DIT IS
Spreekmaat is
O
EN
AND
më Mé
Op Zaterdag 15' Juni 1907.
7 1 IT
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
ZOMElitE E STEN
Concert
Pcerdcnloop
Concert
i\ONh DE WERELD
Portugaal
Holland
STADSNIEUWS
Cs vang van Yper
Peerdenmarkt
De tsijschooi
De Fanfare van Armentiers
Oneerbaarheden
Brugge en Yper
Het Vlaamsch
't Banonkeltje
VAiV ALLES WAT
Dicht bijeen is warm
Eigenschappen van
eenige groenten
mmmmm
Sterfgeval
Priesterlijke benoemingen
gij PM
«s<
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Vrank rijk
naar Brugge, de Zeehaven
Om veel eieren te bekomen
In de ve wercl ilijkte gasthuizen
VT
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk ?4, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, Place DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Zondag. 16 Juni 1907,'snoens, Concert,
door da Stads harmonie van Yper.
Zondag, 23 Juni 1917, ten 2 ure op 't
Minneplein, Peerdenloop en Peeidenfasstinge
richt door de Sport Hippique met da
welwillend'.; medehulp van de a Rijschool
en de Stadsharmonie
N.B. Het uitdeel'en van kosteloo\e kaarten
voor de werklieden van stad zal Zondag,
16 Juni,van 8 ure tot 's noens op 't Stadhuis
plaats hebben.
De Vlaanders geven ter gelegenheid
der Peerdenloopen,kaarten wegen weêre
aan half geld, gel.lit* voor do heenreis
met de treinen vertrekkende van Kortrijk
om 12.34 ure, van Haz-1 broek om 1.35 ure
en van Rousselare om 13.54 ure en voor de
terugreis, met de treinen vertrekkende van
Yper naar Kortrijk om 19.32 ure, naar
Ilazebroek om 18.10 ure en naar Rousselare
om 18.07 ure.
Zondag. 23 Juni 1907, om 6 ure.Concert,
door de Koninklijke Fanfare van Yper.
't Was zondag laatst nog eens betoogiug
tegen de wijnwasscherswaar we reeds
verscheiden maal van gesproken hebben.
Den eersten keer hadden ze met 20 000
geweest den volgendeu keer 40.000, dan
80 000, 100.000, over acht dagen 200.UOO en
nu zondag laatst 600.000.
Dat het gouvernement juist niet zeer
gerust en is over zulke betooging en vraagt
geen bewijs.
600.000 man 't Is meer als 't sterkste
leger dat ooit te beene kwam. Dat is aan 10
man per reke en elke reke op een meter
afstand gerekend 12 uren laug of 60 kilom.
een stoet, moest hij geheel op dezelfde liane
staan, die zou komen van Yper tot aan
Blankenberghe
Zal 't ministerie nog talmen met zijn wet
tegen de vervalschers Wie weet. 't zit
tusschen twee vuren van den eenen kant
zijne beste vrienden die den wijnhandel drij
ven met gekleurd water eu van den anderen
kant het volk uit het zuiden dat nu voor
goed op zijn poot speelt.
Bleve 't nog maar bij betoogingen, maar
honderden steden en dorpen zijn reeds
zonder bestier, iedereen heeft zijn ontslag
ingediend.
Niemand wil nog belastingen betalen, en
te Montpellier hebben ze beslist en reeds
begonnen eenen muur te bouwen rond het
Stadhuis orn te beletten dat er iemand inga,
en dat de onder-prefekt, die ongetwijfeld de
stad zal moeten bestieren binst dat er geen
gemeentebestier is, zou kunnen hiertoe de
noodige middels of maatregels nemen, 't Is
bijgevolg volle anarchie of regeeringloosheid
en niemand kan het einde nog zien van dien
toestand, die de grootste gevaren oplevert
en zekerlijk erge gevolgen zal hebben voor
het toekomende.
Zondag had Mgr de bisschop van Montpel
lier de kerken der stad ter beschikking
gesteld van de betoogers,die natuurlijk allen
geen slaping konden vinden in de huizen
van stad en die in de kerken ten minste een
onderkomen zouden krijgen en beschut zijn
tegen regen en wind.
Daar komt nog altijd geen verandering in
den toestand van dit land.
"t Was dinsdag laatst daar kiezing voor de
leden der eerste kamer. De rechterzijde
behaalde eene prachtige zegepraal. In de
vorigen kamer waren er 46 leden der
rechterzijde tegen 49 der linkerzijde. De
rechterzijde heeft verscheidene zetels bijge-
wonnen eu van nu af reeds zijn 45 zetels
zeker voor de rechterzijden en et- zijn nog
16 herstemmingen waarvan verschillige ze
kerlijk de meerderheid zullen geven aan de
mannen der rechterzijde.
De hollandsche liberale bladen vinden
geen woorden om hun verslagenheid uit te
drukken. Een hunner schrijft We moe
ten 't niet ontkenuen, 't is een ware verplet
tering voor ons
Daar in Oostenrijk floogarië ook de
kieziogen ten gunste der manoen van orde
zijn uitgevallen, zullen oogetwijfe <1 deze
twee voorbeelden eene aanwakkering zijn
voor alle mannen van orde orn in October
aanstaande eensgezind ten strijde te gaan
tegen dezen, die, gelijk in Vrank rijk, den
ondeigaug van ons land bewerken.
Voegen wij hier nog bij dat de hollandsche
liberalen, radikalen en socialisten een
karteel gevormd hadden en dat ze met
I geheel hun aanhang in 't karteel getui-
meld zijn.
Uitslag der aanbesteding van Zaterdag,
8 Juni 1907, voor het leveren van 90.000
kgr. kolen.
Hebben aangeboden
Alfred Siron, Brussel
tout venant 25.08 fr.
menu gailleteux 24.18 fr.
Nikolaas Beaumille, Bergen 2330.70
Lucien Goovaerts, Elsene 2402 50
A. Cabuy en Steyaert, Brussel 2114 90
E ai iel De Brouck, Antwerpen 2434.00
Op Maandag, 24 Juni, zijnde St Jansdag,
heeft alhier op 't Esplanadepleinde jaar-
iijksche Peerdenmarkt plaats.
Prijskampen worden gegeven voor zware
trekpeerdeu toebehoorende aan de landbou
wers gehuisvest iu West-Vlaanderen.
De inschrijving heeft tot 8 ure plaats. De
prijskamp zal om 9 ure beginnen.
fr. 2251.
Er vas spraak dat de Rijschool van Yper
naai'Tervuereu zou verplaatst worden,maai
den lieer Minister van Oorlog, over dit
gerucht ondervraagd, antwoordde dat er
daarover nog geen besluit genomen was.
Zondag laatst heelt de Fanfare du
Commercevan Armeatiers een Concert
gegeven.
Het Armentiersch muziek kwam toe met
den trein van 11.43 ure, wierd ontvangen
door de leden van 't Feestkomiteit en 'ver
volgens door de Stadsharmonie onder
het spelen van eenige deuntjes, naar het
Stadhuis geleid waar het door den gemeen
teraad ontvangen wterd.
M. Louis Jeanson, voorzitter van 'i mu
ziek, bracht hulde aan de oude vlaamsche
stad,met hare prachtige gebouwen, getuigen
van hare vroegere lakenhandel. Hij drukte
de blijdschap uit der Armetiersnaars, van in
Yper een concert te mogen geven.
Hij schonk twee prachtige bloeinenruikers,
een aan M. Colaert, burgemeester en een
aan M. Fraeijs, voorzitter van 't Foestberek.
M. Colaert antwoordde op de aanspraak
van M. Jeanson Hij wenschte hen welkom;
zinspeelde op de vervlogen tijden, wanneer
de lakenoijverheid hier zoo bloeide, bracht
hulde aan het nijverige Armeatiers, herin
nerde den oorsprong der twee steden, het
graafschap van Vlaanderen eu dronk op de
gezondheid van Voorzitter en Leden der
Fanfare
Vele volk was gedurende het concert op
de Groote Markt. Het muziek heeft, onder-
de talentvolle leiding van M.Alfr. Quesnay,
menige stukken gespeeld die door 't publiek
toegejuicht werden.
Na het concert overhandigde M. Colaert,
als gedenkenis een zilveren eermetaal en
M. Fraeijs voegde er nog een prachtige
bloemeugarbe bij.
De (i Fanfare speelde nog de Braban-
conne r, en daarachter de Marseillaise i>
die door t volk gevraagd werd.
De muzikanten zijn met den trein van
20.36 ure naar huis gekeerd, den beste-n
indruk achterlatende.
Als het waar is dat er, Klein Heilig
Sacramentdag laatst, in de straten te Yper
ontuchtige liedjes gezongen wierden, en
er zijn er, die er schande over spreken,
kunnen wij daar niet genoeg tegen opkomen
voor de openbare zedelijkheid en de bescher
ming der kindsheid.
Die diep genoeg gevallen is, om opentlijk
en onbeschaamd oneerbaarheid te bedrijven,
en verergernis te geven, moet de straat ont-
zeid worden, die voor de treffelijke lieden is
de ouders moeten hier, zonder te vreezen
voor de zie! hunner kinders, heen en weer
kunnen gaan.
De stratenjworden dagelijks gevaagd, de
vuilgoten op tijd gekuischt, en alle onreinig-
heden zorgvuldig geweerd, waarom Omdat
elk aan reinheid houdt en er recht aan heeft
zoo ook heeft elk recht aan openbare eerbaar
heid, en moet er gezorgd worden, desnoods
door Politie en Parket, dat de goede zeden
niet geschonden worden door ontuchtige
gezangen, dat de kinderen niet bedorven
worden door luid en soms lief klinkende op
hitsingen en zedelöoze liederen, die maar al
te gauw mondsgemeen worden.
Opdat de zedenbedervers het weten, druk
ken wij dat zij in alle landen der wereld als
vijanden der samenleving aanzien en gestraft
worden, dat er overal meer en meer door
maatschappijen en personen tegen oneer
baarheden en ophitsingen tot zedeloosheid
gestreden wordt, en dat er namelijk in ons
land den 29 januari 1905 eene wet tot stand
kwam, waarbij eene gevangzitting van 8
dagen tot 6 maanden en eene boete van 26
tot 5oo fr. kunnen uitgesproken worden,
tegen alwien in Openbare plaatsen of verga
deringen oneerbaarheden zal gezongen, gele
zen, opgezeid of laten hooren hebben zelfs
kunnen deze straffen verdubbeld worden,
als het kwaad bedreven wierd tegenover
minderjarige kinderen.
Aller oogen zij u thans gericht naar Brugge,
de hoofdstad onzer provincie,
naar Brugge, de aloude vlaamsche stad
naar Brugge,het Venetië van het Voorden!
naar Brugge, sedert de middeneeuwen
verlaten door de onstuimige waters der zee,
en nu wederom met dezelfde verbonden üoor
eenr groote vaart.
Over een dertigtal jaren was er spraak
van Brugge met de zee te verbinden, en nu
door het onverpoosd werken, door taai
geduld en kloekmoedige verkleefdheid der
Bruggelingen, is hun ideaal verwezentlijkt.
Reeds bestaat er een regelmatige vaar-
dienst tusschen de nijverige stad en Huil
(Engeland).
Dat deze nieuwe verkeerweg veel zal
bijhelpen tot den groei en bloei van den
Bt-ugschen handel en nijverheid blijft onbe
twistbaar.
De naaste maand van 21 tot 28 Juli
zullen er in Brugge grootsche en plechtige
leesten plaats hebben om zijne Herwording
te vieren.
De Bruggelingen hadden geene rust totdat
hun grootsch plan verwezentlijkt was I
Eu wij, Yperlingen, wij wachten ook rond
de vijftig jaar naar de voltrekking der vaart
van Yper naar de Gulden Rivier
Zal ons ideaal ook verwezentlijkt worden?
Och I mijne lieve moedertaal, mij dubbel
lief omdat u j, tegen reent en reden, van
eigen volk misprezen zijt I De rijken of rijk -
geworden van uw taalgebied zijn beschaamd
van u te spreken of te schrijven, tenzij, uit
nood, aan knechten en meiden zij eischen
dat hunne kinderen in het fransch onder
wezen worden in lagere, middelbare en
hoogere scholen, en zij verachten en vervol
gen alwie de heerschappij van 't fransch in
Vlaanderen durft te keere gaan. Nochtans
uw spaak en taalgebied zijn zoo verachtelijk
niett staat vast dat gij een Maerlant vond
toen aan den boord der Seine de fransche
taal ontstond, en 't vlaamsch gebleven volk
bemint Conscience en schrijvers van zijn tint.
Moet t vlaamsch gebleven volk aan eigen
erve en taal verzaken,of zijn 't de verfranschte
Vlamingen die moeten overkomen Het
antwoord is niet twijfelachtig.
Nu dat de vrienden en voorstaanders der
vlaamsche taal aan 't werk zijn om het vrij
middelbaar onderwijs voor i,5 te vervlaain-
scben, nu dat Hunne Hoogweerdigheden de
Bisschoppen van België, de Kamers en de
drie politieke partijen met het vlaamsch bezig
zijn, ter gelegenheid van Coremans wets
voorstel, laat ons hopen dat er meer liefde
ontsta voor t vlaamsch, dat arme en rijke
Vlamingen eensgezind hun gemeenschappe
lijk voorvaderlijk eigen goed weten in eer te
houden, en dat de dag kome waarop alle
Vlamingen in 't vlaamsch hunne studiën
zullen willen beginnen en volledigen,evenals
ieder volk zulks in zijne volkstaal doet.
Zoo ja, zou dit natuurlijk veel bijhelpen
tot den bloei van de nijverheid en bijzonder
lijk van den bandel van onze stad en de
omstreken.
Er bestaan weinig nijverheidshuizen in
Yper 't is meestal voortverkoop van arti
kels uit andere streken aangekocht.
Deze nieuwe verkeerweg zou op vele waren
een grooten afslag teweegbrengen en mis
schien worden er dan ook nieuwe nijver
heidshuizen gesticht, die eerst en vooral
werk zouden geven aan menige Ypersche
werklieden, die nu op den vreemde moeten
werk zoeken.
't Is te hopen dat de hoogere overheid
welhaast hand aan 't werk zal doen slaan,
opdat deze zoolang begonnen vaart spoedig
voltrokken worde, tot groot nut en profijt
van de Ypersche bevolking, zoowel als van
die uit den omtrek.
Ranonkeltje,
Hoe fonkelt me
Je kroontje geluw-gouden
Ge blinkt en schittert in de zon
Geen goud zelfs 't van uw schitt'ring won I
Waarom 'k van u zoo houde
Steeds, blij gezind,
Hoe weer en-wind
Ook woede in booze luime
Gebogen richt ge u ras weerop,
Voor zonnestraal en regendrop
Is 't kelkje even ruime.
Altoos tevreê,
Deelt gij nogmee
Aan and'ren van uw gaven
Het bijke en vlinderken verblijd
Te goed zich doen en zich om strijd
Aan uwen honing laven.
O bloemken lief,
Hoe menig grief'
En leed mijn hert bezware,
Och d it iu voor- oftegenspoed
Als g:j, gelijk ik wezen moet,
Ik God en menschen ware...
B. G. de Wolf, 0. S. 0.
Wanneer men kippen wil gaan houden,
en men is in de theorie al zoo ver gevorderd,
dat men weet of althans vermoedt, dat de
verschillende rassen een verschillend leg-
vermogen hebben, dan tracht men uit te vis-
schen, welk ras de meeste eieren legt.
Het antwoord op die vraag is echter niet
gemakkelijk te geven, want er bestaat geen
ras,dat onder alle omstandigheden de meeste
eieren legt. Wel leest men er soms van in de
advertentiekolommen, maar in de bokken
zoekt men zulke dieren te vergeefs.
Hiermede is ook weer niet gezegd, dat
men alle hoenders over een kam scheren kan,
want er bestaat verschil, doch de omstandig
heden en de behandeling spreken een groot
woord meê.
Wij willen hier eenige korte regels geven,
welker toepassing doorgaans succes verschaf
fen zal.
1 Men houdt Italianen of Minorca's, of
ook kruisingen van hanen en genoemde
rassen met gewone inlandscbe kippen.
2. Men moet de kippen niet ouder dan
vier jaar laten worden. Op het einde van
Juli van elk jaar, dus voor het intreden van
de rui, moeten de oude hoenders afgeschaft
worden.
3. Wanneer men elk jaar jonge kippen bij-
fokt zal men bij goede verpleging ook in den
winter niet zonder eieren zijn.
4. Wanneer men zelf fokt, moet men
steeds tien of twaalf van de beste hennen en
een uitstekenden baan houden. Op die wijze
heeft men kans, dat men steeds op een goede
peil blijft.
5. De voedering van het kippenvolk is van
het grootste gewicht. Een kip heeft dagelijks
noodig, ongeveer 80 tot 90 gram droge stof.
In den winter kan men ma'is geven, maar
in den zomer liever iets anders, omdat ma'is
nogal vet vormend is en een oude regel zegt
I ecu magere kip legt weinig, maar een vette
nog minder.
6. Het hok moet doelmatig zijn en zoo
mogelijk in den winter warm, echter zonder
kunstmatige verwarming. Als het kan, een
afgesloten ruimte in koe of paardenstal. Bij
overigens gunstige omstandigheden leggen
I de kippen dan den winter door.
In tgasthuis te Albi vroeg dezer dagen
eene gevaarlijke zieke vrouw naar eenen
priester.
Een priester! Maar die hebt ge niet noo
dig, zegde do ziekendienster.
Jawel, die heb ik noodig.
Komaan laat mij gerust.
Ik wil het.
Er is geen haast bij. Wij zullen later
zien.
Eindelijk omdat de vrouw dreigde schan
daal temaken, werd de priester verwittigd.
Iti hoeveel gasthuizen vallen dergelijke
tooneeieii elkeu dag voor E11 dat noemt
men de vrijheid van geweten eerbiedigen.
I11 het verwereldlijkt gasthuis van Auxerre
heeft eene 38-jarige vrouw zich in liare ka-
mei' opgehangen.
Sedert 1 Januari 1907 hebben zich alleon
in het departement d.er Youne 48 personen
gezeifmoord eu9 zijuinhuune pogingen ver
hinderd.
België is behalve Saksen, het dichtst be
volkte land van heel Europa. Ons land telde
op 31 December 7.160,457 inwoners, 'tzij
gemiddeld 227 per vierkanten kilometer;
Saksen heeft er 300. Duitschland 112, Dene
marken 64, Spanje 37, Frankrijk 73, Enge
land 132, Griekenland 30, Holland 160,
Italië 130, Rusland 20, Zwitserland 83.
Dit cijfer is echter hier te lande niet gelijk.
In de provincie Brabant, die het dichtst be
volkt is,telt men er 384 per vierkanten kilo
meter. Vervolgens Oostvlaanderen 343,
Henegouwen 307, Luik 285, Antwerpen 289,
Westvlaanderen 249, Limburg 100, Namen
95 en Luxemburg 50.
Het dichtst bevolkte arrondissement van
België is het arrondissement Brussel, waar
men 771 inwoners per vierkanten kilometer
telt,en het miustbevolkte is Bastenaken met
40 inwoners per vierkanten kilometer.
De gezamenlijke bevolking dergemeenten
van den Brusselschen omtrek die 188 458
inwoners bedroeg in 1840, bedraagt thans
612.401 inwoners, dus meer dan driemaal
zoo veel als zestig jaar geleden.
Op 31 December 1905 waren er in België
2623 gemeenten.
Spinazie werkt rechtstreeks op de nieren.
Asperge reinigt het bloed. Seldeiij werkt
bijzonder op het zenuwstel en zenuwkoort
sen Tomatten zijn goed voor de lever.Ripen
geven eetlust. Latuw eu komkommers ver-
frisschen. Look prikkelt den bloedsomloop
en wekt de vorming van speeksel en maag
sap op. Ajuin is waterafdrijvead en ver
kloekt het spijsverteringskanaal. Alsem
versterkt den bloedsomloop. Donderbladeren
verdrijven de keelontstekingen en waterkan
ker van het tandvleesch. De jasmijn bestrijd-
de maagkrampen. Kaasjeskruid verzacht
nier en iugewandspiju. Rhubarber verdrijft
de gal. Suikerij zuivert het bloed. Vlier vert
zacht de borst en verdrijft den brand. Zurke-
verdrijft het water.
De vlaamsche beeldhouwer Polydoor
Comein is te Schaarbeek overleden. Hij
werd geboren te Yper in 1848.
Een zijner eerste bekroonde werken
Moederken, werd in 1878 in de tentoonstel
ling van Parijs door het Fransch bestuur
aangekocht.
Van hem zijn nog bekend Een vogel
voor de katde Lente, de Winter, de
Vlaamsche melkboerin, enz.
Verscheidene beelden van zijne band ver
sieren den Kleinen Zavel, het huis De Vos,
de Groote Markt en het Justiciepaleis te
Brussel, de Halle van Yper, enz.
Z. H. de Bisschop van Brugge heeft
benoemd
Pastor van St Jan ter Biezen (Watou), de
E. H. Portier, onderpastor van Slijpe.
Onderpastor te Herseeuwe, de E. H.
Dehouck, onderpastor te Peninghe, in
vervanging van E. H. Duviller, thans
onderpastor in St Eloi te Kortrijk.
Onderpastor te Slijpe, E. H. Vermeersch,
priester te Diksmuide.
Professor van de 6e latijnsche klas in St
Lodewijkscollege te Brugge, de E. H. Van
Eeckhoutte, priester in 't Seminarie.
Toezichter in 't Bisschoppelijk College te
Veurne, de E. H. Vanden Berghe, priester
in 't Seminarie.