Mengelmaren
m
Op Zaterdag 23ri Januari 1909,
5 centime!) 1 blad.
44e jaar, Talmerk 8140
m
Te trekken bij den Uitgever, Tk 86, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaars
VOOR OEM F'ATS
w
STADSNIEUWS
VA N ALLES WA T
a
■PH
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
99
|S5fff» jp jgS fgS .fpS $5 fff»
|i41) OK vy EhM,1
Hê ssp s# t$> «af
EERETEEKEN
/#s#s#s#s#ssls!#23#si#s#
s# siP sflP ssp
DIT IS
SBLAD ïAS YPER
Otno 3j ,0l]
EN OMMELANDS
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE HE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
De inschrijving van dit jaar is volgens den
wensch van Z. H. bestemd, ten voordeele
der slachtoffers van Sicilië cn Calabrië.
Vorige lijst 654,00
De Congregatie der leerlingen bij de
Pousl rugge Damen te Yper
Heilige Vader,
Wij smeeken uwen zegen af,
Opdat wij allen, tot aan 't graf
Voiherden mogen, kloek en sterk
In onze liefde voor Gods kerk 5o.oo
Heeren en Jufvrouwen Baus, Yper 100.00
E. H. Ryckeboer, pastor op Sint
Niklaais tj. Yper 5o.oo
M. Napoleon Meersseman, Yper 5o 00
Onbekend Heilige Vader, zegen uw
kind 10.00
E. H. Keys, rustend pastor, Yper 10.00
M, Henri Roets, Eere-Opziener, Yper 5.00
Onbekend 5.00
Onbekend 5.00
Heilige Vader, zegen ons 4.00
FRANKRIJK
aan den godsdienst en zoclit eene gelegen
heid tot wraak tegen Abel, aan wiens onhan
dige verdediging voor de rechtbank hij hunne
veroordeeling toeschreef.
CONGOLAND
Met Maarte of April zal prins Albert onze
afrikaansche kolonie bezoeken.
Men zegt dat de koning geen partijganger
was van de reis van prins Albert naar Congo.
Het herhaald aandringen van den kroonprins
heeft evenwel zijnen weerstand overwonnen.
De vraag is nu of de prins officieel, als kroon
prins, of «incognito» de reis zal ondernemen.
Aan hooger hand zijn de gedachten daarover
verdeeld. In alle geval zal de «Bruzellesville»
bijzonder voor de prinselijke reis ingericht wor
den. Al de noodige maatregelen worden reeds
genomen en 't is de koning zelf die alles regelt.
Het is mogelijk dat de prins, buiten zijne staf
officiers, zal vergezeld zijn door genoodigden,
misschien Wel van parlementsleden, die dooi
den koning zullen aangeduid worden.
Het is ook mogelijk dat vreemde oorlog
schepen den prins, bij zijne aankomst in het
Congoleesch zeevlak, zullen komen groeten.
AMERIKA
Woensdag morgend ontstond er "brand in
de werkhuizen der waterleidingen, te Chi
cago (Vereenigde Staten.) Er waren een groot
.getal werklieden aan den arbeid; men vreest
Over eenige dagen werden er n-.cuwo tol- g cja{ méést allen in.'dé vlammen omgekomen
zijn. Eene sleepboot heeft zes en twintig ge
kwetsten aangebracht. De werken, die daar
wetten gestemd in de Fr arische Kamer.
De reizigers die per spoor in vrankrijk toe
komen, zullen vanaf 1 Mei aanstaande niet
meer dan 10 cigaren, 20 sigaretten of 40 gram
men tabak in hun bezit mogen hebben, zon
der tolrechten te betalen. Vrouwen en kin
deren genieten die gunst niet.
Dus, het vrouwvolk die smoort mag
eene pijp mede hebben, maar geen tabak!....
zonder rechten te betalen.
NOG OVER DE POLLET'S
In het geneeskundig Gesticht te Rijsel wer
den de hoofden der vier gehalsrechten van
Bethune overgebracht.
Dr. Debierre, wees aan de studenten, op
het verschil in uitdrukking dat zij boden: twee
hunner hadden kalme, rustige gelaatstrekken,
hunne oogen waren gesloten alsof zij sliepen,
geen spoor van schrik of onrust was daarop
te zien; de beide anderen staarden met wijd
open gesperde oogen, samengetrokken gelaat,
verschrikt en dreigend.
«Ge ziet» sprak Dr. Debierre tot zijne leer
lingen «de eerste twee zijn rustig gestorven,
de beide anderen hebben wanhopig tegen hun
lot gestreden. Verder uitleg acht ik onnoodig,
oordeel zelf.»
•Opmerkensweerdig is het, dat de rustige
uitgevoerd werden, hadden tot doel drinkbaar
water in Chicago te leiden, met het te doen
komen van eene plaats, gelegen in de nabij
heid van een groot meer.
Een der tunnels op den bodem van het meer
gebouwd, werd erg beschadigd door de ont
ploffing van buskruit; deze ontploffing was
door den brand veroorzaakt. 'Verscheidene
werklieden die in de houten gebouwen ver
bleven, werden in den slaap door de vlam
men verrast en moesten half gekleed en som
mige met brandende kleeren de vlucht nemen;
zij sprongen in het meer, waar zij door boot
jes gered werden.
Donderdag morgend waren er reeds vijftig
dooden opgegeven. De eenen zijn verdronken,
de anderen zijn in den brand omgekomen.
ITALIË
We geven verder verschillige bijzonderhe
den over de ramp die den hiel van Italië zoo
getroffen heeft, maar de italianers zijn on
gerust over de gevolgen van de wonde die
koningin Helena bekomen heeft, tijdens haar
bezoek aan de vernielde steden. De toestand
der koningin is niet al te zeker. Men weet dat
r.r-. eene waanzinnige vrouw, in een gasthuis, di
trekken lagen op tgdaat van DEROO cn dat koni in ecn hoofdstoot toegebracht heeft
van VROMANT, deze twee die berouw hadden
getoond, gebiecht en gecommuniceerd hebben,
en dat de gebroeders POLLET, die tot het
laatst onverschillig en vijandig bleven, ook 11a
hun dood een zoo vreeselijkcn aanblik bleven
aanbieden.
t'
Deroo had bovendien eene goede christe
lijke opvoeding genoten. Tot verbazing der
cipiers ging hij zelfs in de gevangenis nooit
slapen, zonder eerst zijn avondgebed te heb
ben gedaan.
En gedurende de H. Mis eene halve uur
voor de terechtstelling, door den aalmoeze
nier opgedragen, herhaalde hij onophoudelijk
de bede: «,Mijn God, ontferm U mijner.»
In sommige bladen, werd hij voorgesteld,
alsof hij bevreesd was in het aangezicht van
den dood, zoodat men hem naar 't schavot
sleepen moest.
IIET TEGENDEEL IS WAAR, verklaart
met nadruk de «Semaine Rehgieuse» van At-
recht: loopende van zijne cel naar de plaats
der terechtstelling rookte hij rustig zijne si-
garette, op twee stappen van 't schavot bad hij
op luiden toon in 't vlaamsch een akte van
berouw, omhelsde het kruisbeeld en gaf zich
gewillig over aan de helpers van den beul.
Abel Pollet, de leider der bende, was van J
zijne jeugd af door bedorvenheid van gemoed
gekenmerkt. Op den vooravond van zijne eer
ste communie had hij reeds een vijffrank
stuk gestoten. Dit feit alleen getuigt voldoende,
hoe dc opvoeding van dezen ongelukkige was
cn welke verwachtingen men van hem mocht
koesteren. Zijne redetwisten in het gevang met
den aalmoezenier getuigen genoeg hoe hij naai
den goddeloozen kant overhelde.
Hij was hooveerdig en voelde zich gelukkig
dat ieder hem vreesde.
Toen hij vernam dat hij moeste gehalsrecht
worden, gedroeg hij zich zoo onverschillig
mogelijk en neuriede liedjes onder de laatste
H. Mis, zoodat men de deur zijner cel moest
sluiten.
August Pollet was ook geheel onverschillig
Sinds eenigen tijd gevoelt de vorstin eene
weldigo pijn in de borst en is onderhevig aan
langdurige hoestbuien. Slechts eenmaal heeft
zij zich door de geneesheeren laten verzor
gen; sinds weigert zij, ondanks het aandrin
gen harer omgeving, zich te laten verplegen.
NOG VOORTDUREND
AARDBEVINGEN
Woensdag morgend, ten 3 ure 45, heeft men
te Messina eene lichte aardbeving gevoeld;
zij duurde acht seconden. Ten 4 ure 15, had
er eene tweede en heviger golvende aardbe
ving plaats, die acht seconden duurde. Het
weder was koud en het regende. De brand in
de rechtgebleven huizen van het strand duurt
voort.
DONDERDAG 28 JANUARI
zal er te Yper, in de Halte, een Voordracht
gegeven worden met lichtbeetden, door M.
Hebbelynck, rechter te Gent.
,De redenaar zal handelen over Sicilië en Ca
labrië.
Ingangkaarten 2 fr. en 3 fr. ten voordeele
der slachtoffers van de ramp in Italië.
(Zich te wenden ten Stadhuize ta Yper, al
le dage van 11 tot 12 ure.
Damen en jufvrouwen gaan ten huize in
gangkaarten aanbieden voor die feeste.
MOORD OP DEN SOLDAAT GOETHALS
Tot nu toe is den dader van de wreede
moord op den soldaat Goethals niet gekend.
De rechterlijke overheden sparen nogthans
geene moeite, maar ongelukkiglijk zij vinden
niets.
De magistraten hebben dc zekerheid in hun
onderzoek te kunnen geholpen worden en
het parket liet dezer dagen een bericht aan
plakken, verzoekende, dat alwie de soldaat
Goethals, den avond vóór de misdaad zou ge
zien hebben, Tt zij in gezelschap van burgers
of soldaten, dit zou willen verklaren aan den
heer Onderzoeksrechter of Politickommissaris.
De medalie van 1" klas is verleend aan Mad.
Kleynen-Vanackere, onderwijzeres en aan de
Heeren Lahousse en Vermast, onderwijzers te
Yper.
Onze gelukwenschen!
WELDADIGHEIDSSCHOOL
Eene toelage van 6000 frank is verleend
aan het koezichtskomiteit, ten einde hunne
taak te vervullen tot bescherming der leerlin
gen die het gesticht verlaten.
GEMEENTERAAD
Openbare zitting van den gemeenteraad op
Zaterdag 23 Januari 1909, om 5 ure 's avonds.
Dagorde:
1. Rekening 1907 en begrooting 1909 van het
Weldadigheidsbureel.
(2. Rekening 1907 en begrooting 1909 der
Burgerlijke Godshuizen.
3. Weldadigheidsbureel: Tusschenkomst in
de kosten van het lager kosteloos onderwijs:
bijvoeg.
4. Herstelling van Sint Maartens Klooster.
5. Herstelling van Sint Jacobskerk.
v RIJWIELBAAN
•Naar wij vernemen zal de opening der Yper-
sche rijwielbaan in 't begin van April plaats
hebben.
KATHOLIEKE WACHT
Zondag 21 Januari 1909, om 8 ure, vergade
ring der Katholieke "Wacht in 't Volkshuis.
Tombola voor de leden.
LBERICHT
Om geene afbreuk te berokkenen aan de wel
dadigheidsfeesten, aangekondigd ten voordeele
der Italiaansche slachtoffers, heeft «DE
VLAAMSCHE STER» besloten hare liefda
digheids vertooning, die hetzelfde doel beoogde,
niet te geven.
DE BESTE i
GELDPLAATSING
-Welke is de beste, zekerste en de meest winst
gevende geldplaatsingWaar ontvangt men
voor zijn geld den hoogsten interest, zonder
eenig gevaar van verlies, zonder angst of be
kommernis
Eenen hoogen, zelf eenen allerhoogsten in
trest, en tevens eene volstrekte zekerheid, met
dc waarborg van den belgischen Staat, vindt
men alleenlijk en uitsluitelijk in de Lijfrentkas.
In België bestaan reeds 5.428 wettelijk er
kende lijf ren tgilden, ook pensioengilden ge
naamd, dewelke de geldstortingen van ieder
een aanveerden.
Iedereen, arm of rijk, jong of oud, mag in
gelijk dewelke dezer 5,428 lijfrentgilden zijn
geld storten van af den ouderdom van 6 jaar
tot aian 65 jaar, ten einde zich voor later een
pensioen of lijfrent te verschaffen. Men mag
volgens keus de stortingen doen met voorbe
houden of met afgestaan kapitaal; men is
ook vrij het trekken van het pensioen vast te
stellen op 55, 60, of 65 jaar ouderdom. Het
pensioen dat men jaarlijks, geheel zijn leven
lang, van af 55, 60 of 65jarigen ouderdom zal
ontvangen, zal voor iedereen zijn in evenredig
heid zijner stortingen: die lange jaren veel zal
gestort hebben, zal een hoog pensioen trek
ken; die niets stort, zal later zitten met ijdele
handen!
fig LANGEMARCK. Men is bezig in de
kerke met de trappen van den grooten au-
taar in te korten om het Koor te vergrooten
—Sprekende van Kerke, voortaan zullen de
stoelen verhuurd worden. Iedereen weet dat
het stoelgeld te lande eene der voornaamste in
komsten uitmaakt van de Kerken; sedert lan
gen tijd moest de Kerkraad bestatigen dat
het stoelgeld bij verre na niet opbracht in
evenredigheid met de omliggende gemeenten,
Waaraan was dit te wijten?... 'k En weet het
niet, maar 'k heb nog een kerkmeester hoo-
ren zeggen dat zulks voortkwam omdat 'er
veel te vele personen ontslagen waren van
stoelgeld te betalen in de Kerke. Wat er van
zij, men heeft besloten van eene nieuwe ver
ordening in voege te brengen en van ieder
een, buiten de arme schoolkinderen, hunne
zitplaats in de kerk te doen betalen'k ge-
loove zelf, en 'ten ware nog maar redelijk,
dat deze die de schoonste plaats in de kerk
bezitten meest zullen moeten betalen... Nu,
men heeft daarbij nog besloten van de stoelen
te verhuren tusschen dezen dia toe nu toe de
stoelen bezorgd hebben, op voorwaarde dat
deze die de aanbesteding bekwam, uitsluitelijk
taet ieden van zijn huisgezin, zorgde voor het
ontvangen van al het stoelgeld. Ik kom juist
te vernemen dat de gewezen stoelzetter Isi-
door Pype de verhuring bekomen heeft mits
eenen prijs die veel hooger is dan wat de
stoelen tot nu opgebracht hebben.
WAAR GAAT DAT EINDIGEN? Zondag
laatst was er te Langemarck in twee plaatsen
feeste: te St Jelijns waar men volgens ge
woonte St Antonius vierde en waar onze ge
meentefaafaren hunne geestigste deunljes lie
ten hooren; bij den «Hagenbosch» waren er
feesten voor rijwielers er was daar vele
volk en bijzonderlijk vele jonge opkomers
Dat zijn goê dagen voor bazen en brouwers,
maar ten zijn maar slechte voor de moeders
die moeten t'huis wachten met de kleine kin
ders en wier mans en zoons, en zelfs dochters,
het zuurgewonnen geld zoo kwistig verbras
35 Een uitstekend middel tegen vallingen,
bronchieten en al wat er van komt is het drin
ken van gruiswater.
Men late eene pint of twee gruis geduren
de 20 minuten koken. Men giet het daarna
door eenen zuiveren doek en het sap, zuiver
of gemengd met zuiker, is zeer smakelijk.
Het middel is voorwaar niet kostelijk en
eene proefneming is dus in het bereik aller
beurzen. L
§g Zooals men weet, worden door den hy-
drographischen dienst van Amerika aan sche
pen flesschen mede gegeven, met verzoek die
op een bepaalde hoogte in zee te werpen, ten
einde op die wijze de richting van den stroom
in den Oceaan nader te bestudeeren. Dat
die flesschen dikwijls een aprdig zeetochtje
maken, alvorens het land te bereiken bewijst
opnieuw het volgende:
Den 21 Maart 1906 werd door den gezag
voerder van het schip «Emma-Laurans,» een
bottel, waarin vooraf op een daartoe bestemd
papierken de hoogte was opgeteekend, in de
buurt der Falklands eilanden (in den Zuidelij
ke Atlantischen Oceaan) te water gelalen. Na
den Zuid-Atlantischen Oceaan en den Indi-
schen Oceaan te zijn doorgestoken, is de flesch
30 maanden later in de Guichenbaai, nabij de
haven van Robe (Zuid-Australie) aangeland.
Zij had aldus 188s lengste doorloopen.
Zaterdag namiddag, in 't Lokaal, is er cine
matografische voorstelling voor de schoolkin
deren. De Eenveerde Pastor betaalt voor de
arme kinderen.
Zondag namiddag, 21 dezer, is er prijsdee-
ling, in 't Lokaal, voor de getrouwde mannen
der St Paulusgilde. Na de prijsdeeling is er
ook eene allerprachtigste voorstelling van ci
nematographie (levende lichtbeelden.)
AAN DE VLAAMSCHE
VISSCHERSBEVOLKING.
-Een vriend van 't Nieuwsblad roep de aan
dacht onzer lezers van de kust op den vlaam
sch en priester Servaas die te Reykiavik in
Ysland, de eenige katholieke pastoor is.
'tEn is dezen keer om geen geld dat hfij
schrijft, alhoewel hij er veel vandoen heeft
om zijn parochietje (een zoo groot als 't Vlaam-
scho land) recht te houden, maar hij biedt
nu zelf zijne hulpe aan: v
«Toen ik verleden jaar naar mijn Ysland
terug keerde, schrijft hij, stapte ik ook af op
de eilandjes Westman, die maar eenige uren
van Reykiavik af liggen.
«En daar vond ik niets dat katholiek was,
zelfs geen kruisbeeld in het hospitaal 1
«En 'k vernam tot mijn groot© droefheid
dat er daar juist een Vlaamsche jongen ge
storven was, zonder biechten of berechten
en dat hij begraven werd door een protestant-
schen Dominee.
«Visschers van Knokke tot de Panne» schrijft
pastoor Servaes, «als ge kunt, zendt toch uwe
zieken niet meer naar de Westmaneilandjes,
die Fransch zijn, dat is heelemaal verwe
reldlijkt, maar naar Reykiavik, waar een Bel
gische konsul is, en brave nonnekes om u
op te passen en een priester om u te troosten
en desnoods u te vergezellen naar uwe laatste
rustplaats I»
Zijt gij nog niet voorzien van plukalmanak
wegwijzer, enz... haast u ter DRUKKERIJ
VAN 'T NIEUWSBLAD.
<E RENINGHELST. Donderdag was de
gemeente Reninghelst volop in feest. Van
's morgens zag men reeds de gevels, zonder
één uitzondering, met vaandels, bloemen en
opschriften versierd, en de bijzonderste stra
ten in sparredreven herschapen.
Het geschiedkundig deel was zeer schoon
in den stoet en wat was ter voorstelling beter
geschikt van de beroemdste piastors der paro
chie?
Pastor Van Alstein, uit wiens heilig leven
nog menig ouderling weet te vertellen wat
hij uit den mond zijner ouders hoorde, moest
SOLDATERIJ
Tegenwoordig is het al soldaterij of krijgs
dienst dat de klokke slaat.
D'eene willen alleman soldaat, andere geene
soldaten, tenzij de vrijwilligers en nog anderen
willen den oudsten zoon van ieder huisgezin
soldaat maken.
Nu, om kort te maken, ziet gij op de beel
tenis in dit blad de vergelijking der tegen
woordige Fransche, Duitsche en Belgische le
gers, verbeeld door een soldaat.
De gestreepte vierkanten duiden de getal
sterkte aan der Belgische en Fransche legers
en het zwarte vierkant verbeeld liet Belgisch
leger onder algemeenen dienst, waarvan er te
genwoordig zooveel gewag gemaakt wordt.
tweemaal wegvluchten tijdens de Fransche Re
volutie: daar zag men den eerbiedweerdigen
grijsaard te midden van de Fransche soldaten,
terwijl vóór hem gewijde voorwerpen gedre-
gen wierden, die binst den Beloken Tijd ge
diend hadden om mis te lezen en de H. Sa
cramenten toe te dienen.
De 2C groep verbeelde Pastor de Heuvele
op pelgrimstocht naar Belle, met den Heer
van Reninghelst en de vier Schepenen. Om
zijne verdiensten wierd die pastor later, in
1638, in de vermaarde Abdij van Loo tot Abt
benoemd. 1 l 1 j j j "j
En eindelijk, hetgeen de stake uittrok en
waannêe iedereen, na de plechtigheid nog
bezig bleef, 't was de kostelijkste wagen der
riestevs martelaarsBinst den geuzentijd
wierd Pastor Hughesoone met beide zijn on
derpastors ter dood gebracht, omdat zij het
geloof niet wilden afzweeren noch van de
Heilige Mis afzien.
Zij wierden vorengesteld bij hunne beulen
en boven hun hoofd hielden met gouden wie
ken verbeelde engelen de martelaars kroon
gereed, terwijl een twintigtal wel geoefend en
in oude kleederdracht uitgedoste zangers met
tweestemming koor de verheerlijking der mar
telaars bezongen.
«Hoe prachtig! hoe schoon 1» men hoorde
niets anders.
PRIESTERLIJKE BENOEMINGEN
2-H. de Bisschop van Brugge heeft benoemd:
Onderpastor te Zonnebeke, E.H. De Clercq,
onderpastor te Belleghem.
Onderpastor te Belleghem, E.H. Callewaert,
leeraar in St- Amands College te Kortrijk.
DOODSTRAF
Do doodstraf bestaat nog in België, doch zij
wordt niet meer toegepast, zooals men weet.
De laatste hafsreehtingen, meenen wij, die
in België plaats vonden, waren die van Coecke
en Goethals en men weet dat de veroordeeling
van die twee Vlamingen en hunne halsrechting
te Bergen door velen als een rechterlijke dwa
ling is aanzien geworden.
Ook stelde Ml Bara kort daarna in dp Ka
mer voor de doodstraf af te schaffen en uit
ons lijfstraffelijk wetboek te vagen. Het wor
stel ging er door, in de Kamer, do«h werd
in den Senaat verworpen met eene stem meer
derheid.
Sinds, evenwel heeft de Koning die een be
slist tegenstrever der doodstraf is, aan alle
ter dood veroordeelden genade geschonken.
Dit alles is een veertigtal jaren geleden. Wat
is er sinds dien van de guiljotien geworden?
Het tuig ligt in de kelders van 't stadhuis ta
Brussel, zoodat het er niet heel nieuw meer
uitzien moet. En 't mes, indien het niet ver
loren is geraakt, moet ook eenige lagen roest
hebben verzameld.
Het boerken van Asch, Nieuwland, tot beul
gepromoveerd en 1600 fr. 's jaars trekkend,
