D I T
IS
9
EN OMMELANDS,
I
m
m
m
CONCERT
Kiezerslijsten
41ste jaar. Tainaerk 3024
Opgepast
De Onderwijzers van '79
KON LI DE WKKKLD
Vrankrijk
Turkijen
Rusland
Come
VAN ALLES WAT
Bel^ie gaal naar het
bankroet
Liberale onafhankelijke
zedenleer
tfen doosje pillekens s oor
spoilers en leugenaars
Leerrijke statiesliek
vamenloop van
omstandigheden
Houtbewaring
Staatsblad
TELEFOON 52
7e trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boter stratete Y-per y en bij 's land hoodschctpwesen ofte posttegen 3 frank 's jaars
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kostrn 0,fr.I5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de agence Hai'as, te Brussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place Da la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
In alle gemeenten liggen thans de
kiezerslijsten ter inzage van eenieder
in het gemeen(esecretariaat.
Wij kunnen onze lezers niet genoeg
aanwakkeren om die lijsten te onder
zoeken, en te zien als z<j het getal
stemmen bezitten waarop zij recht
hebben.
De reklamatiën moeten nu gedaan
Worden aan het gemeentebestier.
Tijdens de kiezing komen er altijd
personen kkgen dat zij recht hebben
op meer stemmen, dan is het te laat
Zorgt aan tijden en onderzoek d<
kiezerslijsten.
Opgepast
STÜDENTENGILDE
De Toekomst hoort der Jeugd
T NIEUWSBLAD VAN YPER
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk So, te Yper.
in 't Volkshuis
Maandag 17" in September
ten 7 ure 's avonds.
Men zal onder andere spelen
De Valse he Burckaert
en Spaansche dans.
Zondag 23 September heeft er te Meche
len eene betooging plaats ter eere van de
onderwijzers die in 1879 bun ontslag gaven
om aan hun geweten getrouw te kunnen
blijven.
De boven aangekondigde betooging geeft
den geestigen en taieutvoilen kanunnik.
Muyldermans, bet volgende artikel in de
pen dat in het onderwijzerstijdschrift
St-Cassiauusblad is opgenomen
Voorzeker komt er eero toe aan de
moedige onderwijzers, die in het noodlottig
jaar '77 liever hun ontslag namen dan ten
dienste der vrijmetselarij te staan, welke
met bedekte middelen het lager onderwijs
trachtte te hemeesiereu en te vergodclelou-
zen. Zij, zij hebben België gered zonder
hunne onberekende edelmoedige opoüenng
ware de christen geest van ons voik niet
zoo vurig ontvlamd, ware het verzet tegen
de slinkscbe handelwijze van het liberaal
bestuur niet zoo algemeen, niet zoo kracht
dadig geweest.
Bijna heel en al ware onze volksjeugd
onder de macht en den invloed van een in
schijn onzijdig, doch metterdaad ongods
dienstig onderwijs gevallen... en als wij nu
nagaan en uitrekenen welke vruchten,welke
kweekeiingen de ofiicieële onzijdige schooi
van toen opgeleverd heelt, o dan kunnen
wij besluiten wat er stoud te gebeuren,
indien de cbnstene onderwijzers met het
beste gedeelte van België s bevolking geen
paal en perk aan den driesten overmoed
der metselaars gesteld hadden.
Dat durven heett de Loge hun nooit
vergeven, en nu nog vervolgt zij hen met
hare spotternij en haren haat.
Onze christene onderwijzers waren
overloupers waren «verraders" Bchimpt
zij hen vieren, hen beschermen zoude n
Oneerlijke daad zijn.
Wierde dit grondbeginsel aangenomen,
dan moeste men besluiten, dat alie beamb
ten in 't algemeen en de onderwijzers in t
bijzonder louter werktuigen in de rnachi
van den Staat zijn, slaven zonder eeuigen
vrijen wri en gedwongen alle» uit te voeren,
hoe oneerlijk ook, wat de Staat maar ver
zinnen zou. Volgens dat grondbeginsel
zouden zij verraders zijn, de officiers, die
liever hunnen degen breken dan handlan
gers te wordeD vau socialisme en anarchie
de leeraars, die liever den sleutel hunner
klas afgeven dan leugen en doling op bevei
vaa den Staat te onderwijzen de rechts
geleerden, die liever de toga neerleggen dan
de wel uHVoereu, die met de Gowmune
dood eu uui-iiigsonap legen weerlooze bur
gei" uitspreekt...
Hebben nu de metselaars n consciëntie
gelijk 'u spons, die alie v»aier, vuil en klaar
laat doorloepen hebben zij een eergevoel,
dat lijk de kameleon allerhande kleuren al
Daar tijd en stond, kan aannemen: wij laten
hun die kostbare eigenschappen wij
zijn er niet boos om vrij staat liet hun te
denken naar believen...
Maar bliksems vrij ook zijn wij 'n
eigene consciëntie, een eig?n eergevoel te
hebben die leven en kracht uit onzen gods
dienst putten, en naar de onveranderbare
wet van dien godsdienst zich schikken.
Heeft de Loge geen vrede met onze zieus-
wijze over recht en rede, met onze leering
over gevoel en plicht, over eerbesef, ei I
dat zij ten minste toch eerbiedige 'n vrij
heid, welke wij aan haar niet misgunnen.
Dat echter begrijpt het liberalisme niet
en zal het nimmer begrijpen bet leeft van
onverdraagzaamheid en nijd, van onrecht
en dwingelandij.
Ziet maar even rond sprekende voor
beelden treft gij ontelbaar aan in het opge
vijzeld Frankrijk.
Het liberaal bestuur van '79 wou zeker
aan het lager onderwijs een anti godsdien
stige strekking opdringen. Dat was zonne
klaar het loochenen zal niet helden. Dat
bestuur beval de uitvoering eeuer wet,
welke de geestelijke overheid met reden
doemde. Heette men nn overlooper en ver
rader ilen moedeu man, die liever zijne
godsdienstige overtuiging volgde, liever
de officieële scholen het varen, en van 'u
vryüeid gebruik maakte welke de Grondwet
hem waarborgde liever, zeg ik, dan
tegen ziju gewe.en in, het huicheieuue libe
ralisme ui de hand te werken...o dan dunkt
mij bet gevoel van recht, vau eer, van
verdraagzaamheid in die liberale spotters
iaag gezonken 1
Die duizenden ontslaguemers van '79
üebben een voorbeeld van cbnstene wils
kracht gegeven, dat eerbied ,- ve.üie t; heb
ben eeu ouscbatbaren dienst aan Kerk eu
Vaderland bewezen,die reent op onze dank
baarheid heelt.
»Oja! diepe, diepe, dankbaarheid 1 En
ol Staat en gemeente in volle of althans iu
verdiende mate die danabaarheid bewezeu
hebben neen, neen, dat durt ik niet beves
tigen
Edoch, werpen wy geen steenen op dit
uur
Maar wat komt zij laat, laat die betoo
ging van dan 24 September 1906 1 eu dat
Te Deum
Beter ware 't vervangen geweest met
eene misse van Requiem
Kan. Muyldermans.
De fransche gazetten deze die het mi
nisterie ondersteunen wel te verstaan zijn
nog altijd even kwaad op Z. H. de Pausen
op zijnen brief aan de fransche bisschoppen.
Daar er verlof is voor de transche Kamers
tot in October, hebben gazetschrijvers mi
nister Bnand zijn tonge gaan pelen en deze
heelt doen kennen wat hij zal doen met
kei ken en priesters.
Vooreerst, de kerken zullen niet gesloten
worden, Clemenceau had dit ook reeds
verklaard, maar waar er geen godsdienst-
vereenigingen tot stand komen, daar en zal
geen priester mogen gelijk welke godsdien-
itige plechtigheid uitoetenen in het open-
Daar.
Jamaar, zoudt gij niet beter met den
Paus onderhandelen Anders kunt gij nooit
uit dien vernestelden toestand geraken.
Met den Paus Nooit, wij en erkennen
den Paus niet. Met den eenen of den anderen
oisschop, dat zou nog kunnen gevonden
worden. Maar sedert den pauzelijken briel
en komt er geen éen mij nog spreken.
Alleszins is t zeker wij zullen de wet
toepassen. Ze is gestemd en iedereen moet
er zich aan onderwerpen.
Uit die verklaring blijkt dat de kerken niet
en zullen gesloten worden, maar de priesters
en zuilen in 't openbaar geen misse mogen
lezen.
't ls dus den beloken tijd te wege, als
de priesteis moesten misse lezen in t duiker
tje, in bolsteden, bijzondere huizen, enz.
En nog komt het uit, dan is de pnestei
nog blootgesteld aan vervolging, boete, ge
vang, enz.
Gelukkig dat de kiezers hier in België
voorzienig genoeg geweest hebben om der
gelijke maatregels te voorkomen met in Mei
laatst liberalen, socialisten, radikalen en
andere Combisten van het bestier van het
land weg te houden.
Geheel de familie van de beroemde
Therese Humbert is losgelaten. De beruchte
erfster der Crawforts is naar Parijs vertrok
ken met heur broeder en heur man Frederik
Humbert is ook vrij jen naar Parijs gereisd,
't Schijnt dat de vrouw nog grootsche plan
nen in den kop heeft, en nu vast besloten is,
die plannen ten uitvoer te brengen.
De Turken en Grieken, die nog maar
eenige jaren geleden, tegen elkaar in oorloge
waren, zijn nu te wege te gare te spanuen
tegen Bulgariën De Grieksche vlote zou
Bulgariën aanvallen te water, binst dat de
Turksche legermacht te lande den vijand
zou trachten te verpletteren.
Als de bondgenooten winnen, zouden zij
5oo miilioen frank eischen van de Bulgaren.
Daarvan zouden 3/4 voor de Turken zijn en
een vierde voor de Gi leken.
Zal eindelijk de overheid meester blijven
in Rusland 't Is de vrage die wij ons deze
weke mogen stellen, met een weinig hope
opeen bevestigend antwoord. Trouwens het
schijnt dat de oproermakers achteruitboeren
op verschilhge plaatsen, en voornamelijk in
Polen.
Dat die hope toch nog vei re is van zeker
heul te zijn, blijkt uit de tijd, ng die komt uit
Warschouw daar zijn namelijk een dui
zendtal personen aangehouden en tot zelve
kinders, daar de oproermakers nu bijzonder
lijk kinders en vrouwen gebruiken om hunne
moorden uit te voeren, in de hope dat deze
aan de doodstraf ontsnappen zullen.
Nogtiians, u oest het uitmoorden van
policiemannen nog aanhouden dan is het te
vieezen dat eene aigeineene uitmoording van
jouen zal volgen, daar de joden voornamelijk
beschuldigd worden van den opstand te
ondersteunen.
De oproermakers hebben nogthans ook
andere midde.s om aan geld te geraken.
Alzoo z.nden zij naar handelaars en nij veraars
Driefkens in dezen aard
Morgen moet tegen 11 ure 3ooo roebels
liggen op zuike plaatse, anders zullen uw
buis ol uwen winkel in. de lucht springen ot
gt) wordt vermoord.
De handelaars weten maar al te goed dat
ne gemeend is, en zoo zal van 10 keeren 9
maal ten minste hunnen eisch voldaan
worden.
't Schijnt dat daarbij sommige joden groote
sommen geven om den oproer te onder
steunen.
Eene russische vrouw heeft Zaterdag te
Interlaken een vreemdeling, M. Muller,
doodgeschoten, meenende dat het een
russiscne prins was. De vrouw werd seffens
aangehouden, maar zij weigert volstrekt te
zeggen wie zij is, noch wie haar gezel was,
die is kunnen wegvluchten.
Al de moeite die de onderzoeksrechtex
Eanauer zich heelt getroost, om iets aan
gaande de geheimzinnige vrouw te ontdek
ken, blijft tot nu toe onbeloond en vruchte
loos. Wei bekent zij, op bevel M. Muller
genood te hebben, maar zij weigert volstrekt
te spreken alvorens hare verschijning vooi
de rechters. Men heett zeiden zooveel
helderheid en tegenwoordigheld van geest,
zooveel kalmte ontmoet bij eene jonge
misdadigster als deze. Hare misdaad werd
zoodanig goed voorbereid dat in hare menig
vuldige kotiers en bagages geen spoor kau
gevonden worden, kunnende leiden tot de
ontdekking harer identiteit ol die van haren
gezel, die nog altijd wordt opgezocht.
intusschen is de onderzoeksrechter in zijn
vermoeden gesterkt, dat de zoogezegde mad.
Stafford wel degelijk eene russische is. Eene
veikoopster van den Bazar Mack is
inderdaad komen getuigen, dat de moorde
nares van M. Muiier bij haar eeu reiszak
heelt gekocht zij sprak met den heer die
haar vergezelde afwisselend russisch en
lransch. De reiszak dien zij inden Baza
Mack gekocht heett, is deze dien men haar
ontnomen heeft toen zij den aanslag op
M. Muller had gepleegd.
De Eerw. Paters Jezuïten hebben Pater
Wernzals generaal gekozen van hun order.
Pater Wernz is van duitschen oorsprong,
en dat doet de fransche geuzenbladen
opnieuw vuur en vlamme spuigen tegen de
Kerke eeist, maar ook tegen de Duitschers.
Daar zijn zelfs belgische logiebladen die
hierin, gelijk in vele andere dingen, de
franschen naapen.
Dat deuntje zingen onze liberale bladen
dagelijks, en «de geuzen» schreeuwen al om
het hardst. Vraagt men naar bewijzen, dan
zwijgen ze gelijk visschen en doen of ze niets
gehoord hel beo. Zijn er bewijzen, dat, dank
aan de Katholieke Regeering, België vooruit
gaat, nogmaals vinden dan onze geuzenbla
den dat zwijgen nooit kan verbeterd worden.
Sedert eenige dagen is de staat der ont
vangsten van het Belgisch spoorwegnet
verschtnen. Voor de maand Juli 1906, zijn
de ontvangsten een miilioen franken hooger
dan die van juii 1905 en voor de zes eerste
maanden van 1906 is de vermeerdering van
ontvangsten op die van 1905 van 12 miilioen
frank.
Deze vermeerdering is bijzonder te wijten
aan het goederenvervoer. De ontvangsten
van den reizigersdienst zijn dit jaar insge
lijks merkelijk gestegen alhoewel er dit jaar
noch Internationale Tentoonstelling noch
Nationale Feesten zijn.
Allo, heeren geuzen, nog een woordje om
te bewijzen dat de handel in Beigië...
kwijnt 1
Het maconniek orgaan La Chronique
van Brussel houdt den spot met de pogingen
aangewend door den Bond ter bestrijding
der zedelooze uitstallingen. Zij vindt dat ai
die smeerige zichtkaarten en de zedenbe
dervende uitgaven, in zoovele winkels der
groote steden uitgestald, geen het minste
gevaar opleveren voor de jeugd.
Dus hoe eerder de jeugd verdorven is hoe
liever.
1. Iets beweren is geen bewijs, iets
loochenen nog veel minder.
2. Kenen zot werpt gemakkelijker een
steen in de bron, als dat er een dozijn wijzen
hem er zullen uithalen.
3. Moest de waarheid een beek zijn, al'
de meuscheu wierden waterschuw.
4. Wetenschap verkoopt men op onze
dagen gelijk suiker eu zeep, maar v?aar heid
is geen dageiijksche handel waar. Zij is
kostelijk omdat zij raar is.
5. Ais ge van t ambacht niet zijt is T
geiaauzaam in t openbaar uwen bek. met
te roeren, wanneer er praak 13 van schoen
maker en kieermakeizaken. t Is maar in
zaken van godsdienst en volksieiding alleen
dat elk. wil meespreken en dat iedereen 't
meeste verTaiid wil nebben. Zij die er t min
ste van kennen kraaien 't hoogste 1
6. In veie zaken is spreken koper, den
keu zilver, en zwijgen goud.
7. Al de spotters en leugenaars welke
zoo een doosje piilen op stade willen inne
men en ze doen t eflect dat ze moeten doen,
zijn van Luune kwale radikaal genezen. Ze
zullen niet zenuwachtig meer worden ais
zij anderen gelukkig zien, ze kunnen heel
goed lijden dat de zon in 't water schijnt,
enhn ze zullen veel rustiger zijn dan ze tot
hiertoe waren.
In het verslag over het dienstjaar igo5,
door de Handelskamer van Antwerpen
uitgegeven, wordt de volgende vergelijking
gemaakt
Groot Brittanië, met zijne 43 miljoen
inwoners, drijft eenen handel die 31 miljards
bedraagt.
Duitschland, met zijne 3o miljoen inwo
ners doet zaken voor i5 miljards.
Frankrijk, met 3o miljoen inwoners, heeft
een zakencijfer van 8 3/4 miljards.
En België, met eene bevolking van 7
miljoen inwoners, heeft een handelscijfer van
7 miljards.
Bijgevolg, als men het handelsbedrag van
de vier natiën berekent per miljoen inwo
ners, komt men tot dezen uitslag
Engeland doet voor 512 miljoen zaken per
miljoen inwoners; Duitschland 25o miljoen;
Frankrijk 224 miljoen en België een miljard
per miljoen inwoners, of duidend frank per
inwoner.
Eene dame, die bezig was hare huishoude
lijke plichten te vervullen, vond een muis
in het meelvat. De meeste dames zouden nu
onder dergelijke omstandigheden eenige
oprecht gemeende grillen hebben geuit, en
daarna in allerijl naar den zolder gevlucht-
maar deze bezat in meer dan gewone mate
werkelijk moed. Zij riep den knecht en beval
hem het geweer te grijpen, den hond te
roepen en op een behoorlijken afstand te gaan
staan. Toen klom ze halverwege den trap op
en begon met eene lat tegen het vat te
stooten. Daar verscheen de muis op den
vloer. De hond stoof op haar los, de knecht
schoot en doodde de hond. De jufvrouw
verloor het bewustzijn en viel van de trappen,
en de man, denkende dat zij ook was gedood
en vreezende dat hij voor moord zou worden
gevat, verdween en is sedert nog niet gezien,
De muis ontsnapte.
Waar het gebeurd is, meldt de historie
met.
De meeste houtsoorten worden wormste
kig of vermolmen. Een geleerde, M. Mer,
heeft nu de reden ontdekt waarom zekere
insekten het hout doorboren.
Het is eenvoudig omdat zij er het zetmeel,
eene suikerachtige stof, willen uittrekken om
er van te leven.
Om te voorkomen dat het hout wormste
kig wordt, zou het dus genoeg zijn de
boomen van het zetmeel dat zij bevatten te
berooven.
Er bestaat daartoe een zeer eenvoudig
middel, namelijk de boomen ontschorsen,
drie tot vier maanden eer men ze uitdoet.
Het is zelfs genoeg eenen ring schors af te
doen en te zorgen dat er geene scheuten
uitschieten op het deel dat men tegen de
wormen wil behoeden.
Inderdaad het zetmeel wordt gëvormd
door de bladeren onder den invloed van het
licht, en deelt zich langs den bast aan de
takken en verder aan den stam of den bol»
en de wortels medè.
Als men den stam ontschorst of.eakel
eenen ring schors afdoet onder de kruin, bij
voorbeeld, dan belet men het zetmeel naar
den stam af te da-len..,
Het deel van den stam onder den ont
schorsten ring gelegen moet dus leven van
tiet zetmeel dat het bevat en die voorraad is
na eenigen tijd uitgeput.
Eens dat het hout geen zetmeel meer be
vat zullen de insekten het gerust laten,, want
zij vinden er geen voedsel rheer in.
Het is misschien wel gedeeltelijk om die
reden dat het eikenhout vrij van de wormen
blijft.
Immers de eikenboomen worden gewoon
lijk ontschort eer ze uitgedaan worden, om
dat de eiken schors bijhet huiddevetten
gebezigd wordt.
De schooldistrikten voor het geestelijk
toezicht over het lager onderwijs in de pro
vincie West-Vlaanderen zijn nu geregeld als
volgti* diocesaan gebied, bestaande uit de
schoolkantons Brugge en Oostende. School
opziener De E. H. Goethals, te Thourout;
ie diocesaan gebied, bestaande uit de school
kantons Thielt, Rousselaere en Kortrijk.
Schoolopziener de E. H. Baes, te Iseghem;
3e diocesaan gebied, bestaande uit de school
kantons Yper, Meenen en Dixmude.
Schoolopziener de E. H. Vervaecke, te
Poperinghe.