DIT
I
EN O M M ELANDS
stadsmeuws
.„I
I*
I*
fc
SpMlM E!
1
Op Zaterdag November 1908.
8 centimeri i biad.
433 j
Talmerk 3130
fer
Te trekken bij den Uitgever, l'k 36, in de Bof erst rate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen otte post, tegen 8 frank jmrs
Aan Pias X
vijftig jaar Priester
Voor niel
ROND DE WERELD
Duitschland
Gemeenteraad
Liedcravond
a tor
Ste-Cocilia
Heesters-Schutters
Ui.ze chrislene
ziekendiensters
JÉ
Ür
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
rs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRATE, Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachti
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
c
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 'i
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de A.GENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
Hoe rustig staat gij daar aan Gods altaar,
In de onrust van de wereld der gedachten,
Waar 't jonge kroost van trotsende geslachten
Gebogen gaat, het hert vanj twijfel zwaar!
En U omgeeft alom de breede schaar
Van hen die hoog het woord des Heeren achten
Van U, Gods stedehouder, heil verwachten,
Den drager van 'tgezag en offeraar!
Hun feestgeeang omzwerft U op uw feest,
Want ellen zijn bij U met hert en geest:
Zij zien in U de zon der Waarheid stralen.
Gij blijft de Paus, op Petrus' stam geënt,
Alle eeuwen door, naar Christus' testament:
Door't Pausdom zal de Heiland zegepralen!
H. Ermann, S, J,
Ter gelegenheid van den gulden Pries
ter-Jubilé van Z. H. PIUS X, waarvoor
de feesten deze weke te Rome beginnen,
biedt het NIEUWSBLAD VAN YPER
aan den Vader der Christenheid de eer
biedige hidde zijner hertelijkste geluk-
wenschen en de verzekering zijner op
rechte verkleefdheid.
Bij ons blad van heden behoort een
bijvoegsel, geheel en gansch gewijd aan
den vromen kerkvoogd, die met even
veel vrijheid, voorzichtigheid en kracht
dadigheid de Kerke Christi bestiert.
De bijzonderheden van dit Pius-num-
mer zijn met toestemming ontleend aan
het zoo gunstig gekend Hollandsch blad
«Het Centrum», waarin destijds de koe
ne kamper zaliger D>" Schaepman zoo
meesterlijk Kerk en Vaderland verde
digde.
't Nieuwsblad wordt gratis gezonden tot
einde December aan dezen die eene inschrij
ving nemen voor 1909.
ssP. dl dl dl dldl dl dl dl dl
Gisteren, Dinsdag, was het de groote
dag, waarop de Rijkskanselier von Bülow
antwoorden zou op de ondervraging nopens
den artikel van de Daily Telegraaf
De plaatsen in het Rijksgebouw waren
nog nimmer zoo bezet als dezen keer. Alle
afgeveerdigden schenen aanwezig, en de
tribunen waren overvol. Zelfs de voorbehou-
dene plaats voor het hof was ook bezet. In
de piaa'sen voor de ambassadeurs waren
vertegenwoordigers van bijna alle landen...
Zou ook ditmaal de knappe redenaar von
Bülow den slechten indruk kunnen wegne
men, die de woorden des Keizers overal
hadden verwekt....
...Ik zal niet antwoorden op alle punten,
die door de voorgaande sprekers zijn aange
roerd. Ik moet letten op de uitwerking
mijner woorden in het Buitenland, en wil
niet een nieuw nadeel voegen bij hetgene
door den artikel van her Engelsch blad
verwekt. Zijne majesteit heeft op verschi.'l ge
tijdstippen met engelsche personen ge-pro
ken en zijne woorden werden niet altijd
juist weergegeven. Sommige zelf geheel ver
keerd, dat is dc zaak van het plan ttgen den
oorlog tegen de boeren.
De Keizer heeft enkel eenige persoonlijke
gedachten uitgedrukt in eenen brief naar
Koningin Victoria.
Nooit heeft de stal van het leger iets ge
weten of belast geweest een plan te onder
zoeken door den Keizer voorgesteld. Ik moet
echter ook onze politiek verdedigen tegen
het verwijt dat wij tegenover de Boeren dub
belzinnig te werk gegaan zijn. Wij hebben
de regeering van Transvaal op lijd en stond
laten weten dat zij in geval van oorlog met
Engeland alleen zou staan. Wij hebben ge
tracht haar te overhalen om met Engeland
in vrede overeen te komen.
Wat aangaat onze houding tegenover
Engeland, het Engelsch blad heeft vele uit
drukkingen nog erger gemaakt dan zij
waren,» namelijk waar de Keizer gezegd
zou hebben dat de meerderheid van he'
Duitsche volk vijandig was aan de Engel-
schen. Er hebben tusschen Ecgeland en
Duitschland spijtige misverstanden bestaan,
die ik zeer betreur, maar ik weet dat de
meerderheid van het Duitsche volk gelukk g
is en niet beter verlangt dan met Engeland
in vriendschap te leven Dit werd ten anderen
bestatigt door al de voorgaande sprekers.
Ook het gedeelte vin 't artikel dat betrek
king heeft op onze belangen in de stille zet,
is gansch verkeert opgevat en uitgelegd.
Duitschland verlangt niets anders dan zijn
aandeel in den handel van Oost-Asia te
verwerven en te behouden. Voor het overige
is de Keizer geheel van hetzelfde gedacht als
de Kanselier en in het toekomende zal Hij
zich er op toeleggen om terughoudend te
zijn zooveel als de belangen van het land als
van de kroon het vereischen. Ware dit niet
zoo, noch ik, noch mijn opvolger zouden er
de verantwoordelijkheid van willen dragen.
Voor de faut die begaan is bij de herzie
ning van het handschrift, neem ik de geheeh
verantwoordelijkheid op mi), en druk er
mijn spijt over uit. Ik sta er voor in, dat
dit in het vervolg niet meer zal gebeuren
Onze lezers zullen moeten bekennen dat
de Kanselier een flinke spreker is die ronduit
zijn gedacht zegt en zelfs niet aarzelt te
bekennen dat de handelwijze des Keizers
groot nadeel heeft veroorzaakt, maar bijvoegt
dat de Keizer beterschap belooft.
Na de aanspraak van den Kanselier, waar
van wij enkel eenige uittreksels hebben
gegeven, was het groote belang van de
zitting verdwenen.
Een lid van het Centrum heeft nog het
aoord gevoerd om de verdaging van de
voor te stellen en spijts de tegenkanting der
regeering waren er enkel drie stemmen
meerderheid om die vraag te verwerpen.
Binst die bespreking was de Keizer bij
Graaf Zeppelin met wien hij een reisje per
bestuurbare luchtbal heeft gedaan. Vooralee
van den grijzen lucbtvaaider afscheid te
nemen, zei de Keizer het Vaderland mag
trotsen over u. Moge het ons uilen vergund
zijn op het einde van ons leven te kunnen
zeggen dat het ons gelukt is met zulk schit
terend gevolg ons Vaderland gediend te
hebben.
De Keizer omhelsd: den Graaf, w iens tranen
in dc oogen stonden.
De moeilijkheden die bestonden tuscchen
Frankrijk en Duitschland ter oorzake der
wegioopers van Casa-blanca, zijn vereffend
Beide landen aanveerden het Scheidsgerecht
van D.n Haag en zullen handelen ingevolge
dezes beslissing.
Socialisten geklopt
in Duitschland
Kiezingen voor de gedeeltelijke vernieu
wing der Lagere Kamer van het Groother
togdom Hessen komen plaats te hebben.
Socialisten en radikalen hadden een ver
bond gesloten tegen het katholieke Center,
verbonden met de gematigde liberalen.
De uitslag is eene verplettering voor de
radiko-socialisten Sedert 24 jaar wer ien zij
gekozen in de belangrijke stad Maioz, op
den Rhijn gelegen.
Nu zijn de kandidaten van het Csr.tei
allen gekozen.
In de andere kiesd.strikten is de toestand
nagenoeg onveranderd gebleven. De radi
kalen hebben slechts met moe.te de drie zetels
behouden welke zij vroeger bezaten.
EENE SCHRIKKELIJKE MIJNRAMP
Woensdag nacht had in den koolput Bad
bod.van de koolmijn maatschappij van Trier,
te Ilarum (Westi'alen) eene grauwvuaront
plolfin^ plaats. HetgetaUlachtoffers is groot.
Men had donderdag middag reeds 27 docden
en een zeker getal gekwetsten opgehaald.
Er bevonden zich nog 300 mijnwerkers it
den put. Redder3p!oegenziju uit Bergkamen,
Jerne en Gelseukirchen gekomen. Do mijn
staat in brand. De redders inoestm, uit
hoofde van hotgevaar.de werken^pschoisen.
Nadere inlichtingen over deze schrikke
lijke ramp ontbreken.
De openbare zittina) begint ten 5 ure
10 m.
Tegenwoordig: de heeren Golaert,
Burgemeester-VoorzitterVanden Boo
gaerde, Schepene; Fiers, D Iluvettere,
Bouquet, Sobry, Lemahieu, Begerem,
Boone, leden; Lorrissen, schrijver.
De heeren Struye en Vanden Pee
reboom waren onpasselijk, en de hee
ren Vander Ghote, Biebuyck en Fraeijs,
belet de zitting bij te wonen.
't Verslag der voorgaande zitting
wordt zonder opmerkingen goedgekeurd.
M. Sobry vraagt nog eenen lanteern
langa de Meenen-kalsüde, vóór dat men
komt aan de ISVeldadiglieidscliole. daai
er op eenen afstand van rond de twee
honderd meters geen lanteern is, al
staan er nogthans huizen.
M. de Voorzitter herinnert dat er dit
jaar al 37 lanteerns zijn bijgeplaatst;
nu zijn er 437. 't Is een overgroot ver
schil bij over 29 jaar. Er zijn ongetwij
feld veel meer lanteerns noodig, maar-
men mag toch niet te verre gaan.
AI. Lemahieuondersteunt den heer
Sobry.
AI. de Voorzitter is niet tegen de
verlichting, maar indien men gedurig
nieuwe uitgaven vraagt, of de oude ver
hoogt, dan moet men ook nieuwe geld
middels aanduiden, of andere uitgaven
verminderen, bij voorbeeld, de uitgaven
voor de feesten. Maar ik vraag dat de
vertegenwoordigers der drukpers hier
aanwezig, mijne woorden zouden over
nemen zooals ik ze heb gezeid, eu ze
niet meer zouden verdraaien, gelijk het
nog gebeurd is, onder andere met de uit
gaven van Tuindag: ik lieb namelijk
nooit gezeid dat de Tuindagfeesten
20.000 fr, hebben gekost, maar wel al de
feesten te zanten, de 1500 fr. voor de
peerdenloop inbegrepen, met de kosten
van Harmonie en Pompiers erbij. Bijge
volg ai de feesten van een geheel jaar,
hetgeen nog eene overgroote som is, in
gevolge onze stad.
M. D'Huvettere vraagt dat de kwes
tie der verlichting door den Schepen-
raad zou onderzocht worden, en be
veelt ook de Veurne steenweg aan, waar
er tengevolge van het oprichten van ee
nen velodroom, noodzakelijk veel bew e
ging zal komen en zal gebouwd worden,
ik weet heel goed dat men niet alles
in eens kan doen, maar daarom juist
zou ik de kwestie willen doeu onderzoe
ken, en een volledig plan zien opmaken.
M. Lemahieu herinnert dat de ver
lichting" van den Veurnes teen weg reeds
van over twee jaar werd beloofd, even
als deze van den Rij seis teen weg.
AI. de .Voorzitter, belooft dat de
Schepenraad de zaak onderzoeken zal.
De verpachting van een huis (in Sint-
Jansstraat) wordt lot een volgende zit
ting verschoven, daar men met den
pachter niet t'akkoord is.
AI. Froidure ziet af van den pacht der
kelders onder het Vleeschhuis; ze wor
den nu verpacht aan AL Louis Ycys
van Vlamertinghe, aan den ouden prijs
150 fr. te jare.
De Schepenraad wordt bemachtigt 300
vm grond te verkoopeu op de Malou-
laan, op den instel van 15 fr. den meter.
Do Schepenraad wordt insgelijks be
machtigd openbaar te verkoopeu de
gronden waarop de gebouwen staan dei-
voormalige gazinrichting, op den instel
van M. Valcke, van 4,50 fr. den meter
voor het eerste deel, 2,50 den meter,
voor het tweede, en 3,50 voor het derde.
De Schepenraad stelt dit voor om mis
schien alzoo nog eene nijverheid te meer
in Yper te kunnen houden.
De koopers zullen volstrekt geen uit
weg hebben op; de buitenwandeling,
maar de kooper van lot één zal moeten
uitweg geven aan dc koopers van lot
drie.
M. D'Huvettere vraagt dat er aan
den heer Valcke tijdverlang zou gegeven
worden, na Nieuwjaar, in geval de gron
den aan iemand anders zouden over
gaan, want bet is toch onmogelijk op
eenige dagen den grond vrij te maken,
waarop thans nog de gebouwen staan.
AI. de Voorzitter Natuurlijk is dit
verstaan.
AI. Vanden Boogaerde. In geval ie
mand den grond koopt van lol drie, die
handel drijft in zware koopwaren, moet
dc weg op lot één onderhouden worden
oj) gemeene kosten. Het kan gebeuren
dal deze geheel den weg bederft, die dan
voor den helft door den anderen zou
moeten hersteld worden, dat ware toch
niet redelijk!
AI. de Voorzitter.-— I11 zulk geval moet
de weg natuurlijk hersteld worden door
deze die hem bedorven heeft, 't Is het
gemeen recht dat hier geldt.
De begrooting der Stadsbibliotheek,
alsmede de lijst der kinders die recht
hebben op kosteloos onderwijs, evenals
de begrooting der vrije keukenschool,
worden eenparig goedgekeurd.
De raad beoordeelt gunstig de begroo-
tngi vK St-Niklaais kerk voor 1909.
De l'T3eu5^ren van St-Pieters vragen
de goeejfcjj^tirj vau den raad, alsook de
0o,''"bJ«^^^^tlienkomst van spicj voor
heistelling van een deel
De uitgaven zullen 65.895.44 fr. be
dragen.
Daarin geeft" de kerkcraad 16.473,87 fr,
De stad zou ook voor evenveel tusschen-
kömen eu Staat en Provincie zouden
het overige doen.
De lieer Voorzitter zegt dat hij geheel
gelukkig zal zijn die vraag door den
raad te zien inwilligen, 't Is eene zoo
noodige als nuttige herstelling. Spreker
stelt voor de helft dier som te schrijven
in de begrooting van 190J en de andere
helft in de begrooting van 1910.
De heer Begerem is van liet zelfde
gedacht.
—De raad stemt de tusschenkomst
van stad met zeven stemmen. (Dc heer
D'Huvettere doet opmerken dat dit gee-
ne meerderheid meer en is, waarop de
heer Voorzitter antwoordt dat de twee
leden die zich onthielden niet verplicht
en waren dit te doen, daar het geene
goedkeuring en was van eene gedane
uitgave.)
STADSREKENING voor 1907
De rekening voor 1907 sluit met een
overschot voor het gewone van 43,958.54
fr. en van 30,000 fr. voor liet buitengewo
ne, wat een totaal o(verschot geeft van
gewillig 74,000 fr.
Spijts de vermindering van inkomsten
op de botermarkt, blijft ons overschot
toch nog rond de 45,000 fr. bedragen,
zonder dat wij ons nieuwe inkomsten
bezorgd hebben, en niettegenstaande on
ze gewone uitgaven nog gedurig aan
groeien.
De raad stemt eene toelage van 400 fr,
voor den wedstrijd van orde eu netheid,
door het Beschermiiigscomiteit der
Een nog al lange bespreking ontstaat
over het nut van zulke wedstrijden, en
over deszelfs inrichting, die behoorde
bestendig te zijn. Een der raadsheeren
stelt voor prijzen te geven in natuur, in
plaats van in geld.
Als besluit zal de raad onderzoeken
met het beschermings-comiteit welke
verbeteringen er aan die prijskampen
kunnen gebracht worden, voor het toe
komende.
I11 de begrooting voor de staatsmid
delbare schooi voor 1909 stelt de sche
penraad voor eene som van 150 fr. in te
schrijven, om belooniugen te geven aan
de leerlingen die zich dit jaar hebben
onderscheiden in de wedstrijden.
De Kattefeeste zal wedergesteld wor
den op 'de oude date, op voorstel van den
heer schepen Vandei 1 Boogaerde.
AI. Roonc vraagt dat er genoeg
zame ruchtbaarheid zou gegeven wor
den aan dien maatregel, en ook dat hij
op tijd zou bekend gemaakt worden.
AI. de Voorzitter doet opmerken
dat het reglement op het orgelspel moet
overeenkomen met de uieuwvoorgestel-
de date. Na onderzoek vindt men dat dit
reglement niet veranderd en werd sedert
vier jaar.
AI. D'Huvettere vraagt hoe het staat
met het schikken der verschillige regle
menten yam stad.
M. de Voorzitter is reeds verschillige
vacantien daarmee bezig geweest, maar
de zaak vraagt uitnemende veel werk
en studie; daarbij verschillige reglemen
ten zullen moeten herzien worden. Er
zou moeten eene commissie benoemd
worden die zich daarmee bezig houdt.
M. D'Huvettere. De achtbare heer
voorzitter is iu 15 jaar niet effen geraakt
met dat werk, indien wij 1111 eene com
missie benoemen, dan zien wij nooit
uiets meer ervan, want men zegt gewoon
lijk dat als men eene zaak wil begraveu,
het daartoe enkel noodig is eene com
missie aan te stellen. (Gelach).
De openbare zitting wordt gelieven
ten 6 u. 15 m.
Het was nieuws voer de Yperlingen eens
een vlaamsehe liederavond te kunnen bij
wonen; daarom ook wrrd dit kunstfeest,
zondag laats door lietUentsch Zang Quar
tet, in den stadsehouwbuig gegeven door
een uitgelezen gezelschap vereerd.
De eenstemmige zangen Kerstnacht
Moederken alleen en rie Z-e draaier do r
Mei Devos 7.00 eeovoud'gen natuur lijk voor
gedragen; Zonnevonken,O der de linde,door
Mevr Ten Berge zuo kunstig uitgevoerd
Aan de afwezige, Rentelast, «air de heer J.
Verniers den klankenrijkdom zijner stem liet
bewonderen De Vlaming heeft geen taal,
waarin de heer L. Arschodtdie zoo droevige
waarheid van Vlaandrens te koit bezong al
die zangen, werken onzer groote vlaamscho
Toonkundiger), wekten eenieders bewonde
ring, en wie der vier kunstzaogeis het meest
lof verdiende war. moeilijk om zeggen: allen
munhen uitin smaak en kunstgevoel.Doch
wat voorzeker aller verwondering overtrof,
waren tri vieistemmige zangen, z-<o wonder
wel ges -hikt naar oude mei: d.eën door den
heer El. Van Duyse, en die. zor.der begelei-
uDg van klavier, meesterlijk w< rden uitge
voerd en waar ernsten klucht de gevoeligste
sna: en van het heit der toehoorders deden
trillen.Onnoodig te zegden dat zangstera
enzariger»onophoudend werden toegejuicht,
ja meermalen tetug geroepen.
Huideen dank a uijhet Gentsch Zang-Quar- 1
tet, hulde aan haren ontwerper M. L.
Arschodt doch vergeten wij niet in onze
lofbetuigiogen VI. Loockx, den kunstvoll 11
begeleider, even als M. Ten Berge den
taienvollen redearar. 2
Oi-ze hertelijkste gelukvenschen aan U,
Gentsche kunstzangers e>Jtot wederziens
hoe eerder hoe liever.
Een toehoobdee
Aangez'en de voorraad water in Dicke- -|
busch-vij ver gedurig daalt,heeft de Schepen- u
raad beslist dat er maar water zal gegeven
worden, alle dagen van (5 tot 9 ure 's mer
gers, en den Zaterdag daarbij van 3 tot 4
ure namiddag.
De inwoners werden re zocht het gebruik
van water zooveel mogelijk te beperken.
Het is verheden stadswaier te gebruiken
ot het ku;schen van voorlanden en straten.
De overtreders worden gestraft ingevolge
de verordeningen van 5 Maart 1881.
De Koninklijke Eanfare tereidt voor
Sinte Cecilia dit jaar een kunstfeest uit da
werken der groote Vlaamsehe Meesters
Benoit, Tinei, üilson, VVambach, Walput.
In den prijskamp tc Brussel hebben be
komen diploma van schutter van eerste
klasse, M. B. Vanthoil, 36; tweede klasse, '1
M Med. PinteRn, 30; derde klasse, MM.
G. Candi-el, '.9, A. Ifabau, 28, E. Van-
doorn e, 27.
Onze leste gelukvenschen
LTE DEUM
-Morgen, Zondag 15 November, ten. 12 ure,
Tc Deum, in Sint-Maartenskerk, ter gelegen
heid van 's Konings feestdag.
Keu onderzoek is door het staatsbestuur
ingesteld over de kennis der ziekenverpleeg
sters.
Zondag laatst was liet te Brussel de uit
reiking der diplomas.
Eene u;r zusters had 99 punten behaald
op 100.
Dat zal de geuzen niet beletten op tijd en
stond eecB te schreeuwen teem de zusters
en zo zelfs misschien uit hospitalen en
ziekenhuizen te verbannen, en ze door
wereldlijke jufvrouwen te vervangen.
ip ifi Vi
Maatschappij der Oud-Studenten
111 de rechten
der Katholieke Hoogesohool
van Leuven
De algemeene vergadering tot het icric1:-
ten der Maatschappij zal plaats hebben in
de Promotiezaal, ter Hoogeschoolhaile te
Leuveu, op Zondag 6" December 1908, om
12 ure stipt middag. Het dagorde bevat,
boven het stemmen der standregelen en de I
verkiezing der leden van bet bureel, eene
redevoering door Mr Van den Heuvel, staats
minister op het wettig herinrichten der
Gods iensten in Vrankrijk.
De vergadering zal gevolgd worden van
een feestmaal ten prijze van 5 frank per
hoofd, wijn niet inbegrepen.
Het voorluopig corniteit heeft zich gelast
met net inzamelen der namen van al de oud
studenten in de recht- n, ten einde 1 un eene
uitnoodi^ing te 'aten gewordeD. Doch
wetende dat zulk werk niet volledig kar
zijn, bid het zelve corniteit de belanghf'
O'JP
WbSBBHI
N
VH
T NIEUWS1L11
BIJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL
