EN OMM ELANDS
SpieekM [8
5 eentimen 't blad.
43® jaar. Talmerk 8097
Te Irekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boter sir ate, te Yper, en bij slandsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
Voor den Paus
Betooging Struye
ROND DE WERELD
Portugaa!
Holland
Amerika
Italië
Moord op den Koning en den
Erfprins van Portugaal
VAN ALLES WAT
Koning Leopold bij
den heer Fallières
Schuifelaars concert
De oesters en de typhus
De bende Pollet
voor de assisen
Vreeselijke misdaad
Smokkelaar aangehouden
Niet slim genoeg
Dramatische moordpoging
Verongelukt
STADSMEUWS
Tooneelfeest in het Volkshuis
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Frankrijk,
Rusland
Hoe de moord gebeurde
De vorige aanslagen
De foore van Viila-^ipnsa
aanslagen tegen Vorsten
en Staatshoofden
Zelfmoord
*t NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
?s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Vorige lijst fr. 668.00
De Congregatie der Jong; Dochters,
Elverdinghe 70.00
V. K B. 5.00
FJene katholieke familie van Boesinghe 5 00
Gilde van O. L. Vrouw van Thuyne
Yper 33.00
De inteekenlijst voor het feestmaal ter
gelegenheid der betooging ter eere van
M. Eugeen Struye wordt bepaald gesloten
Maandag avond 10n dezer.
Voor de portretten kan men nog inschrij
ven tot Zaterdag 15° dezer.
De moorders van Lissabon, waar Koning
en Kroonprins onder de kogels vielen van
een bende sluipmoordenaars, houden deze
weke aller aandacht gaande, 't Schijnt moei
en meer dat do mannen die Koning Carlos
en zijnen zoon hebben neergeschoten, gewa.
pend en betaald waren door de oproerpartij?
Is de Vrijmetselarij vreemd aan die moord-
Uit de tijdingen der groote dagb'aden zou et-
duidelijk blijken.dat, zoozij de moordenaars
niet heeft helpen wapenen, heure hoofdman
nen ten minste waren ingelicht over hetgeen
er gebeuren moest.
Verder geven wij over den schrikkelijke^
moord nadere bijzonderheden.
In de fransche Kamar wierdde dubbels
moord van Lissabon voor den minister van
Buitenlandsche zakengeschandvlekt. Gzheel
de Kamer keurde de woorden van den spre
ker goed, buiten, natuurlijk de socialisten.
Een hunner mannen dierf zelf in volle Kamer
uitroependat die moord een werkoDgeva!»
was. Die tale werd uitgeschuifeld door al
wat nog eenig eergevoel bezit, en Sembat,
een der kopstukken van de Socialisten, die
de moord wilde ophemelen, kreeg zelfs het
woord niet.
De fransche soldaten in Marokko hebben
deze weke verschillige veldslagen geleverd,
waar de Marokkanen groote verliezen heb
ben ondergaan, maar waar ook de fransoken
deerlijk gehavend uit kwamen.
't Geruchte werd te Parijs verspreid dat
er een paar honderd dooden waren en zes
honderd gekwetsten onder de lransche troe
pen.
Het ministerie Heemskerk is nog niet aan
't werk, en reeds wordt het door de bladen
der tegenpartij op alle wijzen aangevallen.
Zal het de Kamers 0 tbinden of voortdoen
met eene minderheid in de eene en eene
meerderheid in de andere? Hoelang zal men
zonder meerderheid in beide kamers kunnen
regeeren? Zoovele punten die aanleiding ge
ven tot betwisting en gezag in de dagbladen.
In de Vereenigde Staten zijn er 400 000
werKeloozen en te New York alleen 60.000
Te Chicago zijn er 40.000, maar te Berlijn
in Duitschland zij* er nog meest van al
80.000.
Een markweerdig proces wordt tegen
woordig verhandeld tegen den Italiaanschen
Staat.
Kolonel Cornocehd heeft namens alle nog
levende Garibaldianen van den Staat ce-
ëischt:
1° Al het geld dat in 1860 gevonden wierd
in het palei» te Napels.
dat paleis zelt moet de eigendom der
gariba ëianen van Napels worden.
Er dient opgemaakt te worden, dat er in
de keld'-Ts 14 tnillioen werd gevonden.
M ie zal er nu van het geroofde genieten?
t Schijnt dat er spraak is ook de derde
Doema te ontbinden, omdat zij geen kre
dieten genoeg wil stemmen voor de nieuwe
vloot, die Rusland begeert te bouwen.
Eene ontzetteude tijding kwam Zondag
toe. Koning Carlos keerde zaterdag om 5
ure 's avonds van Vilie-ViQosa naar Lis
bonna, zijne hoofdstad, terug in een open
rijtuig, waarin, beuevens hem, zich nog do
koningin Marie-Amelie van Bourbon en
hunne twee zonen, de erfprins Löuis-Phi-
lippe, 21 jaar oud en prins Manuel, 19 jaar
oud, zich bevonden.
Op het oogenblik dat het rijtuig op den
hoek der Handelsplaats verscheen, in de
Arsenaalstraat, schoten een groep mannen
met karabijnen op den koning en op de
prinsen. Koning Carlos werd door drie
kogels getroffen, waarvan een hem de strot
ader doorsneed; hij stierf bijna onmiddelijk,
wanneer men hem naar het Arsenaal over
bracht. Ook de erfprins was doodelijk
gewond en blies weldra den laatsten adem
uithij had dtie kogels in het lijf gekregen.
De kouiugin Amelie had gepoogd met haar
lichaam de prinsen te bt.-.chermen. Zij bleef
ongedeerd, doch de tweede prms werd ings
gelijks gekwetst, alhoewel niet gevaarlijk.
Een officier die bij het rijtuig te voet ging
schoot op de moordenaars en doodde er een
van. Een andere werd door de poiicie neder
geschoten. Hunne lijken werden in de
gebouwen van het stadhuis gebracht.
De lijken van koning Carlos en van den
erfprins werden vervolgens, rond 9 ure, in
twee geslotene landaus naar het koninklijk
paleis van de Necessitades gevoerd, omringd
van de stedelijke ruiterij.
Men verzekert dateeu der koningmoorders
Spanjaard is, Cordoba genaamd, zoon van
d.-n anarchist van dien naam. Een ander
moordenaar zou zich iu het gevang van het
leven beroofd hebben.
Koningin Marie Amelie en prins Manuel
zijn om 7 ure in het paleis aangekomen.
De koningin Moeder Maria Pia en de hertog
van Oporto zijn naar het arsenaal gegaan.
De Beurs en het Arseuaal van het Zeewe
zen, het stadhuis en de Bank van Portugaal
zijn door de troepen bezet.
De karabijnen waarvan de moordenaars
zich bediend hebben zijn van kaliber 44, met
repititielader van 9 schoten. Zij hadden die
wapens onder hunne mantels verborgen.
Het nieuws van dien gruwelijken aanslag
heeft in de stad Lisbonna eene algeraeene
verslagenheid verwekt Alle de gebouwen
werden onmiddelijk gesloten; de schouwbur
gen en de koffiehuizen zijn verlaten. De
straten zijn eenzaam en geen mensch is in
de tramrijtuigen te zien. Er heerscht eene
groote verontweerdiging onder het volk.
Men schrijft eensdeels de schuld van het
gebeurde toe aan het onvoorzichtig geweld
van den minister Franco, die in de laatste
tijden vele misnoegden heeft gemaakt in de
politieke kringen.
Koning Carlos I was te Lisbonna geboren
in 1863. Oudste zoon van koning Louis I en
van koningin Maria'Pia, had hij zijn vader
in 1889 opgevolgd. Drie jaar voordien was
hij getrouwd met prinses Marie Amelie van
Bourbon, dochter van den graaf van Parijs.
Van het begin van zijn koningschap was
koning Carlos in tegenwoordigheid geweest
van het geschil tusschen Poitugaal en Enge
land over Oost Afrika. Poi tugaal moest
toegeven doch de bevolking was misnoegd en
republikaausche betoogingen hadden piaats
en werden met geweld gestremd.
De koning Carlos had veel kunstsmaak,
hij was een verdienstelijk waterverfschilder
en werd aldus in de Parijzer Salon van 1900
met een zilveren eermetaal beloond. In 1905
had koning Carlos bet bezoek ontvangen van
president Emiel Loubet.
Het is nu zijn tweeden zoon, de Prins
Manuel, die koning van Portugaal zal uitge
roepen worden onder het regentschap van
zijne moeder koningin Marie Amelie.
Het volk stond stilzwijgend te zien naar
Hunne Majesteiten, doch met eene zekere
onrust. Wanneer het rijtuig, de peerden op
stap, voorbij het ministerie van financiën
trok, sprong een jongen, als eenen sportmau
gekleed, maar een werkman schijnende, en
met eenen revolver in de hand, uit het mid
den van het voik, om achter op het rijtuig
te springen Hij schoot alsdan op den
koning, die aan de unkerzijde werd gelroffen.
De koningin en de prinsen schreeuwden om
hu p. Do koningin sprong r> cut en sloeg met
haren bloemtuil naai de" aan-a .<-r die
nogmaals schoot en Don Carlos 111 den rug
trof. De kouiug bracht zijne hand aan het
hoofd en stortte neder op de rechter zijde.
Verschillige personen wierpen zich dan op
den moordenaar die ten gronde viel, en
toch noch een schot loste dat vei loren ging.
Ondertusschen stond een lange kerel, met
zwarte baard en knevel, in een groeten
mantel gehuld bij het ministerie van binnen
lansche zaken. Hij haalde een karabijn van
onder zijnen mantel, naderde tot het rijtuig
en loste een eerste schot dat de prins in
het wezen trof een tweede schot raakte
de borst.
Toen hij voor de dorde maal wilde schie
ten deed de politie zijn wapen afwijken, en
den moordenaar werd doorstoken met het
zweerd door eenen officier van het leger.
Te midden van de uiterste ontroering
kwam de infant Alphonso aan per automo
biel, haalde zijn revolver uit, en het wapen
in de vuist, volgde hij het koninklijk rijtuig
tot in het arsenaal van het zeewezen. De
verwarring was onbeschrijflijk; de rijtuigen
sloegen tegen malkanderen bij het bereiken
van het arsenaal.
De koningin en de prins snikten en slaak
ten wanhopige kreten. De koning was op
den slag dood. De erfprins leefde nog enkele
vijf minuten.
De lijken werden in de kamer der ge
neesheren gebracht. Deze kwamen ter
plaats geloopeu. De lijken lagen op matras
sen. De koning verloos bloed in overvloed
langs mond en neus De geneesheeren konden
bestatigen dat hij door twee kogels was ge
troffen geweest, de eene in de rechterzijde
de andere in de ruggraat.
De prins was de wang doorboord door
eenen kogel, dit- langs de neus uitkwam,
de andere kogel .vas in zijne borst gedron
gen en had de long doorboord.
Op het oogenblik waarop do geneesheeren
het wezen der lijken waschten deed een offi
cier een der geneesheeren roepen om in het
huis Balance te gaan, waar zich de koningin
en de tweede pi ins bevonden, die nog niet
wisten dat de koning en de prins dood
waren. Deze g neesheer verbondt de wonde
van prins Manuel. Terzelvertijd kwam de
koningin moeder Pia toe in het arseuaal.
Het tooneel was hertverscheurend tusschen
de twee koninginnen en den jongen prins.
De koning van Portugaal was reeds bloot
gesteld geweest aan andere moordpogingen.
Eerst, 111 aprii 1893, op zekeren dag dat hij
in rij.uig door Lisbonna reed. Een andere
maal, driejaren later, den 29 januari 1896,
werd hij gesteenigd d>or een gevaarlijke
anarchist, die alzuo den koning wilde om
brengen.
Deze laatste werd gekwetst, maar men
kwam in tijden ter zijner hu p, om te belet
ten dat een zware steen hem kon treffen.
De anarchist werd gegrepen, en daar hij
voor waanzinnig werd aanzien, in een
krankzinnigenhuis opgesloten. Hij had on
getwijfeld medeplichtigen, want men poogde
toen door dynamiet het buis te do n sprin
gen van een der geneesheeren, die zijne
opsluiting hadden aangeraden.
Vele aanhoudingen werden gedaan zonder
dat men het portugeesch auarchistennest
kon uitroeien.
Villa-Viposa, van waar de koninklijke
familie zaterdag wederkeerde, is een klein
stedeken van 600U zieien en de hoofdplaats
van het distrikt van Evara. Het is daar de
wieg van de familie van Bragance; de koning
bezit er een zomerpaleis.
Het is een landbouwmidden waar eene
belangrijke markt van olijfolie bestaat. Ieder
jaar, ter gelegenheid der jaarmarkt, had de
koning van Portugaal,heer van Villa Vicosa,
de gewoonte eenige dagen in zijn zomerpa
leis over te brengen en te dier gelegenheid
weiden groote volksfeesten ingericht.
Dit jaar, in weerwil van de oproerige gis
ting in de hoofdstad, had de koning die
gewoonte uiet willen achterlaten, en het is
bij het wederkeeren in de hoofdstad, dat hij
onder de kogels der moordenaars bezweek.
Ziehier de lijst der aanslagen bedreven
sedert eene halve eeuw op vorsten en staats
hoofden
1854. Moord van Karei III van Parma,
door Antonia Carra.
1860. Moord van prins Danilo van
Montenegro, door Kadisch, een van zijne
onderdanen die hij gebannen had.
I860. Moord van Linco n, voorzitter
der Vere, nigde Staten, door den tooneetspe-
1 t Booth.
1868. -- Moord van prins Michel van
Servië, oom van Milan en groot oom van
koning A!exander, door de partijgangers
van Kara-geoi'geyitch,
1881. Moord van Alexander III, keizer
van Rusland, door de nihilisten.
1881. Moord van Garfield, voorzitter
der Vereenigde Staten, doorGuiteau.
1894. Moord van Carnot. voorzitter
der Fransche Repub'iek, d or Caserio.
1896. Moord van Nasr ed Dine, shah
van Perzië, door Mollah Rezah, een dweep
zuchtige van de sekte der bhbis.
1897. Moord van Idiarte Borda, voor
zitter der Republiek van Uruguay, door
Arredoudo.
1898. Moord van keizerin Elisabeth
van Oostenrijk, door Luccheni.
1899. Moord van Ulysse Heureaux,
voorzitter van de Dominikaansche Repu
bliek, door Cacerès.
1900. Moord van koning Humbert van
Italië, door Bresci.
1901. Moord van Mac-Kinley, voorzit
ter der Vereenigde-Staten door Czolgosz.
19ü3 (11 juni). Moord van koning
Alexander van Servië en van de koningin
Draga, in de konak van Belgrado.
Koning Leopold II van België hoeft vrij
dag namiddag om 4 ure een bezoek gebracht
aan den heer Fallières, president der
Fransche republiek.
De twee staatshoofden bleven meer da*
een uur bij elkander.
's Avonds te 7 ure 20 minuten verliet hij
Parijs in bestemming voor Brussel.
's Morgends had koning Leopold een
langdurig onderhoud gehad met de heeren
Clemenceau, kabinetshoofd, en Pichon,
minister van buitenlandsche zaken.
In het Friescke dorp Noordwolle is eene
vereenigin opgericht, die ten doel heeft het
fluiten te beoefenen en dan fluitconcerten te
geven. Er hebbeu zich reeds 20 liefhebbers
aangemeld.
Dat is oud nieuws en onze Hollandsche
stamverwanten zijn ook al ten achter bij de
kleine Belgen
Wij herrinneren ons dat 30 tot 35 jaren
geleden schuifel-concerten of liever scliuifel-
prijskampen in eere waren in sommige
dorpen der omstreken van Thielt.
De mededingers wij bedoelen menschen
en geene vogelen ontbraken niet en de
toehoorders evenmin.
Die prijskampen zijn, mee oen wij, uit de
mode geraakt.
In alle gevai 't verwondert ons, dat wij in
den eenen of anderen cirk zulke zonderling
heid nog niet ontmoet hebben.
De Gazette van Utrechtmeldt dat ver
schelde personen dier stad, die op een
banket oesters hadden geëten, den typhus
hebben gekregen. De verschijning der ziekte
wordt gemeld in andere plaatsen, ook bij
personen die aan gemeld banket hadden
deel genomen.
De bende Pollet zal voor de jury van het
assisenhof van i>t Omaars verschijnen in de
maand Juni Twee en twintig beschuldigden
zullen terecht staan, en bnzondere maatre
gelen zullen genomen worden door het Hof.
De zaak zal talrijke zittingen innemen,
onder het voorzitterschap van den heer
Lefranyois, raadsheer bij het beroepshof
van Douai.
Mozes Huge, geboren te Luigne (België)
heeft zich vrijdag namiddag te Croix Rouge,
waar hij tbans woonde, opgehangen, terwijl
zijne vrouw, Sidonie Wicart, eenige minuten
afwezig wae.
Hage had door sparen en vergaren 15
huizen gekocht. Onlange had hij eene ope
ratie ondergaan, waarvoor hy 3U0 fr. moest
betalen. Hy lam nteerde voortdurend over
die uitg ve, die hem op zijn etrooi zou
helpen
Zijne vrouw was verwonderd, bij. bare
thuiskom#?, haren man niet te vind*#. Ein
delijk ontdekte zij zijn lijk opg«h**geu op
den zolder. De arme vrouw liep om de
politie die de koord dooreneed.
Te Yolckerinckhove, in het arrondisse
ment Duiukerke, brak een geweldige brand
uit in den nacht van zaterdag op zondag, in
de woning der echtgenooten Benast-Bogaert,
67 en 61 jaar oud. Het huis werd heelenal
in assche gelegd.
Tijdens den brand had men de beide
ouderlingen niet opgemerkt. Men hervond
hunne lijken verkoold onder het puin. D#
man had aan het hoofd eene diepe wonde, de
vrouw den hals overgesneden.
Het kiekenhok werd niet verteerd door
het vuur. Daar men de kiekens niet aantrof,
denkt men dat misdadigers in het huis dron
gen, de echtgenooten vermoordden en het
vuur aan het huis staken om da sporen van
hunne misdaad te doe* verdwijnen.
Op den Blanc Four werd vrijdag morgend
om 7 uren, de veertienjare knaap Pieter D#
Busscher aangehouden door de douanen
voor het binnensmokkelen uit België van
42 kilogr. ongebrande koffie. Hij werd door
de gendarmen van Halewijn naar het gevang
van Rijsal overgebracht.
Laurent P..., bediende van een handels
huis moest in eene bank van Brussel 3000
fr. ontvangen.
In plaats van met het geld naar zijnen
patroon terug te keeren, gi"g hij naar het
poiitiebureel de volgende historie vertellen:
Een rijk gekleed heer vroeg mij den weg
naar St Mariakerk. Teen ik hem eea eind
op den weg bracht, gaf hij mij e* briefke
van 50 fr. 't welk hij aam uit een pak andere
bankbiljetten.
Hij vertelde mij dat hy 180 000 fr. naar
die kerk ging brengen, om aan de. armen uit
te deeleu. Daarop gaf hij mij nog 50 fr.
Een weinig verder, nabij de kerk, wrong
de onbt'kende mij een pil inden mond en
daarop verloor ik het bewustzijn. Toen ik
weer bijkwam, was mijn zakje met 3000 fr.
verdwenen.
De commissaris deed alsof hij d# historie
geloofde, liet den patroon roepen, bracht
dezen op de hoogte en zegde toen
Wacht maar wat, wij zullen den dief
wel vinden.
En hij begaf zich eerst naar de wo»ing
van P., waar hij niets verdachts vond, en
toen naar zijn broer, waar het pak ontdekt
werd.
P., bad het er komen leggen, zonder dat
de broer wist wat er in zat.
Dinsdag morgend, in de Schampeleer-
straat, te StJa s-Molenbeek, trad eea jon
geling iu den tabak- en papierha del Joux.
Hij vroeg een blad brievenpapier aan de
winkelierster, en terwijl deze zich boog,
stak hij ze een dolk in den rechterslaap.
Toen ze om hulp riep, stak hij ze nog eens
in den linkerslaap. Op hare kreten snelden
geburen toe en de moordenaar vluchtte,
doch werd aangehouden in de Pierstraat.
De toestand van Mevr. Joux is erg. De
dader is de genaamde R. M..., geboren te
Allond, in 1885. Hij woont in dezelfde straat.
Diefstal was de drijfveer zyner daad.
Zaterdag kwam de genaamde P.Parqueran,
06 jaar oud, landbouwer te Scherpaaheuvel,
van de markt terug met een os. Opeens
werd de os hoorndul en ging op hol. De arm#
ouderling werd 400 meters ver meegesleept.
Toen men het slechtoffer ter hulp kwam had
hij reeds opgehouden te leven. Het hoofd
was gansch vermorzeld ea het lichaam met
schrikkelijke wonden overdekt.
Verleden Zondag, Onze Lieve Vrouw
Lichtmis, gaf Willen is kunnen een
luisterlijk avondfeest. De groote menigte die
de ruime zaal vervulde toont wel de groete
bijval welke de spelers genieten.
Op den spelwijzer stonden er twee stuk
ken De Lichttoren en Eene zonder
linge Ve'okoers 9. Het drama De Licht
toren naar het beroemde stuk 9 La Tour
de Plymouth door H. Peeters, werd
meesterlijk uitgevoerd. De taferêelen waren
aandoenlijk. O. Delahaye apcelds zijne rol
met zooveel natuurlijkheid dat mén zou
gedacht hebben de werkelijkheid te zien.
Ook de andere spelers waren opperbestin
hunne rol, tot zelfs de jonge jjobbeisere.