D 1 T
EN OMMELANDS
TURN FEEST
EAEELASDT
ssiivfi
Bilite voor de Rechtbank te Geneve
Op Zaterdag 17" Maart 190C.
centime» 't blad
41ste jaar. Talraerk 215 $J
Zondag 22n April, ten 7 ure
INSCHRIJVING
ROND DE WERELD
Vrank rijk
Nieuw Ministerie
Zwitserland
?siras
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte post, tegen 3 frank 's jaar».
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Prachtig
ten voordeele
der slachtoffers van Courrières
en de overstroomingen
Programn a de naaste weke
Men ztsl (en hu'ze gaan met kaarlet)
ten voordeele der familien
van de mijnrampe te Courrières
en de overstroomingen in België
Hoe is dat gebeurd P
Belgen
Redding
Hulpe
De werkongevallen
Wat gedaan met de nieuwe wet?
i "few*#
T NIEUWSBLAD VAN YPER
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk So, te Yper.
m
De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen 't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.^
De Keeren van de Agence Havas, 'e Brussel, Tk 34, in de Zitver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de, la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Z. E. Heer kannunik De Brouwer,
pastor-deken van Sint Maartens
te Yper.
M. Colaert, Burgemeester en Volks
vertegenwoordiger.
M. Struye, schepen
M. Fraeijs, provincieraadsheer
E. H. Vandermeersch, pastor van
Sint Pieters
E. H. Meersseman, pastor van
Sint Jacobs
E. H. Ryckeboer, pastor van
Sint Niklaais
25.00
25.00
ï5.oo
25.00
10.00
10.00
10.00
Twee gebeurtenissen doen voor den oogen-
blik alle andere tijdingen zelfs deze der
inventarissen plaatse maken t nieuw
ministerie en de schrikkelijke mijnrampe van
Courrières.
Courrières is een steedje in de fransche
koolstreke van Pas de Calais tegen de
stad Lens, alzoo halfwege tusschen Haze
brouck en Douai.
Zaterdag nuchtend waren er 1800 mijn
werkers in de mijne gedaald en ze'n waren
er nog maar een paar uren in als een schrik
kelijke ontploffing weerklonk en een groot
deel der onderaardsche gangen deed instorten
en de mijnwerkers levende begraven.
Op de 1800 en zijn er maar 400 gered.
1400 dooden, 't is schrikkelijk 1
't En is niet zelden dat er brand ontstaat
als er kolen opeenliggen en daar zijn er zelfs
die houden staan, dat, moest men die
schromelijke groote hopen afval,die ligt rond
Mengelwerk van 't Nieuwsblad van YperN*
door E. H. V. HUYS
VERBODEN NADRUK
En moeder dan, wat zou zij geworden,
indien wij van den nacht uitbleven
Naas sprong van zijn peerd, trok den
toom over, en poogde het meê te trekken.
Te vergeefs min als ooit roerde het.
Houdt wat den toom, zei hij tegen
zijnen broeder, ik geloove waarlijk dat die
looiers bij den duisteren in den weg liggen.
Het beste is van ze te gaan van kante smij
ten, en te zien of er misschien iets onder
ligt.
Hij naderde voorzichtig den looverhoop,
doch niet zonder benauwdheid. Een paar
voeten van daar stond hij, en schupte er
tegen de loovers vlogen op, hij herging het
met meer macht, en voelde wederstand.
Daar ligt iets onder, zei hij, zonder
ommezien 't en kan geen ende boom zijn
het is te kort en te dunne.
Wijten en sprak niet. Hij helde, schier
levenloos van vreeze, over den hals van
zijnen draver, en hield de oogen sterlinge,
nu op zijnen broeder dan op den grond
gevestigd.
Intusschentijd was Naas geheel tegen deu
hoop genaderd hij was nedergestopen en
en had, met zijne hand, de bovenste loovers
afgeweerd. Wat stouter geworden met den
tijd gebruikte hij zijn twee handen, stak ze
dieper en dieper, en, ten langen laatsten,
-agen zij op iets dat warme, nat en zachte
de koolmijnen, eens ommekeeren, er daar
ook brand zou te bemerken zijn. Nu, de
kolen van Lens zijn vette kolen, die veel gaze
geven, en alzoo koopt de stad Gent onder
andere hare kolen voor de gaze van de
mijnen van Lens.
Nu de gaze, gelijk iedereen weet, is lichte
ontvlambaar en 't was gekend en geweten
dat er brand ontstond in de mijuen of in
sommige plaatsen der mijnen van Courrières
De ingenieurs hadden alle voorzorgen ge
nomen om ongelukken te beletten en zelfs
op sommige plaatsen de gangen doen toe-
metsen.
't Moet zijn dat de gaze toch nen uitweg
gevonden heeft en op de eene of de andere
manier met vuur in aanraking is gekomen,en
alzoo die vreezelijke ontploffing heeft ver
oorzaakt.
Seffens wierden maatregels genomen om
te redden wat er kon gered worden, maar
sommige mijnwerkers zijn zelve slachtoffers
geworden van hunne zelfsopoffering.
en zelfs mannen'van de streke zijn er onder
de slachtoffers, want daar waren nog al
menschen, die op hunne streke geen werk
vindende, daar naartoe gingen om voor
vroaw en kinders en voor hun zeiven den
kost te winnen.
Die mijnwerkers winnen groote daghuren,
maar 't is ook gevaarlijk werk en de rampe
van Courrières, gelijk deze van Anderlues
en elders hebben het genoeg bewezen.
De duitsche mijnwerkers hebben bijzon
der materiaal om in geval van nood de red
ding in te richten. Zij zijn trouwens in eene
mijnstreke waar de mijnbranden niet zeld
zaam en zijn. Seffens zijn er groepen bijzon-
deren afgekomen met hun materiaal, en als
ze toekwamen, gingen ze rap aan 't werk,
in de hope van misschien nog bvenden te
redden of ten minste de lijken naar boven
te kunnen halen. Nog altijd hoopt men dat
misschien nog levenden zijn onder dezen
die in de gangen opgesloten en afgesloten
zijn.
Maar hoe daar aan geraakt Geheele
hoopen lijken liggen opeen 1 Elders zijn al
de gangen ingestort en 't zal weken en
weken duren misschien eer men de instor
tingen zal kunnen genoegzaam wegruimen
om te geraken waar er misschien nog
levende werkers zouden kunnen zijn
Schrikkelijk! schrikkelijk
was. Hij snakte ze weder, bezag ze, en
vond ze klaar bloed.
Een schreeuw ontvloog zijne lippen hij
was rechte gesprongen al roepende 't Is
het lijk van eenen vermoorden inensch 1
Op den zelfden oogenblik ging er een fel
geschuifel langs hun in den busch. Wel tien
mannen zwart lijk mooren, sprongen op de
strate en grepen de eene achter Naas en de
andere acuter het peerd van Wijten.
Naas,rechte langst het lijk en half zinne
loos van verschot, wierd bij kele en arms
ttemakkelijk vastgegrepen, maar Wijten als
uij het woord vermoorden en het schüifeling
hoorde, had, onvrijwillig misschien, zijne
twee sporen in de zijden van zijn peerd
gesteken het dier was achteruit geweken,
en bij 't verschijnen der zwarte mannen
zich ommesnakkende, rap lijk den bliksem,
al Langemarckwaards geloopen. immers
't en wierd niet meer ingehouden door
zijnen ruiter, die er op bleel zitteü, eerder
dood als nog levende.
Vooraleer hij den tijd gevonden hadde
van te roepen, verre van verweer te doen,
was er een doek voor den mond van den
ongelukkigen Naas gebonden zijne handeD
lagen vaste op zijnen rugge, en hij wierd
gesleept tot dieper in het buscb. Het lijk
dat daar te midden de strate lag, trokken de
moordenaars weder in den giacht en over
dekten het met takken en loovers.
De zwarte mannen, met hunnen gevan
gene, zonder éen woord noch tegeu hem
noch tegen malkander te spreken, gingen
lange tussehen hoornen en tronken. Zij
moesten schier den armen jongen overhands
slepen en dragen; want hij bood wederstand
Geheel Vrankrijk door werden seffens
hulpcomiteiten ingericht om geld in te
zamelen ten einde de ongelukkige weduwen
en weezen die achterblijven te helpen en
te ondersteunen. Daarbij de wet op de werk
ongevallen zal de werklieden die fransch-
mans zijn, hunne weduwen en weezen ter
hulpe komen. Maar er bestaat twijfel of
de belgische werklieden op denzelfden voet
zullen geholpen worden. Wat meer is, zulke
rampen brengen vreezelijke gevolgen te
wege. 't En is dan niet te verwonderen dat
er ten alle kante inschrijvingen geopend
worden ten voordeele der slachtoffers.
't Nieuwsblad en wilt daarin ook niet ten
achteren blijven en zal met dank al de
gitten aanveerden hoe klein ook, die men
zal willen inbrengen. De eerste lijste staat
vandage aan 't hoofd van ons blad.
De inventarissen hebben 't ministerie
Rouvier aan de deure gezet, maar zal de
verandering eene verbetering zijn 't Is zeer
twijfelachtig 1 De twee voornaamste mannen
zijn Clemenceau en Briand, de eene een
razende geus en de andere een socialist.
Clemenceau is minister van binnenland en
heeft dus onder zijn gebied de inventarissen
en Briand is minister van eerediensten, hij
is de gewezen verslaggever over de wet
op de scheiding van Kerk en Staat.
Aan 't hoofd staat een radikaal M. Sarrien,
maar hij zal hem moeten plooien naar de
goeste van Briand en Clemenceau, of't en
zal niet gaan.
Van dit nieuw ministerie en is dus maar
weinig goed te verwachten.
Een beroemd proces is tegenwoordig aan
den gang in Zwitserland, namelijk ten laste
van twee russen, die op eene kamer bommen
maakten en door eene onbehendige behan
deling eene der bommen deden ontploffen.
Dat gebeurde den 3 December 11. en een der
russen, genaamd Bilitte, werd een deel van
zijn hand afgerukt. De andere Anna Markin
was ongedeerd.
Bilette komt nu voor de rechtbank te
Geneve, en 't is zijne verschijning die wij
geven in deteekening van heden.
De zaken gaan weinig vooruit te Algesiras
Al en is er geen gevaar voor niet overeen
komst, men geraakt toch niet gemakkelijk
t akkoord.
zooveel hij kon, liet zich vallen op den
grond, en poogde zich los te rukken, of ten
minsten den doek af te krijgen, die hem
den mond toeneep en bitterlijk deed lijden.
Alzoo gesleept door den donkeren, geslegen
van zijne geleiders, en botsende somwijlen
tegen de bullen en de wortels der boomen,
verloor Naas al zijne krachten zijne
voeten waren in bloed, zijn aanzichte ge
schribbeld, en zijne arms dikke gezwollen
van het hevig geweld om los te zijn nog
eenigen tijd en hij ging bezwijken.
Het was meer dan een ure dat zij door
den busch gingen, zender staan of rusten.
Nu waren zij gekomen aan een openei
plekske, waar eenige nuttekes opstonden.In
al de huttekes blekte er een klein lichtje
dooreen vierkante ruite, de eenigste die in
de muur zat maar nievers geen gedruisch
of teeken van leven. De opleider ging voor
bij de eerste dier huttekes, tot aan een van
de verste, waar hij de deur openstak en
binnen ging; de andere volgden met hunnen
gevangene, die stuipen moest om binnen te
geraken. Schoon Naas nauwelijks rechte
kon staan van vermoeidheid, verschoot hij
nochtans en week achteruit, als hij deu
eersten voet stelde in dat moordenaaisnest.
Een olielampke hong aan eenen nagel, in
het dak daar en was geen zolderinge om
trenttegen de leemene wanden stonden
allerhande wapens en stokken op eenen
toog, aan den ingang, stonden kannen en
glazen, in den hoek van den heerd, die lag
te veuzen, zat er een, oud slodderachtig en
zwartgeworden wijf, met grijs haar en
gerimpelde kaken, die achterwaards leunde
tegen den muur en die grolde al slapen.
{vervolg)
Nu dat de nieuwe wet, die in 't belang
van den boer noodig was, in voege gekomen
is, wat best gedaan van dezen die er onder
de toepassing van vallen 't Beste dat gij
doen kunt is van u goed te doen verzekeren.
Gij kunt dat doen i° Bij naamlooze maat
schappijen met vaste premiën, door den
Staat erkend zijt gij daar verzekerd, gij
zijt volkomen vrij van alle verplichting en
verantwoordelijkheid als er een ongeluk
voorvaltmaar hetgeen gij te vele betaalt,
hetgene overschiet in de maatschappij, na
betaling van overgekome ongelukken en
onkosten, gij zijt het kwijt, het blijft aan de
maatschappij.
2° Bij samenwerkende verzekeringen,waar
gij ook volle zekerheid en gerustheid moogt
hebben, en waar daarenboven, hetgene gij
te vele betaalt, hetgene overschiet na alle
onkosten, aan u blijft't is mogelijk en
zelfs waarschijnelijk, dat die verzekering bij
samenwerkende maatschappijen, na eenige
jaren weinig kostelijk zal vallen. Zonder
de naamlooze of samenwerkende maatschap
pijen aan te raden of af te keuren, zal het
voor de boeren nuttig zijn te zeggen (ten
andere 't meestendeel weten het) dat de
Belgische Boerenbond van Leuven eene
samenwerkende verzekering tegen werkon
gevallen gesticht heeft. Die maatschappij is
.\ion liet Naas niet meer tijd a's om eenen
vluggen oogslag in dat huis te werpen hij
wierd verder op in eene zijkamer gestooten,
en de deur wierd vaste achter hem toe
gegrendeld.
's Anderendags zat hij daar nog, alleene
en zonder een levenden mensoh gezien te
hebben. Op den harden vloer had hij vruch
teloos den slaap gezocht, en, niet verre van
de plaatse daar hij in zat, had hij het ge
ruchte gehoord van glazen die kloaken, van
menschen die tegen malkander spraken en
lachten dat het schetterde; maar hij en kon
mets verstaan, niets onderscheiden Met het
eerste verschijnen der klaarte was hij opge
sprongen en naar het ruitjen geloopen door
hetwelke de dag in het arm kamerken viel.
Misschien ging hij iets of iemand zien, en
hij verlangde zoo om te vragen waar hij zat;
maar voor zijne oogen en was er niets
anders als busch en kroonen van boomen,
die over end weder gingen, gedreven door
den wind,die schuifelde door de spleten Yan
het dak.
jyipqdelons, op dat zicht en op het ge-
icht van nffiordenaars, zonk hij neder; hij
begon nu ernstig te peizen op zijne gestelte-
nisse en op het Kit dat hem verwachtte.
Geen twijfel meer cff", hij was in de handen
van den schriKkelijken Bakelandt, dien hij,
's avonds te voren, voor den eersten keer
had hoor en noemen. Maar waarom was hij,
üij juiste, gevangen, en hoe was 't mogelijk
dat men van hem wiste en 't op hem
gezien had Ging men hem pynigen, ja
vermoorden misschien 1 En blinkende
messen en gloeiende kolen verschenen voor
zijne oogen 1 Wie was de mensch die
gesticht in het uitsluitelijk voordeel der
boeren en in die maatschappij sal er niet
méér moeten betaald worden, dan hetgene
volstrekt noodig is om de ongevallen en de
onkosten te dekken.
De liberalen in den grond zijn zeer weinig
bekommerd of de wet de boeren nadeelig of
voordeelig is. Wat schilt hun immers de
boeren. Als zij aan het hoofd van 't land
waren, wat hebben zij ooit gedaan ten
voordeele van den landbouw
Weet gij wat hun doel is? In't korte:
't is volgende De framassonslogie heeft be
sloten hemel en aarde te bewegen om met
de kiezing van Mei aanstaande, het katho
liek ministerie omverre te werpen, en in
zijne plaats te stellen een ministerie dat de
gewillige knecht zou zijn van de framasson-
'nerie. De bazen van de logie hebben hunne
rekening gemaakt en bevonden dat zij, om
dat helsch plan ten uitvoer te brengen,West-
Vlaanderen van doen hebben.
Tegenwoordig heeft West-Vlaanderen 16
katholieke volksvertegenwoordigers en 4
vooruitstrevende liberalen die sterk naar
het socialismus hellen. Om het ministerie
te kunnen doen vallen, zouden zij volgens
hunne cijfering, in West-Vlaanderen 8 libe
ralen moeten hebben. Hun plan is van eenen
bij te winnen te Kortrijk, Rousselare, Brug
ge. Jamaar, als zij de cijfers nagaan van de
kiezing van 1902, ondervinden zij, dat zij
er nog al tamelijk verre van zijn, en er niet
kunnen komen zonder eenen geheelen om-
daar, dood en bebloed,onder de loovers lag,
en bijzonderlijk, wat was er van zijnen
broeder geworden
Die en diergelijke gedachten schoten den
jongman te binnen in zijn half duister en
eenzaam verblijf. Op het gedacht van zijnen
broe ler, en meenende dat hij misschien
ook onder dat zelfste dak gevangen zat,
sprong hij op, liep naar de deur en begon
te trekken aan de vastgeleide klinke.
Voelende dat zij niet open en ging, keerde
hij om, en begon te stampen met zijne nog
gewonde hielen tegen het hout, dat het
buischte. t Was vruchteloos 't bleef al toe
en stille. Moê van stampen, begon hij over
end weêr te wandelen, en de kamer te
onderzoeken 't en was niets in, volstrekt
niets als eene tafel en twee stoelen. De
eenzaamheid en de overwegingen deden den
schrik van den jongman aangroeien. De
tranen leekten langs zijne wangen, als hij
peisde op zijne ongelukkige moeder, en op
het einde dat er ging komen aan die won
derlijke gebeurtenisse. Nu speet het hem
van geen verweer gedaan te hebben tot der
dood toe, liever als meegesleept te worden
door die onbekende booswichten dan, van
niet gekeken te hebben waar zijn broeder
belonden was en bijzonderlijk, van zoo
lange te Langemarck gezeten te hebben,
niettegenstaande den raad en de smeekm-
gen van zijne moeder. Over van droefheid,
en zonder hope van nog levende uit zijne
gevangenisse te geraken, viel hij op zijne
knieën, te midden den vloer, en bad God om
kracht in die schrikkelijke beproeving, en
om vergiffenisse over zijne voorgaande
zonden, was 't dat hij sterven moest tus
schen de handen dier moordenaars.
('f Vervolgt)
