DIT IS
EN OMMELANDS
Verlossing van Yper
OPROEP
SpreeüM 52
van alles wat
Op Zaterdag 1n Juli 1908.
5
centinuen 't blad.
A3" jaar.
Tal merk 81118
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsüooa'scnapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
/iomerfcesfen
525" Verjaardag
België volgens
Verjaring der Verlossing
O. L. VHOUW VAN TCIVE
1383-1908
BONii in WEKf U>
Vrank rijk
Portugaal
Duitschland
Spanje
Engeland
Italië
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
O. L. VR. VAN TH U YN E
Delrooz en Hyman:
ran Yper
door tu8schenkom8t van
'T NIEUWSBL1
YPEB
*t NIEUW:',BLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
huiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
genet 1 jaar e i 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek. waarvan ons twee afdruksels zijn g. zonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE HE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
Zondag 19 Juli 1908, ten 3 ure, Bloemen
feest en Stoet van versierde en g ;b!oem-
tooide praa'wagens, rijtuig-,a er. 1 ijwiolen
De stoet zal gevormd worden op d.
Esplanade en zal de vol ende richting
nemen Tempelstraat (uiteinde) Statiestraat,
Staneplaats, G. de Stuersstraar, Boterstraaï
Haliestra t, Vandenpeeretoomplaats, Boe-
singhcstraat. Surrnont de Volsberghestraat
Caitonstraat. ThourputstraafGroote Maikt
(langs de kiosk), St Jacobstraat, St Kcobs
nieuwweg. Hondstraat, Bukkersrraai.
Pateelstraat, R ijselst raa tGroote Markt,
(langs achter de kiosk), om uiteen te gaan
langs de Halle.
Ten 8 ure, CONCERT, door de Staa'shar-
monie.
Dinsdag 21 Juli igo8 (Nationaal feest),
ten 8 1/2 ure, GROOT CONCERT door de
Stadsharmonie.
algemeene verlichting van de
Groote Markt.
Zondag 26 Juli 1908ten 8 1/2 ure.
CONCERT, door de Koninklijke Fanfare.
DER
DOOR TtJSSCHENKOMST VAN
Ter gelegenheid van dit jubelfeest zal
Z. H. Mgr de Bisschop vau Brugge de plech
tigheid met zijne tegenwoordigheid opluiste
ren.
De vier p rochiën van stad gullen samen
werken om de processie dit jaar buitenge
woon lnisterlijk te maken.
De Hoogmis is ten 9 ure en de processie
gaat uit kwart na d»n 10".
De Hoogmis in gr'goriaanschen zang, zal
door al het volk gezongen worden.
Ten einde iedereen op te wekksn erin
mede te doen, zullen er eiken avond ten 8 1/2
oefeningen gedaan worden in St Maartens
kerke.
Zangboeken zijn aldaar ter beschikking
vau iedereen.
Dag en nacht wierd er gebeden, maar
bijzonderlijk binst den laatsten aanval
De handen ten hemel geheven smeekte
men de H. Maagd moed te geven aan de
verdedigers en bij God ten beste te spre
ken om de verlossing hunner stad te
bekomen.
Andere schrijvers zeggen dat er eene
wolk groenachtige vliegen op den vijand
nederviel. Eenige nog vertellen dat O. L
Vrouw in de lucht verscheen en door
hare aanwezigheid de verdedigers moed
en de belegeraars schrik inboezemde,
ten alzoo de stad beschermde. Er zijn er
die zeggen dat de ballen, dag en nacht
in de stad geworpen, geene schade de
den, noch aan inwoners noch aan ge
bouwen. Niemand werd gekwetst door
die ballen. Sommige schrijvers geven en
kel drie dooden op en anderen spreken
maar van twee.
Denys Sauvage en een handschrift in
de Koninklijke Boekerij berustende,ge
ven menige voorbeelden van personen
wonderbaar bevrijd van de ballen van
den vijand Eene vrouw, uit eenen die
pen slaap opstaande, vindt ballen aan
't voeteinde van haar bed eene moeder
ziet er vallen tusschen haar en de wieg
waarin heur kind lag bij eenen fruit
koopman wordt de toogven ster ver
brijzeld, terwijl hij en de kalanten geen
enkele wonde bekwamen.
Een ander feit dat als wonderbaar
mag doorgaan, is dat de stad van brand
is gespaard gebleven. Het meestendeel
der huizen waren in hout en de belege
raars wierpengloeiende ballen, met pek
en andere ontvlambare stoffen, die op de
huizen en openbare gebouwen vielen.
Een stuk uit de handvesten van Yper
meldt dat de voogd, schepenen en raads
heeren in 1384 beslisten dat er jaarlijks
eene soiemneele processie zou de straten
van stad doortrekken in gedinckenis
der victorie die God onse heere ende syner
gebenedyde moedere, de gloricuse maghet
Maria verleende.op Zaterdag, 8 oogst
1383.
Daar is de oorsprong der processie,
die dit jaar met buitengewonen luister
zal uitgaan op Zondag 2 oogst aan
staande.
VERLOSSING VAN YPER
IN 1383
Vele schrijvers getuigen dat de be
scherming der stad Yper, tijdens het
beleg in 1383, aan de H. Maagd wordt
toegeschreven.
Aan moed en dapperheid ontbrak het
den Yperlingen zeker niet, maar dit had
een leger van 75.000 man toch niet belet
eene slecht versterkte stad in te nemen.
De veroveringsmiddels door de bele
geraars gebruikt, mieken allen tegen
stand nutteloos en de vijand deed held
haftige en aanhoudende pogingen om
in de stad te geraken.
De manier waarop de H. Maagd hare
macht verleend en hare liefde getoond
heeft tijdens dit beleg, wordt niet door
eenieder op dezelfde wijze aangehaald.
Volgens sommige schrijvers wierp de
vijand bij duizenden ballen in stad en
somtijds vielen er zulk een groot getal
pijlen, dat deze op zekereoogenhlikken
gelijk eene wolk het licht der zon ver
duisterden. In zulke voorwaarden moest
zonder twijfel het getal slachtoffers zeer
groot zijn. De gekwetste burgers, die niet
meer konden strijden, vergaderden met
andere gehrekelijke lieden, in de kerk.
Sedert lang vereerden de Yperlingen
de H. Maagd Maria als patrones hunner
stad. De Breuil was door den vijand be
zet, en 't was onmogelijk naar de kerk
van O. L. V. te Brielen te gaan, die stond
bij de huidige kaai.
Daarom ging het volk naar de kerk
der Minderbroeders.
De staatkundige zelfstandigheid, zoo onge
duldig sinds eeuwen betracht, en ten prijze
van edelmoedige pogingen in 1830 veroverd,
heeft aan België veel meer heil geschonken
dan de vurigste vaderlanders hadden durven
verhopen een ongestoorde vrede herscht in
het land dat de oorlog herhaaldelijk met bloed
en puinen had bedekt de stevig gevestigde na
tionale eendracht heeft geleid tot de algeheele
verdwijningvan de plaatselijke twisten, en heeft
al de voormalige hinderpalen weg geruimd
de vrijheid kent geene kluisters, gewaarborgd
als zij is door de grondwet het zedelijk en ver
standelijk peil van het volk stijgt, en hel ziet
ver en verder wetenschappen, letteren, schoo-
ne kunsten bloeien met onbetwisten luister
landbouw, nijverheid en handel hebben eene
verbazende vlucht genomen de uitwijking, die
grootsche droom reeds door onze voorouders
gekoesterd, doet 's lands vlag kennen op de
verstgelegen stranden laat België toe de wel
daad der beschaving in Congo in te voeren
en opent breede verkeerwegen voor de han
delsbetrekkingen; onze steden zijn grooter,
gezonder geworden; zij werden ten deele ver
bouwd, met prachtige monumenten versierd
en genieten eenen voorspoed, dien zij nooit
onder de regeering der vreemde vorstehuizen
hebben gekend; spoorwegen, vaarten, banen
van allerlei aard doorkruisen onze velden,
verkorten den afstand en verspreiden leven
en beweging in al de streken van het rijk;
eene onverpoosde arbeid heeft al de schatten
van onzen bodem ten nutte gemaakt; de nij
verheid heeft hare hulpmiddelen verhonderd
voudigd en in den algemeenen Europeeschen
handel bekieeden wij eene plaats die de stout
ste vooruitzichten heeft overtroffen; de be
volking verdubbelde sedert 1830; eene ruste-
looze bedrijvigheid op wetgevend gebied heeft
al de takken van het openbaar bestuur gere
geld een afgericht, kloek en trouw leger
staat rond den grondwettelijken troon ge
schaard het beleid, de arbeid en de moed
van het huidig geslacht hebben uitslagen ver
kregen die in de vaderlandsche gedenkboeken
zullen verheerlijkt worden.
Zoo sprak wijlen 's lands eerste minister
J. Detrooz.
En de liberale volksvertegenwoordiger P.
Hymans voegde er bij
België heeft zich ontwikkeld, gegrondvest'
ingericht en uitgerust alwat het voortbracht,
getuigt van zijne vroegtijdige rijpheid en zijne
diepstroomende bronnen van levenskracht. Het
bleef van oorlogsgruwelen gespaard pijnlijke
burgertwisten heeft het niet gekend. Door zijn
vredelievend streven heeft het den eersten rang
veroverd onder de groote mogendheden die
naar de wereldmarkt dingen het heeft
groote kunstenaars, groote geleerden, groote
denkers, groote schrijvers geteld het heeft
eene bewondorensweerdige arbeidersklasse ge
had, waaraan niemand ooit geweigerd heeft
hukle te bewijzen het heeft nijverheidsman
nen en ingenieurs met een stouten onderne
mingsgeest gekend, die naar verre streken
zijnen naam en zijn geld hebben gedregen
verder vermaarde staatslieden en twee wijze
koningen, hunnen eed gestand, en wier schit
terend aandeel in 's lands werk de banden
tusschen Vorstenhuis enVolk bezegeld heeft.
De vlaggen uit voor dat ons België Den
21 juli gevierd
VOOR VORST EN VADERLAND.
Ter gelegenheid van den 21 juli aanstaande
laat mij toe u te herinneren wat de 21 juli
1831 voor onze vaderen was, en u aan te
wakkeren de blijde verjaardag ervan te vieren.
De 21 juli 1831 was de dag der plechtige
inhuldiging van Leopold I. als Koning dei-
Belgen 't was de bekroning der Belgische
omwenteling van dien tijd 't was de beze
geling der afbraak met Holland en het Hol-
landsch stamhuis van Oranje-Nassau 't was
de eeuwige verbintenis van België met het erfe
lijk Huis van Saxen Coburg 't was de waar
borg van de uitgeroepene onafhankelijkheid
van ons geliefde België.
Na den val van Napoleon I. te Waterloo in
1815, besloten Europa's mogendheden, te
Londen en later te Weenen, dat de Belgissche
provinciën, die in 1648 van het proteslantsch-en
onafhankelijk geworden Holland afgescheiden
wierden, weer vereenigd zouden worden, en
onder de heerschappij van 't protestanscli stam
huis van OranjeNassau, het koningrijk der Ne
derlanden zouden uitmaken. Hadde Willem
van Oranje wel en wijs met de katholiek
gebievene Belgische provinciën gehandeld,
die vereeniging ware misschien gelukkig en
voorspoedig geweest maar hij drong hiel
de hollandsche grondwet op, ofschoon de ver
tegenwoordigers. der Belgische provincies er
tegen gestemd hadden, hij hield bijna alle
openbare ambten voor zijne hollandsche lieve
kinders, ofschoon hij de koning was van 1 mil
lioen Belgen en slechts van 2 millioen Hol
landers, hij verjoeg de broeders der kriste-
lijke scholen, schafte de bisschoppelijke col
legiën af, en richtte het vroeger verwezen
Wijsgeerig seminarie weer op, uit haat voor
Kerk en katholiek geloof waaraan de Belgen
hielden, hij verdrukte de vrijheid van het
gedrukte woord, en deed namelijk de Potter
gevangen nemen voor zijne beknibbelingen
van het hollandsch bestuur, hij hief belas
tingen op het malen en het slachten, die de
vrije Belgen ongewoon waren, enzwaar en
hatelijk vonden, in een woord hij verbitterde
zoodanig zijne onderdanen, dal zij tot opstand
en omwenteling oversloegen.
Den avond van 25 oogst 1830 begon de
omwenteling te Brussel, bij het verlaten van
den schouwburg, ging men al zingen over
vrijheid en vaderlandsche fierheid, naar de
huizen van bekende Hollandsgezinden, en men
sloeg er allés in stukken men drong in het
stadhuis, en men deed er de brabantsche
vlagge wapperen tot een teeken van den op
stand tegen Holland. Koning Willem zond
zoohaast mogelijk zijne twee zonen Willem
en Frederic om het geschil in der minne te
regelen, maar de opstandelingen wilden van
g ene schikkingen in der minne hooren. Dan
/ond hij Frederic met tien duist mannen om
den opstand te beteugelen. Frederic sloeg het
b> leg voor Brussel, dat reeds, vol vrijwilligers
van alle kanten, hem hardnekkig wederstand
bood. Van 23 Vot 27 september 1830 was
t een harde, bloedige strijd maar Frederik,
ziende dat hij met geene lammen, maar met
Belgen te doen had, waarvan Cesar eens getuig
de dat zij de dapperste onder de dapperen zijn,
uitvluchtte Brussel op 27 september 1830,
achtervolgd door de Belgen, die hem te Ber-
chem versloegen de omwenteling zegepraal
de ;de hoofden van den opstand deden inder
haast kiezingen plaats hebben in al de Belgi
sche provinciën, en reeds op 10 november 1830
riepen 's lands gekozenen, ten getalle van 200
in congres te Brussel vergaderd, met eenparig
heid van stemmen de onafhankelijkheid van
België uit.
Intusschentijd hadden Engeland, Frankrijk,
Oostenrijk, Pruisen en Rusland de opschorsing
der vijandelijkheden aan Holland en België op
geleid. Het Belgisch congres oorlogde niet,
maar stemde reeds den 7 februari 1831 met
algemeene toejuichingen de meest vrije en
volksgezinde grondwet, die alsdan in de wereld
gekend was men stemde er de vrijheid van
vereeniging, namelijk om de broeders dei-
christelijke scholen niet meer te zien wegjagen,
de vrijheid van onderwijs om geene bisschp-
pelijke collegiën meer te zien afschaffen,
de vrijheid van onderwijs om geene bisschop-
talen te gebruiken, de vrijheid der drukpers
de vrijheid zelf van iedere godsdienst, en
men besliste in artikel 78 dat de koning geene
andere rechten bezat dan deze die Hem uit
drukkelijk door de grondwet, of door de wet
ten, steunende op de grondwet, toegekend
wierden.
In mei 1831 vroegen Belgische afgeveer-
aigden aan Leopold van Saxe Coburg Koning
van België te willen worden. Men wist dat
het een bekwaam, voorzichtig en dapper man
was, dat hij als weduwaar van de erfprinces
Charlotte van Engeland, en als russisch Ge
neraal, veel invloed had, en dat Griekenland
zijne verdienstelijkheid erkend had met hem
de Grieksche kroon aan te bieden. Leopold
aanveerdde het aanbod onzer vaderen op ze
kere voorwaarden waarin toegestemd wierd
en na dat het nationaal Congres met 152 stem
men op 196 voor hem gestemd had, kwam hij
naar België waar hij plechtiglijk den 21
juli 1831 ingehuldigd wierd. Elk juichte hem
toe en zei hem welkom elk zwoer hem trouw
en schonk hem zijn herte, van zoo hij deze
heugelijke woorden gesproken had Mijn
eenigste verlangen is van u gelukkig te maken,
ik zweer de grondwet na te leven en de onaf
hankelijkheid van 't land te handhaven.
Maar nauwelijks was hij op den troon, of zie
Willem van Oranje, verbitterd en afgunstig,
viel in België met 50.000 man, om zijn mees
terschap over de Belgische provinciën te
handhaven of te herwinnen.
Leopold verwittigde spoedig den koning van
Frankrijk, die gezeid had elke aanval tegen
Belgie zal ik aanzien als eene oorlogsverkla
ring aan Frankrijk en Lodewijk-Filip zond
seffens generaal Gerard om de Hollanders te
helpen over de geschondene grenzen zetten.
Leopold I, aan 't hoofd van 25.000 man,
krachtdadiglijk bijgestaan door het bevriende
Frankrijk, gelukte erin de Hollanders te ver
jagen, en Belgie's onafhankelijkheid te hand
haven. Onze koning was ook wel met Enge
land, en dank aan de dreigende houding van
Frankrijk en Engeland tegenover Holland, be
kwam hij den 23 december 1832 de ontzetting
van Antwerpen door den Hollandschen be
velhebber baron Chassé. Zoo was Belgie einde
lijk verlost van zijne vijanden, die nochtans
maar voor goed, en mits zekere, voor ons na-
deelige voorwaarden, de scheiding aanveerd-
den in 1839.
Sedertdien hebben wij het geluk gci'aad in
vrede met Holland te leven. Belgie liet Hol
land gerust en wierd er gerust van gelaten.
Elk volgde zijne baan en deed zijn best om
vooruit te gaan. Holland is wel en weeidig
zonder ons, en Belgie is niet misdeeld zonder
hen. Wij leven als goede geburen en vrienden
nevens malkaar, en de oude veeten zijn ver
geten.
Als wij den 21 juli vieren, is liet geenszins
uit haat tegen Holland, maar uit liefde voor
Belgie.
Bij de verjaring der optimmering van den
belgischen troon en der opmaking van ons
liefelijk huis, brengen wij hulde aan die eraan
wrochten, en vinden wij behagen in hun werk.
Wij verheugen ons omdat die troon en dat
huis zijn blijven voortbestaan, omdat al die er
hij of in geleefd hebben in vrede met alle. ge-
buren hun werk hebben kunnen afleggen, om
dat wij groei en bloei en wat rijkdommen ge
wonnen hebben.
Wij vieren den 21 juli, om bij de herinnering
van de ontvangene weldaden, God te bedanken
over zijue buitengewone zegeningen. Bij de
vijf en zeventigste verjaring onzer onafhanke
lijkheid gloeide het hert van Leopold II zoo van
dankbaarheid dat hij uitriep ik wil dat op
Koekelberg eene grootsche kerk gebouwd wor
de ter eere van het H. Hert van Jesus bij
iedere verjaring der nationale feesten, behoort
ook elk'een God te loven en te danken voor
onzen in- en uitlandschen vrede, voor de
uitbreiding onzer middelen van bestaan, voor
de toeneming van 's volks onderwijs, handel,
nijverheid, in- en uitlandsche betrekkingen,
voor de vermenigvuldiging en verbetering on
zer vervoermiddelen, voor de verfraaiing van
steden en dorpen, en voor den groei en bloei
aller kunsten en wetenschappen. Nooit hebben
onze vaderen in het verleden, 78 naeen vol
gende jaren in- en uitlandschen vrede genoten,
nooit hebben zij zooveel vrijheid, geluk en
voorspoed gekend als wij, nooit hadden zij
zooveel redenen om aan Vorst en vaderland te
houden roepen wij dus bij 't vieren van el-
ken 21 juli Hoerah voor vorst en vader
land Zingen wij hier allen Te Deum lauda-
Als een staaltje der volkomen onzijdigheid
vin het onderwijs in Vrankrijk wordt gemeld
dat een onderwijzer eiken Maandag door
zijne leerlingen deed opschrijven als spreuke
ter overweging
«Het klerikalism, ziedaar de vijand Gam-
tethe»
Natuurlijk was dit namens de onzijdigheid
van het officieel onderwijs.
De Kamer is thans bezig met de burgerlijke
lijst of het jaarlijksch trektement van de
koningte bespreken. Iedereen schijnt overeen
te komen om den huidigen koning een ben
hoorlijk bestaan te verzekeren, maar de uit
gaven van het vroegerkoninklijk huisworden-
nog al fél beknibbeld.
Twee zaken houden thans de aandacht
gaande in Duitschiand de instorting van
eene nieuwe brug te Keulen, waarbij 14
mannen het leven verloren, en de opstijging
van het luchtschip van graaf Zeppelin. Meer
dan een ure en half is het schip in de lucht
blijven rondvaren, naar beliefte van den be
stuurder. Nu eens daalde 't, dan weder steeg
het in de lucht, wendde en draaide naar hier
en daar.
Een nieuwe luchtvaart zal heden Vrijdag
nog plaats hebben waaraan 16 personen zul
len deelnemen.
Reeds is eene belgisch Duitsche maatschap
pij gesticht om luchtvaarten te doen tusschen
Keulen, Berlijn en Weenen, eiken dag weg
en weder.
Wanneer een reisje naar de zon, de maan
of de sterren
Dinsdag avond, rond 7 ure, werd er te
Melilla een aardbevingschok waargenomen
die vijf seconden duurde Ten 7 ure 45 voelde
men een tweeden sc ok die vier seconden
aanhield. Men spreekt niet van schade.
De aai beviugscbok die dingdag waargeno
men werd in de provincie Udine, heeft erge
gevolgen gehad. In het dorp Tomoio zijn er
vier slac itoffers; een kind werd verpletterd
oudei °en rotsblok, die van een hoogen berg
gerold kwam. Verscheidene klokketorens
zijn ingestort. De schade aan de huizen is
ook zeer erg; bijna overal zijn de muren
gescheurd ei; de bewoners durven er hunnen
intrek niet meer nemen.
V\ o nsdag moest, te Londen, de nieuwe
b.-duuibaie bal ou Nulli Secuudus II
voor de eerst- maai opgaan. De luchtvaart
kon evenwel «een prints hebben daar er een
g br< k aa Let roer was. Het is een zeil.
ouder de o and gespannendat tot roer dient,
De zaak Nasi zal voordeelige gevolgen
gehad hebben. De. onderzoekskomraissie van
het middenbestuur vau openhaar onderwijs
heeft eene reeks maatregelen aan de regee
ring voorgt steld als gevolg van erge onre
gelmatigheden die aan het licht gekomen zijn.
De afzetting van M.de Luca Aprilo,als alge
meene bestuurder van het middelbaar
onderwijs te Palermo, wordt aangevraagd.
De kommissie heeft vastgesteld dat tijdens
het ministerie van M. Baocelli hulpgelden
ver.eend werden aan zijne eigene zuster en
neven. Eene som van QO.OOOfr. werd uitge
geven aan rijtuigen en nochtans hebben de
ministers een staatsrijtuig. Den laatsten dag
dat M. Baccelli aan het bewind was, werd er
tusschen de bedienden van zijn ministerie
eene som van 18.000 fr. uitgedeeld.
Eiers koken In Londen bestaat er
thans een getuig in sommige hotels om
eieren te koken op 1 l/2minuut,bij mid
del van elektriek. Als 'talzoo voort gaat,
zal men nog eiers eten per telefoon.
Kurken die sluiten. Eerslwassche
men de kurken in kokend water, dan
late men ze drogen in de zon of hij liet
vuur. Dan werpt men ze in heet ver
warmde parafine,die men vervolgens
laat afkoelen. Op het oogenblik voor liet
gebruik, werpt men de kurken in lauw
water en kurkt zoo rap mogelijk. Zulke
stopsels zijn volkomen luchtdicht.
Steken van insekten. Ajuinen
bieden een eenvoudig en afdoende mid
del aan tegen de pijn van insektenste-
ken bijen, muggen, enz.De roode ge
zwellen worden er spoedig mede afge
wreven en de pijn gestild.
Tegen de mieren. Leg de nabijheid
van liet mierennest eene flesch met lan
gen hals, eene wijnfïescli bij voorbeeld,
en daarin een paar met honing hestre
ken stroohalmen. Bij druk bezoek giete