DIT IS EN OMMELANDS Spinaal ll Op Zaterdag W Juni 1907. 5 centimen 't blad. 42e jaar. Talmerk 3064 Te irekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstraie, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars ZOMERb EESTEN Peerdenloop Concerten ROND DE WERELD Frankrijk Rusland Portugaai Burgerwacht Gouden Bruiloft Gemeenteraad STADSJSIEUWS Weldadigheidschool Euisching onzer Vijvers Brief ijzerenwegen Sterfgeval Echt en recht, 't oud Volk indachtig Kinderlijk, niet kinderachtig Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal Onlusten to iNarbonne Dooden cn Gekwetsten De Toestand 'T NIEUWSBLAD tas YPER 't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 ir. en den vrachtloon buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald. Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER- strate, Tk 36, te Yper. De bekendmakingen kosten 0 fr. i5 de reke binnen 't blad is 't o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten Oost-& Westvlaanderen wonen. Zondag, 23 Juni 1907, ten 2 ure op 't Minneplein, Peerdenloop en Peeidenfeest, inge richt door de Sport Hippique met de welwillende medehulp van de Rijschool en de Stadsharmonie Zondag 23 Juni 1907, na den Peerden loopom 6 ure, Concert, door de Koninklijke Fanfare van Yper. PROGRAMMA 1. General Brialmont, Marche Militaire. F. ROGISTER 2. Festival. Concours Fantaisie descriptive Em. RAMOHDO 3. Mismouna, chanson et danse des Bodouins. L. J. BOUDONCK 4. Les Saltimbanques, Ouverture de l'Opera Comique de Louis Ganne. arr. par JULES-Em. STRAUWEN 5. Valse Espagnole, Henri Van Gael. arr. par C. LECAIL Zondag 3o Juni 1907, om 8 1/2 ure 's avonds, Concert door de Stadsharmonie van Yper. De gemoederen der Zuiderlingen wijn bouwwerkers en zijn op verre 11a nog oiet gestild en Woensdag nacht had den opstand bloedige gevolgen. Te Narbonne waren er in de straten en op de Groote Markt barrikaden opgericht. De soldaten trokken ze af. Het volk in woede ontstoken, over de aanhouding van hunnen burgemeester Dr Ferroul, braken de kalsij- steenen uit. Een bende betoogers, trachtte de onder prefectuur in brand te steken.Degendarnmn die zich op den koer bevonden, stormden buiten en, geholpen door de troepen, die uit verschillende richtingen toegeloopen kwamen, dreven de betoogers terug. Deze laatsten poogden dan langs de hovingen in het gebouw te dringen. De troepen chargeer den onophoudelijk en, na anderhalve uur worstelen, dreven eindelijk de benden belegeraars uiteeD. De gendarmen schoten eerst met loos poeder en vervolgens met kogels. Een mannetje van 14 jaar kreeg een kogei in zijn arm twee andere jongelingen waren ook gewond. Tien duizend soldaten bezetten de stad. De menigte fluit en jouwt de officiers uit. De winkels, werkhuizen, fabrieken en zelfs de banken zijn gesloten. Men gelukte er in het electrisch licht te beschadigen en alzoo uit te dooven. Woensdag avond ten 8 ure 50 hadden op den boulevard Gambetta nieuwe onlusten plaats. Eene sterke patroelje kurassiers werd door de menigte uitgejouwd. De solda ten chargeerden. De betoogers wierpen met stoelen.Het peerd van een der soldaten werd gedood en de soldaat mishandeld. De kuras- siers schoten dan hunne karabijnen af'; de menigte antwoordde met revolverschoten. Barrikaden worden overal opgeworpen. Zekere Ramond, gewezen bijgevoegde secretaris der Arbeidsbeurs en zijne '21 jarige dochter werden door de kogels gedood. In eene enkele apotheek werden 6 ge kwetsten verzorgd. Volgens een ofRciëel telegram uit Nar bonne zijn er 5 dooden en 20 soldaten of gendarmen gekwetst. Van een anderen kant bevestigde M. Blanc, afgeveerde van \au- cluse dat er 150 gendarmen en soldaten gekwetst zijn. Tu8schen de betoogers zijn er ook ver- schillige gekwetsten. Tijdens de gevechten bleven de kurassiers zeer kalm, de gendarmen integendeel sche nen het hoofd verloren te hebben. Het volk wierp met steenen naar de troepen, doch de officiers weigerden te doen schieten,ondanks de bevelen van den onderprefekt. Zij oor deelden dat de toestand nog niet erg genoeg was. De onderprefekt gaf dan bevel aan de gendarmen van te schieten. Men verzekert dat de soldaten zich bij het volk aansluiten. De officiers kunnen op hunne mannen niet meer rekenen. Niets kan een gedacht geven van het j uitzicht dat de Gambettalei.waar de bloedige woeling plaats had, thans oplevert. Het is ten schrikkelijk omwenteüngstooneel dat onmogelijk kan beschreven worden. De wijnbouwers van Coursan zijn donder dag naar Narbonne gekomen; zij dreigen de hotels in brand te steken waar de officiers afgestapt zijn. De gemoederen zijn ten uiterste opgehitst. Het dagblad Eclair van Montpellier krijgt gf ene verbindingen,noch mettelegraaf noch met telefoon. En de reden? Dit gebeurt krachtens ontvangen bevelen, wordt hun geantwoord. De inlichtingen uit Parijs worden doorhetmiddenbestuur onderschept, door de gouvemementspolicie overzien en vervolgens per drager aan het bureel be zorgd. Zoo is het ook gesteld met de bladen uit Parijs, en andere steden. Het gouverne ment heeft zich van al de draden meester gemaakt. Donderdag had er in de Fransche Kamer eene ondervraging plaats over de gebeurte nissen van Montpellier en omtrek. Te Montpellier en Argeliers hebben ook betoogingen plaats gehad, waardoor ver scheidene personen en soldaten gekwetst w ierden. Te Cazoules, zijn 500 eigenaars en werk lieden van wijngaarden naar Argelies vertrokken om te protesteeren te^en de aanhouding der leden van het inrichtings- komiteit der beweging.De betoogers trokken langs al de dorpen en gehuchten op de baan gelegen, en manifesteerden tegen Clémen- ceau. In Bourgogne schijnen de wijnbouwers- syndikaten de beweging van het Zuiden te willen navolgen. Woensdag avond heeft een syndikaat te Aluze, nabij Chalons, besloten de belastingen niet meer te betalen, omdat tot hiertoe niets werd gedaan om den wijn bouw te beschermen tegen do vervalschers. De spoorwegbrug van Coursan hebben ze bij middel van dynamiet in de lucht doen springen en esnebaaabrugnabij Ville-Digne in brand gestoken. Hoe zal dat eindigen Rusland, het land der onrust en omwen teling De Rijksraad heeft dinsdag zijne laatste vergadering gehouden. Deleden hebben, te midden eener plechtige stilte, de lezing aanhoord van het manifest waarbij deDoema ontbonden verklaard wordt. De voorzitter riep vervolgens Leve de keizer en hield eene aanspraak waarin hij zegde Het is te hopen dat wanneer wij den 14 november aanstaande opnieuw zullen ver gaderen, het in gunstiger voorwaarden voor ons wetgevend werk zijn zal. De vergadering ging uiteen onder het geroep van Leve de czaar Te Tiflis, heeft een onbekende verschei dene revolverschoten gelost op M.Robin, fransch ingenieur en bestuurder eener fabriek, die per rijtuig voorbij gereden kwam.M. Robin werd aan de borst gekwetst. Alle dage hebben er aanhoudingen plaats. De gevangenissen zullen daar allichte te klein zijn. Inde gevangenissen van St Pe tersburg alléén zitten er thans 5.500 personen opgesloten, het meestendeel politieke gevangenen. I In Portugaai en zit het ook niet goed. M. Franco, voorzitter van den portugee- schen ministerraad, die zich Dinsdag naar Oporto begeven had, was er het voorwerp van vijandige betoogingen. Ds menigte juichte de vrijheid en de grondwet toe. De troepen waren verplicht de betoogers te chargeeren verscheidene personen werden gekwetst. De winkels werden gesloten en op vele balkons werden zwarte draperijen uit gehangen. Zondag nuchtend heeft de eerste afdeeling der Burgerwacht gekozen als luitenant, M. Georges De Coene als onder luitenant, M. Maes en als korporaal M. Gustaat' Mahieu. De echtgenooten Masscho, wonende op den hoek der Tempelstraat en't Plein vier den Maandag hun Gouden Bruiloftsfeest. Zij begaven zich in rijtuig, gevolgd door hunne talrijke kinders en kleinkinders naar het Stadhuis, waar zij door de overheid wer den geluk gewenscht en een geschenk kregen. Eene plechtige mis van dankzegging wierd om 9 ure gezongen in St Niklaaiskerk. Daarna werden de beide oudjes plechtig ingehaald door hunne geburen, die te dezer gelegenheid hunne huizen en geheel de Tempelstraat versierd hadden. Boven het huis van den beenhouwer Van- denberghe las men het volgende opschrift Masscho en zyne Vrouw Zijn gebleven trouw, Vijftigjaren lang In vreugde en gezang. Mocht het God believen Dat zij mogen vieren, Met kinderen al te gaar Hun diamaoten Jubeljaar. Om dit feest te sluiten had 's avonds in het gebuurte eene lichtsteking plaats. Wij bieden de achtbare Jubilarissen onze oprechte gelukwenschen. Openbare zitting van den Gemeenteraad op Zaterdag 21 Juni 1907,0ms ure's avonds. Dagorde 1. Gemeenteverordeningen Verandering der schikkingen nopens de kermisfeesten. 2. Burgerlijke Godshuizen Verkoop van een deel bosch. 3. Burgerlijke Godshuizen Proces ver baal over verkoop van sparren. 4. Stadseigendommen Vernieling van het torentje der oude Sint Jansabdij vraag voor krediet. 5. Stadseigendommen Herstelling der daken van de gemeenteschool in St Jan straat vraag voor krediet. 6. Stadsfeesten. Geheim berek. Ziehier den uitslag der aanbesteding voor het bouwen eener hofstede in de Weldadig heidschool te Yper. Bestek 57.600 fr. Hebben aangeboden MM. Wed. Roose en zoon, Yper 50.467 fr. De Busschere-Vandenborre, Rousselare 55.5oo fr. De Gryse, Meenen 67.442 fr. Elkeen weet dat de stad van zin is zand- oevers ronduit rondom Zillebeke- en Dicke- buschvijvers op te richten,om het water van hooger en met meer jacht naar Yper te doen vloeien. Elk weet ook dat men het land of zand voor die oevers uit de vijvers zal halen, die alzoo zullen gekuischt geraken. Maar zal dat land, spü voor spa, met de hand uitgesteken, of wel met een stoom- baggerboot, gelijk vroeger het zand der vaart van Yper naar Komen, of onlangs het slijk uit de Boesinghevaart, opgehaald wor den Dat is en blijft nog onbekend. Daar dat werk rap moet gaan, omdat het toevloeiend bergwater mishandt, en aange zien de baggerbooten nu goed en met spoed werken, zi)n wij genegen den baggerdienst voor dat werk te verkiezen. Sedert 1849 wierden uit de Elbe, tusschen Ham burg en de zee, niet min dan 52,267.000013 zand met baggerbooten uitgehaald, waarme de meestal kaaien en dijken wierden aange leid. In plaats van emmers, zijn de stoom baggerbooten aldaar, nu voorzien van een grooten lederen zak, van boven met een stalen snee gewapend, en aan eenen stok van 6 tot 15 meters gehecht, die in den zand grond kapt dat zand wordt bovengehaald, en verder, bij middel eener klep, of uit wagentjes, die langs eene helling loopen, uitgeschud,waar de oevers moeten aangeleid worden. De drijfkracht wordt er door stoom tuigen van ii tot 55 peerdenkrachten voortgebracht. 't Is waar dat Yper aan Hamburg niet te vergelijken is, noch de Elbe aan onze vijvers, maar kon een aannemer ons goed en met spoed veel en zuiver water bezorgen, dat ware niet te mispri]zen, en er zijn uit ooze vijvers meer kubieke meters zand en slijk uit te halen dan vroeger uit de vaart van Yper- Komen en Yper-Boesinghe. Nochtans niet onze wil, maar de wil van dezen die er over moeten beslissen,geschiede; wij hebben enkel de aandacht op dat nakend werk geroepen en ons gedacht gezeid. Heer Opsteller van het NIEUWSBLAD Laat mij toe eene kleine opmerking te maken op uwen artikel Brugge en Ypor van 15de" Juni laatst. Gij zegt, onder andere, dat de nieuwe nijverheidshuizen die zouden gesticht wor den door het opmaken der nieuwe Yaart, veel werk zouden geven aan menige Yper- sche werklieden, die nu op den vreemde moeten werk zoeken, maar weet gij niet dat er hier te Yper, in alle stielen vele handen te kort zijn om de gevraagde werken op tijd to voltooien en dat het daar eene groote oorzaak is dat menige grondeigenaars en andere weldoende burgers, vele pracht eu noodige werken uitstellen, omdat alles te lang duurt hier in Yper. Talrijke bazen hebben liever hunne kalan ten te laten wachten en alzoo te misdoen, dan genoeg werklieden te nemen en wel te betalen, om alzoo hun in de stad te houden, hetgeen voor baas gelijk voor werkman het grootste profijt zoude zijn. Er zou meer werk gedaan zijn. De bazen zouden hunne kalanten op tijd kunnen dienen. De werkman zou meer geld winnen en bijgevolg meer iever tot het werk hebben, en 't geen hij verteren moet zou daarbij nog in Yper blijven. Aanveerd, Heer Opsteller, de verzekering mijner hoogachting. L. H. OvPPnAiminfj onr.Aii M. Standaert's verslag over het wetsont werp betreffende de overneming door den Staat van de zoogezeide Westvlaamsche ijzerenwegen is uitgekomen 't is te hopen dat de Wetgevende Kamers nu in 't korte over dit wetsontwerp zullen kunnen beslis sen, zoo niet vervalt het voorloopig akkoord. Er zijn 181 6/10 kilometers spoorweglijnen over te nemen. Daarvan liggen er 14 7/0 in Frankrijk tusschen onze grenzen en Hazebroek. Volgens voorloopig akkoord wierd de overnemingsprijs bepaald op 55.835.220 fr. Wij twijfelen niet ot dat wetsontwerp zal gestemd worden, omdat elk meê moet met den stroom deze overneming zal de 33ste zijn sedert 1870 na deze overneming zullen er slechts 320 kilometers ijzerenwegen op 4048 over te nemen blijven, te weten Gent- Terneuzen Mechelen-Terneuzen Dender- monde-St Nikolaas Hasselt-Maaseik Nord-Belge en de spoorweg van Chimay.'t Is 20 jaar en meer dat op die overneming aangedrongen wordt, om gepaster aanslui tingen, eenmaking van vervoerprijzen, snel lere treinen, behoorlijker materieel, grootere statiën en dubbele spoorlijnen te bekomen. Wat Yper, na die overneming, van den Staat zou moeten bekomen, dat zijn sneltrei nen, tusschen Hazebroek en Brussel van den eenen kant, en tusschen Parijs en Oos tende al Komen en Yper van den anderen kant dat vragen en verwachten wij. Het onverwachts afsterven van den volks man, M. Ernest Seys, is nog het voorwerp van alle gesprekken, als een nieuwe en nog gevoeliger slag de Katholieke volkswerken van Yper treffen komt. M. Gustaaf Werbrouck, Schatbewaarder van den Katholieken Ziekentroost, stichter van Eigen Heird Schrijver van 't Be schermingscomiteit der Werkmanswonin gen, Voorzitter van den Bond der Pensioen gilden van het Arrondissement, Voorzitter van den Bond der maatschappijen van Onderlingen Bijstand van 't arrondissement, secretaris van de Kerkheeren van St Jacobs, bestierlid van den Katholieke Kring, alge- weerdigde van het Arbeids Ambt, enz. is Zondag namiddag godvruchtig overleden te Yper in de Rijselstraat, 18, na eene kort stondige maar pijnlijke ziekte, met voor beeldig geduld verdregen. M. Werbrouck werd geboren te Cuerne- bij Kortrijk, den 9 februari i85o. Hij had het ongeluk vroegtijdig zijnen vader te verliezen, die de steun was van het huisgezin. Dank aan zijn vluggen geest en zijn hardnekkige werkzaamheid had hij eene uitgebreide geleerdheid verworven en met eer het diploma van leeraar aan het lager en het middelbaar onderwijs. Na in de jaren '70 zijn soldatenplicht gekweten te hebben met die stiptheid en nauwgezetheid, die steeds het kenmerk was van al zijn doen en laten, kwam hij zich te Yper vestigen en wist er eene eervolle plaats te verwerven in den handel. Hij, kind des volks, wist beter dan iemand wat er den werkman noodig is, en daarom ieverde hij een der eersten op het gebied der volkswerken. De Katholieke Ziek ntroost, was eene der eerste inrichtingen waaraan M. Werbrouck zijne uitgebreide kennissen wijdde. Indien nu de Katholieke werkman niet meer uitge sloten is van de voordeelen van den Onder lingen Bijstand, en in gevallen van ziekelijk heid niet meer ontrust moet zijn omdat vrouw en kinderen zullen gebrek lijden, 'tis grootendeels aan M. Werbrouck dat hij het te danken heeft. De wet van 1889 op het bouwen van werkmanswoningen, was een nieuwen spoorslag voor de voorzienige werklieden en nog eens was 't M. Werbrouck, die met zaliger, M. Pieter Bouquet, M. Iweins d'Eeckhoutte, Baron Surmont de Volsber- ghe, Ernest Seys, en anderen die nu nog ia leven zijn, Eigen Heird stichtte, waarvan hij steeds de ziel is gebleven. Hoevele arbeidsgezinnen, die vroeger in ongezonde, schier onbewoonbare holea nestelden hebben thans eene heerlijke, luchtige, gezonde werkmanswoning, hun huis en hun thuis, waar de man als koniag troont en de vrouw als koningin van hare kinderen wordt geacht en bemind. Nauwelijks was Eigen Heird gesticht of eene nieuwe inrichting kwam tot stand het beschermingscomiteit der werkmans woningen, z«o nauw met de voorgaande M. Werbrouck was nogmaals de geschikte man om spijts zijne reeds zoo talrijke bezigheden, spijts de bekommernissen van een talrijk gezin, die nieuwe inrichting op goeden voet te brengen en de onschatbare diensten te doen bewijzen die in geheel het arrondissement zoo hoog worden geprezen. Al waren hooger genoemde bedieningen reeds genoegzaam om een gewoon mensch er te doen van afschrikken, toch vormen zij nog slechts een klein deel zijner wondere bedrijvigheid. Het toekennen der werkmanspensioenen van 65 fr., het inrichten, geheel het arron dissement door van Pensioengilden, het stichten van eenen bond onder deze gilden, om meer eenheid van werkwijze en grootere voordeelen voor de deelnemers te verkrijgen, dit alles vond M. Werbrouck steeds bereid en 't was ook met eenparigheid van stemmen dat hij Voorzitter van dit Verbond werd gekozen Pas korten tijd is dit Verbond tot stand gekomen, of M. Werbrouck heeft er al de voordeelen van doen opmerken en een nieu we inrichting werd ontworpen een verbond onder de maatschappijen van Onderlingen Bijstand, en nog eens was 't M. Werbrouck, die den last van het Voorzitterschap op zijn schouders werd gelegd. Ondank is 's werelds loon zegt een spreekwoord. M. Werbrouck heeft het ook ondervonden. Zijn rusteloos streven voor de verbetering van den werkersstand deed niet bij allen dat ontzag en dien eerbied ontstaan, waarop hij ongetwijfeld rekenen mocht. Mannen die niet in state waren het honderdste te verrich ten van wat M. Werbrouck had tot stand gebracht, dierven hem in hunne goddelooze weekbladen aanranden, maar slecht moest het hun bekomen M. Werbrouck had in vroege jaren reeds getoond dat men niet straffeloos op zijne teenen tordt en thans gaf hij hun 't bewijs dat hij een wel gesneden pen bezat, die de tegenstrevers tot bloedens toe geeselen kon, 't zij de pennetwist werd 'aangegaan in onze moedertaal, 't zij hij 't ransch behandelen moest. Daar is een flauwe schets van het werk zaam leven door onzen wakkeren vriend geleid. Moge de Heer, die een glas water in zijnen naam gegeven, niet onbeloond laat, hem hierboven honderdvoudig vergelden al het goede dat hij hier te Yper en elders heeft gestichtMoge de werkende klasse, steeds zoo erkentelijk voor hetgeen men tot haar welzijn verricht, de geheugenis van haar grooten weldoener bewaren I Donderdag laatst had alhier zijnebegraving plaats onder eenen buitengewonen toeloop van volk. Al de maatschappelijke werken der stad aan wier bestuur M. Werbrouck een groot deel zijner krachten wijdde waren er vertegenwoordigd. Daarbij hadden al de Pensioen- en Ziekengilden, aangesloten bij de Verbonden waarvan hij Voorzitter was, eene afvaardiging gezonden om eene laatste hulde te brengen aan hunnen geëerden Voorzitter.

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1907 | | pagina 1