m
m m
SprtiraaJ 18
OMMELAN
elmaren
QwiFMra eics es
mm
C
I
Op Zaterdag fr24 April 1909
S centiemeo 'i blad
44
iaar*
Talmerk 3158
M
m? wsl
fe trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapweeen ofte post, regen 8 frank ?s
Vrsj Onderwijs
ROND m WEHMJ)
De Revolutie S i Turkije
Gemeenteraad
Een nieuwe Beiaard
jubelfeeste
3 ij verheidscfaool
De Sullan van Turkije
Wt «jsP.3tA m 'S WuM m sflP.
Belgische Congo
Duitschland
)oseve!cU
De iodentjajphsfeesüel'f
te Kousselare
irk liancy
Zondagrus
Uurwerk
Benoeming
Nieuwe Gids
Pollet
W iU§r 'iUITCi
Üechlbaok van Yper
De ilalle
STADSNIEUWS
Rijwielplein
i§k3
mȃ^m
ff
5°
C°
75
75
00
Echt en recht, 't oüd Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik we^en zal
■Esa
ff ff ff if 1f *f
Volgens berichten uit Alexandrette zijn
op het strand van Payette, de christenen
aangevallen door de musuimannen. Twee
christene dorpen zijn afgebrand. Da zending
der Lazaristen schijnt in gevaar te zijn.
Te Beyrouth en Erzeroum heerscht groo
te opwinding onder da musuimannen.
Ingevolge de onlusten te Adana heeft men
if if M éj. n if if if.
Dienstdoende apotheek, Zondag 25
April, C. LIBOTTE, Botermarkt, 29.
if if. if if., if. if. if if if if.
LANGEMARCK
Wielrijden. Bravo Ligneel van Lange-
marck 1 Zondag laatst in den afstandsrit
van 50 Kilometers voor beginnelingen is
Ligneel den achtsten toegekomen in de ren
baan van Moorslede. Als men inztet dat er
126 deelnemers waren aan den rit en dat
Ligneel, die slechts 18 jaar oud, nog maar
sedert een jaar wielrijder is, dan mag men
dezen uitslag waarlijk schitterend noemen
jammer nog dat hij onderwege twee, drie
ongelukken tegengekomen heeft, bijzonder
lijk toen hij reed; in 't zicht was van de ren
baan, anders ware hij in de drie eersten toe
gekomen.
School. M. Jeroom Noterdaeoae van
Loo heeft de plaats overgenomen van M*
VSUAt
m
r:..-
75
GO
-00
co
25
00
2 5
00
75
60
er-
li.
•So
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
ps Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRATE, Tk 36, te YPER.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in <ie
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Meermaals hebben de liberale dagbladen
beweerd dat België onder opzicht van on- -
derwijs op den iaatrten sport sraat, dat ons j
volk ongsleerd, ja, dom is, cn dat de katho-i
lieken geen ander doel hebben dan het in
zijne onweten .heidin zijne domheid te
laten voortkruipen.
Nu, M. Erera, Retor der vrijdenkersj
Universiteit van Brussel, dient hen eenej
Uit Malta wordt gemeld dat iet esc.: Ier .regelmatig bijwoning der zittingen van het voorttrok, voorbij het rijwielplein, langs de
1 i-\ j .7*0 1.M Jnnlann /in Qmtipctraflt nanr np wprk
bavel hi!ait gek receu om bi vuren de 2f uren Pruisisch neerenlims waarvan hij erfelijk
tot vertrekken gereed te zijc.
i lid is.
1; Dit zijn bijzonderheden
j niet in België gekend zijn.
weinig
klinkende logenstraffing tot
In zijn werk DROIT PUBLIC BELGE
bladz. 94 en 98 zegt hij
In België is het verplichtend onderwijs
n niet uilgeroepen. Het is misschien het I
n esnigste land waar de vrijheid van onder-
n wijs op de breedste wij\e is gewaarborgd j
n Zijn deze twee feiten aan elkander onder-'
geschikt'? Men is geneigd een verband te
n zoeken tusschen beide, als van oorzaak
i) tot gevolg en wellicht heeft men daar
geen ongelijk in.
En verder als antwoord op de bewering
der liberale schrijvers da! het vrij onderwijs
van geener weerde is, schrijft M. Erera, als
volgt
Het vrij onderwijs is uitermate bloeiend
in België. De wedijver tusschen vrij en
officieel onderwijs is zeer ver gedreven, m
alle graden, en tot drift stijgt die wedijver
in t lager onderwijs. De gewone gevolgen
«der concurrentie zijn niet achterwege
gebleven het onderwijs is buitengewoon
11 goedkoop of zelfs kosteloos en t wor it
dagelijks verbeterd. Men heelt met reden
a kunnen beweren, dat het getal dergenen,
die noch lezen, noch schrijven kunnen,
gedurig afneemt en dat in ds scholen een
groote vooruitgang heerscht.
Vooral de huishoudscholen en de pro-
fessioneele scholen -.taan hoog aangeschre-
ven en beantwoorden volkomen aan de
utilitarische gevoelens der Belgen, ook
wacht het gouvernement zich wei deze
tegen te werken.
Het kenschetsend merk van het Belgisch
regiem is de bijna gansch gelijkstaande
bevoordeeliging van gouvernementszijde
tusschen vrij en officieel onderwijs. De
gelijke behandeling is in onze bestuur
zeden doorgedrongen en ook in onze
wetten, zelfs in onze grondwet.
Alle commentar schijnt ons overbodig
Maloulaan en Statiestraat, naar de werk
huizen van M. Swekels. Bij 't voorbijtrekken
konden de menschen niet nalaten van lachen
met dit zonderling gespan
Openbare zitting van den Gemeenteraad
op Zaterdag 24 April, om 5 ure 's avonds.
Dagorde
1. Stadsgelden Voorloopige leening, over
eenkomst.
2. Weldadigheidsbureel Verhuring van
goederen.
3. Stadseigendommen Verkoop van grond.
4. Vernieuwing van 't beiaardspel.
5. Herstelling van 't Stadhuis, Geheim
berek.
Op hei dagorde van den gemeenteraad van
heden Zaterdag staat de bespreking van een
voorstel tot vernieuwing van onzen Beiaard,
die op een veertigduizend franken wordt
beraamd.
Vernieuwing
Ware 't niet beter geweestvollediging?...
De jubelfeeste van onzen achtbaren Bur
gemeester zal gevierd worden den Zondag
i3 Juni, dag
Sakrament.
der groote Processie van 't H.
De REIS NAAR CONGO
Mgr Huys, de cieuwo hulpbisschop van
Opper-Congo, en de minister der-.koloniën
zijn cfo.nderd.ig, met do [mr.-onen dio 1 en
vergezellen, to Antwerpen scheep gegaan
naar Congo, aan boom. van dé stoomboot
Bruxeilcsville
De ministers Fckollaert, Liebaert,Hubert.
Helleputte, DtJbeko, Davignon en general
Heilsbaut, verscheidene leden van Kamer
en Senaat, generaals van het leger, gemeen
teoverheden van Antwerpen en Brussel,
ambtenaars der ministeries en personen uit
de koloniale wereld woonden het vertrek
bij. De ministers en eenige andere personna-
gies hebben de reizigers mtgeleide gedaan
tot VILsingen.
De s Bruxellesville zal den 12 mei te
Boma aankomen. De minister der kofon'ën
zal van 13 tot,19 mei het Mayumbe-gebied
bezoeken en den 21 in da zendingen te
Kisan'u aankomen. Hij wordt den 14 juli te
Lisala verwachtprins Albert zal daar
op dat tijdstip ook toegekomen zijn.De prins
zal waar schijnlijk op 27 juli Congo verlaten.
De minister der koloniën zal eerst op 7
aptember uit Boma vertrekken om den 21
dier maand teAntwe pen weer te keeren
Duilschen Rijksdag
De hertog va:; Arenberg, die 37 jaar oud
is, cn zoowel in België als in Duitschland
doorging als Belgische burger, stelt zich
kandidaat voor den Duitschen Rijksdag in
Opening der Zomerlessen, Zondag 2 Mei
1909, om 8 ure 's morgens. Het bestuur
brengt ter kennis vn de belanghebbenden
dat de afdeeling der nijvc-rheidschildering
(bout en marmer) zal gevolledigd worden
door eenen nieuwen leergang van Sieraad
schildering 'waarvan het wezentlijk praktisch
programma opgemaakt is met het oog op
eene volkomene beroepsvorming.
N. B. De bijwoning der lessen is
kosteloos.
vrijdag ook te Me'sina de moorderijen op del bet disirikt Beckum-Warendorf-Ludinghau
christeuen begonnen en de stad in brandge-|sen.
stoken. Da telegrammeu van de consuls
deelen de vreesHijkste bijzonderheden mee
De spoorweg van Mersina naar Adana is ge
deeltelijk vernield.
Het Engels-'h ministerie van buit mland-
Dic kandidatuur wordt over den Fijn
door de conservatieve, socialistische en libe
rale bladen zeer beknibbeld, die hunne
bevreemding uilen dat EEN BELG, die te
Brussel een prachtig paleis en te Iierveié
s.che zaken heeft van den onder consul van leen prachtig kasteel met Warande,
bene-
geweien VoorgiltSt der Vereenigdê Staten
van Amerika.
Het programma der Roienbach's feesten
is thans vastgesteld en luidt als volgt
Zaterdag 21 Oogst, 7 ure 's avonds,
Liederenavond, in stadsfëestzaal, Wapen-
plein te Roussdare.
j| Zondag 22 Oogst, 10 ure voormiddag,
Mis is St Michielskerk 11 ure in de Feest
zaal der Gilde van Ambachten Ia den
Hert Letterkundige zitdag. Aanspraken
van: 1. Pastor Hugo Verriest 2 Prof.
Van Cauwe'aert, Freiburg, over Hoden-
>ach en de Studentenbeweging; 3. Prof.
Vermey'tn. Brussc-, over Rodenl-ach cn den
bloei der Viaamsche letterkunde 4. Prof.
Van Puyvelde, Geut, over Het wezen vanj
Rodenbacb.
's Namiddags, 2 ure, onthulling en over
gave van bet Standbeeld door het Comiteit
aan de Stad, Cantate van De Boeck De
Blauwvoetten 3 ure, geschiedkundige
stoet Vlaanderen door do eeuwen heen
ten 5 ure, feestmaal, 's Avonds verlichting
cn vuurwerk.
Maandag 23 Augusti, 's morgens, Studen
tenlanddag ten 2 urn namiddag, inhuldi
ging van eeti gedenkteeken in het huis waar
Alb. Rodenbach geboren is. 's Avonds,
uitvoering van Philippine van Vlaanderen.
De Landbouwer is verwonderd dat de
Rousselaarsche gazetten daarover niet wer
den toegelicht e,-. dat ze 't nieuws moesten
vernemen uit vreemde gazetten. Elders zou
men dat heel natuurlijk vinden...
j Men meldt de aankomst der cirk Rancy,
van 18 tot 20 Juni. op 't E'splanadeplein.
Deze week heeft man een uurwerk ge
plaatst boven de ingangdeur de spoorhalle.
De vaandelstok staat juist in den weg m
van verre het uur te kunnen zien en 't is te
hopen dat deze hinderpaal zal weggenomen
worden, ten minste de dvgen dat hel vaandel
niet zai wapperen.
Voor het beheer der buurtspoorwegen is
onze achtbare Burgemeester de kandidaat
van het gouvernement, ter vervanging v.n
zaliger M. Leo De Bruyn.
De liberalen stellen a's kandidaaat een
liberale provincieraadsheer van Laeken.
De kiezing heeft plaats den 27" dezer.
Die geerne juist zou weten welke schur
kenstreken, dieverijen en moorden de öe-
uchte dievenbende uitgesteken heeft vrage
het prachtig werk door Van Keyveldt voor
2.5ofr. Met fr. 2.5ote zenden in postzegels
wordt den boek franco t' huis gezonden.
Schrijven naar het bureel van 't Nieuws
blad.Boterstraat. 36, te Yper, of den beek
ragen aan de verkoopers.
Vanbecelaere Jules, geboortig van Wer-
vik, thans wonende te Yper bij de Sterre
die over eenige jaren deel mick van de bende
Pollet, wierd op eersten April laatst nog
maals veroordeeld tot 3 jaar en 7 maanden
voor diefstal van konijnen. De omstandig
heden van dien diefstal zijn alsdan kortbon-
dig verhaald geweest maar hetgeen wij
alsdan niet gezegd hebben, is dat Vanbece-
aere, toen hij door «ie gendarmen wierd
weggeleid, zijne armen in de lucht sloeg en
aan zijne rechters zei wacht maar tot dat
jk er uit kome
Vanbecelaere kreeg daarvoor een nieuw
proces-verbaal en kwam Donderdag weder
om voor de pinne, onder de betic!iting van
beleediging aan zijne rechters.
Meester Glorie, advokaat te Yper, was
met ds verdediging belast. Hij trachtte dien
neger zooveel mogelijk wit te wasschen en
pleitte de verzachtende omstandigheden.
Vanbecelaere stond dan recht en zegde
dat hij niet het minste gedacht had van
zijne rechters te beleedigen, dat hij enke
lij ks had willen zeggen wacht maar tot
dat ik er uit kome, men zal mij in het
vervolg niet meer hebben.
Maar, ooren v.tn konijnen en ooren van
rechters zijn gevoelig en Vanbecelaere kreeg
daarvoor 2 maanden kot en 200 fr. boete of
2 maanden gevang.
Een nieuwe Gids voor de vreemdelingen
die begeeren onze kunstschatten te komen
bewonderen en ook voor de Yperlingen die
deze geerne aan de vreemdelingen zouden
laten kennen, is te verkrijgen bij alle boek
handelaars, aan i,25 fr. Er bestaat een
fransche en een engelscl'e uitgaaf.
Een sierlijk boekje van 80 biadz. Op
praentpapier, met talrijke prenten.
Mersina eene vraag om hulp ontvangen
Men denkt dat een oorlogschip van rialta
naar Mers na zal vertrekken.
Te Erzeroum ea Trebizonde hebben woe
lige b toOüiu en plaat3 gehad zeifs teren
den sultan. Volgens de berichten uit Adana
duren de moor d- rijen daar voort. De Ar me
mers hebbeu zich goed verdedi d maar nu
denkt men dat hu me wijk in brand staat.
Men heeft gesne tijdingen van de nuss'es
300 musuimannen zijn gewapend met ge-
weeren opgerukt naar Tarse en aangezien Het hertogelijk huis Arenberg, meent het
sedert dien elke gemeenschap met die plaats clad, staat sedert eeuwen aan den Nederrijs,
is afgesneden, vreest m8n liet ergste. De oa
vens de grooiste grondeigenaar in België is,
eenen rijksdagzetel wil verwerven.
Men weet dat de hertog van Arenberg een
der rijkste hertogen der were d is en in
België aan het hootd staat van een aantal
katholieke werken waaronder de Basiliek
van Koekelberg.
De Germania, het orgaan van het katho
liek centrum antwoordt nu op die beknibbe
lingen om te doen uitschijnen, dat de neriog
van Arenberg wel degelijk een Duitschér is.
der-consul van Engeland is gekwetst.
Een bericht uit Pera meldt dat de toe
stand nog verergerd is te Adana en omtrek.
Tarse zou bijna gansch vernield zijn. Eene
Fransche laoriek is gatisch vernield. De
gendarmen moesten eenen Frauschen ing - j vrijwillig
nieur, M. Godard naar Adana brengen. De
boereu komen van de bergen om de Arme
niërs te vermooiaeu.
Er worden oorlogschepen ge\onden
Tengevolge dier erge tijdingen uit Klein
Azie zendt Frankrijk. 2 kruisers, Duitsch
land de Loreiey Palie de Ferrucio
en Engeland de Diana naar Mersina of
Beyrouth.
later ook in Hannover (Meppen) en in West
falen, te Vest Recklinghausen en onlangs in
het distrikt Ludinghausen en is er ook rijk
begOëd. Zijne opvoeding was deze van een
kernduitscher man.
Na het einde zijner studiën is de hertog
in het Pruisisch leger getreden
alhoewel hij als vorst daartoe niet verplicht
was.
Dat de hertog zich als duitschér voelt er
Duitschland als zijn vaderland bekrachtigt,
bewijst Je aankoop van het kasteel Nord
kir'hen waar hij jaar in jaar uit besten ig
leeft.
Aan het politiek leven van Duitschland
had hij bewezen deel te nemen door zijne
Vele wandelaars hadden Zondag een uit
stapje gedaan langs den keizelweg naar
Brielen, ten einde de koers voor motorrij
wielen bij te wonen.
Rond 4 1/2 ure kwamen tivee mannen,
korts na elkander, aangereden. Zij deden
hunne 10 ronden in 't rijwielplein en keer
den terug naar Oostende. De la-atste vertrok
twee minuten achter den eersten, na op zijn
■emak een glas bier gedronken en zijne pijp
ontsteken te hebben '1 Geleek méér aan
een uitstapje, dan aan een koers 1 zegden
sommige menschen.
Leon Vanderstuyft was ingeschreven om
met zijnen voorrijder eene halve uurkoers te
doen. Na 24 minuten rijdens was hij genood
zaaki het op ie geven, tengevolge van zijnen
al van daags te voren, tijdens de proefkoer
sen. Niettemin heeft hij 85 kilometei s 700
meters per uur gereden, hetgeen nogal veel
is, volgens zijnen toestand.
Voor slot van dit sporifeest, kwam er rond
7 ure 's avonds een peerd dat een automobiel
De Yperlingen hebben
wondering gestaan voor
Vlaamschen Leeuw (zwart op een gulden
veld) die het dak der Halle versiert al den
kant van de Markt. Andere blazoenen zullen
die dakversiering volledigen. Vorm en af
metingen geven een neerlijk uitzicht aan het
geheel. In het algemeen wordt die versiering
heel wel gelukt gevonden, al is 't dat som
mige denken dat dergelijke uitgaven
zuiveruif prachtuitgaven zijn, wat te hoog
misschien voor de inkomsten onzer stad.
Anderen zeggen dat er nog zoovele nuttige
werken te verrichten zijn, die sedert lang
naar voltooiing wachten en blijven wachten.
Onbetwistbaar is 't dat onze praalgebou-
wen voor de Yperlingen eene bronne zijn van
inkomsten en willen we die bronne niet zien
uitdroegen, we moeten' wel trachten die
kunstsstukken uit het verleden van verval te
behoeden en in het herstel dier gebouwen
behoort men toch de meening te volgen van
vakmannen, die menige bewijzen reeds
hebben gegeven hunner kennissen op dat
gebied.
Kortom, verre de groote meerderheid
keurt de dakversiering goed, die no^ eens
medehelpt om de lijn der dakvensters te
breken.
Door dezelfde rechtbank is Romain Col-
paert, leurder te Poperinghe tot 7 maanden
gevang veroordeeld geweest voor aanslag
tegen de eerbaarheid.
Binst den loop dezer zaak heeft Gustaf
Bonte, 26 jaar, leurder te Yper, verklaart
dat hij op de kar van Colpaert zat tot aan
den ingang van den weg loopende van
Woesten naar Poperinghe, en maar afge
stapt was ver over het huis waar den aanslag
gepleegd werd. Deze getuigenis was ten
bate van Colpaert, maar ongelukkiglijk voor
hem waren er andere getuigen die bevestig
den dat Colpaert alléén op de kar zat. Bonte
deze weke in be-lwerd voor valsche getuigenis in deze zaak
den prachtigen I tot 7 maanden gevang veroordeeld.
Beiden zijn aanstonds aangehouden en
door de gendarmen naar 't gevang over
gebracht.
