DIT IS
EN OMMELANDS
KIEZING
öpieeKM 52
Op Zaterdag bOQ Mei f908.
5 centime** t biad5
43e jaar.
Ta l merk 3 04
Te irekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boferstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's ja ars
Gemeenteraad
Godshuizen
Bekeningen
Betalende meisjesschool
Slacht recht
Aanbestedingen
Schoolopziener
Te Contich
Een interview
Telegrammen
van deelneming
Bij den exentriekwaclder
Anderen onrechtstreeks
mee v e ra n t w oo rdcl ij k
Interview niet den machinist
van den trein 2*26
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
'T HIEUWSBLA
*t NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk ?4, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper. van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
Sedert jaren'n werd de uitslag der kiezing
zoo laat niet bekend als dit jaar. tWas
Maandag avond eer men de juiste cijfers
kende voor Gent en enkel Dinsdag avond
deze van Charleroi.
De Katholieken winnen een zetel te Ber
gen, maar zij verliezen er een te Tongeren,
te Luik en te Hoci-Borgworm Dus daalt de
meerderheid van 12 stemmen op 8 stemmen.
De liberalen verliezen te Bergen, te Char
leroi, te Doornik en te Gent, de drie laatste
in het voordeel der socialisten. Zij winnen
een zetel te Tongeren.
De socialisten winnen 1 zetel te Luik en te
Hoei, op de katholieken en te Charleroi, te
Doornik en te Gent op de liberalen.
De nieuwe Kamer zal samengesteld zijn
uit 87 katholieken, 1 daensist, 43 liberalen
en a5 socialisten. Meerderheid 8 stemmen.
Voorden Senaat winnen de katholieken t
zetel te Luik en 1 te Charleroi. Zij verliezen
I te Dendermonde. Zoo dat de meerberheid
nu 16 stemmen bedraagt.
De uitslag der kiezing, al is hij geene ne
derlaag, heeft toch aan onze verwachtingen
niet beantwoord.
De Toekomst
Wat nu gedaan f Bij twee jaar is het nog
eens kiezing, dan voor de andere helft der
Kamer. Die twee jaar moeten wij weten te
nutte te brengen om den uitslag der kiezing
te verzekeren. Meer dan ooit zal het noodig
zijn dat er eensgezindheid heersche onder de
kiezers, maar beter nog dan vroeger moeten
onze gekozenen onze belangen stoffelijke
en zedelijke behertigen.
De ministers moeten rekening houden
van de noodwendigheden der verschillige ar
rondissementen, en niet enkel bezorgd ziin
om voldoening te geven aan Brussel, Antwer
pen, Oostende en andere belangrijke steden.
Dat men in die plaatsen groote werken uit-
voere, die handel en nijverheid bevoordee-
ligen en uitbreiden, niemand zal er tegen
opkomen, maar daarom mogen de kleinere
plaatsen niet eeuwig en ervig vergeten ge
raken en gepaaid worden met beloften.
't En is niet genoeg dat men een paar weken
vóór elke kiezing komen zegge vóór er een
twee maanden verloopen zijn, zal de vaart
van Komen aanbesteed worden Bij een jaar
is hij omtrent opgedaan
En «lan eenige weken later opnieuw ver
tellen dat de proefnemingen geene voldoe
ning gegeven hebben, dat er een nieuw
onderzoek gedaan wordt
't Is zeventien jaar dat men zoekt naar den
middel om den duiker van Hollebeke te her
stellen (de kwa tongen zeggen om de Yper-
lingen te foppen) en in zulk lang tijdstip
zou er nog niemand van het leger ingenieurs
en vakmannen gevonden zijn, die een doel
matig middel heeft kunnen aanwijzen om op
een paar honderd meters een blijvenden dui
ker te maken? Dat zou niet getuigen ten
voordeele der Belgen.
En nogtans wordt de belgische schrander
heid en ondernemingsgeest overal geroemd
Neen, middel bestaat er zeker, vakmannen
zijn er, en machtige maatschapijen, die het
werk op eigen kosten zouden durven sangaan,
dat is gekend en geweten.
Er is dus kwaden wil of schuldige onver
schilligheid in het spel en dat zullen noch
willen de kiezers niet dulden.
Aan onze wakkere Kamerheeren dit den
heeren ministers voor oogen te leggen.
Dat zij binst de twee jaar die ons van de
de n ieuwe kiezing scheiden de heeren mini
sters overtuigen en desnoods tot de uiterste
maatregels hunne toevlucht nemen om voor
onze bevolking voldoening te bekomen,
waarnaar zij sedert bijna 5o jaar wacht.
't Is inderdaad bijna 5o jaar dat men eerst-
maal aan de vaart begonnen heeft, die over
17 jaar werd opgedaan ongelukkiglijk en
duurde 't maar eenige dagen.
Zal het moeten gezeid worden dat er meer
dan eene halve eeuw van noode is om een
eindetje vaart te maken van 14 kilometers
lang, als men in minder tijd een gansch
werelddeel kan in tweên scheiden, gelijk met
het Panama kanaal en de vaart van Suez, als
in eenige jaren van Brugge eene zeehaven j
gemaakt werd, ondernemingen, die toch als
belangrijkheid en moeilijke uitvoering niet 1
met ons vaartje te vergelijken zijn 1
De uitslag der Kiezing weze dus eene lesse
voor allen voor de gekozenen om hardnek
kig de belangen hunner lastgevers t« verde
digen, voor de ministers, om ook de nood
wendigheden der kleine arrondissementen in
aandacht te nemen, en voor de Kiezers om
meer dan ooit eendrachtig zich te scharen
rond hunne hoofdmannen.
Zaterdag ten o ure kwam de raad bijeen
op het stadhuis, onder voorzitterschap van
M. Colaert, burgemeester. Al de raadsbeeren
waren aanwezig, buiten M. Vanden Peere
boom, onpasselijk.
Het verslag der vorige zitting werd zonder
opmerkingen goedgekeurd.
M. Bouquet diende namens de bewoners
van het Hoornwerk en de Meeneupoorte
een verzoekschrift in om te vragen dat zij
ook zouden voorz en zijn van stadswater.
M deVoorzitter. Op het einde der zitting
zal er over eene aanbesteding die de water
kwestie betreft,gehandeld worden. Zoohaast
we genoegzaam water hebben, zullen wij er
ook gevea aan de bewoners van het Hoorn
werk.
M. D'Huvettere klaagt over den onbruik-
baren toestand van de strate tusschen de
Dixmuidpoorte en den Hazen wind Hij
begeert ook dat het hovetje rond het
standbeeld van O. L. V. Onbevlekt bij
Sint Maartens in betamelijken staat gesteld
worde.
M. de Voorzitter. De kalsijde waarvan
M. D'Huvettere sprak, behoort nu aan stad.
De heer Schepene van Openbare Werken zal
wel willen het noodige doen.
Voor het hovetje, ik weet niet wie dit
aangaat, maar de Schepen raad zal het
onderzoeken en handelen ingevolge.
Eene verpachting en een verkoop van
grond van de Godshuizen worden beide
goedgekeurd met eenparige stemmen.
De rekening voor 1907 der kerkfabrieken
van St-Pieters en St-Niklaais, alsmede der
Middelbare school worden eenparig goedge
keurd.
M. Sobry vraagt dat er geene leerlingen
meer zouden aangenomen worden voor half
geid. 't En kost maar 2 of 3 fr. te maande.
Die dat niet geern betaalt, of niet betalen
kan neeft altijd nog de kostelooze scholen te
zijner beschikking. Daarbij de stad heeft
6900 fr. 's jaars daarin te betalen,we mogen
wel zooveel mogelijk de ontvangsten doen
aangroeien en de uitgaven vermin leren.
M. de Voorzitter. We zijn niet bevoegd
om daarover te beraadslagen; de middelbare
school hangt af van den Staat.
M. Sobry. Dan vraag ik dat mijn
wensch aan de bevoegde overheid zou
overgebracht worden.
De schepenraad heeft het recht verminde
ring toe te staan voor het bijwonen der
betalende meisjesschool aan de ouders van
ambtenaars. We stellen voor dit voorrecht
af tescraffen en de taks voor allen gelijk
te behouden. De ambtenaars en staatsbe-
lienden genieten reeds allerhande andere
voordeelen, die den kleinen burger moet
missen, ze mogen samenwerkende maat
schappijen inrichten en daar al hunne waren
koopen aan verminderde prijzen,ten nadeele
der andere neringdoeners.
M. Biebuyck vraagt dat de kinders die er
nn gaan, voort blijven van het voorrecht
genieten.
M. de Voorzitter. Aangenomen.
M. D'Huvettere. De ambtenaars mogen
ook geen handel drijven, noch nijverheid
uitoefenen, al is 't dat er daaronder dikwijls
misbruiken bestaan.
M. Biebuyck. Zij en zijn alleen niet.
M. D'Huvettere. En wie mag er nog
niet.
M. Biebuyck. Gij en ik onder andere.
M. D'Huvettere. Niemand zou mij of u
kunnen beletten handel te drijven of eene
nijverheid uit te oefenen.
Ik wilde u doen zien dat, hebben de
ambtenaars en bedienden zekere voordee
len, er ook voor hen een keerkant bestaat.
Dit artikel van bet schoolreglement wordt
eenparig afgeschaft.
Het recht wordt van 0,008 of 0,007 fr.
per kilo gebracht, lietge- n eene verminde
ring is voor stad van rond de 1200 fr.
's jaars.
Laat ons hopen dat de beenhouwers
binnen vijfjaar niet zullen terugkeeren om
nog eeus vermindering te viagen van het
slacntrecht dat enkel eene behoorlijke ver
goeding is voor den chenst aan hen bewezen.
M. Bouquet drukt zijne tevredenheid
uit over het voorstel van den Schepenraad,
dat vervolgens eenparig wordt goedgekeurd.
Na eene onderbreking der zitting binst
ruim drie kwart,wordt ze hernomen en voor
de herstelling der Hallo wordt M. Lelan-
De Clerck vanKortrijk aannemer verklaard,
daar de aanbieding vau M. Angillis niet in
regel was met den lastenboek.
Voor de werken aan Zillebekevijver is M.
Gheyle van Heyst aannemer en de buizen in
gcutijzer worden verkozen aan 18 fr. per
loopende meter,
De raad keurt nog den aankoop van grond
goed te Zillebeke, noodig voor de afleiding
van het water bij bet kerkhof.
De openbare zitting eindigt ten 6 ure
3 kwart.
De heer Henri Roets, wereldlijke school
opziener van het vrij onderwijs heeft zijn
ontslag iDgediend en is vervangen door M.
K.-L. Hallaert, hoofdonderwijzer der
aangenomene school te Voormezeele, een
onzer beste schoolmannen, en voorzitter
van den onderwijzersbond van bet Ypersche.
Als in 1879 de ongelukswet op bet lager
onderwijs gestemd wierd, aarzelde M. Roets
geen oogenblik en nam zijn ontslag om zich
uit ganscher herte te wijden aan het christe
lijk onderwijs, alzoo naar het voorbeeld van
vele anderen eene schitterende toekomst ten
prijsgevende aan de stem van zijn geweten.
In 't jaar 1890 werd de bekwame opvoeder
en voorbeeldige onderwijzer eenvoudig
hulponderwijzer bij Sint Aloysiusschooi en
eenige jaren bij Sint Michielschool bier ter
stede.
Bij de dood van zijneD broeder M. Louis
Roets werd hij door de lioogere overheid
aangesteld als opziener van het vrij onder
wijs. Zijne betrekkingen met zijne onder-
hoorinen, die hij eerder als zijns gelijken
aanzag,waren steeds hertelijk en dechristene
onderwijzers en onderwijzeressen zullen
van den gewezen schoolopziener het dank
baarste aandenken behouden.
Sedert jaren vereerd met het Burgerkruis
van le klasse voor de ontschatbare diensten
aan het lager onderwijs bewezen, kreeg M.
Roets over twee jaar nog van Z.H.den Paus
liet kruis Pro Ecclesia Pontifice,vergünd
aan de heeren onderwijzers die in 1879 zoo
heldhaftig hunne toekomst vaarwel zegden
om zich te wijden aan het katholieke onder
wijs.
M. Hallaert, insgelijks ontslaggever van
1879, zal de weerdige opvolger zijn van de
twee heeren Roets en van M. Grillaert, die
hier in Yper ook nog zoovele vrienden heeft
bewaard.
Alhoewel het bezoek aan de twee voor-
loopige doodeuhuizeu in bet depotmagazijn
te Öontich van donderdag avond gesloten
was, kwamen er toch nog talrijke lieden
van andere steden en dorpen, om te zien of
er tusschen de slachtoffers geen hunner
familieleden zien bevinden. En het officie
renkorps, anders zoo streug in het Dakomen
van reglementen, is toi, 2 ure 's nachts bezig
geweest met de lijken.
Reeds van vrijdag morgend vroeg, was
het weer een gaan en komen van familiele
den, ditmaal in groepen om de lijken hunner
dierbaren en geliefden op te eischen.
Het spoorwegbestuur had al de noodige
schoone eiken kisten, die het gewoonlijk be
schikbaar heeft, naar Contich gezonden. En
naarmate de lijken werdeu opgeëischt, wer
den ze gekist en met den eerstvolgendea
trein naar hunne woonplaats gezonden
Alzoo weiden vrijdag morgend reeds een
tiental lijken verzonden.
Onnoodig te zeggen dat men meermalen
getuigen was van de droevigste toooeelen
die bij het ontvangen van het lijk van een
echtgenoot of vader zich voordeden.
Vrijdag morgend was men volop aan 't
werk met het lijken der slachtoffers, 't is te
zeggende lijken van hunnekleedren ontdoen
n de lichamen wasschen, daarmee bielden
zich bezig een paar bedienden van do
gasthuizen en ook eene zeer joDge juffer tan
eene Antwerpsche kliniek, die zichzelven
had aangeboden om dit werk te verrichten.
Als een engel van liefde, getooid met een
wit kapje op het hoofd, stond ze bij elk lijk
om het de laatste verzorging toe te dienen.
Men zou aan zijne plichten te kort komen
moesten men haar Mejuffer Elisa Eyck-
m.ins geene hulde brengen, voor haar
verbeven werK van toewijding aan de
ongelukkigen.
Nadat de lijken gewasschen waren, wer
den ze elk in een schoon wit laken gehuld,
om daarna gekist te worden.
Onze confrater Le Matin, heeft een inge
nieur van de Middenstatie te Antwerpen
geinttrviewd, die juist van de plaats der
ramp kwam. Ziehier in 't kort zijne verkla
ringen
Het ongeluk is te wijten aan eene een
voudige, hoogst betreurensweerdige dwaling
van den signaleerder van het bl- eli te
Contich. Er worden op dit oogenblik wijzin
gen toegebracht aan de sigüaleering op de
lijn Antwerpén-Brussel, met bet oog op het
invoeren van den blocktrein. Inde kabien
van Contich werkte men aan de aaneenslui
ting tusschen de nieuw geplaatste blocks
en de semaphoors. Om dit werk te voltrek
ken, hail men ia de kabien een hefboom
weggenomen, zoodat bet signaal met de
hand getrokken werd, in plaats van, zooals
gewoonlijk, met den betboom. De enclan-
chemeuten, die gewoonlijk bestaan, waren
dus voor't oogenblik opgeschorst voorde
richting van Antwerpen. En daarin alleen
is de oorzaak van het drama te zoeken.
De fout is dus aan den signaleerder?
Die vergeten beeft dat er een hefboom
was weggenomen, ja, en die de doorgangs-
verbindiiiL' niet heeft omgelegd, zooals hij in
gewone tijden noodzakelijk had moeien
doen. Zijne verantwoordelijkheid is verplet
terend, maar wij hebben hem vruchteloos
gezocht.
Verder legde de ingenieur uit dat vanaf
29 dezer, binnen eenige dagen dus, de signa
lisatie elektrik zal zijn tusschen Mechelen
eu Contich. Thans is zij nog mekaniek. Jn de
statie te Antwerpen is zij reeds eiektriek.
Hierbij is alles voorzien, elk gebrek dat aan
de toestellen kan ontstaan, iets wat zeer
zeldzaam is. Geen enkel ongeluk zou er
kunnen ontstaan, enkel vertraging in den
dienst der treinen. Opdat een drama aL dat
van donderdag kunne gebeuren, moeten er
buitengewone omstandigheden zijn, zocals
ook thans het eval is geweest.
Kn die een weinig de fout van den on
gelukkigen signaleerder verminderen...
Ja, een weinig, zegde de ingenieur.
In het paleis te Brussel zijn talrijke tele
grammen van deelneming ontvangen.
Onder deze noemt men die van Paus Pius
X, koning Edward, Keizer Wilhelm en den
koning van Italië.
Een reporter had Vrijdag morgend de
goede kans alleen bij den wis.selwachter
Kamiel Van Thuyne, te geraken.
Me ongelukkige ligt op het ziekbed ge
kluisterd ten gevolge der afgrijselijke ramp.
Hijk an met moeite spreken en beweert dat
hij onschuldig is.
De arme man zegde dat bij ook wilde ster
ven.
Zijne negen kinderen waarvan het oudste
slechts 16 jaar is en het jongste nog niet
kan loopen, weenen om een steeuen hert
te vermurwen.
Door sparen en vlij lig werken waren de
echtgeuooten Van Thuyne er in gelukt eene
koe eu een vaiken to koopen. Dat was
huuue heele fortuin.
Ziehier hoe de excentriek wachter Van
Thuyne met gebroken stem, het vreeselijk
ongeluk vertelde:
Op het oogenblik dat de trein 226, welke
het ongeluk veroorzaakte, kwam aangere
den, wilde ik de wiseelnaald overslaan. Op
de lijn Coutich-Zuid, zag ik verscheideue
personen op de spoorbaan gaan. Deze per
sonen bemerkten niet dat een waggon welke
door werklieden voorigestoo'en werd achter
hen kwam afgereden.
lk riep hen toe: «Let op achter u daar!»
Dan liep ik naar de handklink om de
naald over te halen, doch liet was te laat....
De sneltrein wierp zich met schrikkelijk
geweld op den stiLtaandeu trein welke half
vernield werd.
Verschrikt sloeg ik op de vlucht zonder
te weten waarheen ik mijneschreden richtte.
Op eoa gegeven oogenblik bevond ik
mij voor net Kruisbeeld 111 bet Kapellen-
boschjo. Huilend viel ik voor het Kruisbeeld
op de knieën, liet er mijne klak en vest
liggen en ben dan verder door de velden
aan het zwerven gegaan. Ik. heb in den
vijver gelegen, doe - ik weet niet of ik er in
spi 0 g ofwel toevallig iu viel. Gelukkiglijk
ben ik er nog uitgeraakt en dan ben ik naar
nuis kooien geioopen.
De man moest zich ten gevolge der onder-
stane ontroering te bedUggeu. Een genees
heer werd gehaald en deze verklaarde zijn
toestand zoo bedenkelijk dat hem onmid
dellijk de 11. Olie moest toegediend worden.
De arme werkman is waarlijk meer te
beklagen dan te veroordeelen
Evenwel schijnt het vastgesteld, dat an
dere personen onrechtstreeks verantwoorde
lijk zijn.
Inderdaad, het onderzoek heeft tot de
ontdekking van andere administrative fouten
geleid.
Een meestergast en een werkman hadden
van iu den vroegen morgend gewerkt in de
Saxby-kabien waar de helboonien liggen, 0.
a. do hefboom die de wisselnaald der bifur
catie doet werken.
Welnu het reglement van inwendige orde
der staties luidt dat, als men - edurend de
de ureu vau verkeer werkt aan ene installa
tie, afhangende van de baan, de. statie-overste
moet verwittigd worden en dat deze dan de trei
nen 100 meters buiten de statie doet stoppen
en ze verder met zeer trage snelheid door een
wacht doen binnen loodsen.
Men begrijpt dat, ware die reglementaire
maatregel toegepast geworden, de ramp niet
had kunnen plaats hebben-
Men mag dus ongetwijfeld nog andere ver
volgingen verwachten.
Donderdag had -1. Vemeer beslag doen
leggen op al de puinen vau den aangereden
trein en op heel den aanrijdenden trein.
Zaterdag avond, 8 uur, bij don terugkeer
van het parket uit Contich, werd die 111 be
slag neming geheven.
Het bestuurlijk onderzoek over de ramp
is zondag morgend te Contich begonnen,
onder de leiding van boogere ambtenaren
van het spoordepartement.
Het werk in de Saxby-kabien moest hoog
stens een uur duren, maar daarom moest de
hefboom uit het toestel van signalisatie op
gelicht worden.
Van Tuyn met de mauceuver gelast, heeft
trein 515 op de baan van Lier geloodsd, en
opende vervolgens het signaal voor den trein
22(i, vergetend den hefboom terug neer te
leggen, wat trein 226 op de baan van Brussel
zou gericht hebben.
Normaal kon zuik ongeval geen plaats
hebben, daar de signalen, diode bifurcaties
beheeren, derwijze aan de wisseinaaldeu
verbonden zijn, dat men ze niet kan doen
werken voor dat die wisseinaaldeu terug op
hun plaats en in voeg liggen, maar men
moet afrekenen met het onvoorziene en met
het noodlot.
't Is daarom dat men met de grootste be
langstelling de pogingen moet volgen van de
electrisc'ie signalisatie, die optijds de machi
nisten verwittigt als het personeel der signa
len en wisselnaalden fouten of dwalingen
begaat.
Tusschen de getuigen, zaterdag namiddag
ondervraagd door iVl. Vermeer bevindt zich
Van Winckel, macbiuist vau den aaurijden-
don trein. In een intervieuw verklaarde hij:
Tot op het laatste oogenblik bob ik
niets abnormaals bemerkt. De signalen wa
ren op hun plaats de baan wees «vrij» en
ik reed dus met reglementaire snelheid door
toen ik eensklaps aan den tweesprong ge
richt werd op de baan, waar de trein van
Lier stond.
En daar zag ik, op geeu 50 meters van
mij af, de stilstaande trein ik zweer voor
God dat ik het boven men schelijke heb ge
daan om to stoppen ik heb den rem doen
werkeu, maar om den stoom om te leggen
was het te laat.
Wat voeldet gij in dit tragisch mo
ment?
Toon ik het onvermij lelijke zag aanko
men, zegde ik tegen mijnen kameraad, den
stoker 'tis ermee gedaan Maar ik
had die woorden nog niet uitgesproken of
we zaten boven op den trein van Lier. Van
den schok viel ik op de knieën, doch ik kon
bij a onmiddellijk opstaan.
Hebt gij er niet aangedacht, van uw loco
motief te springen
En mijne reizigers dan Neen, mijnheer
die schuldige gedachte is mij geen oogenblik
door liet hoofd gevaren.
Over de eerste oogenblikkeu der slachting
zegde Van Winkel
Ik mag honderd jaar worden, dat too-
neel vergeet ik niet een slagveld kan niet
yselijker zijn en ik ril nog als ik er aau
