s
s~«m a .fit a
^öE üi
Op Zaterdag 26 Juni 1909
5 centiemen 't blad
44® jaar. Talmerk 3162
it®
fei
mm
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 fro.nk 's jaars
Zondag 27 Juni,om 6 u.'s av.
Marokko
ROND DE WERELD
Holland
Een postzegel
van 500 dollars
De ontdekking
Italië
Oostenrijk
liusland
VAN ALLES WAT
öet Vlaamsch
in het onderwijs
van Amerika
Oei! mijn hoed!...
Albreshtslied
Stad Yper Gemeenteraad
iSSU it
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
MOULAY-HAFID
SULTAN VAN MAROKKO
Vrankrijk Het schip werd fel beschadigd en de sto
ker gevaarlijk gewond.
Verslag der zitting
van Xkterdag 19 Juni 1909
Gift Béernaert
Godshuiien
Burgerwacht
Tuindag
DIT IS
YPEB
EN OMMELANDS
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 Ir. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, Place DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
G R O O T E MARKT
CONCERT
door de Pliilharmonie van Komen (Fr.).
Voorz. M. Ducarin, off. van 't Eerelegioen-
Best. M.ü.Guiliemenfc, off. van 't op. onderw.
PROGRAMMA
le Deel
1. Victoira Allegro C. Lecail.
2 Marehe da Roi de Bohème
Laurent de Rille.
3. Au pays d'Artois
a/ les collines
h/ les vailées
c/ Us houillères G. Guillement.
4. Divin sourire. Valse Rossi.
5. Fantaisie sur l'Africaine Meyerbeer.
2e deel
1. Les Hongroises P. Vidal.
2 Scènes pittoresques Massenet.
8. Fantaisie sur l'op'éra L'Amour
africain Paladhille.
4. Rapsodie hongroise Liszt.
5. Polka des Ingénieurs G. Guillement.
En zoo besluit dei verslaggever dat alles
te hervormen is wat de zeemacht betreft.
;i Spijtig dat?hij er niet bijvoegt dat heel
Vrankrijk behoort hervormd te worden.
ij De soldaten van den Sultan van Marokko
hebben een gevoelig verlies ondergaan, Zij
werden o i het onverwachts door opstande-
j liegen omsingeld en moesten zich aan den
I overwinnaar overgeven.
'j De Sultan zit daarmee leelijk in nesten.
De uitslag der kieziug is nog veel schoo
ner dan uisn eerst voorzien had de recht-
schc partijeB behalen eene meerderheid van
twintig stemmer;. Zulke meerderheid was
tot nu toe rtog nooit bereikt.
En niet alleen werden over liet algemeen
de rechtsche mannen gekozen met een flinke
meerderheid, maar op vele plaatsen waie er
maar weinig noodig geweest om nog nieuwe
mannen van rechts bij te doen kiezen.
De hollaadsche bladen roepen Victorie
en 't is inderdaad een prachtige zegepraal
voor de mannen van orde, die bij onze
noorderburen het bewind in handen hebben.
Zooals wij het verleden week reeds gezegd
hebben, 't is een goed voorbeeld voor de
Vlamingen hier in Belgenland en zij zullen
er aan houden toekomende jaar te bewijzen
dat zij bij hunne stam- ea taalgenoten niet
moeten achterblijven.
Dien schitterenden zegepraal hebben de
groepen der rechterzij te danken aan hunne
eendrachtige werking en ook aan hunne
eensgezindheid over de voornaamste grond
beginselen van het programma godsdienst,
huisgezin en eigendom. Zij hebben zich wel
gewacht vitterijen te zoeken over punten
van ondergeschikt belang, en zijn, hand in
hand, ten strijde getrokken tegen Je vijan
den van godsdienst en samenleving. De
linkerzij, integendeel, was ten zeerste ver
deeld oude en nieuwe liberalen bestreden
elkander. Evenals in België hebben in Ne
derland de liberalen en socialisten slechts
een punt gemeensden haat tegen den
godsdienst, en de overgroote meerderheid
van het kiezerskorps heeft hon nu met klank
veroordeeld.
Voegen wij er nog bij dat het tegenwoor
dig ministerie ïioemskerk bestaat uit 3
anti-revolutionnairen, 3 katholieken, 1 his-
torieke christene en twee ministers tot
geene partij behoorend, deze van oorlog en
van zeewezen.
m
Vlaamsche briefwisseling onderwezen worde
in de school welke gij bestuurt. Het zal ge
makkelijk zijn te dien einde eene verstand
houding tc doen ontstaan tusschen de regen
ten en regentessen van handelsonderwijs en
van Viaamsch.
Zeer wel
Indien men uit in de vrije onderwijsge
stichten, vooral van de meisjes, wilde een
Vlaamsch handelsonderwijs geven, dan zon
men zoovele dochters van handelaars en
zoovele winkeljuffers nipt blijven ontmoeten
die geene faktuur, rekening of kwittantie in
het Vlaamsch kunnen afleveren.
Terwijl in ons land een zegel van 2 fr.
reeds als zeer belangrijk geacht wordt, dat
men in Frankrijk en Duitschland, gladweg
zegels van 5 fr. gebruikt, zien wij in Enge
land veelal zegels gebruiken van p.sterling.
Sommige koloniën hebben er zelfs van 5 tot
io pond 230 fr. Zanzibar geeft een
zegel uit van 200 roepijen 35o frank
maar er is nog meerEngeland kondigt voor
de kolonie van Straits Settlements, Ma-
laka een zegel aan van 5oo dollars
1400 fr. berekend aan de weerde van den
Indischen dollar.
om meer slechten en afgekeurden.
In Duitschland heeft men daarover
eene' statistiek opgemaakt gaande van
1902 lot 1907.
ïn 1902 waren in de landelijke om
schrijvingen 61 per honderd «goeden»-,
,in 1907 was hef getal gedaald tof 58,7.
I n de fabrieksteden was het getal' «goe
den gedaald van 54,7 in 1902 Lot 49,9
in 1907. De afneming der weerbaarheid
is dus merkelijk. Waaraan is dat voorval
toe (e schrijven?
Men merkt op dat de wee ['baarheid
in de fabrieksteden merkelijk kleiner is
dan in den buiten; het fabriekleven moet
dus eenen grooten invloed uitoefenen.
Maar ook in den buiten neemt de
weerbaarheid af
Men neme in acht dat het leven overal,
koortsachtiger wordt; men is meer ge-
zoowel in den Iniiten als in de stad
jaagd, meer bekommerd.
,Dan komt nog het alkoolmisbruik en
andere overdaad
Kortom een zeer gewichtig vraagstuk.
t
Woensdag avond ten 10 1/2 ure heeft men
te Messina eene nieuwe aardbeving gevoeld,
die neg al hevig was en zes seconden duurde.
Donderdag morgend ten 2 ure 30 heeft
men te Reggio van Calabrië ook de aardbe
ving waargenomen. De b -volking ontvlucht
te de huizen. Eenige muren zijn ingestort.
Is bet schouwspel bij onze noorderburen
aanmoedigend en een goed voorbeeld voor
de viamingen, de walen mogen in het ge
heel tot voorbeeld het zuiden niet aanzien
als iets dat kan of mag nagevolgd worden.
Zonder te willen spreken over den oorlog
tegen al wat goed en christelijk is, zonder
aan te dringen op het verval van gezag, de
ond rmijning van alles wat den vooruitgang
betreft, willen we alleen een woord zeggen
nopens den toestand der fransche zeemacht,
waarover M. H. Michel verslag heeft inge
diend.
Ordeloosheid gelijk er daar heerscht gaat
aiie palen te buiten. Kanonnen werden
besteld zonder dat de modellen werden
beproefd.
Oorlogschepen werden besteld vooraleer
ue plans volkomen waren opgemaakt, en
dan de plans totaal veranderd gedurende
ne„ bouwen van da schepen, zoodat ze
twee-drie maal den prijs betaald werden.
Voor de stalen platen hadden de huizen
een syndikaat gemaakt en elk voor eea
afzonderlijk schip ingeschreven.
Zes nieuwe oorlogschepen moeter. ge
bouwd worden, maar er is nergens een
plaatse beschikt voor die schepen
Gravin Stephanie Lonyay, prinses van
België, is woensdag in een hotel te .Weenen
afgestapt, waar zij twee dagen verblijven
zal. De keizer beeft haar woensdag een
lang bezoek gebracht.
De bijeenkomste tusschen Je keizers van
Duitschland en Rusland heeft aanleiding
gegeven tot een spijtig voorval.
De Russische oorlogschepen moesten de
plaatse der bijeenkomste bewaken, want al
had de sarnenkomste plaats te midden de zee.
toch en is het Russisch volk niet te betrou
wen.
Gelijk over eenige jaren de russen op zee in
alle schepen Japoneezen zagen, bij zooverre
dat ze schoten op Engelsche visschersbooten,
nu ziet ze iedereen aan, voor een nihilist en
zoo heeft een russische torpedoboot gescho
ten op een engelsch koopmanschip de Wood-
i' burn.
De engelsche zullen niet nalaten een ferme
vergoeding te eischen voor dien aanslag te
meer daar het bewezen is dat de Woodburn
in vrij water vaarde en niet kon aanzien
worden als «revolutiemaker», op buit naar f
het leven des keizers.
De heer baron Descamps, minister van
Wetenschappen en Kunsten, heeft den vol
genden omzendbrief gezonden aan de be
stuurders en bestuursters der Middelbare
scholen van het Vlaamsche land
Het programma der middelbare scholen
en der bijzondere handelsafdeelingen voor
ziet niet dat het onderwijs van handelsbrief-
wisseling, in bet Vlaamsche gedeelte van het
land in het Vlaamsch gegeven worde.
Het is nochtans hoogst wenschelijk dat dit
onderwijs in het Vlaamsch gegeven worde,
zooals ook in de andere Germaansche talen.
Ik zet u dus aan er op te waken dat de
Het Duitsch blad Hamburger Nachrich-
ten meldt dat -ver. in het graafschap of
disirikt Douglas, in den staat Minnesota der
Vereenigde Staten van Noord-Amerika,
eenen steen zou ontdekt hebben, op weiken
in russisch schrift gebeiteld is dat in i3Ó2,
zeevaarders tot daar doorgedrongen waren.
Deze zouden dus Amerika ontdekt hebben
i36 jaar vóór Kristoffel Kolombus.
't Is nu te weten of de ontdekking echt is
en of de steen niet gefabrikeerd is gelijk
zooveele andere oudheden.
In alle geval, zijn er Noren geweest die in
i36z den voet op Amerikaanschen grond
gezet hebben, dat heeft noch Amerika noch
Europa gebaat.
Zonder Kristoffel Kolombus ware het
nieuwe werelddeel nog langer onbekend
gebleven.
Te Antwerpen, binst een oefening van de
burgerwacht sprak Majoor Albrecht tot
zijn mannen m het fransch, iets dat
strijdt tegen de weten.
Een jongeling, die erbij stond ie kijken,
riep al met eens Spreek vlaamsch
De majoor schoot in hevige gramschap
peist eens, durven vragen dat men vlaamsch
spreke en dan neg te Antwerpen Ook 't en
duurde «reen oogepink of met een enkelen
sabelslag vloog de hoed van den jongen in
tweêeu gesplet ten gronde...
De kamers hebben daar natuurlijk over
gehandeld, maar er is nog gaen beslissing
genomen, daar er van boogerhand een on
derzoek bevolen is over geheel die zake.
Doe Quichotf vocht tegen molens
Albrecht is een andere held,
Want hij heeft met zijnen sabel
eenen strooien hoed geveld.
Als hij is te peerd gezeten
met zijn heldensabel bloot,
ea men vraagt hemVlaamsch te spreken,
Schreeuwt hijZwijgt of 'k kap u dood
Laat den vijand maar eens komen,
Rus of Djek, ja zelfs de Pruis,
met nen slag van zijnen sabel
liggen ze allemaal in gruis
Sloopt maar forten en kasteelen,
Schaft maar af het krijgsbudget,
Albrecht zal 't alleen schaveelen....
Als hij niet wordt afgezet
KLOEK EN GEZOND zijn ziedaar
een schaf. Gezond zijn kan voldoende
zijn voor den persoon zelf, maar is niet
genoeg voor "de samenleving: men. moet
kloek en gezond zijn voor 't welzijn der
maatschappij.
In alle landen stelt men vast dat de
kloekte afneemt.
Overal neemt men waar dal het gelal
weerbare jongelingen, goed voor den
soldatendienst daalt. Er komen langs
5E> HUIZEN TN TURF Wij spraken
in een vorig nummer van een italiaan-
schen kanunnik, die voorstelde in Si
cilië huizen te bouwen met sleenen van
samenge.persl.en suiker. Ir, Diiiiseliland
is er nu een uitvinder die huizen in turf
begint te bouwen. De turf wordt in lange
platen samengeperst en gedroogd, en
dan op de vereischte grootte gezaagd;
liet bouwen geschiedt met een bijzonder
soort van moortel, dal ook dient om de
muren te beplakken. De nieuwe hui
zen zijn tegen alle weersveranderingen
bestand, en zouden vijf maal goedlroopet-
zijn dan de gebouwen in gewonen steen.
VUURWAPENS ZONDER KNAL".
Naar het schijnt heeft men nu vuur
wapens uitgevonden die geenen knal ge
ven als men afschiet.
Als i waar is dan zullen de slagvelden
in de toekomst een zonderling schouw
spel aanbieden, de mannen zullen vallen
zonder te weten van waar de kogel komt.
Schrikkelijk;
EEN STANDBEELD AAN ORSI-
Nt. Orsini was een Italiaansche revo-
lut'ionnair, nu zou men zeggen arnachist.
Op 14 Januari 1858, wierp hij eene
bom naar het rijtuig van keizer Napo
leon III die zich naar het opera van
(Parijs begaf.
De keizer en de keizerin bleven onge
deerd, maar .150 personen werden ge
kwetst waarvan 8 aan hunne wonden
bezweken.
Orsini werd aangehouden en veroor
deeld.
Nn heeft de Vrijmetselarij hem een
standbeeld opgericht te Meldola, bij Ra-
Vienna, in Italië, waar hij geboren werd.
Orsini was een werktuig in 'de handen
der Vrijmetselarij, in haren oorlog te
gen de katholieke kerk en den Gods
dienst.
Daarom krijgt hij een standbeeld, hoe
wel hij een moordenaar is.
Wanneer een standbeeld voor de Pol
lets en hunne ïnakkers?
Bij het schavot riep Pollet ook: «Weg
met de kaloten't is dus een held in
de oogen der geuzen, en hij verdient zoo
wel zijn standbeeld aïs andere italiaan
sche roovers...
VERSCHE EIEREN EN MIKROBEN.
Op het zevende internationaal congres van
toegepaste scheikunde, te Londen gehouden,
heeft eene Amerikaansehe geleerde, miss Pen
nington, houden staan dat liet gebruik van ver-
sche eiers schadelijk is voor de gezondheid.
Zij beweert in 63 eiers, die zij onderzocht,
35 verschillende soorten van ziektemikroben
gevonden "te hebben.
De scheikundigen en de geneesheeren zullen
de menseben nog zol maken met hunne mikro
ben. Op vroegere congressen hebben zij houden
staan dat de melk en het spek vol mikroben
zitten, daf de tli.ee nadeelig is voor bel zenuw
stelsel, dal de koffie als een vergift werkt, dat
het water een broeinest van ziektekiemen is,
dat de lucht zelf vervuld is met allerhande
gevaarlijke mikroben. Hel eenige wat, volgens
de scheikundigen, nog smetvrij zou zijn, is
de botermelk. Maar tegen het achtste interna
tionaal congres zal de eene of andere miss daar
zeker ook al mikroben 111 vinden.
De mensehen moeten zich daar niet om
stooren; zoo min als de geneesheeren en de
scheikundigen zelf, die, voor zooveel wij weten,
nog niet vasten uit vrees voor de mikroben.
1 m VROUWELIJKE KIEZERS IN ENGE
LAND In eene redevoering, gehouden te
Belfast, heeft de heer keir Hardië, leider der
gelsehe Werkliedenpartij, verklaard dal de tijd
nakend is waarop de vrouwen in Engeland tot
de stembus zullen toegelaten worden, zooals
dit reeds het geval is in Nieuw-Zeeland en
Australië.
De Ypersche Gemeenteraad kwam Zater
dag bijeen ten stadhuize, om 5 ure 20 min.
Al de raadsheeren waren aanwezig, buiten
M. Struye. M. Colaert, burgemeester, zat
voor en den heer Biebuyck oefende het ambt
uit van schrijver.
Zonder opmerkingen wordt het verslag
der voorgaande zitting goedgekeurd.
De heer Burgemeester stelt voor M. Beer-
naert per brieve te bedanken voor de schilde
rij van Jufvrouw Euphrosine Beernaert aan
het muzeum van stad gegeven, tijdens eene
leeste. De muzeumbewaarder zal hetzelfde
doen namens de commissie.
De heer Gouverneur laat weten dat de be
stendige afveerdiging de beslissing verbroken
heeft waarbij de Godsbuizen het jachtrecht
afstonden aan de pachters van het land.
De deputatie denkt dat het verlies, dat de
Godshuizen ondergaan, niet zou vergoed
worden door een verhooging van pacht.
M. Begerem.— I)e belangen van den land
bouw zijn in goede handen, zooals onlangs
een minister zei.
M. de Voorzitter. De raad moet hier
niet tusschenkomen. Zooals ik zegde tijdens
de bespreking, wij hadden enkel gunstig of
ongunstig ons gedacht te zeggen.
De begrooting, bedragende 1.700 fr.,
wordt eenparig goedgekeurd, min de ont
houding van M. Begerem.
M. Boone vraagt hoe het is met den
stand.
M. de Voorzitter. We hebben deze
weke een verslag ontvangen erover, 't Zou
123,000 fr. kosten, daarin begrepen 40,000
fr. voor den grond.
De bevoegde commissie zal kortelings bij
eenkomen om dit verslag te onderzoeken.
De heer Voorzitter leest het programma,
dat als gewoonte begint met vinkenzetting.
M. Begerem. 't Is wreed
M. de Voorzitter. Ik houd er niet aan
altijd alleen de verantwoordelijkheid te ne
men. Daarom begeer ik dat er voor dizfeeste
gestemd worde.
De maatschappij tot dierenbescherming
heeft verleden jaar geklaagd en ons nog al
fel over den hekel gehaald nopens die vin
kenzetting. Zij had gelijk.
Daar zijn er wel die houden staan dat ze
ker sports onmenschelijker zijn als het doen
zingen van blinde vinken.
M. Begerem. De mensehen worden
verondersteld verstandig te zijn.
MM. Bouquet en Boone zouden die feeste
willen behouden, die de liefhebben) ia van
't klein volk.
M. Begerem is er tegen en zou in eene
openbare meeting willen die wreede lief
hebberij hooren verdedigen tegen hem.
