I
DIT IS
EN OMMELANDS
DE VAART
m
SpreelM 52
Op Zaterdag 8n Oogst 1908
5 eentimen 1 blad.
43* jaar. Talmerk 3114
Te hekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
ROM) DE WERELD
Vrankrijk
Te Blanc
Duilschlant
VAIS ALLES wat
STADSNIEUWS
Gemeenteraad
Marktdag
''ofbouwmaatschappij van
het arrondissement Yper
De Jubelprocessie
Gulden Jubilé
Prijsdeeiing
Fxht en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Citroenen
Raarvoets
'T NIEUWSBLAD ra YPER
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
"s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 Ir. en den vrachtloon
builen Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE OE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
Het Nieuwsblad van Yper
aan Minister DELBEKE
Mijnheer de Minister
Sedert dat de tunnel der vaart
Yper-Comen den' 28 juli 1893 ongelukkig
lijk inviel, deed het werk, onder uwe
voorgangers, geenen stap vooruit, niet
tegenstaande alle pogingen en beloften.
Wij zijn gelukkig te hooren dat gij
besloten hebt eenen prijskamp uit te
schrijven om de beste verbinding van
de vaart van Yper naar de Leye te doen
zoeken, en wij verhopen, dat gij, na
dien prijskamp, hand aan 'twerk zult
willen slaan, om ons zoohaast mogelijk
die lang gewenschte verbinding te ge
ven.
Als er spraak was van de Leye
met de Schelde te verbinden tussclxen
Ivortrijk en Bossuyt, schreef de gemeen
teraad van Yper den 13 maart 1828 naai
den toen regeerenden Koning Willem I,
dat heit Hem believen zoude te zelfder
lijde de verbinding van de vaart van
Yper naar de Leye te doen berekenen
en aanbesteden dgt is meer dan 80
jaar geleden, en de gevraagde verbin
ding bestaat nog niet.
Als Frankrijk in 1839 vroeg om
zijne noord-westervaarten te mogen ver
binden op belgischen grond aan de
Schelde, te Spiere, drong andermaal on
ze gemeenteraad aan, bij Koning
Leopold I, op de verbinding der bel
gische wateren langs Yper met de Leye
en de Schelde, en de Koning gaf voor
antwoord dat hij Frankrijk het gevraag
de moest toestaan, maar dat hij het mo
gelijke zou doen 0111 ook de vaarten van
Yper naar de Leye en van Kortrijk naar
Bossuyt te doen maken 69 jaren zijn
sedert dien verloopen, en er loopt nog
geen water van de Leye naar Yper.
Eene maatschappij sloeg geluk
kiglijk hand aan 't werk, na, door de wet
van 2 juni 1861, de toelating van het
Staatsbestuur bekomen te hebben van
de vaart van Yper met de Leye te mogen
verbinden.
Ongelukkiglijk liet die maatschap
pij van in 1871 het werk steken, en de
vaart bleef onopgedaan liggen,
Na lang en luid gevraagd en ge
plaagd geweest te zijn, vroeg en bekwam
eindelijk het staatsbestuur de wet van
9 mei 1886, waarbij de Staat de vaart
van Yper naar de Leye overnam, om
hem op te maken.
De vaart wierd opgemaakt, en na
melijk 't gebergte van Hollebeke door
boord, om de schepen in eenen tunnel
doorgang te geven.
Maar, tot overmaat van ongeluk
ken, viel die tunnel den 28 juli 1893 in,
en van dan tot nu wierd er aan de vaart
niet gekomen, niettegenstaande al wat
de voorstaanders van de verbinding van
de vaart van Yper met de Leye ver
toogden en poogden.
Bij uwe welverdiende en toege
juichte verheffing tot het Minister
schap van 's lands openbare werken,
hebben wij ons betrouwen op u gesteld;
volksvertegenwoordiger van België's
voornaamste handelstad, die haren bloei
bijzonderlijk verschuldigd is aan de be
vaarbare wegen die haar met de Noord
zee en het vaste land ten zuiden en ten
oosten verbinden, verstaat gij, beter dan
wie ook, de noodzakelijkheid van een
gemakkelijk verkeer tusschen land en
zee voor de uitbreiding van handel en
nijverheid, en, als Minister van geheel
het land, wilt gij al de deelen ervan
doen vooruitgaan en voorspoed bezor
gen.
Welnu, Mijnheer de Minister, het
opmaken van de vaart van Yper naai
de Leye verbindt de Noordzee al Yper
met geheel België en met het nijverig
Noorden van Frankrijk gij weet dat
de Yzer te Nieuwpoort in de Noordzee
stroomt; dat er te Knocke, op den Yzer,
eene vaart naar Yper gaat; dat de Leye,
die uit frankrijk naar Gent vloeit, maai
er1® van Yper ligt; dat de Deule,
die bij aasten in de Leye spoelt, even
als de Leye, de schepen in het nijverig
noorden van Frankrijk laat doordrin
gen, dat er te Kortrijk eene vaart van
de Leye naai- Bossuyt op de Schelde
gaat; dat de Schelde daar al boven
naar Gent en Antwerpen, en, al onder'
naar Doornijk, Antoing en Frankrijk
vloeit; dat er te Antoing, eene vaart naar
1 ommeroeul en Bergen in Henegouwen
optrekt; dat tusschen Bergen en de vaart
van Charleroi naar Brussel, de vaart
van het center schreeuwt 0111 opge
maakt te zijn; dat er, van Seneffe, naar
Brussel, Boom en Antwerpen ten noor
den, en naar Charleroi, Namen en
Frankrijk, ten zuiden, in de vaart van
Charleroi en in de Samber, kan gevaard
worden; dat de schepen, te Namen het
stroomgebied van den fransch-bel-
gischen en hollandschen Maas bereiken,
waarin de Ourthe, Vesder en andere
rivieren spoelen, die de uiteinden van
België laten genaken.
Zult gij België's belang miskennen
van eenen bevaarbaren waterweg te be
zitten tusschen Nieuwpoort aan de
Noordzee en Yper, de Leye, de Schelde
en de Maas in België, en steden als
Rijsel, Roubaix, Douai, Kamerijk,
St-Quentin en andere in Frankrijk
Frankrijk heeft Duinkerke en Cales
langs de vaart van Rijsel en Roubaix
te Spiere in België aan de Schelde ver
bonden, mag en moet Nieuwpoort, langs
Yper, aan Frankrijk en aan Belgie's
stroomgebied niet verbonden worden
Het Nieuwsblad is 't Nieuwsblad van
Yper, maar het verdedigt hier niet al
leenlijk Yper's belang, maar ook dit van
geheel het land.
Rekenende op uwe liefde voor den
westvlaamschen grond, waarop uwe
wieg eens stond, betrouwende op uwe
begeerte om de arrondissementen
Veurne en Yper niet langer afgesloten te
laten van Let overige van 's lands water
wegen en van de naburige franschë
voorspoedsbronnen, overtuigd van uwen
lever voor den groei en bloei van geheel
het Vaderland, bidden wij u, Mijnheer
de Minister, de verzekering onzer groot
ste achting en diepste verkleefdheid te
willen aanveerden.
De voorzitter Fallières is van zijne reis
naar het Noorden te Parijs weergekeerd.
Alles is ten beste afgeloopen en de franschen
zijn ten uiterste tevreden over het onthaal
die hun Voorzitter overal te beurt viel. Oo'<
werdhij in Parijs geestdriftig onthaald!
Eene echte omwenteling, opgestookt door
reizigers in werkstakingen zooals men
men er nu ten allen kante vindt, heeft in
Vrankrijk het leven gekost aan verscheidene
personen.
Gelukkiglijk heeft het bestier ditmaal niet
lang gewacht en kortweg de opstokers achter
de grendels gestoken, hetgeen aan geheel
den oproer een einde heeft gesteld.
Seffens hebben E;de werklieden het werk
hernomen.
Een fraDsch dagblad, dat ten gevolge ook
niet en had kunnen verschijnen, schreef
daarover: Het is onmogelijk dat eene
handvol opstokers mogen de eerlijke werk
lieden dwingen hun werk te laten staan. Het
ücuvernemect moet de strengste maatregels
nemen om de vrijheid van eikendeen te doen
eerbiedigen.
I11 den Dacht gingen al de werklieden die
bezig waren aan een eDgelsch blad, ervan
door. Seffens deed de bestuurder alleman
zijn verschuldigd loon uitbetalen en aau
v. erdde nieuw volk, zoodat niemand der
st ikers nog aan den arbeid kan wederkeeren
En zoo zijn nogmaals de werklieden zei! het
slachtoffers der opstokers, die intusschentijd
toch op hun gemak zullen voortleven met
hetgeen zij door de werklieden doen betalen
Een feit, dat in Vrankrijk niet heel zeld
zaam is, werd over eenige weken aangestipt.
Blanc is een klein sFedje in het departe
ment Ingre. Daar wonen, gelijk bijna overal
in Vrankrijk, ook vrijdenkers en die zijn
er natuurlijk ook meester en baas.
En waar dat volksken baas speelt onder
vindt algauw al wat goed en christelijk
is, met wien zij te doen hebben om te
beginnen moesten de religieuzen weg uit het
het gasthuis en vervangen door ziekendien
sters, die de zieken zonder biechten of
beri chten liever lieten sterven, 't Is waar.
het was 220 jaar dat de zusters van dat orde
tie zieken haddeu verpleegd ter algemeens
voldoening, maar toch, weg moesten ze.
Briand, Combes, Viviani zegepraalden en
ze waren over hunne vrienden van Blanc
ze r tevreden.
Een vreeselijke ziekte ontstond te Blanc
een besmettelijke pokziekte heerschte en
talrijke slachtoffers werden ten grave gedie-
geii, binst dat vele anderen in het gasthuis
stervende lagen... en zonder verpleegsters
want pokzieken bezorgen?... Neen, neen
dat is te gevaarlijk.
Wat gedaan
In den uitersten nood werden de zusters
teruggeroepen en zij, enkel voor doel heb
bende goed te doen aan hunnen evenmeusch
kwamen terug en waren gelukkig hun werk
te mogen hernemen. Het gevaar der pok
ziekten? Oh 1 daar dachten ze alleenlijk niet
aar. Ze verzorgden de afzichtelijke pok lij
dl i's en nu is aan die heldinnen een eeromerk
uitgereikt- voor hunne zelfopoffering...
Wie weet 1 Misschien binnen eenige weken
worden ze opnieuw verjaagd, als een nieu
gevaar klerikaal gevaar dat. spreekt
van zelfs de frausche vrijdenkers zal
bedreigen.
Deze week is de luchtbal of beter het
i estuurbaar luchtschip van graaf Zeppelin
een heelen dag '24 uren in de lucht
gebleven, en heeft een speelreisje gedaan
langs den Rijn. juist den weg die op voor
hand door den uitvinder was bepaald.
De bestuurbare luchtbol is dus werkelijk
een afgedane zaak en voor goed in het bereik
van den hedendaagschen vooruitgang.
Nog maar nauwelijks in gang, heeft hij
reeds aanléiding gegeven tot erge moeilijk
heden de franschen klagen dat de duit-
schers met hunne luehtschepen geheel den
toestand der fransche versterkingen gaan
af-pieden, en daarom hebben de duitscher
bepaald dat alwie een luchtbal bestuurt, en
niet alie maatregels neemt om niet over
de srenzen te vliegen in 'iet vervolg niet
meer en zal mogen met zijn luchtschip
opstijgen.
Citroenen, waarvan men het sap gebruikt
heeft voor kwast of limonade te maken, moet
men niet wegwerpen. Ze kunnen, in fijn
zout gedoopt, dienen om geel koperen voor
werpen te poetsen.
Vtrsch witbrood snijden
Met een warm gemaakt mes laat zich
versch wittebrood en versche koek beter
snijden dan met een koud mes. Om het te
verwarman wordt het mes e nige oogenblik
ken boven het kachelvuur gehouden en
natuurlijk het mogelijke roet er van
afgeveegd.
Beter nog is het te verwarmen boven eene
spiritusvlam, omdat het mes dan schoon
blijft. Op deze wijze is het gemakkelijk
volkomen gladde en gelijke sneden brood te
ve-krijgen.
en kind dat zich verslikt heeft
Als een kind zich verslikt heeft, neemt
men het bij beide handen en houdt de armen
gestrekt naar boveu. De borst verwijdt zich
dan en het euvel verdwijnt,
Baarvoets loopen is de mode niet en gaat
door voor onwelvoeglijk. Het zou echter
volstaan dat de keizer van Duitschland of de
koning van Engeland dit onwelvoegelijke
onder deftig rangschikte om het baarvoets
loopen mode te maken en er den stempel
van etiquette aan te geven.
De gezondheid maar deze heeft geen
gezag in de mode vereischt nochtans eene
bijzondere zorg voor de voeten Pastoor
Kneipp heeft van sommige menschen
verkregen, wat geen enkelen geneesheer
verkrijgen kon namelijk het voetwasscben
en baden.
De onreinheden van het menschelijk
lichaam verwijderen zich het liefst onder den
vorm van zweet langs de poriën der voeten
Zijn nu die poriën door gebrek aan lucht ei
door onvoldoende wasschingen niet voldoen
de open,dan kunnen de onreinheden van het
bloed niet afgevoerd worden, on hunne
blijvende aanwezigheid in het lichaam
verwekken allerlei ongemakken, zooals
hoofdpijn, keelpijn, steken in de zijde, enz.,
elke bij eene aan eidende oorzaak zich
openbaren en brandig zijn, vallingen,
zweren en diergelijke meer.
Deze ongemakken zijn veelal te vermijden
door het open houden der huidporiën van
ons lichaam in het algemeen en van de voeten
in het bijzonder.
Een kunstschilder van Parijs, die zich in
geene bloeiende gezondheid kon verheugen,
heeft voor gewoonte aangenomen, in zijn
werkhuis te Asnières baarvoets te loopen.
Op straat draagt hij een sponsachtig
schoeisel, waar licht, regen en sueeuw
doordringen Hij heeft het ongemak zich
dikwijls de voeten te moeten wasscben, juist
gelijk elkeen dikwijls zijne handen wascht,
doch hij heeft geluk van al die kwalen,
zooais zweren, vallingen enz. af te zijn en
zich in eene ijzersterke gezondheid te mogen
verheugen.
Raar dlnen groeien
Een professor bij de hoogeschool van
Stuttgard beweert thans dat er geen beter
middel is dan de muziek om het haar te
doen groeien. Hij staaft zijn bewering op
het feit dat op 100 muzikanten er slechts 2
kaalhoofdigen gevonden worden, terwijl bij
de letterkundigen er 16 zijn op 100, en in de
andere vrije beroepen is de verhouding nog
grooter.
Verslag der zitting van Zaterdag 1 Oogst.
Kwart na 5 ure wierd de zitting geopend
door M. Colaert, burgemeester, in t bijzijn
van al de raadsheeren, uitgeweerd de heeren
Vanden Peereboom en Struye, onpasselijk.
't Verslag der voorgaande zitting wordt
zonder opmerking goedgekeurd.
De rekening voor 1907 van het Muzeum
wordt goedgekeurd, alsmede twee toelagen
van 100 en 200 fr. voor de uitstapjes naar
Zonnebeke en naar Oostende van de Stads
harmonie.
Tram
Tusschen stad en Trammaatschappij wordt
eene overeenkomst gesloten waarbij de
grond voor de lijnen afgestaan wordt, mits
10 fr, 's jaars voor geheel den duur der
vergunning. Nogthans mogen geene nieuwe
lijnen gemaakt worden noch de Statielaan
versmald worden, die nu 20 m. breed is.
Een perceel grond op de Statielaan zal
openbaar verkocht worden op den instel van
10 fr. per meter.
De Godshuizen worden bemachtigd om
een perceel grond te verkoopen in de
Recollettepoorte en een ander op de Meenen-
scbe kalsijde.
Eene vraag om pacht over te laten van
eene hofstede te Dickebusch wordt gunstig
beoordeeld.
De vaart
M. Sobry Ten allen tijde heeft de ge
meenteraad van Yper zich bemoeid met d
oplossing der vaart Yper-Komen Reeds in
1829 tijdens den hollander wierd de vraag
gedaan tot bet bekomen der vaart, in 1836
wierd zij vernieuwd bij Leopold I, eindelijk
na verscheidene pogingen kwam in 186
eene maatschappij tot stand, die de vergun
ning kreeg tot het maken der vaart, maar
tien jaar daarna moest zij hare werken sta
ken. Na menigvuldig aandringen van ver
schillige kanten gedurende 15 jaar wierd de
vergunning in 1886 door den staat aan de
maatschappij afgekocht en de werken herna
men, toen in i8q3 bij het instorten van den
onderaardschen weg alles in duigen viel. Nu
hebben wij vernomen dat de huidige minis
ter van openbare werken de zaak der vaart
ernstig opneemt en wil doen doordrijven en
ten dien einde eenen prijskamp inricht voo
het beste onderwerp tot voltooiing der
vaart en zijnen onderaardschen gang. Met
het gedacht deze herneming der werken te
bespoedigen druk ik den wcnsch uit dat de
burgemeesters der gemeenten,die rechtstreeks
belang hebben aan de vaart Yper-Komen,
zich zouden vergaderen in eenen bond, die
de voltrekking der va^rt voor doel zou heb
ben.
Van eenen anderen kant stel ik nog het
volgende voorYper was altijd erkentelijk
tegenover de personen, die hare belangen
verdedigden, getuige Vandenpeereboom's
standbeeld, de plaat van Cbantrell in de
statie, deze van J. Vandenpeereboom in 't
postkantoor, ik vraag dus van nu af te
beslissen dat de stad een openbare blijk van
erkentenis zal bewijzen aan den minister die
de vaart zal doen voltrekken.
Verder steunt de spreker nog op het groot
nut der vaart die de Noordzee zal verbinden
met de vaarten van het Walenland, de Sam
ber, de Maas, de Ourthe, de Vesder en ook
met de groote vaarten van het Noorden van
Frankrijk.
De heer Voorzitter antwoordt dat het
misschien moeilijk zou zün al de burge
meesters die belang hebben bij de vaart, te
vergaderen, bijzonderlijk als men moet gaan
tot de Samber.de Maas enz. Blijft men bij
deze van 't arrondissement dan hebben wij
Yper, Hollebeke, Houthem, en misschien
Komen, t ware ook,denkt hij,van weinig nut.
Wat aangaat de blijk van erkentenis,hij is van
gevoelen dit maar vast te stellen na de vol-
loi'ing der werken.
Voor den oogenblik, zoo vervolgt hij, laat
ons den wensch uitdrukken dat men spoedig
de aangekondigde werken beginne.
Zulks is ten andere het verlangen van alle
Yperlingen,zoowel van onze politieke tegen
strevers als van onze vrienden. Deze laatste
ten andere hebben het nog laten onlangs blij
ken in eenen stoet, hetgeen ik persoonlijk
welwellend aanzien heb. In een gesprek dat
ik kort geleden met den minister had, heeft
deze mij verzekerd dat men de werken onder
het toezicht van eenen bijzonderen ingenieur
in den loop van het toekomende jaar zou
beginnen. Ik heb ten anderen tot den mini
ster gezegd dat de kleine arrondissementen
ook iets verlangden en dat zoo men ze langer
zou miskennen, hunne vertegenwoordigen
ook zouden weten wat hun te doen stond.
Laat ons dus,wanneer wij het voorstel van
den heer Sobry aan den heer minister over
maken, den wensch uitdrukken niet dat hij
ons de voltrekking der vaart zou beloven,
maar dat hij zijn reeds gegeven woord zou
staande houden.
Met eenparigheid treden al de raadsheeren
de zienswijze van den heer burgemeester bij.
De raad komt vervolgens bijeen in gehei
me zitting.
Tergelegenheid van den Feestdag van Onze
Lieve Vrouw Hemelvaart half Oogst
zal de wekelijksche Marktdag plaats hebben
p Vrijdag 14 Oogst aanstaande.
Benevens den wedstrijd voorhoven, richt
deze maatschappij een prijskamp in voor met
natuurlijke bloemen versierde balkons,gevels
en vensters. Al de inwoners der stad Yper
mogen er deel aan nemen.
De vragen tot deelneming moeten vóór
den i5 Oogst gezonden worden aan M.
Mommens, Brugsche steenweg, a, te Yper.
De belooningen bestaan in vergulde,
zilveren en bronzen eeremetalen met diplo
mas.
De deelnemers zullen, drie dagen op
voorhand van het bezoek des keurraads ver
wittigd worden.
De thuindagfeesten hebben tot hiertoe
met een overheerlijk weder begunstigd
geweest.
De plechtige Hoogmis in Sint Maartens-
kerke werd door duizenden geloovigen
bijgewoond en van kwart vóór 9 ure reeds en
was er noch stoel noch plaatse meer in onze
prachtige kathedraal.
De processie zelf was overprachtig. Yper,
met Brugge, bezit het geheim godsdienstige
stoeten in te richten, waar groótè steden met
fierheid zouden op wijzen. Ook op gansch
den doortocht was de toeloop van volk zeer
groot, en menige groep verwekte de
bewondering der toeschouwers, zoo door
zijne kunstige opvatting als door zijne
sierlijke en frissche uitvoering. Waarlijk,
prachtige kleederen, kunstige banieren en
echt eerbiedige houding der personen,
't deed alles mêe om eerbied en bijval tevens
te verwekken. Maar ook wanneer het geldt
eere en hulde te bewijzen aan hunne
machtige Beschermster, de Patronesse
hunner geliefde stad, de Yperlingen, zonder
uitzondering, zijn gereed en eikendeen doet
meê.
Moge de plechtige omgang van zondag
menigvuldige gunsten verwerven voor onze
christene bevolking 1
Pater Hyacintus, de volksgeliefde pater
van ons karmelieten-klooster,vierde Dinsdag
laatst zijn gulden jubelfeest als kloosterling.
Ten 9 ure werd in de Paterskerke eene
plechtige misse gezongen, die door talrijke
vrienden en kennissen werd bijgewoond. De
kerke was overvol. Binst de plechtigheid
werd een gelegenheidssermoen gepreekt
waarin eere en hulde werd gebracht aan.dan
verdienstelijken kloosterling, die sedertzoo
lang de raadgever is van zoo menige
Yperlingen.
Woensdag had in het Sint Vincents
College ter stede de plechtige prijsdeeiing
plaats aan de leerlingen van ons bloeiend
onderwijsgesticht. De plechtigheid wier4