deelt het
volgende bericht mee Langs verschillige
zijden, in de pers en in openbare vergade
ringen, is de wensch uitgedrukt dat de
Nationale Bank zoo gauw mogelijk bank
briefjes van 100 frank zou uitgeven,waarvan
het type alle verwarring met de valsche bank
briefjes van 100 frank onmogelijk maakt.
0 Het beheer van de Bank heeft hieraan
voldoening willen geven, zelfs voor dat een
type van bankbriefjes in vier kleuren, heele
maal nieuw, al de thans in omloop zijnde
briefjes vervangen kon. Het veranderd bank
briefje dat opvolgentlijk te Brussel en in d
provincie in omloop komt, is volgender
wijze te herkennen
Aan de voorzijde is het blauw vignet
behouden, doch^e waarborgdruk verschilt
heelemaal met het huidig bankbriefje de
kleur is geel en niet meer roodbruin, tevens
overschrijdt de kleur op de vierkanten de
grenslijn van het blauw vignet. De opschrif
ten zijn dezelfde gebleven, doch de cijfers
100 en de woorden cent francs zijn
roodbruin gedrukt in stede van zwart.
De uitgifte van dit veranderd type zal
geenszins de uitgifte van het nieuwe bank
briefje, in vier kleuren vertragen. Het voor
loopig bankbriefje wordt alsdan met alle
andere bankbriefjes van 100 frank, van
vroegere uitgiften, ingetrokken.
De Fransche dagbladen melden dat, te
rekenen van 1 Januari het art. 259 van het
strafwetboek, waarbij straffen worden be
paald tegen het onwettig dragen van kostu-
men, uniformen en dekoratiën, niet meer zal
toepasselijk zijn op het dragen van priester
kleederen.
De anti-klerikale drukpers juicht daarover
en voegt erbij men zal er te Parijs het
uitwerksel van zien in den aanstaanden
karnaval n
Een der eerste gevolgen van de schei-
dingswet zal dus zijn dat men in Frankrijk
voortaan ongestraft het priesterkleed door
het slijk zal mogen sleuren.
Wat een zegenpraal voor de partij der
verdraagzaamheid en van het licht 1
Al de gazetten staan nog vol van den auto
mobiel dien de leicjgrr van het socialisme in
België, M. Vandervelde gekocht heeft. Hij
heeft zich trachten te verschoonen. Gij moet
weten als die man eenige flesschen champa
gne drinkt op zijn kasteel van La Hulpe zit,
of in automobiel rijdt, dan is dit altemaal
voor 't arme volk.
Sprekend over den roof der kerkgoederen,
zegde socialist Coutant, die er warme in zit,
n de Fransche Kamer, dat men het geld
moet nemen waar het is.
De Figaro vertelt nu het volgende
De rekening zijner keukenmeid inziende,
bemerkte M. Coutant dat zij vreezelijk gepe
perd was. Hij stoof op en schold de meid
voor diefegge uit. Maar. deze gaf hem voor
antwoord Moet men het geld niet nemen
waar het is T b
M. Coutant werd 's avonds door een
straatslijper beroofd van zijn uurwerk en
zijne beurs Hij betrapte den dief op 't feit,
maar deze sloeg hem ten gronde en riep hem
als vaarwel toe M. Coutant heeft gezegd
dat men het geld moet nemen waar het is
Wat had hij te klagen
't Was zijne eigene leering die toegepast
werd.
De stoomboot Leopoldville is zaterdag
avond, ten 6 ure na eene snelle en uitmun
tende overvaart. te Antwerpen aangekomen
Bij het vertrek uit Antwerpen integendeel,
werd het vaartuig door een tempeest overval
len dat verscheidene uren aanhield en veel
schade veroorzaakte. Het water drong tot in
de zalen en de passagiers waren verplicht in
hunne kabienen te blijven.
Tusschen de passagiers, ten getalle van 37,
bemerkt® menden E. P. Dierickx, der Re
demptoristen.en eene kloosterzuster,de eerw.
Moeder Amelie.
Het proces Massart was te Boma voor het
beroepshof nog niet geëindigd een agent
van de Katanga is tot een jaar gevang ver
oordeeld.
In fransch Congo, te Brazzaville, had een
erg incident plaats. Over een maand zijn een
2otal Batetelas gekazerneerd in het fort van
Shinka, gedeserteerd. Zij hebben te Brazza
ville het huis van een europeaan in brand
gestoken en de inlandsche vrouwen ged od
die in de plantarijen werkten. Eenige der
moordenaars zijn aangehouden, doch de
anderen zijn gevlucht.
Sedert lang 'n waren de inbraken en dief-
ten zoo menigvuldig niet als nu St. Maar-
tens te Yper is nog het voorwerp van veler
gesprekken, maar blijft nog altijd niet opge
klaard en niet gestraft; bij Jufvrouw Verlende
te Elzendamme en vindt men ook geen spoor
van de daders; Zondag avond ten zeven ure
heeft men gepoogd in te breken bij M. Gil
ler Ghekiere, in St. Maartensniewweg, en
nu dezen nuchten stond geheel de stad
overende voor een nieuwen diefstal in St
Jacobskerke.
Als dezen morgen de heer koster Raeckel-
boom ten 5 1/2 de kerke ging ontsluiten,
vond hij in St. Jacobskoor rechts het beeld
van de H. Philomena op den grond te mid
den den vloer; seffens was hij overtuigd dat
er dieven inde kerke geweest hadden. De
eerw. heer Pastor wierd verwittigd en de
policie heeft onmiddelijk alles bestatigd
't was een oprecht vernielingswerk.
Al de offerblokken op twee naar, die de
schurken zeker niet gevonden hadden waren
opengebroken; 't en zal voorzeker geen rijke
vangste geweest zijn, want de bussen wierden
alle weke gelicht.
Bij het beeld van Sint Aloysius was de
busse opengebroken en 't voetstuk geschon
den waarop de heilige stond, alsook al de ver-
sielselen weggenomen; de vangsje zal daar
heel gering geweest zijn.
Bij Sint Antonius, waar talrijke offerbeel-
den ex votos aan twee panneelen hongen
was alles geplunderd; de dieven hebben de
panneelen afgepakt, en alles op het gemak
afgedaan.
De zilveren lelietak, die Sint Antonius in
de hand droeg, was ook weg en meteen den
inhoud der busse.
Bij Sinte Anna en Sint Appolonia zelfde.
Bij de kasse waarin de beelden staan van
Sint Hubert, Sint Rochus en Sint Andreas,
hebben de dieven de middendeur uitgeno
men,hetgeen haast doet gelooven dat men de
kerke goed kende en de manier van die kasse
te openen.Daar was weinig te vinden.
Op den autaar van het H. Sacrament,
waren de kandelaars en versiersels afgebro
ken, maar de dieven moeten ofte wel slechte
memorie hebbert, of gestoord geweest zijn,
want ze hebben daar alles laten liggen.
Aan het voetstuk van het prachtig beeld
van O. L. Vr. van den Rozenkrans was een
vleugel geheel vernield om de busse te
kunnen rooven.
Boven het tabernakel, aan den hoogen
autaar was de krone met bolle en kruis
afgebroken, maar blijven liggen.
De dieven hebben overal sulfertjes ont
steken en op den hoogen autaar een koperen
kandelaar vindende, hebben zij dan dezen
gebruikt om te lichten en hebben hem laten
staan bij Sinte Anna.
In 't algemeen is de weerde van het
gestolene niet zeer groot, maar de aange
richte schade is nog al belangrijk.
Dat en ware zoo te verwonderen niet
inderdaad, het Staatsbestier geeft in Vran-
krijk t voorbeeld met kloosters, kerken en
kapellen te pakken, waarom en zouden de
kleinere schurken dat voorbeeld niet volgen
en op hunne beurt stelen en rooven waar ze
kunnen
In alle geval, 't wordt meer dan noodig
waakzaam te zijn en een ooge open te
houden met al dat vreemd en ander gespuis.
Spijts de bijtende kpude was er veel volk
op de Halle in de Pauwelszaal, voor het
concert der Koninklijke Fanfare.
Weinige stéden bezitten gelijk Yper, zalen
die met onze overheerlijke Pauwelszaal
kannen vergeleken worden, zoowel om den
oprecht kunstigen bouw, alsom de sierlijke
schikking en de prachtige muurschilde
ringen.
Indien die zale schoon is binst den dag,
s avonds bij het heerlijk gazlicht komen
die kleurige schilderingen nog veel meer uit,
en wanneer men daarbij nog een uitmuntend
concert heeft, dan is het waarlijk niet te
verwonderen dat de Yperlingen in groot
getal naar het concert zijn komen luisteren.
Den lof maken der uitvoering ware over
bodig het talrijk en uitgelezen publiek heeft
genoeg zijne meening laten kennen, meening
die tot eere strekt van de ieverige muzie
kanten en hunnen bekwamen bestierder
M. Verstraete.
Een feestje dat sedert jaren met den
meesten bijval gevolgd wordt, dat is de
Nieuwjaaravond in den Katholieken Kring.
Rond de honderd leden waren aanwezig,
eerst om een puik concert te hooren van
onzen Cercle Symphonique met zooveel
iever bestierd door onzen violonist M. Albert
Van Eegroo dan om de fijne kluchtliedjes
genieten van den beroemden Breton
Theoph. Botrel, zoo veel belovend voorge-
dregen door onzen jeudigen stadsgenoot
M. J. W. en eindelijk om onder 't drinken
van een hertelijk glas punch de rekening
hooren maken van het afgelgd werk op
politiek gebied en de begrooting voor het
aanstaande kiezingjaar.
t Was de verkleefde Voorzitter van den
Kring.M.Ernest Praeijs,die,hulde brengende
aan onze verdienstelijke en onvermoeibare
werkers, al het goede herinnerde gedurende
het afgeloopen jaar tot stand gebracht en
aanhaalde wat wij gedurende 't jaar 1906
van onze Katholieke inrichtingen mogen
erwachtende zijn, als het voorbeeld der
ouderen, gelijk vroeger, de vurigheid der
ongeren aanwakkert en dat eikendeen een
drachtig werkt tot welzijn van onze dierbare
Katholieke zake.
M. de burgemeester antwoordde namens
het Stadsbestier en M. Albert Biebuyk
namens de jonkheid, en 't was met vernieuw
den iever en verjongde .krachten dat men
elkaar geluk wenschte en aanmoedigde voor
het jaar dat begonnen is.
t Is twijfelachtig hoe de dieven in de
kerke geraakt zijn. Sommige peizen dat ze
zich hebben laten insluiten, omdat het lood
van de ruiten al binnen gewrongen is.
Nogthans is dit nog geen bewijs. Inderdaad
ze konden ook al buiten de ruiten instuiken
en dan het lood al binnen wringen.
Zeker is 't dat ze al den middenkoor bij
den autaar zijn weggegaan. Bachten den
autaar hadden zij eene dubbele leêre ge
nomen, die gediend heeft om op de kroon
lijst te kruipen en van daar door de venster
waar zij zich langs den muur lieten afsleeren
ofwel langs het ijzer van den donderscherm
zijn naar beneden gekomen.
Gisteren avond nog is een vreemde
schooier, die fransch sprak, bij den eerw
heer Pastor van St Jacobs geweest, om een
aalmoeze te vragen. Hij had een heel
schurkachtig uitzicht, en wie weet als t geen
vreemde luizen zijn,die met of \onder hulp
van deugnieten uit stad of van de streke hier
onze kerken en huizen komen plunderen T'
Minder als vroeger was het getal bezoekers
en wandelaars die bijna van deur tot deur
gingen hunne wenschen aanbieden, vervat
in een strecj^e ivoor-karton. Trouwens de
voornaamste overheden volgden 's Konings
voorbeeld en ontvingen niet op nieuwjaar
dag.
Anderen volgden en zoo kwam het dat
men veel min dan andere jaren officiëele
groepen zag rondgaan om eere en hulde
te bewijzen.
't En belette nogthans niet dat er gedron
ken werd op de gczendheid van Pier, Jan
of Klaai, bijzooverre dat er velen hunne
eigene gezondheid te kort deden, met op
de gezondheid van een ander te peizen.
En zoo kwam het ook dat de zatlappen 's
avonds in het geheele niet zeldzaam en waren
en dat de nieuwjaardag allichte dronkaards
dag zou mogen geheeten worden.
Mochte nieuwjaardag «dronkaardsmesdag»
vervangen, (Verkoren maandag) 't ware nog
een klein ongeluk, maar er is veel te vreezen
dat 't nen drinkersdag meer zal zijn en
anders niet.
