■1
MENGELMAREN
SprtiM Si!
Op Zaterdag $0n Februari 1909,
centimen 't blad.
44e jaar. Talmerk 8144
Te Irekken bij den Uitgever, 7* 36, Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ope post, tegen 8 frank 's jaars
VOO li DEN p.%1 8
[)e ouderlijke zegen
lets over trouwen
HOM) |)E WEHEIJ)
Bclgisch-Congo
Dood van Z. E.
Dr De Gryse
STADSNIEUWS
Zondagrus
Avondfeest
In 't Volk huis
Maskeren
Rijwielplein
Fransche Sermoenen
Herstellingen
De Vaart
Muziekschool
mssssm
rwm** ie* - nr-s-u
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
ls Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRAfE, Tk 36, te YPER.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
De inschrijving van dit jaar is volgens den
wensch van Z. H. bestemd, ten voordeele
der slachtoffers van Sicilië cn Calabrië.
Vorige lijst 1 529.50
E n bijzondere 5.00
M. Louis Desmid', Yper Heilige
Vader zegen mijn huisgezin 20.00
Onder al de schoone en godsdienstig
gebruike- die teg- nwoordisr, ongelukkig
lijk. meer eo meer buit«>n gebruik geraken
bij ons volk, is er een dat kost wat kost
weer opnieuw in alle huisgezinnen behoorde
ingevoerd te wordeD. Ik wil spreken van de
ouderlijke zegening met het kruisteeken,
voornamalijk 's avonds bij het slapen gaan
der kinderen.
Schoon en zieltreffend voorwaar 1 Het
verdwijnen van al de patriarchale overle
veringen is ontegensprekelijk grootelijks te
wijten aan het meer en meer verbasteren
van onzen volkstam door den Frannchen
invloed, die doodend we>'kt op onze reine
godsdienstige zeden en gebruiken, ltoor tal
van geleerde schrijvers is zulks bewezen.
Daarom ook vindt men ze nog meest in
achting bij de plattelaudsche bevolking
omdat deze minst van dien verderfelijken
invloed geleden heeft. Om op ons onder
werp terug te komen, de oucRiJijke zeg.u
is zo" oud als de wereld zelf. Doorblader
het Oude Testament, overal zult «ij zien
dat God zijne bekrachtiging verleent aan
den zegen of vloek door de ouders over
hunDe kinderen uitgesproken. In later tijd
is dit niet veranderd. De geschiedenis i
daar om te bevestigen, dat de Heer den
zegf-n der ouders bekrachtigt.
In onze ijskoude en stoffelijke eeuw, spot
eD haalt men de schouders op voor dit
loff lijk gebruik en durft men dit kinder
achtig noemen. Nochtans een uitstekende
g' leerde en kanse'ier van Engeland ouder
Hendrik VIII, Thomas Morus, schaamde
zich niet, zelfs toen hij reeds getrouwd en
ook vader des uuisgezins was, alle avonden,
eer hij ter ruste ging, aan zijnen stokouden
vader op de knieën den zegen te vrageü.
God schonk hem clan ook zijnen zegen,
want hij heeft het geluk gehad, ouder al de
afvalligen van zijnen tijd, het geloof te
bewaren en als martelaar ervoor te sterven
Over eenigen tijd kwam ik per geval in
een huis. De kinderen waren juist gereed
om zich ter ruste te begeven, doch vooraleer
naar bed te gaan kwamen allen een kruiskeu
aan vader en moeder vragsn. Da kleinste
e!1n knaapje van ruim twee jaar oud, kon
maar nauwelijks met zijn zilveren stemme
ken vS een kruisken stamelen. Ik was
tot in de ziel g-roerd. Welk tredend en
aangrijpend schouwspel 1 Tafereel, weerdig
door eenen meester op loek gemaald te
worden.
In Tyroi bestaat r 't schoone gebruik bij
het hoofd te ontblooteu en op de knieën of
ten minste rechtstaande drij weesgegroeten
te bidden. Dit tr ffood tooneel heeft stof
gegeven aan tal van kunstenaars dit op doek
of in marmer te vereeuwigen. Ik - vraae het
u is de ouderdjke zegen niet zoo ingrijpend
en dicnterlijk zielverheffend om niet to
zeggen meer aan het Angelus? Het boezemt
den kinderen eerbied in voo1- hunne ouders,
aan win zij naast God het leven verschuid.g
zijn, vernoogt meikelijk hun gezag, <*n
daarboven zal God niet na atrn den 011de--
lijkeu zegen door zijnen zegen te bekrach
tigen.
yiainirgen, ctinstena oud ars, houdt rii
sclmon gebruik, erf lest uwer vadereo, i"
Gare, was het misschien bij u ia onbruik
geraakt, brengt het terug in voege, gij zult
er 11 wel bij bevinden en het zal u lici! e
Van tijd tot tijd gaan jonge dochtertjes
vragen of het geraadzaam ts een huwelijk
aan te paan of niet. en of ze getrouwd
gelukkiger zullen zij» dan ongetrouwd
Men kan met tien woorden meer vragen
dan men met duizend zou kunnen antwoor
den.
Er zijn echt«r eenige regelen die men bij
eene huwelijkskeuze wei eenigszins in het
oog mag houden
Vooreerst, 0 meisjes, weet het wel
Het huwelijk is eeii aardig spel.
Griukt het wel aan twi-e gepaarde
Dan is t een tnmel hier op aarde.'
Maar valt hei mis. dan is 't en hel.
Dus eer ge trouwt, bedenkt u wet.
Wie volstrekt niet mogen trouwen, dat
zijn de meisjes, die. vlakweg durven zeggen
fat zij geen patatten kunnen ja3 en, (.eenen
zakdoek kunnen zoomen, of geen lap op
een broek kunnen zetten, dat ze geen bed
kunnen maken, geene schotels kunnen was-
schen of geenen vloer kuunen schuren.
Zij die veel liever een hondje opkwoeken
om er mee rond te wandelen, dan een kindje
verzorgen zij die deuken 3 a 4 duizend
franken per jaar noodig te hebben als de
broodwinning maar een paar duizend op
brengt zij die er verdriet in maken een
hoed of een kleed twee jaar achtereen te
moeten dragenzij d e denken dat de
mannen engelen zijn of er ten minste aan
gelijken zij die denken dat da keuken- of
kiudeim id het huishouden kuunen doen
draaien
Wie behoort tot deze categorie
Die trouwe maar voorzeker niet.
Maar een dia vrij goed huiswerk kan
Die toe kan geven aan 'nen man
Die vreet dat niemand hier gewis
G heel vrij van gebreken is,
Die huis en t'huis en werk bemint
En geerne omgaat met een kind.
Die zal in vreugd en ook in pijn
In 't huwelijk recht gelukkig zijn...
Msar wel verstaan... als ook de man
Bij tijds een oogje sluiten kan.
Tot hiertoe was Horna de hoofdstad van
Belgisch-Congo. De minister der koloniën is
echier van zin Leopoldvilie in de plaats tot
hoofdstad te vei heffen, omdat die stad meer
in het midden van de kolonie ligt.
Een broeder eener katholieke Missie van
Bangui wilde visschen bij middel van dyna
miet en werd gedood door eene dynamiet-
kardoes, die in zijne banden ontplcfte
De overstroomingen in Neder Congo heb
ben overal vele schade aangericht. De ver
nielde posten en factorijen, de weggespoelde
dorpen en de geruïneerde bevolkingen zijn
niet te tellen. De sterfte in de geteisterd
streek neemt in onrustwekkende mate toe
Men vreest dat er besmettelijke ziektenzullen
uitbreken.
Te Leopoldvilie is er slecht nieuws uit
Fransch-Congo toegekomen. In zekere stre
ken zijn de negers daar in vollen opstand.
Een fransche agent van de N'Goko-Sangha
en twee agenten der streek van Bangui zijn
door d" muiters gedood en vervolgens op-
geëten.
ilIlllMil
lliil
Sip
■I
Pastor-Deken
Kortrijk, Vlaanderen, België heeft een
zijner uitstekendstezoneu verloren: denZeer
Eerw. Heer Dr De Gryse, pastor-deken.
Edw. De Gryse werd geboren te Roese-
lare in 1848.
Opliet einde van 1889, leeraar zijnde in
het groot Seminarie, te Brugge, volgde hij
den Z. E. H. De Ilouck als deken van
Kortrijk op.
De overledene was een man van buiten
gewone geleerdheid. Hij was een klare
uitstekende geest, die schitterende studiëu
deed in zijne geboortestreek, en ze in de
Gregoriaansche Hoogeschool van Rome be
kroonde.
Overal moest iedereen zijne buitengewone
gaven van doorzicht en wilskracht erken
nen. Het gezag dat zijnen naam omringde,
was zoo groot als verdiend. Hij wist het
gelukkig aan te wanden om de vernieuwde
on verjongde gedachten van christene volks
gezindheid terug in eere te brengen. Waot
het was vooral op maatschappelijk gebied
dai. hij zich deed kennen als een verlichte
geest, een baanbreker,die zich wist rekening
te geven van de noodwendigheden vau den
tijd.
Z. E. II. Da Gryse was geen van die
mannen die meenen dat democratie,
volksgezindheid eene nieuwe uitvinding
is, die nooit bestaan heeft hij was integen
deel van oordeel dat de Fransche Omwente-
ing. die beweerde hat geluk en den vooruit
gang in de wereld gebracht te hebben,
integendeel de gezonde gedachten van volks
gezindheid, maatschappelijke behulpzaam
heid eu vooruitzicht,verdoofd had en poogde
uit te roeien. Tegen de revolutionnaire
opvatting gesteund op den éénling indi
vidu stolde hij het christen oorbeeld.
Daarover schreef' Z. E. H. De Gryse een
boek, Vaderlandsch Recht en Revolutie, dat
ah zijn standaardwerk zal bekend blijven.
Maar de geleerde en gezaghebbende
priester liet het bij geene zuivere bespiege
lingen van theorelischen aard in Vlaam
sehe en Fransche tijdschriften zaaide hij
met kwistige baud,artikels om de gedachten
van vereeniging en groepeering in de wer
kelijkheid te doen doordringen Al waar
men pogiugen in dien zin - anwendde, mocht
men rekenen op Z. E. H. De Gryse's krach-
tigeD steun. De stichting van de Gilde der
Ambachten van Brugge ju'chte hij toe, en
de Gilde van Kortrijk had geen machtiger
beschermer dan deu L. E. H. Deken.
In één woord, Z. E. II. De Gryse was een
rgenen die het meest bijbrachten om den
werkkring der katholieken te verbreeden,
en ze,in maatschappelijke aangelegenheden,
den weg der wetgevende hervormingen te
doen inslaan. Daarin strekte Z. E. H. De
Gryse's invloed verre over de grenzen zijner
dekenij en van ons bisdom.
Alwat de eer van God, de glorie der Kerk,
de eerlijkheid van het Vaderland raakte,
vond in hem eenen verdediger, eenen
strijder. Daarom staat zijn naam op het
gedeukteeken van Groeninge.
Do Historische Kringover vijf jaren
gesticht, was gelukkig den geleerde aan zijn
hoofd te mogen plaatsen en nooit ver
zuimde bij de vergaderingen bij te wonen.
Nog den 21 Januari, ziek en lijdeed, zat
hij de vergadering voor, eene ernstige vraag
welsprekend verdedigende.
Het getal zijner werken is zeer groot.
Onlangs verscheen nog van h m bij den
drukker van 't Nieuwsblad een groot werk
Reis in het Oosten,twee boekdeelen, 1.50 fr
ieder.
Bovendien was hij een overtuigde Vla
ming.Al zijne bijdragen in den Historischen
Kring zijn in onze moedertaal opgesteld
de vergaderingen leidde hij in het
Vlaamsch.
De overledene was, daarbij, oen toon
beeld van toewijding aan zijnen Driester-
rdicht. Sedert geruimen tijd had eene pijn
lijke ziekte hem aangegre en niettegen
staan te dat bleef hij trouw al de bezigheden
van zijn heilig ambt vervullen. De manier
waarop hij, in weerwil van bitter lijden, de
Hü. Sacramenten ontving, was waarlijk
hartroerend.
Z M. Leopold II, had hem, om zijn
verdiensten, het ridderkruis zijner orde
gesch nken.
Dr De Gryse is ons te vroeg ontvallen
maar zijne stichtingen, zijne werken zullen
blijven en voortleven. Moge de Hear hem
beloonen voor zijnen iever, voor zijne lief
dadigheid, voor zijne schriften, voor zijne
edele gaven van geest en hert I
De plechtige begravin*' heeft plaats g»had
op Donderdag 18 Februari, om 11 ure.
R. I. P.
(Gazette van Kortrijk
Dienstdoende apotheek. Zondag 21
Februari M. A. DONCK, Rijselstraat, 13
Zaterdag 27° dezer maand, 's avonds ten
8 1/2 ure, Soiree tabagie s in de Iweins
zaal, voor etre en werkende leden. We
vernemen dat de feestwijzer uitnemende
aantrekkelijk zal zijn.
Zondag aanstaande 21 Februari, in het
Vol.shuis, om 7 ure 's avonds, vergadering
van het Christen Vlaamsch Verbond en den
Yperschen Onthoudersbond.
Voordracht door Mijnheer den advokaat
Faveau, van Brugge.
Uitvoering van muziek, zang en blijspelen
waaronder het welbekende blijspelJanus
Getemde Leeuwen Boomgaardstraat,
Yper
Zondag 21 Februari 1909, om 3 ure stipt,
24 les over moesteeltdoor M.Octaaf Declercq,
gediplomeerde tuinbouwkundige te Poperin-
gheEenige doorlevende moeskruiden
aspergie, artisjok, \eekool.
Vrije ingang.
Te Verviers, groote nijverheidsstad van
Walenland, door liberalen bestuurd, be
staat, gelijk te Gent, eene belastiug van
SOU fr. op iedere meid die in eene herberg-
zaal dient.
Nu is, insgelijks te Verviers, eene bewe
gi g ontstaan om het dragen van maskers te
verbieden. Reeds hebben 2500 familiën een
verzoekschrift onderteekend om dit verbod
te vragen, 't Zijn al geen kaloten verre
van daar, die dat vragen. Waarom vragen
zij zulk verbod Omdat zij, als huisvader',
zien dat er voor hunne kinders, in die
heidensche gewoonte, groot gevaar bestaat
Ze brengen, dikwijls, in die dagen, hunne
gezondheid en zells hunne eer en faam in
gevaar. Daarom vragen deze liberale huis
vaders dat het maskeren zou verboden
worden.
Moesten wij het zijn, ge zoudt wat hooren
en zien I
Overigens, van jaar tot jaar bemerkt men,
in alle steden, dat het getal maskers ver
mindert.
Naar we vernemen is de opening van het
Ypersche Rywielplein vastgesteld op Zon
dag 4 April aanstaande.
Verschiilige welgekende rijders hebben
reeds hunne deelneming beloold.
Binst het jaar zullen er verschillende
rijwiefkoersen plaats hebben.
Met de Vasten zal Eerw. Pater Hoffmann
eene reeks fransche sermoenen predikeu in
St-Niklaaiskerke,binst het lof van 5 1 ƒ2 ure,
alle Donderdage vanaf 25 Februari tot
April meêbegrepeu, uitgenomen op Donder
dag 25 Maart.
De herstelling van het dak en de veursten
van onze prachtig» Halle gaan goed vooruit.
Dat'ie Ypersche bevolking belang stelt in
deze werkeu getuigt dat er altijd volk staat
te kijken en de werken ts bespreken. Over
het algemeen keurt men de werken goed
De veursten zullen aan het gebouw een
heerlijk uitzicht geven en de sierlijke dak
vensters zullen de eentoonigheid van de
ivergroote daking wat breken.
Maar wat onze bevolking nog het beste
viudt, 't is dat zulke kostelijke werkeu
verricht worden zonder dat het stadsbestier
verplicht zij de hulpe onzer geldbeurze in te
mepen. Alleen met spaarzaam eu wijzelijk
te bestieren geraakt men ertoe genoeg over
te houden om de kosten der werken te ont
dragen.
Zekerlijk vindt men nog beknibbelaars,
die al grinzen en grollen de kalsijsteenen
tellen, en niets goeds en vinden van al wat
er verricht wordt, die enkel en alleen lof en
eere weten voor het vorig bestier, dat ons
geld te k «nts miek zonder het minste nuttig
werk en nog ai ijd eeuwig en ervig te kort
kwam, maar de veistandige lieden steken
daarbij de schouders op.
De leerlingen der muziekschool geven op
Zondag 21 Februari 1909, ten 11 1/2 ure,
een muziekfeest, in het lokaal der Muziek*
school, Hondstraat, 69.
is#
Hoe verre Btaan de zaken nu met de
aanbesteding der vaart Wanneer zal er
eindelijk eens een tastend bewijs gegeven
worden dat de voorgewende studie waar
lijk aan den gang is.
Indien er inderdaad dit jaar nog aan Ge
vaart zal gewroclat worden, zou de aanbe
steding moeteu in het voorjaar gedaan
worden, anders is 't nog eens voor toeko
mende jaar...
Dat onze hoofdmannen eens ferm aam
dringen by de hoogere overheid, de over
greote belangen var den Yperschen handel
doen ge den, en misschien zal er ons en
hun voldoep.ing jyorden geschonken.
Mr DEVOS
de nieuwe Burgemeester van Antwerpen
YPER
Maandag morgend bestatigde luitenant Colün
van het 3e linieregeraent, dat eene som van
600 fr.in bankbriefjes van 100 fr., gestolen
was uit een meubel in zijne kamer. Sedert den
diefstal is de ordonnans van den luitenant niet
meer te zien geweest. Men denkt dat hij naar
Frankrijk getrokken is.
DICKEBUSCH
Zondag 14° Februari was er alhier algemeens
vergadering van den Geitenbond.
Na eene voorloopige bijeenkomst van het
stuur wegens de loting der prijzen, werd de
zitting geopend door den Voorzitter, kwart na
den zessen.
De schrijver J. Deraedt leest de namen der
leden van tiet bestuur, die moeten herkozen
worden en hun mandaat wordt vernieuwd voor
4 jaar. tiet zijn de heeren: E. IDughebaert,
voorzitter; Bars II, ondervoorzitter; Beele,
H Bauwens, Alt Van Elslande P. en Henrius
Aug. Vervolgens bedankte de schrijver nog de
werkende leden, die zoo talrijk naar de verga
dering zijn gekomen, tiet Gemeentebestuur
rijgt insgelijks een woord van lof voor het
jaarlijksch hulpgeld, dat zoo bereidwillig aan
'de maatschappij wordt geschonken, Eenige
wijze raadgevingen worden herinnerd, gegeven
in de vergadering der herverzekeringden stal
net houden, licht en lucht is er volstrekt
noodig voor gezondheid en sterkte der geiten
aan lijden mest wegdoen, daar het verteren der
mest de lucht bederftde grond moet ondoor
dringbaar zijn het kot moet gewasschen en
de lucht vernieuwd zijn, als de geiten buiten
zijn; o n minste eens 's jaars moet de stal
gewit worden alle dagen moet de geit versch
gestrooid worden, vooral in de dracht; tijdens
het muiten moet men ze kammen; de teen
nagels moeten kort gesneden worden, omtrent
tot aan het wit kornel bij het lammeren goed
warm houden en dekken.
De schatbewaarder toont de overgroote voor-
deelen aan van een gezonden en hezorgden
stal, die welzijn brengt onder de werkmenschen,
daar een gezonde geit soms dubbel melk geeft
en betere, dan bij deze die te wenschen laat.
Uit het verslag blijkt dat er in 1908 op onz»
gemeente 79 werkmenschen ingeschreven wa-
en met 82 geiten. 4 geilen werden verloren,
waarvoor 48 fr. werd betaald. Eenige bijzon
derheden worden nog aangehaald wegens den
prijskamp van verleden jaar. Tot slot wordt
vermeld dat de ontvangsten fr. 385,80 bedroe
gen en de uitgaven 150,25, dat is een overschot
van fr. 235,55, gelijk men zien kan een goed
appelken tegen den dorst.
Iu 1909 zal het getal leden nog aangroeien en
meteen het getal verzekerde geiten.
Nu worden 16 konijnen verlot. De winners
waren Opsomer Leon, Milleville Her.ri, Delfor-
ctie Framjois, Aernout Arth., Beele Henri, Baes
Henri, Truant Henri, Declereq Cyr., Beele Alois,
Braecke Isidoor.
Nog eene verrassing is te verloten, gifte van
een onbekenden weldoener. Gonst&nt Vanden
bussche was de gelukkigaard, maar hij had
werk om den pak open te krijgen, die Franeo
uit Geitegbem kwam. Eindelijk vond hij met
blijdschap en onder 't gelach der aanwezigen
eenen haring en een dubbelen frank.
De eerevoorzitter, Eerw. Heer Pastor richtte
vervolgt ns nog eenige woorden van aanmoe
diging tot de leden, en van dank tot de groote
werkers, die noch tijd, noch morite sparen om
den blocienden geitenbond nog te doen voor?
mitgaan, en de vergadering eindigde met bet
DIT IS
*T NIEUWSBLAD m YPEB
EN OMMELANDS
luk an hiVs ge
1