DIT IS
9
EN OMMELANDS
ÜpntlM Si
Op Zaterdag 28r' Maart f908.
5 centimen 't blad.
43e jaar. Talmerk 3104
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
Wat is een Boer
ROND DE WERELD
Amerika
Haïti
Duitschland
Viankrijk
Italië
STADSNIEUWS
Gemeenteraad
Sint Maartens Congregatie
Botrel
De nieuwe Nuntius
te Brussel
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
rs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te YPER.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE PE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Er zijn vele menschen, die op deze vraag
met eene hoop scheldwoorden zouden
antwoorden nochtans niets is belangrijker
dan een Boergeen stand verdient meer
bescherming dan de Boerenstand, alhoewel
die bescherming hem soms maar heel karig
en in meestal kleine brokjes wordt toege
staan.
Wij zullen niet gewagen van de ver
diensten van den Boer als voortbrenger der
levensmiddelen. Aan den Boer alleen heeft
God iets van zijne scheppende kracht
medegedeeld, of liever den Boer alleen
gebruikt Hij als medehelper in het heelal.
Al de andere nijverheden veranderen,
verwerken,geven nieuwe vormen aan de stof,
maar vermeerderen ze niet. De Boer alleen
vermeerdert het bestaande; het zaadkorreltje,
dat door hem aan de aarde wordt toever
trouwd en onder zijne zorgen groeit, wordt
verhonderdvoudigd en zal zoowel stedeling
als landman voeden.
Ook onder zedelijk oogpunt heeft de Boer
eene voorname, eene weldoende rol in de
maatschappij. Het landvolk is, zooals het
Ruth eens noemde, als een vergaderbak van
oneindige zedelijke en stoffelijke krachten.
Wat zou er van onze stedelijke bevolking
geworden, indien er niet dagelijks friach eu
krachtig bloed uit den Boerenstand het
terende stadsleven kwair versterken 1 Peilt
den oorsprong eens der familiën in de stad,
en gij zult verwonderd zijn te zien dikwijls,
en hoe gauw hun familieboom zijne wortelen
inden buitengrond schiet. Houdt de uitwij
king der landlieden naar de stad, (die tegen
woordig overdreven,maar altijd noodzakelijk
is), tegen en gij zult de bevolking onzer
steden op eene verschrikkelijke wijze zien
dalen. Waarlijk, de buiten is als een voor
raad van leven,dat in de stad te snel verteert.
Waar vindt de Staat zijn echtsten en
trouwsten steun Het is nogmaals in het
Boerenvolk, en België, dat tegenwoordig
■onder de Boeren in d« handen der socia
listen zou zijn, is eene schitterende bevesti
ging der woorden van Dr Hitze
a Het zijn slechts krachtige landbouw
bevolkingen, die steun en hechtheid geven
aan den Staatde«e bevolking is altijd de
trouwe steun van troon en altaar geweest,
terwijl de vrijdenkerij en de sedeloosheid der
steden altoos de oorzaak van wanorde en
omwenteling waren.
Ja de boer mag het hoofd hoog en fier
verheffen, hoe liberalen en socialisten er ook
op schimpen en hem uitschelden voor een
ploeg, die in God gelooft.
Dat ze eensgoed de woorden van een oud
Duitsch boekje van i5iï overwegen De
landbouw moet door allen beschermd wor
den want iedereen, van den keizer tot den
minsten man heeft zijn werk noodig ook is
de arbeid zijner handen bijzonder eerlijk en
aangenaam aan God. Dat hij daarom door
geestelijk recht beschermd worde.
Dat is de oude maar echte wijsheid, en de
katholieke Regeering van België verdient
allen lof voor de bescherming,die zij aan den
landbouw verleent.
Eene neerlaag van Roosevelt.
President Roosevelt had enkele maanden
geleden, gelast dat de motto« In God we
trust», zou worden weggelaten van de
Amerikaansche gouden en zilveren munten.
Hy was van oordeel dat die motto nooit
op eerbiedige wijze wordt te pas gebracht,
doch enkel aanleiding geeft tot onvoegzame
spotternijen. Maandag nu is in het Huis der
Afgeveerdigden te Washington een wetsont
werp aangenomen, waarbij wordt b:volen
dat bet «Wij batrouwen op God» voortaan
weer op alle munten zal worden aangebracht.
De meerderheid, waarmee het ontwerp werd
aangenomeu, was 355 tegen 5.
Nieuwe verklaringen van
president Roosevelt
President Roosevelt, geinterviewd door
eenen opsteller van Temps; heeft gezegd dat
hij den oorlog heeft verklaard aan de goud-
heerscbappy, omdat deze voor het volk de
grootste vyand is.
De goudheerschappij is al zoo slecht alsde
demagogie of uitzinnige volksheerschappij.
De goudheerscbappy is daarenboven de
beste bondgenoot van bet socialism en van de
anarchie.
Wiide men de mannen der trusten dus
der goudaeerschappij laten begaan, zij zou
uen onvermijdelijk het land op den weg der
anarchie brengen.
Men mag niet zeggen dat ik de vijand dei-
rijken noch van het volk ben; ik ben enkel
de vijand der goudheerschappij en van de
anarchie.
Sprekende overzyne staatkundige ziens
wijze, zegde hij: Ik hoop dat de Amerikanen
zullen begrijpen, dat huune politiek eene
wereldpolitiek moet zyn.
Ik heb, zegde hij, de Noord Amerikaan
sche pantservlootiwene reis doen onderne
men naar den stillen Ocean; zij zal van daar
terugkeere.i, na Australië bezochtte hebben,
laDgs het Suez kanaal. Ik heb aan de
Amerikanen willen doen zien dat hunne
oorlogsvloot iets grootsch belangerijks en
machtigs is, dat zij haar moeten beminnen
en er belang in stellen, en ik heb te zelfder
tijd aan de mogenheden willen toonen hoe
de vloot der Vereenigde Staten is.
Ik heb er nooit aan gedacht, zegde hij,
slechts een deel der vloot naar den Stillen
Oceaan te zenden. Onze vloot in tween splits
en, dat nooit; stellig zullen wij in de
toekomst twee vloten hebben, maar in af
wachting ben en blijf ik vijandig aan het
zenden van kleine pakjes 1
Snedig antwoord van Japan aan
Amerikaanschen bluf
Japan heeft de vereeuigde staten uitge-
noodigd de slag schepenvloot op de thuis
vaart eene Japansche haven te laten bezoe
ken. De uitnoodiging bereikte vrijdag het
Japansche gezautschap en werd onmiddellijk
ter kennis gebracht van Root, den minister
van binnenland8che zaken.
Het kabinet heeft heden de uitnoodiging,
die, naar men verneemt aangekomen zal wor-
deu, ia beraad genomen.
De Vereenigde Staten heff en de uitnoodi
ging van Japan aanveerd.
Denkelijk zal de Amerikaansche vloot
binnen loopeu te Yokohama.
Men verwacht ook eene uitnoodigiag van
China.
De toestand is veel verstild op dat eiland
dat tot nu toe den "prijs behaalde voor het
getal oproeren. Zelden gebeurt het dat
iemand daar tien jaar president is dei repu
bliek, hij is maar al te dikwijls na «enige
jaren afgezet en.... doodgeschoten.
Het leger is ook al niet veel te betrouwen
of misschien minst van al nog.
Een Amerikaansche schilder, Henry
Daudhan die nu in Engeland woont, vertelt
het volgende over het leger
Toen zekeren dag de overste van het leger
de troepen van Gonaives in oogschouw nam,
vroeg mij een lerlander, die bij mij was
Wilt gij eens zien hoe ik geheel het leger
uiteen jaag gelijk een troep schapen t Na
tuurlijk dat ik ja zegde. De lerlander nam
vier vijffrankstukken gooide ze met een
schreeuw in de lucht, en op hetzelfde oogen-
blik vlogen a'de manschappen uit het gelid en
deden onmenschelijke pogingen om het geld
meester te worden, 't Was worstelen en
vechten en slaan en stampen. Toen de orde
weder hersteld was waren er twee zilverstuk
ken onder de troepende andere had de
Commandant. Deze beval dat de lerlander
moest aangehouden worden omdat hij in 't
bijzijn van eenen vreemdeling het leger had
belachelijk gemaakt. De lerlander werd tot
drie weken gevang veroordeeld, maar met
nog vijf zilverstukken en een flesch rhum
was de zaak geklonken en twintig minuten
later was de vriend wederom bij ons.
De prins Joachim in ongenade
De duitsche Keizer is onverbiddelijk voor
de hooggeplaatste personen uit zijn rijk, die
door hun zedelijk gedrag te wenschen laten;
zelfs de leden zijner eigene familie vinden
geeue verontschuldiging in zyne oogen, in
dien zij reden van opspraak geven. Dat is
het geval met prins Joachim Albert, die be
trekkingen onderhoudt met eene jonge vrouw
die van zijnen raug niet is.
De keizer heeft hem sedert eenigen tijd al
de voorrechten ontnomen die aan zijne hoe
danigheid van prins waren gehecht en heeft
hem nu eindelijk uit het duitsche leger weg
gezonden.
De prins is in 18713 geboren en is zoon van
den afgesterven prins Albert van Bruisen.
P, S. Prins Joachim Albert van Brui
sen, die bij keizerlijk besluie uit het leger
gebannen is, wil naar het scbijut aan al
zijne titels, weerdighedan en voorrechten
verzaken, tan einde te kunnen huwen met
de baronnes vau Liebfcerg, anders gezegd
Maria öulzer, die hij reeds zoolang bemint.
Tusschengeral in den rijksdag
Bij de behandeling van de coloniale be-
grooting werd er, tijdens de rede van den
afgeveerdige Eizberger, toen deze van de
onsterfelijke ziel van den neger sprak, op de
journalistentribuun gelachen en ho ho 1
geroepen. De afgeveerdigde Gröber riep
toen, zich naar de tribuun wendende Dat
zijn dezelfde SaubengelDaarop stelden
32 dagbladschrijvers een verzoekschrift op
aan den voorzitter dat zij voldoening eisch-
ten, in overeenstemming met de weerdigheid
van den Rijksdag en die van de Duitsche
pers. Daar zij met de gegeven voldoening niet
tevreden waren, verlieten alle dagblad
schrijvers de tribuun.
Daarna vergaderden zij in de leeszaal van
het Ryksdaggebouw en besloten een uit 5
personen bestaande commissie naar den
voorziller te zenden, met de schriftelijke j
mededeeling, dat de door den voorzitter g»-
geven verklaring ter zake vau den uitroep
van Gröber door de dagbladschijvers niet
als eene behoorlijke voldoening werd be
schouwd, terwijl zij overeenkwamen véór
de ontvangst van een voldoende verklaring
de tribuun niet weder te zullen betreden.
Een nieuwsoortige werkstaking is deze
van de duitsche gazetteschrijvers of ten
minste van een deel ervan. Ziehier wat
daartoe aanleiding gafEen lid van het
katholieke Centrum had gesproken over de
onmenschelijke behandeling der zwarten,
die toch ook eene onsterfelijke ziele hebben.
Zekere gazetteschrijvers vonden het gepast
te lachen met diï gezegde, maar zij wierden
door een ander lid van het Centrum M.
Gröber voor onbeschofteriks uitgescholden.
Die uitdrukking en was juist niet heel
beleefd, maar wanneer de liberale schrijve
laars, hierover klagende, spreken van de
weerdigheid der drukpers mogen zij ook
niet vergeten, dat ze eerst behooren zich
zelf en anderen te eerbiedigen.
Zij mogen zekerlijk een neger aanzien als
een dier en lachen met dezen die hen als
menschen aanzien, maar toch hebben zij
het recht niet iemand te onderbreken door
spottend gelach in een wetgevende verga
dering 1
Vooral dagbladschrijvers behooren ieders
denkwijze te eerbiedigen.
De heeren van Berlyn, die zao op hua
teen getrappeld werden door M. Gröber en
klagen over zijne onbehoorlijke uitdrukking
zouden moeten beginnen met zich zelf
behoorlijk te gedragen.
Een geestige kant van die werkstaking 't
is dat er min redevoeringen uitgesproken
worden in de Duitsche Kamer, en dan nog
dat dezen die willen weten wat er in de
Kamer gezeid werd, moeten kalholieke
duitsche gazetten lezen, vermits de andere
daar geen vertegenwoordigers meer hebben.
't Is woensdag laatst dat de Duitsche
Keizer Willem zijne intrede deed te Napels,
's Nuchtends is Koning Victor Emmanuel
aldaar toegekomen.
't Was elfen half als de Keizerlijke trein
in de statie stilhield. Keizer en Koning
omhelsden elkaar hertelijk en vaarden dan
in prachtige gcndolen naar het koninklyk
paleis, waar een plechtig feestmaal den
vorsten werd aangeboden. Op geheel den
doortocht werden de vorsten geestdriftig
toegejuicht.
Vier groote geldrampen hebben deze
weke de bevolking van heel Vrankrijk in
rep en roer gebracht.
Zekere Henri Rochette, zoon van een
treffelijkeu landbouwer van Melun, heeft
bankier gespeeld en naar de gazetten schry
ven een gat in de rnane gemaakt waarvoor
er 200 millioen frank noodig is om te
stoppen.
Henri Rochette was over tien jaar nog
barbier of op zijn fraisch «garcon-coiffeur.»
Hij deelde 5000 fr. #n hiermee trok hij naar
Parijs, en wierd bediende in eene bank, die
na een paar jaar door de mande viel. De
bediende stelde zich voor eigen rekening.
Rochette, die op hoogen toon en met
zekerheid sprak, wist op wonderbare wijze
zijne zaken voor te stellen. Eens riep hij
zijne aandeelhouders byeen op eene'belang-
ryke vergadering en legde uit dat hij
optiesin handeu had voor buitengewoon
rijke mijn'eDgelegen'tzijin Frankrijk,'tzy in
Algerië of in Tunisië, 't zij in 't buitenland.
De dossiers die hij voorlegde waren buiten
gewoon goed samengesteld de zaken
schenen volmaakt doorgrond de verslagen,
bij de dossiers gevoegd, waren door namen
van gekende eerlijke personen onderteekeud.
Met deze bewijzen voor uogen, staken de
opgeroepen aandeelaouderi aanzienlijke
sommen io de kopermijnen van Djerbaa, in
de calamienlagen van Satander, in de mijnen
van Bentaillon en van May-de-Bular, enz.
Men had de aandeelhouders dokumemen
klaarblijkende valsche voorgelegd die,
op korten tijd, opbrengsten van 1500 tot
2(J00tonper maand lieten voorzien en een
jaarlijksch dividende van 75 tot 80 ver
zekerden Men toonde hunmineraalstalen ter
plaats genomen 1 Aandeelhouders die de
reis ondernomen hadden, hadden de erts in
de mijn zelf gezien en aangeraakt 1 Hoe
konden de belanghebbenden een oogenblik
eraan twijfeleD dat Rochette de waarheid
sprak zij dachten er niet eens aan dat hij
daags voor het bezoek zakken erts in de
mijn had doen storten 1
Zoo weet men nu dat eene mijn die de
aandeelhouders in Spanje bezitten, en die
90 grammen zilvererts per tos moet opleve
ren, slechis een milligram van dit metaal in
groeienden toestand bevat, en dat het erts
dat men tusschen het lood der mijn gemengd
en aan de aandeelhouders getoond had, er
door Rochette zelf gebracht was 1
Al de zaken die hij op touw zette werden
door hem opoverdreven wijze «opgevijzeld».
Waren er voor eene zaak 500,U00 franks
noodig, dan stichtte Rochette seffens eene
maatschappij met een kapitaal van 10 of 20
miljoen 1
Een der ondernemingen van Rochette
waren de zoogezegde koolmijnen van Car-
bayn, gelegen in de spaansche Pyreneën.
Het schijn, dat de bankier er slechts
75,000 fr. voor betaald had, doch de mijnen
zeil zijn nooit ontgind geweest.
In januari 1905 stichtte hij de maatschap
pij der koolmijnen van Laviana, ten kapitale
van 200,000 fr. den 8 juni van het zelfde
jaar, de maatschappij der mijnen van Liat,
met hetzelfde kapitaalden 13 juli, de
maatschappij der mijnen van Val d'Aran,
ook 200,000 fr. kapitaal, en den 28 april
1906 het Mijnsyndikaat ten kapitale van
2,500,000 fr. Nu, aan de drie eerste maat
schappijen had hij dezelfde gronden inge
bracht, waarvoor hij dus driemaal betaald
werd.Toen het bedrog dreigde uit te komen,
versmolt hij de drie maatschappijen in
eene,en den 0 juni 1907 deed hij het kapitaal
van het Mijnsyndikaat met 10 miljoen ver
meerderen. En altijd waren er sukkelaars
om zyne akties te koopen, zelfs veel boven
den prijs van uitgifte, en aldus hun geld in
zijne kas te storten.
De akties der Banque Franco Espagnole,
die zaterdag nog aan 324 fr. stonden, waren
m iandag gevallen tot 50 fr. en dinsdag tot
14 het Mijnsyndikaat is van 200 op 5 fr.
gezakt de deelender Nerva-mijnen van 25
op 2 1/2 de akties Hella van 541 op 20.
8 miljoenen aangeslagen
Het gerecht heeft tot hiertoe acht miljoen
in beslag genom.n die door Rochette in
v rschillende banken neergelegd wareo.
Nieuwe mijnen
Een getuige heeft aan den onderzoeks
rechter verteld dat wanneer de aandeelen
der mynen van Val d'Aran ter beurs werden
aangeboden door Rochette of zijne mannen,
de bestuurder der bank hem een telegram
toonde uit Madrid, waarbij men 160.000 fr.
aandeelen vroeg.. Die telegram was door
een betaalden vriend gezonden.
Een andere verklaarde dat hij eene reeks
fotos gezien had bij Rochette, die eene mijn
in volle werking aantoonden. Die zake zou
70,75 tot 80 per honderd winst opleveren.
Er waren 1500 werklieden aan den arbeid,
en bij nader onderzoek bleek het dat er
nooit meer dan 15 werklieden gewrocht
hadden, maar dat de mij uen volstrekt mets
op eu brachten.
De Nerva mijnen en andere kluchten
waren al in denzelfden aard.
Te Rijgel is senator Evrard-Eliez ook in
failliet. Men schat het tekort ook op ver
scheidene millioen.
Eea derde krach wordt nog aangekon
digd, deze der bank Audibert te Langres.
Er bestaat een millioen schuld en enkel
300,000 te goed, dus nog eens 700,000 fr.
te kort.
Den vierde is deze van de bank Berthres
te Dijon.
Alsertiene zijn, zetten we een kruisje....
De raad komt bijeen heden zaterdag
namiddag ten 5 ure, om over het volgende
te beraadslagen
1. Nijverheidschool, rekening voor 1907.
2. Muziekschool,
3 Kerkfabriek St Maartens,
4. Beerdenloop vraag om hulpgeld.
5. Godsbuizen, verpachting van land-
i -^goederen.
6. Sint Maartens,zuidportaal, bestek
vraag om hulpgeld.
7. Disch, verpachting van landgoederen.
De avondfeeste van Zondag en Maandag
laatst, door onze verdienstelijke Jongeling#
Congregatie gegeven,heeft opperbest gelukt.
Nooit zag er men meer volk en nooit wierd
er meer gelachen. Ook de weinige uitge-
noodigden die vergeten hadden er naartoe
te gaan hebben daar een aangenaam tijd
verdrijf gemist.
Muziek, zang en tooneel, alles wierd
meesterlijk uitgevoerd door onze moedige
Katholieke Jonkheden.
Een vurigen bravo voor de knappe
italiaansche matrozen met hunnen deken
van altijd driemaal elf.
Een hertelijken proficiat aan Vader li obus
en zijnen zoon WanneB, soldaat, die zoo
prachtig de welgekozene tweezang uitvoer
den. De blijdspelen hebben ook met volle
recht veel bijval genoten
Mijnheer de Garde Civiek, zijne twee
knechten en zijne kozyns van Amerika,
waren hunne rol machtig en met vurig
handgeklap begroet.
Het schepencollegie van Bottslaere, den
verdienstelijken Gouverneur, den kundigen
schoolmeester en den lnstigen knecht vaa
den Burgemeester wierden allen geestdriftig
toegejuicht voor de allerbeste uitvoering
van die meesterlijke grap.
Onze hertelijken dank en beste gelukwen-
schen aan den Eerw. Heer Bestierder, Heer
Prefekt en raad van onze goedbefaamde
St Maartens Congregatie waar deugd ea
vreugd gepaard gaan tot heil onzer Yper-
sche jeugd en tot troost en voldoening der
ouders die eraan houden dat hunne zonen
fier zijn den naam van Congreganist te
dragen. X
Weinig feesten genieten zulkan wonderen
bijval als deze van Botrel. Van acht dagen
te voren reeds waren alle plaatsen bespro
ken,en talrijk waren deze die te late gezorgd
hadden en geen toegang meer en kregen.
Zelden heeft men uitgelezener gezelschap
gevonden als dit dat Vrijdag laatst bijeen
was in de prachtige feestzaal in Sint
Jacobstraat.
Alle burgerlijke en geestelijke overheden
waren aanwezig, benevens talrijke heeren
Burgemeesters, provineieraadsheeren, pas
tors en priesters van het omliggende. Rund
de 800 personen waren tegenwoordig, en
daaronder waren al de voornaamste familiën
van het arrondissement.
Dank zij de verkleefde hulp van hoofsche
jonkbeden en bevallige jonkvrouwen ging
alles in de meeste orde.
De bretoensche volkszanger en zijne
echtgenoote hadden het grootste aandeel
in den geestdriit die hij elk stuk onder de
toeschouwers losbrak. Kluchtzanger.baryton
en pianist wareu even goed op de hoogte,
maar de groote bijval was nogthaus voor
La Paimpoiaise een lief tooneelstukje
in verzen naar P. Lothi, door M. Botrel
geschikt.
't Is eene schets van de onwankelbare
trouw der Bretoenen aan godsdienst, huis
gezin, enz. geboortegrond van de voor
beeldige bretoensche Vrouwen.
Eere aan de inrichters 1
Verleden Dinsdag is de nieuwe nuntius
aangekomen en een onzer ambtgenootea uit
Brussel is hem 's anderdaags reeds gaan
groeten. Hij werd ontvangen door Mgr.
Sollario.
Als we maar samen vlaamsch sprakeD,
Mynheer....
De gazetschrijver meende dat het don
derde te midden den winter....
Mgr. 1 Mgr. 1
Vindt ge dat zoo aardig Ik zal u nog
meer zeggen ik zal z. Exc. uwen groet
overbrengen, maar hij kan u nu niet ont
vangen. intusschen heeft hij mij gezegd
dat bij binnen een paar dageu reeds zal
beginnen vlaamsch te leereu, daar hij
overtuigd is dat een gezant ten minste de
T NIEUWSBLAD vu
