-ELMARËN
1 W M
Op Zaterdag W October 1908,
ceoumeo
blad.
4S3 jaar, Taimerk 3I-S7
Te trekken bij den Uitgever, Tk 86, in de Boterstrafe, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank
Voor de II
ongerlijders
van
ndia
hos I)
tVEUKM)
Nederland
Engeland
In hel wosten
Fra nkrjjk
Een spiegel
Pensioen van (>5 fr.
Uit Renioghelst
VAN ALLES WAT
Plionola
Parken
Ajuinen of andjoens
Om eruit te loten
Mathusalem
ööivllllon
Mfl
1
1
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
F
D
'tl. [Yornson
minister van taurine
O its ag van
2$ S# Sfl? SS?
Een verwaarloosd
slachtoffer van 1879.
Zusterkens der Armen
De gasthuisnonnen
lift Sakrameatscongres
te Londen
7
3 jQufé
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
rs Zaterdags na de maikt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geneeljaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tu 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i:> de reke binnen 't blad is
g o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in cis
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE RE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
sjsza
Vorigo lijst 19.50
Eerw. lieer De Brouwer, pastaf-deken,
Yper 10.00
Onbekend 5 00
Onbekend 2 00
Onbekend 1.C0
L?P iJ$ 'J
Dr Kuyper, de flinke Iloliandsche Staats
man, is terug iude wetgevende Kamer, en
dus nog zonder kiezing, daar hij alleen
kandidaat was, en dan nog ter vervanging
van een tegenstrever.
'mmtvifmï
Eene ondervraging van den Iloilandschen
Socialist/Iroelstra over de werkeloosheid en
de middelen die behooren aangewend te
worden om deze te bestrijden, geeft ald.iar
aanleiding tot hevige pennetwis'en in de
dag- eu weekbladen.
Zeker behooren do openbare besturen
tusscheo te komen waar ze kunnen om d*
gevolgen van gedwongen werkeloosheid te
bestrijden, vooral indien de werkeloosheid
niet aan don werkman zelf te wijten is.
Dat de ondervraging van Troelstra enkel
gedaan werd om roklaam to maken voor zij ne
partij, werd duidelijk bewezen door de
flinke antwoord die hij kreeg. Wat meer is,
do socialisten zijn overa! dezelfde, zoo in
Holland, België enVrankrijk als gelijk waar.
Hun doel is niet het werkvolk op te
beuren en te helpen, ze willen de wonde
openhouden en uit alle omstandigheden nut
trekken om tot de omwenteling te geraken.
Gelukkig als het volk op tijd wordt inge
licht en naar goeden raad luistert in plaats
van naar de opstekers.
In het Lagerhuis van Engeland had er
Donderdag ook een voorval plaats dat toont
tot wat zekere socialisten bekwaam zijn, om
tot hun dod te geraken.
Zekere Grayson wilds de werkeloosheid
behandelen, binst dat men bezig was met de
behandeling der wet op aterke dranken.
De Spreker of Voorzitter kwam er
tusechen, maar Grayson en wilde niet lu:s-
teren. Eerst moet men spreken over do
werkeloosheid, zei hij, de andere wetten
kunnen wachten Al de leden spraken hem
tegen, maar Grayson riep vinnig Ja gij zijt
goed gevoed, go Jijdt geen honger
De Voorzitter verzocht Grayson te gaan
zitten en niet meer te spreken, maar deze
weigerde nog eens en antwoordde: dat hij
zich niet wilde laten dwingen tot zwijgen.
De politiewacht wierd geroepen om den
Wetgever b utea te doen, maar bij ging
dan van zelfs, zeggende: ik ga er rast p'ezie?
van door, want ik wil siet meet zetelen bij
de verrader van het volk
Al -ie leden schoten in luid gelach en de
zit'mg hernam haar gewonen gang.
Al zijn de zaken juist niet verergerd, toch
ziju ze verre van pluis in e Oostersche
Sisten die vroeger tot Turk ij en behoorden
Maandag was het weer voor den zooveel
sten keer, balop in de Fran*che Kamer.
M. Thomson, minister van marine
bekwam h*t woord om zich te verdedigen
tegen de aanvallende on ervragingen b tief
fem e d rampen overgekomen aan 'e drie
oor ogscin-p m :Iena, Couronne en Latunc e
Treveille,
De uitleggingen van den minister volde-
d n niet en dikwerf werd bij onderbroken
door verscheidene leden der kamer.
M. Dclcassé. gewezen minister van buiten-
landsche zaken, nam bet woord na hem rn
SD-ak ee O redevoering uit welke ge'eek
aan een rekwisitorium tegen minister Ttiom-
son ge icbt. Hij be ebuldigde hem va 1 ou-
bekwa*mueid, nalatigheid en van gebrek
aan ooorzicht.
Na pen langdurig débat werd eene dagor
de van vertro 'wen neergelegd.
Men steide oo'ï voor te stemmen over de
eenvoudige dagorde, maar dat voorstel
werd verworpen door 345 stemmen te^en
117,
Er bleef dus de dagorde van afkeuring
voor minister Thomson en die werd gestemd.
Ten gevolge dier nederlaag beeft minister
Thomson zijn ontslag als minister aan don
president der republiek gezonden.
M. Alfred Picard is minister va 1 zeewezen
benoemd ter vervanging van minister
Thomson. De mas is 64jaren oud en schijnt
buitengewoon werkzaam te zijn, en alles
zins in staat om het zeewezen terug c-p
goeden voet te brengen,
Alle vijf jaren maakt het Fransch minis
terie van justicie eene statistiek op van de
misdaden en wanbedrijven, over welke de
rechtbanken te vonnissen badd.m.
In het tijdperk van 1900 tot 1905, zijn
er 5o,000 meer geweest dan in dit tijdperk
1895-1900.
Do aangroei der misdaden wordt vooral
vastgesteld onder de jeugd.
In i83o telde men 6979 minderjaiigen
van 16 tot 21 jaar, welke misdrijven pleeg
den, waardoor zij met het gerecht hadden
af te rekenen; in i85o waren er 13,910;
in 1870 heelt men er 19,664; tien jaar later
steeg het aantal tot 23,219; nog tien jaar
later tot 27,309 in tgoo tot 30,485in igo5
eindelijk heeft men zich het ijzingwekkend
aantal 31,44 t bereikt
Op 274 moorden.waarover in ioo5 in
Frankrijk werd gevonnist, waren er 65 het
werk van minderjarigen van 16 tot ar jaar;
op 168 sluipmoorden, 35; op 12 vader
moorden, 5. In dit land telt men ongeveer
24.406 244 meerderjarigen en 3,248.508
personen van 16 tot 21 jaar oud. In even
redigheid dus overtreft het aantal minder
jarige misdadigers in groote hoeveelheid
dat der meerderjarige.
We nemen die cijfers u't het liberaal blad
De Vlaamsche Ga\et, die het volgende zegt
over de oorzaken welke den hierboven
afgeschilderden toestand hebben teweegge
bracht:
Wat nu als hoofdoorzaken dier moord
zucht en bandeloosheid wordt opgegeven,
daaronder vermeld men vooral luiaardij
cn genoüust, al .oolism en gebrek aan fa
milieleven. In vele groote steden, maar
vooral deze van Frankrijk, bestaat
tendeels niet meer.
Het huiselijk leven ligt aldaar heelenal
uiteengeschopt.
Men wil genieten kost wat kost; geld
verkrijgen door alle middelen, op de ruïne
van anderen en door de misdaad. Ouderen
zoowel als jongeren. Geen bar.den meer
die de vrouw aan den man en dezen aan de
vrouw, het kind aan de ouders en de ouders
aan het kind hechten, zoo mm als jongeling
en jonge vrouw en zella-, hling en plicht»
Zeer wel, confrater, ge slaat den nagel op
den kop.
Maai zoudt ge niet etnige sporten hoo-
ger willen opklimmen om eens uit te zien
van welke eerste oorzaak, de oorzaken, die
gij opgeeft, het gevolg zijn?
Waarcm heerscht in Frankrijk luiaardij
en genotlust
Waarom is er het familieleven uiteenge
schopt?
Waarom hangen de banden los, die man
aan vrouw, ouders aan kind verbinden en
wederkeerig?
Is hc niet klaar, dat die verslarping der
Lmili banden juist voorkomt in eenen tijd,
dat de godsdienstige gevoelens in Frankrijk
ook zoo zeer verslapt zijn, een verschijn
sel dat de giuzenpers met toejuichingen
begroet?
Loontje komt omzijn boontje.
het Blad, moet dus
aanvrager binst ten
dat getuigschrift, zegt
niet vaststellen dat de
minste 3 jaren ten minste 3 fr. 's jaars gestort
heelt, het moet slechts zeggen dat er 18 lr.
gestort wierd
Wij wilden dat het waar ware, maar wij
vreezen dit deze, die in 184a geboren zijn,
en binst ten minste 3 jaar ten minste 3 frank
's jaars, niet gestort hebben, het ouderdoms
pensioen van 65 fr. niet zullen krijgen,
omdat de wet over het ouderdomspensioen
van 10 Mei 1900 hun die verplichting opge
leid heeft, en dat het Koninklijk Besluit van
18 Oogst 1908 dia wet niet kan veranderen,
en niet verandert, vermits het verzendt naar
de verpachtingen opgeleid door art. 9 dier
wet.
Storten deze diein 1843 geboren zijn t8fr.,
zij zullen er, hun leven lang, een grooten
intrest van trekken, maar 't pensioen van
65 fr. niet, ten minste zoolang de wet niet
verandert.
Dat deze die in 1845 geboren zijn zonder
uitstel hunne eerste storting van 3 fr. doen.
om bij 3 jaar 65 fr. pensioen te bekomen.
dit groc-
in het blad der beschermings-
Wij lezen
comiteiten van 10 October 1908 dat het
genoeg is, voor dezen die geboren zijn in
1843, 1844 of 1845 van 18 fr. te storten in de
Algemeene lijfrentkas vóór dat zij het ouder
domspensioen vragen zoo zouden de na
latige noodhebbende werklieden, die in
843 geboren zijn, en 65 fr. pensioen be-
geeren, dit nog kunnen bekomen mits 18 fr.
te storten.
Het Blad steunt op het koninklijk besluit
van 18 oogst 1908, dat lu dt als volgt
Bij de pensioenaanvraag van die geboren
zijn in 184?, 1844 of 2845, zal er een getuig
schrift moeten zijn, bewijzende dat de aan
vrager ten minste 18 fr. gestort heeft in de
Algemeene iijtrentkas om te voldoen aan de
voorschriften van artikel q der pensioenwet
Mijnheer de Uitgever van 't Nieuwsblad
Ouder bovenstaande hoofdi 11 g ve^s'heen
- tl!anas in uw geëerd blad een artikel dat
e enige opmerkingen vereigcht.
liet is klaar om zien dat het doel van den
schrijver niet is om den afgestorvene te ver
heffen en hem op zijn graf de eer en deri
dank toe te kennen uie hem toekwam als
bekwaam onderwijzer en als ontslaggever
en slachtoffer van de ongelukswet van 1879,
maar 0111 ter gelegenheid van diens over
lijden eens te meer lucht te geven aan zijne
slechte neigingen en driften en anderen aan
to vallen.
Zoude schrijver den overledene welschting
en genegenheid toegedragen hebben, ware
deze getrouw gebleven aan zijne oude
vriendschap met dezen d e hem te Renrg-
D'elat noemden? En is uie achting en gei.e
genheid wel gemeend?
Zoo ja, waarom dan heelt hij zelf de
gelegenheid iret te baat. genomen om zijn n
hooggeachten vriend te feesten of om op zijn
graf eene welverdiende lijk- en dankred
uit te spreken? Zeg schrijver, wie heeft u
zulks bdet? Waarom het dan niet gedaan?
Uw aitikel bewijst overvloedig dat gij er
gord toe in staat waart. M mr in eene lijk
rede badtgij Diet kunnen en durven zeggen
wat gij lieve kadt te schrijven onder den
schijneeuer protestatie en daaraan kent men
uwe r chtzinnigheid.
Hoe komt het zegt hier eenieder, dat de
oude medewerkers er ambtsvrienden van
u 11 overledene bij het graf met te zien
wann, zooais 't sevvoonlijk gebeurt? Zijn zij
verwittig of uitgenoodigd gew est of waren
zij misschien ook op rei3 of naar de \ee? Is
hunne afwezigheid misschien ttelselmalig
gewild geweest om geenc lijkrede te moeten
tiooren?
Waren zij er, dan mocht gij U aan eene
lijkrede verwachtenmaar dan ook out
napte U de gelegenheid om uw artikel te
schrijven en uwe veete lucht te geven.
Gij, die U katholiek noemt, gij hieldt
eraan lasterendsaantijgi; gen naar het hoofd
der geestelijke overheid te slingeren, wel
wetende dat omstandigheden U daarin
hieJpe.1 0111 het ongestraft ta doen. Wat
anders wilt gij beteekenen door deze woor
d nZou men durven droomen dat hij, in
i8jg, bedreigd wierd \ijne kosterij ontno
men te worden OMBAT HIJ BESCHIKT WAS.,
BE WAARHEID TE GETUIGEN? Eu zoover
gaat uwe wraakzucht dar gij niet ziet dat
uwe woerden ook de nagedachtenis van den
overledene met eene eerrooyeude verden
king bela en bij al dezen die weten da. hij
tot e.n ie 1907 ongestoord koster is gebleven.
Gij wildet eenige feiten herinneren en in
een valsch daglicht plaatsen om medebur
gers hatelijk te maken en als vervolgers te
doen doorgaau.
En daarom hebt gij zelf geene lijkrede
uitgesproken, en andere belet, om alzoo
uw 'asterend artikel ie kunnen schrijven.
Wat de feiten zeiven aangaat ik zal er
van zwijgen, daar de doode niet meer spre
ken kan het staat mij niet meer hem te
00. d elen.
Een oude Rening'aelstenaar.
Een firma van den Haag deed verleden
Zondag in eene feestzaal eene eigenaardige
wedstrijd houden. Er werden namelijk stuk
ken gesp°e!d op de Phonola en op de Piano.
Elk bezoeker kreeg bij zijn inkomen een
boekje en potlood om op te teekenen welk
instrument cr bespeeld was geweest, wanneer
een van beide achter een gordijn een
nummer had gespeeld.
De uitslag was verrassend.
Er werden 402 stembrieven ingediend
bijna allen onderteekend hiervan waren er
twee zonder vergissingen, 23 met één ver
gissing en de rest 377 met talrijke
louten.
De firma trekt daaruit natuurlijk reclame
voor heur phonola's, die zoo goed spelen als
piano's.
Londen bezit 1168 Hectaren parken of
openbare hovingen, Berlijn 411 en Parijs
214.
In 1800 was Parijs maar half zoo groot als
nu, maar bezat toch 3gi Hectaren hovingen
voor het volk. Heeft de openbare gezondheid
erbij gewonnen met de bevolking te verdub
belen en de hovingen te verminderen.
Andjoens zijn, naar het schijnt, veel te
weinig gebruikt. In ieder huis zouden ze
wekelijks een of tweemaal moeten op de
spijskaart komen. Zij zijn ten eersten uit
muntend voor de spijsverteering. Goed ge
kookte of gebraden ajuinen zijn aan te prijzen
tegen verkoudheid en heeschheid. Rauw zijn
ze goed voor jonge kinderen, tegen wormen;
men kan ze een nacht laten trekken in water
en dan 's nuchtends dat water doen drinken.
Steken van bijen en wespen genezen door
het sap van andjoen. en gemengd met azijn
is dit sap aan teprijz n tegen neusbloeden.
Hiertoe is het ook goed een doorg.-sneden
ajuin in den nek te leggen. Er wordt nog
beweerd dat een stukje ajuin op den tand
gelegd onmiddellijk de tandpijn geneest.
Dat is zeker wel genoeg opdat alle 'huis
moeders zouden zorg dragen altijd ajuinen
in huis te hebben
De lotingtijd nadert nog eens en meteen hu
oogenblik van -veel zotternij en veel verdriet
voorouders en binders.
Een Hollander van Den Brie) het ft een
onfeilbaar... en goedkoop middel gevonden
om eruit te loten.
Wil men zijn zoon eruit trekken, men
bakt 's morgens heel vroeg een panriekoeke
en doe hem den loteling opeten op zijn
nuchtere maag. Met dat middel is hij er
onfeilbaar uit.
Wie goeste heeft probeere eens.
Een geschenk voor de
De fransche generaal Millet, die het bevel
voerde over het 5a legerkorps te Orleans, en
die de ouderdomsgrens van den werkelijken
dienst bereikt heeft, is over eenige dagen tot
de reserve overgegaan. Hij is nu met een
ordonnans, die zijn peerd leidde, naar het
gesticht van de Zusterkens cler Armen te
Oilcans getrokken, en heeft hun zijn peerd
geschonken voor hunnen dienst in de stad.
Het feit is des te merkweerdiger daar gene
raal Millet protestant is.
Men weet dat het gouvernement onlangs
een bijzonder exaam ingesteld heeft voor de
ziekenverpleegsters. In vele steden reeds
hebben de Zusters, die de gasthuizen bedie
nen, zich voor dat exaam aangeboden en
allen hebben op uitstekende wijze de proef
ondergaan, zoodat de jurys er aan gehouden
hebben, hen zelf geluk te wenschen.
Andrei Schmidt is eeu gepemionneerd
onderofficier van het russisch leger, die den
5 september te Riga voorbijreisde op weg
naar Warschou om de jubelfeesten bij te wo-
uen van het ie regiment dragonders van den
koning van Wurtemberg. Den dag dat
Andrei Schmidt te Riga passeerde, was hij
juist zijn i37ejaar ingetreden.
Hij is geboren te Schaulen een steedje in
de provincie Kowco, den 5n september 1772.
Den 6n oogst 1796 trad hij in den krijgs
dienst en twee jaar later trok hij de Alpen
overondergeleide van maarschalk Souwaroff.
In october 1812 ontving hij het orde van 3«
klas van St Jooris en een zilveren om twee
kanons en een vaandel ontnomen te hebben
aan den vijand te Smolenks, Een vaandel
ontnomen aan de Tuaken in 1829 gaf h°m
de gelegenheid om het kruis van 2e klasse
van Paskerhz.Hij onderscheidde zich verders
te Praag in 1831te Warschau in 1832 cn te
Sebastopol in 1848.
In 1857 gaf hij om reden van ziekelijkheid
zijn ontslag en bekwam een lijfrente van 1200
roebels.
Binst zijn 61 jaar soldatendienst werd hij
nooit g straft.
136 jaar ten volle, wandelt de giijsaard
zonder iemands hulpe of steun, alleenlijk met
zijnen stok. Hij hoort goed, klapt gemak
kelijk en heeft een wondere memorie om
te vertellen van de veldslagen van over hon
derd en zooveel jaren.
Alleen het gezicht is wat verflauwd. Sedert
66 jaar is hij weduwaaren zijn eenige zoon
verloos hij in den Turkscheu oorlog. Nooit
dronk hij alcool, noch smoorde hij, maar hij
is liefhebber van snuiven.
Hij ging naar de jubelfeeste met de klak
aan die hij droeg over 5i jaar, als hij zijn
ontslag gal uit het leger.
Als g'hem hoort vertellen van de tijden
dat de soldaten zolen aan de voeten droegen
uit boomschorse gemaakt, en dat er noch
gebaande wegen, noch trams, noch treins
waren, zoudt go beginnen denken aan de
reizigers uit het oud testament.
Andrei Schmidt woont nu te Tiflis.
Z. H. Paus Pius X heeft aan Mgr. Bourne,
aartsbisschop van Westminster, een brief ge
richt, gedagteekend van 18 october, en waar
in hij hem zijne vreugde betuigt over het welge-
lukken van het H. Sakramentscongres te Lon
den en over de grootsche betoogingen, welke te
dier gelegenheid hebben plaats gehad, en waar
over de pauselijke legaat, kardinaal Vincenzo
Vannutelli, onlangs te Rome weergekeerd, henï
eene geestdriftige beschrijving heeft gegeven.
De H. Vader brengt hulde en dank aan de in
richters van het congres, en in de eerste piaats
aan Mgr Bourne zelf en aan den hertog van
Norfolk. Hij verzoekt den aartsbisschop van
Westminster in zijnen naam allen te bedanken,
welke lot het welgelukken van het congres heb
ben bijgedragen en schenkt hun zijnen aposto-
lioken zegen.
Een maclrinisten-kunsttoer. Bij Slees-
wijk Holland— liep een arbeiderstreinachter
tegen een uitrijdenden goederentrein. Dooi'
den schok werden stoker en machinist van de
locomotief uit den goederentrein geslingerd.
-Do losgeraakte machiene vloog niet uit de
rails maar in zeer snelle vaart, met den tender'
achter zich over hot spoor. Zonder geleider
rende clc machien voort.
liet spoorwegpersoneel telegrafeerde naar
Sleeswijk om de locomotief op te vangen.
Een vreeselijk ongeluk kon anders gebeuren,
omdat de sneltrein uit het Noorden aankwam.
Maar de hollende machien was daar reeds
door. Toen telegrafeerde men naar den snel
trein zelve. De machinist van dezen trein met
zijn machine losgemaakt wilde de andere op
vangen.
iBij Julick zag hij "de hollende locomotei?
naderen. Hij gaf tegenstoom en stoomde naar1
achteruit om de botsing te verzwakken. De
schok was zoo niet ernstig. Eenmaal opgevan
gen remde hij langzamerhand. En door het ge
lukken van dit waagstuk, heeft de machinist'
een ongeluk verhoed, dat waarschijnlijk aan'
vele menschen het leven zou kosten.
YPER
Dinsdag namiddag, rond 4 ure, vermaak
ten zich eenige officiers van de rijschool, te
peerd, met het polospel op het Minneplein.
De onderluitenant Donner, van de kanon
niers,stuikte eensklaps met het hoofd vooruit
ten gronde en bleef beweegloos liggen, zoo
dat men hem dood waande. Men droeg hem
aaar het gasthuis, waar de officier lang na
dien tot bezinning kwam. De geneesheeren
bestatigden dat zijn toestand niet erg is, en
hij na eene korte rust zal hersteld zijn.
WYTSCHAETE
Dinsdag avond, rond 6 1 '2 ure, reed de
voerman van M. August Casteele, maalder,
met eene kar steenkolen over de tramlijn van
Mcenen naar Waasten. Juist kwam een
tram aangestoomd en botste op het achter
deel van de kar, welke door den schok in
eene gracht geslingerd en gansch verbrijzeld
werd. De voerman en het peerd bekwamen
geen letsel. Van den tram werden bijna al
de ruiten verbrijzeld.
