DIT IS
EN
MELAN D:S
Spitftraai Si
rp Zater«bfe' 10 October .-8
cemi oei r
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrüte, te Yper, en bij 's landsboodscnapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaan
'KIEZERS LIJS TE .V
Voor de Hongerlijders
vbn India
Gebrek aan Werk
t
De Vrijmetselaars
aan het werk
Oostenrijk
VAN ALLES WAT
lbb jaaf, - Taimerk 3125
'JT %mi
lijp HiMl
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
*J§>
ilUAi) De* V* fcjisïii*!)
Öetoogingen te Gonstantinopel
Öe aanstaande conferencie
Mo annexatie van Creta
De kroonprins van
Griekenland vermoord.
Eene geruchtmakende
uitvinding van éenen Vlaming
ten nieuw tramrijtuig
"Je moeder van Luther
Je doremiïasoi-taai
Offiü
iv Is
rioon -isle
'iori as .biow
ibQ bl&laijdSHV
nsmsn
isfthrianqo eO
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belg-Mand. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar e 'c wordtop voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
strate, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. ia de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden,'wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, Place DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost Westv laanderen wonen.
De Gemeentebesturen hebben voorloo-
pig de kiezerslijsten gesloten op 31 oogst
1908.
De bezwaren tegen de voorloopige lijs
ten moeten ingediend worden bij den
Schepenraad vóór 31 October 190&;
Heeft recht op de lijsten geschreven te
worden, hij die, op 1 Mei 1909, den ou
derdom bereikt van 25: jaar voor de Ka
mer; van 30 jaar voor den Scnaal. de
Provincie en de gemeente en die op 1
Juli 1908 in de gemeente één jaar woonst
heeft voor de Kamer, den Senaat en de
Provincie en drie jaren woonst voor de
gemeente.
Die twijfelt over zijn recht of inlich
tingen begeert nopens kiesrecht oi' kies-
reclamatien, mag zich wanden tot het
bureel van den Katholieken Bond, 16,
Meenenstraat.
Onbekend
Onbekend
5.50
2 00
Het uitmuntend Volksblad M e l
Nieuws vanden D: a g geeft in zij 11
nummer van Zondag laatst uiterst be
langrijke opmerkingen nopens de han
dels- en nijverheidscrisis, die het land
door heerscht, en waarvan Antwerpen
alreeds sedert eenigen tijd de gevolgen
voelt.
Wij meenen onze lezers aangenaam
te zijn met hun eenige dier opmerkingen
mede te deelen.
Donderdag laatst ging aldaar een stoet
uit van werkeioozen, die hulp vroegen
of werk om vrouw en kinderen niet van
honger en gebrek te laten omkomen.
Omtrent een jaar geleden was er in
Antwerpen ook een stoel van werklie
den dan was Ier werk in overvloed.niaar
het werkvolk had den arbeid laten'staan
om opslag van loon te bekomen en an
dere verbeteringen en na millioenen aan
dagloon verloren te hebben, hernamen
zij het werk met de belofte verbete
ringen te bekomen als het mogelijk zou
zijn.
Voor den oogenblik is er op geene
verbetering te peizen. Ten allen kante
worden werklieden afgedankt, door ge
brek aan werk. Te Brussel, te Antwer
pen en elders inde arbeidsbeurzen zijn
er altijd tweemaal zooveel vragen naar
werk als dat er plaatsen zijn.
Tegen de werkloosheid hebben de so
cialisten zelf nog geen middel gevonden.
Te Antwerpen vraagt men aan den ge
meenteraad 200.000 f 0111 de werkeioozen
te ondersteunen, maar zal zulke som
nog helpen, als zij gestemd wordt, voor
ruim 10.000 werkeioozen.'t Is nauwelijks
20f. voor elk of daaromtrent een weke
loon
Groote openbare werken seffens doen
uitvoeren en alzoo werk verschaffen al
nuttig werk verrichten, ware zeker on
eindig beter om de gevolgen der krisis
te keer te gaan.
AAN HET WERKVOLK
Maar de krisis zelf moet de werklieden
meer dan ooit aanzetten om niet te luis-
tern naar de kwaadwillige raadgevingen
van de opstokers. Dat zij, als het maar
zijn kan alle werkstakingen vermijden:
het geld dat zij door deze verliezen, zul
len zij nooit terug winnen.
Dat zij integendeel, indien zij het kun-
-nen, een appeltje voor,ten dorst bewa
ren: 't is vooral in tijd van nood dat men
het groot nut der spaarpenningen beseftj
en, het mag wel gezegd worden, menige
werklieden, vooral ongehuwden, die zou
den kunnen sparen, begrijpen daar de
noodzakelijkheid niet van, en teeren al-
les op onder voorwendsel dat zij wijzer
zullen worden, als zij zullen getrouwd
zijn, doch dan zullen zij er, ongelukkig
lijk, dikwijls de gelegenheid niet meer
toevinden.
Eindelijk, en dat is ook nog een punt
waarop mag en moet aangedrongen wor
den. Mat de werklieden er zich op toe
leggen, in goede betrekkingen te blijven
met hunne bazen. In menige stielen, in
vele werkhuizen, bestaat er ten gevolge
der opstokingen van alle slag van socia
listen, een soort van vijandschap tus-
schen bazen en werklieden; deze iaatsie
benijden hunne meesters, die zij,'ten on
rechte, ais uitbuiters, beschouwen en,
zelfs uitschelden. Zij vragen, wat zeer
begrijpelijk is, altijd opslag van I0011 en
vermindering van werkuren, doen zij
overwegen niet altijd Of zulke vraag op
een gepasten tijd komt en of de bazen
er kunnen voldoening aan geven, zonder
zelf in moeilijkheden te geraken.
Zij n er bazen die "opslag van loon kun
nen geven, er zijn ook veel anderen die
het met kunnen, en 'Lzijn eenigszins die
aigemeene voorwaarden, welke het loon
regelen. Hoe dikwijls hoort men nu de
bazen niet zeggen, dat het hun onmoge
lijk is nog toe te geven aan de eischen
der werklieden, dat zij zelve niets meer
winnen! Er bestaat daar soms overdrij
ving in, maar 'tis niettemin zeker dat
menige bazen van de eerste krisis willen
gebruik maken 0111 hunne werkhuizen te
sluiten, daar zij, niet alleen niets meer
zouden winnen, maar zelfs verliezen.
In zulk geval kan alleen nog de
meuschiievendheid, of beter gezegd, de
christelijke liefdadigheid ingeroepen
worden om in dien ongelukkigen toe
stand te voorzien. Men mag zelfs zeggen
dat het goed is dat er rijke bazen be -
staan, die,'in geval van nood, zelfs met
verlies toch blijven werken, ten einde
hunne gasten niet zonder brood te laten.
Maar natuurlijk, indien de vijand
schap tusschën werklieden en werkge
vers moei toenemen, indien alleen nog
van den eenen kant winstbejag en van
den anderen kant afgunst bestaat, dan
valt er te vreezen, dat er nog meer fa
brieken en werkhuizen zullen gesloten
worden, meer werklieden afgedankt, en
dat de krisis der werkloosheid nog zal
verergeren.
Dat zijn eenige ppntea, die wij alle
ernstige, vlijtige en ordelievende werk
lieden ter overweging geven. Én daarom,
bezweeren wij hen, in hun eigen be
lang de ooren te sluiten voor de verder
felijke ophitsingen der socialisten, die,
zij, niets anders doen dan de ellende
van het werkvolk exploiteeren om meer
en meer twist en tweedracht te zaaien
en den klassenstrijd aan te preêken.
Dat men van weerskanten zich wat
inschikkelijker lootte, dat werklieden en
bazen hunnen wederzijdsché belangen
behertigen, elkander spreken zonder
tusschenkoinst van opstokers, dat men
allen haat en nijd verdrijve en in ware
broederlijke liefde met eikander ver-
keere,. en dan zal men gemakkelijker de
moeilijke dagen kunnen doorworstelen
in afwachting van eene hetere toekomst.
't is niet in den klassenstrijd dat de
oplossing der maatschappelijke kwestie
gelegen is, maar in de rechtzinnige toe
passing der christelijke leering, die ge
grond is op de fechtveerdigheid en de
liefdadigheid
Het officieel orgaan de Vrijmetselaars van
België deelt ondér titel «Voor onze Schoten»
de volgende belïsssingeh meê, genomen door
het bestuur der rationalistische school van
Ukkel
1° Om al de gemeentebesturen te verzoeken
en bijzonderlijk de schepenen van onderwijs,
aan de ouders, welke kinderen hebben die
naar school gaan, bekend te maken met den
tekst en de te vervullen pleegvormen voor het
ontslaan van de godsdienstles.
2° Om al de rationalistische kringen en
anti-klerikale politieke vereenigingen te ver
zoeken die propaganda te doen, daaf waar
de gemeentebesturen het niet zouden doen.
-Van haren kant heeft de maatschappij «La
Libre Pénsée» De vrijdenkerij van Brussel
in hare vergadering van lsten dezer, beslist:
1(1,000 propagandeboekjes te doen drukken,
wélke ten dienste der vrijdenkerskringen zullen
gesteld worden. Zij zullen aan de huisvaders
het recht doen kennen, dat zij hebben om hun
ne kinderen te doen ontslaan van de gods
dienstles in de' scholen.
Het is uit het Oosten dat tegenwooidig de
vlage komt...
De mogendheden en zijn er maar op uit
om hier en daar ten grepe te doen, dat
toogde over eenige jaren het iooze Engeland
met de Boerenrepublieken in te palmen, dat
pogen de andere landen, zoodra zij er de
'gelegenheid toe hebben.
Oostenrijk nu had sedert lange een
begëerig'é' ooge geslegen op twee kleine
landekens, die aan zijnen grond palen.
Doordien Turkijen, dat tegenwoordig met
Bulgariën in twist is, en bijgevolg geen tijd
en heeft om zijn kleine beschermelingen een
handje toe te steken, heeft Oostenrijk de
kanse al te schoone gevonden om te kunnen
wederstaan aan de bekoring, en het heeft aan
de mogendheden laten weten dat het Bosnië
en Herzegowina bij zijn land heeft gevoegd.
Sèrvïê'n, een ander klein landeken, dat
dat daar ook omtrent is; heeft de steke ge
voeld, en bevreesd voor zijn vel, 't is te
zeggen voor zijnen grond en zijn bestaan,
heeft rechtuit bij de mogendheden geprotes
teerd en... zijn soldaten ingeroepen.
Niemand en kan nog zeggen hoeverre de
verontweerdiging van Serviën zal gaan!...
Zal het waarlijk aan zijn grooten gebuur den
oorlog verklaren Och Heere, 't is haast als
een muis tegen een olifant en de uitslag en
is om zeggens niet te betwijfelen, maar toch
uit Belgrado wordt gemeld dat een bevel is
openbaar gemaakt waarbij de te klasse der
reserve wordt ingeroepen om dienst te doen,
dat is 1200 duist man.
Telegrammen melden dat er groote geest
drift heerscht voor eenen oorlog met Oosten
rijk.
Die geestdrift zal misschien wel koelen
zend r blazen, ten ware... Engeland er zijn
schouder zou ondersteken en dan kan heel
het spel gevaarlijk worden, want Oostenrijk
is verbonden met Duitschland en Italië,
zoodat er d'bn een aigerheenen oorlog zou
kunnen uit voort spruiten.
De engelsche gazetten spugen vier en
vlamme.
Eeu blad, de Standardschijft dat de
onafhankelijkheid van Bulgarië niet mag
erkend worden zonder eene Conferentie der
der mogendheden en dat de inlijving van
Bosnië eu Herzegowina evenmin mogen toe
gelaten worden.
Ben ander blad is ,nog:al gematigd: Het
plan van Bulgarie en Oostenrijk zal in de
'tegenwoordige omstandigheden misschien
wel lukken, maar hunne doening bewijst
dat het slechte Europeanen zijn.
Daily MailNog nooit' eu worden in de
geschiedenis eene doening gekend als deze
vau Oostenrijk. Het verscheurt opentlijk de
overeenkomst van Berlijn van 1878. Het is
eene misdaad tegen den vrede. Maar de
hulpe der beschaving is daar nog en de
ééns;, ezindheid van Engeland, Vrankrijken
Rusland zal waarschijnlijk de ramp van den
oorlog afwenden.
Journal des Débats van Parijs zegt dat
als Turkije alleen ware tegenover Bulgarie,
dat d'e oorlog reeds aan den gang had ge
weest, maar achter Bulgarie is Oostenrijk
eu nevens Oostenrijk staat Duitschland.
Misschien is 't wel daarom meest van al
dat de Engelschen kwaad zijn.
En nogthans 'ten is nog niet bewezen
dat de Duitschers meedoen of den strijd
goedkeuren. Alleszins keuren de duitsche
bladen de doening van Oostenrijk af, maar
heel gematigd nogthans.
Wat Bulgarie betreit, om zeggens ieder
een is verheugd over de onafhankelijkver-
klaring van deD vorst en de Bulgaar
natuurlijk meest van al.
De koning van Bulgarie, in zijn schrijven
naar het volk, is bijna vriendelijk tegenover
de Turken.
Wij verheugen ons, zegt hij, in de politie
ke verjonging van Turken. Als vrije en
onafhankelijke natiën zullen beide landen,
in de beste omstandigheden verkeeren om
de bauden der vriendschap te versterken.
Daarom verklaar ik Bulgarië onafhanke
lijk, iu de hoop dat deze daad door de
mogendheden zal goedgekeurd worden.
Dinsdag werd aan het Wlgaarsch agent
schap de bulgaarsche vlag geheschen, zonder
dat zulks aanleiding tot betooringen gaf.
Een buitengewone ministerraad had dins
dag avoi d plaats eu duurde tot 3 ure
's morgens. De omzendbrief aan de mogend
heden en het antwoord aan het telegram van
prins Ferdinand werden opgesteld; woensdag
moesten deze stukken verzonden worden.
Na de openbaarmaking van de nota van
Engeland, die zooals men weet de schending
van het traktaat van Berliji afkeurt, hadden
dinsdag, te Constantinopef groote betoogin
gen van erkentelijkheid plaats. Stoeten,
waaraan duizenden personen, uit de ver
schillende turksche wijken^ deelnamen door
kruisten de stad.
Voorafgegaan vau vlaggen trokken de
betoogers naar het engelsch gezantschap. Al vakken, waartuschén deze zich bevindt,
ie klassen der samenleving en van het
leger, alsook talrijke groepen van degriek-
sche kolonie, die met muziek aan het hoofd
gingen, vormden eene onafzienbare schaar,
waarboven de engelsche, fransche,turksche
en grieksohe vlaggen wapperden,het muziek
speelde de «God save the King», ter eere
van Engeland en te midden van een geest
driftig gejuich. Nooit zag men te Constant
tinopel talrijker optocht. De betoogers gin
gen ook ovaties brengen aan de fransche
en de russiche gezantschappen. Telegram
men werden gezonden aan koning Edward
eu aan den engelschen gezant, te Terapia,
om hun de innigste dankbaarheid van de
turksche natie uit te drukken.
Er wordt verzekerd dat Oostenrijk-
Hongarie aan de conferencie geen deel zal
nemen, indien de annexatie van Bosnië en
Herzegowina niet op voorhand erkend wordt.
Engeland daarentegen zou da onschend
baarheid van het turksche rijk als grondslag
der conferencie willen nemen. In die voor
waarden, zou het onmogelijk zijn de confe
rencie bijeen te roepen. Er dreigen dus
nieuwe verwikkelingen te ontstaan.
Tengevolge van den staatsaanslag van
Bulgarië had de bevolking van het eiland
Creta besloten zijne i; lijving bij Griekenland
uit te roepen. Dinsdag werd dit belangrijk
besluit genomen en woensdag werd het reeds
op gansch het eiland uitgevoerd. In de
openbare gebouwen van dè gemeenten heeft
men de overheden van het grieksch gouver
ment uitgeroepen en aangesteld, Duizenden
cretenzers zijn uit het binnenland naar
Canea gekomen en hebben aan hunne vader-
landsche geestdrift lucht gegeven met
Griekenland toe te juichen.
Te Constantiuopel was woensdag het
gerucht in omloop dat prins Constantimis
van Griekenland zou vermoord zijn, terwijl
hij de groote legeroefeningan bijwoonde.
Prins Gonstantinus, géborén in 1868, is de
oudste zoort van den koning Joris. Sinds
eenige jaren is hij opperbevelhebber van het
grieksch leger.
Dit nieuws wordt gelogenstraft.
S# S$P s# S# S# S$ S# Sfif s#
Een onzer vrienden schrijft ons uit Lon
den dat hij aldaar de proef heelt bijgewoond
vau eene uitvinding gedaan door eenen Vla
ming, proef welke uitnemend wel gelukt is.
M. Jozef Van Duyse, in leven schepen te
Lokeren, heeft een systeem uitgevonden om
de banden in caoutchouc voor de automobie
len te vervangen door dikke zware banden
in speciaal geperste kurk, vervaardigd.
Die banden zijn samengesteld uit vierkan
tige stukjes van dien gepersten kurk, welke
inwendig op mathematische wijze verbonden
zijn.
Die nieuwsoortige autobanden hebben dat
voordeel dat men geen gevaar meer heeft de
banden te zien springen, en wat nóg het,
beste van al is dat zij van 35 tot 40 ten hon
derd goedkooper zijn dan de banden in
caoutchouc.
Ziende dat zijne proef goed gelukte, vroeg
M. Van Duyse voor zijne uitvinding een
brevet aan.
Het systeem is zoodanig goed bevonden,
dat de maatschappij der Auto, TaxiCabs.
der County Coucil, dadelijk voor hare cab-
rijtuigen zulke banden heeft besteld.
Ziedaar eene uitvinding welke gerucht
zal maken en eenen omkeer zal teweeg bren
gen in de automobielwereld.
Binnen eenige dagen zal tusschen Amster
dam en Watergraafsfeer een dienst verricht
worden met een motorwagen, die voor den
toeschouwer op onverklaarbare wijze met
eene snelheid van 20 kilometers over de rails
zich voorbeweegt.
Geleiddraden, noch stoom worden waar
genomen.
Als beweegkracht bezigt men overver
hitte stoom. Het groote voordeel hiervan is
dat de hooge druk i3 atmosfeeren het
mogelijk maakt, een betrekkelijk kleinen
motor te verveerdigen.
Ken dikke laag afzonderende stof, die den
stoomketel omgeeft, ma&kt dat de beide
weinig of geen last van de warmte kunnen
hebben.
Het schokken bij het in beweging brengen
van den electrieksehen motor wordt hier
niet gevoeld. Het in beweging komen ge
schiedt zóó geleidelijk, dat men,los staande,
zich niet behoeft vast te grijpen.
De voor-en achterbalkons gelijken inj alle
opzichten op die van cie elektrische motor
wagens der trams.
Een los handvat, die den bestuurder bij
het veraten van den wagenmet szich mede
neemt, zet den mptpr in beweging, remt of
werpt zand op de rails, al naar gelang ze
meer of minder naar rectus of links bewogen
wordt.
Om het schokken in de bochten te voorko
men, heeft de ontwerper een stel veeren
aangebracht, die deze beweging in zich op
nemen.
De Paters Domimkanen van Rome hebben
in de oudé handschriften van hun kiooster
eeuen bnet gevonden van dennetter Luthar
aan zijne moeder. De arme vrouw ongerust
over de zaligheid vangiiaren afgevallen zoon
schreef hem: Mijn zoon, bedrieg uwe moe
der met. Zeg mij: kunt gy in den protestant-
sciien godsdienst zalig worden En ik, om
zalig te zijn, moet ik den katholieken gods
dienst te verlaten
Luther antwoordde haarIk zeg het u
zonder omwegen, blijf katholiek, ik wil
mijne moeder noch bedriegen, nocb verra
den
Den grondslag vau eene wereld-taal,
welke het veelgeroemd Esperauto in de
schaduw wil stellen, heeft oniangs een pro
fessor in Parijs uiteen gezet, Raymond
Lécuyer cntieeert deze taal in den Gauiois
en zegt, dat zij werkelijk het geniaalste is,
wat men denken kan. Zij bestaat uit met
meer dan zeven lettergrepen, waarmede da
RomaanSche volken de zeven grondtonen
aanduiden do, re, mi; la, sol, ia, si. Deze
laten zich inLonemdig veel combinaties voe
gen, waaruitjinen naar gemakkelijk leieeren
regels de taai opbouwt. Cacographie kan
niet voorkomen, evenmm ais syntaxis. Zoo
beduidt dosolmila laiadosol bij voorbeeld
Wilt u niet een sigaar opsteken en
Doiadofa rëmi retmddsoi ïnimiresi doredo-
H beteekent hang ais het u belieft uw
stok. De weinige voorbeelden zijn reeds
voldoende om een ieder te overtuigen van
de genialiteit der spraak. Het voornaamste
voordeel ligt in de tal van wijzen, waarop
men deze taal schrijven kan, of met mede
klinkers want de klinkers kunnen wegvallen,
of in notenschrift, of in cijfers van 1 tot eu
met 7. Spreken kan men ze met den mond
of met zeven vingers. Muzikale personen
kunnen de zeven tonen op het een of andere
instrument spelen en ten slotte kunnen
ook de zeven regenboogkleuren als uitdruk
kingsmiddel gebezigd worden 1 1 1
In de Duinen ten Noord-Oosten van
het strand van Oostduinkerke, heeft men
eene belangwekkende vondst gedaan. Op
eene wijde uitgestrekte plaats, in de
nabijheid der zee, zijn talrijke overbbjf-
seien gevonden van eene middeieeuw-
scbe bezetting van menschen. Deze over
blijfselen bestaan in vischhakeu, ver
schillende bewerkte ijzerstukken, spel
den, paarlen, enz., schijnende van de
XHIe eeuw te zijn. Men beeft ook ju-
weelengevonden van zeer zonderlin
gen vorm. I0fj
Deze ontdekking is vooral belangrijk
omdat men nu de bevesting beeft, dat
bet eerste dorp Oostduinkerkege
naamd, dichter bij de zee gelegen was
dan het tegenwoordig dorp en er daar
eene bevolking van visscbers woonde.
Nog voor eeniige jaren kou men in de
duinen de overblijfsels van oude wonin
gen zien. Deze ruinen zijn verdwenen
en de bouwmaterialen die er van voor
kwamen, werden, niettegenstaande hun
ne merkwaardige oudheid, gebruikt voor
het bouwen van den dijk en zelfs van
villas.
rVmeribaansch
Amerika, het land van allerhande nieu
wigheden, telt thans wijsgeeren die het
menschdom trachten te overtuigen dat men,
om ras en vast in te slapen, het oorkussen
onder zijne hielen moet leggen.
Dit is het slaapverwekkend voorschrift van
doktor Wilheitn Fisher en van zijne leerlin-
gen.
Met het hoofd lager slapen dan met de
voeten en de slaapkwestie is opgelost. Men
beginne met langzamerhand de hoogte van
