DIT IS
SpieeRiraafl Si
EN O M M E L A N D S
0® mss «tows-s's
nosi) m wewtd
Op Zaterdag 3 Juli 1909
5 centiemen 't blad
44e jaar. Talmerk 3163
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaars
SOLD A TE RIJ
De militaire kwestie
Duitschland
Italië
T l]/i,
Assisenhof van
West-Vlaanderen
STADSNIEUWS
Rusland
Vrankrijk
OGöGA 3@6&6i
Weezrjongens
Schoon Concert
«Comité 11amand
Proficiat
Tiende verjaring
Zondagrust
e».
KECHTBANK VAN YPEK
Fxht en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamxh en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
fF
1
T NIEUWSBLAD m YPER
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 Ir. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE ME LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van ai die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Keizer Wilhelm wil niet enkel de baas
zijn te land®, ook op zee verlangt hij een
hoogen toon aan te slaan, en kan tot nu
nog niet de Engelsche strijdvloot overvleu-
geeu, hij streelt er naar ze zoo dicht mo
gelijk .nabij te komen iu_ macht en in .vecht-
weerde.
Het, spreektjvanzelf dat dit, streven aan
degDuitschers de oogeu uit het hoofd kost.
Ieder jaar vergt het landleger een uitgave
van een milliard, dat is duizend miljoen
frank. De vloot slorpt een halt milliard van
's lands inkomsten op. Dat is voor gansch
(ie oorlogsinrichting anderhalf milliard
(1.800.000.000).
De bevolking kan maar zien, dat zij die
overgroote sommen bijeen scharrelt. En
het gaat hier niet op te zeggenveie kleint
jes maken een groot er is «eert kwestie
van kleintjes, daar nu reeds ieder Duitsch
huisgezin gemiddeld '200 fr. op te brengen
heeft, enkel voor de krijgsuitgaven.
Dat is verschrikkelijk. En toch bespeurt
men er het einde niet van.
Die overzware krijgsuitgaven zijn oor
zaak van ^aanhoudende geldelijke moeilijk
heden in Duitschland. De eene put is nog
niet half gevuld, of er gaapt al een nieuwe
kuil. En hoe meer belastingen men invoert,
hoe meer kuilen er ontstaan.
Om weer uit de neBten te/geraken, voor
een tijdje, heelt de Regeering een iieele
reeks versche belastingen aan den Rijksdag
ter goedkeuring voorgeleid belasting op
erfenissen, 65 millioen mark zegelrecht op
het verzekeren tegen brandgevaar, 35 mil
lioen zegelrecht op alle: lei handelspapie
ren, 10 millioen zegelrecht op wissels, 20
millioen recht op bet overdragen van on
roerende eigendommen, 20 millioen in
bet geheel 140 inillioen mark (175 000.000
franken).
Lieten wij onze militaristen begaan, liet
zou hier al spoedig zoo erg zijn als in
Duitschland. Die menschen immers droo-
men van een leger, zoo sterk dat lv t de
Duitsche soldatenmassa koude verhinderen
op te marcheeren, ofwel de overwinning
schenken aan de veel zwakkere en zoo goed
als ontzenuwde Eraneche legioenen.
Zoo'n leger brachte het land ten onder, en
daarom willen wij er niet van hooren, en
zijn we wantrouwend telüens dat men voor
den dag komt met leger hervormingen ,Wmi
elke hervorming die men op dat gebied ai
tot stand bracht, leidde tot verzwaring van
lasten, in manschappen en in geld, en daar
hebben wij voor lang genoeg van. We vin
den zelfs, dat België ai te veel millioenen
verloren heeft in de uitzinnigheden onzer
groote en kleine militaristen. Het volk is het
katholiek landsbestuur zeer dankbaar om
dat men verbeteringen heeft gebracht in den
soldatendienst. Dat men door geen dwaas
heden dit voordeel en verlieze
De Koning heelt verleden week den Mi
nister van Oorlog laten bij zich roepen.
Wat daar beslist werd, >s een geheim.
Nogthansis men in boogere politieke krin
gen van gevoelen dat daar iets achter
schuilt, immers het is geen geheim dat de
Koning met den Minister van Oorlog hand
in hand gaat voor het alleman soldaat.
Het alleman soldaat zou voor België geen
kinderspel zijn 't zou overigens veel te veel
voor ons landje kosten.
Wat zal de Koning nu doen? Zal hij de
Ministers naar zijne grillen willen doen
dansen
De belgiscke katholieke Ministers zullen
dit niet doen. Alsdan zal in België misschien
gebeuren, wat in Denemarken is geschied.
Sedert verscbillige jaren wierd dat land
ook geplaagd met de militaire kwestie. De
Koniog en de generaals wilden de krijgs
lasten geweldig verzwaren en bet land langs
alle kanten met forten en kanonnen bezetten
en daarom de lastenbetalers de laaiste cen
ten uit deu zak kloppen.
De eerste minister was aanhanger van den
Koning en legde het wetsontwerp vermeer
dering der krijgslasten neer.
Het volk wilde van dien miljoenendans
met weten en de volksvertegenwoordigers
verwierpen het voorstel.
Daarop schoot de Koning in gramschap
en ontbond de Kamers.
Nu was het woord aan de Kiezers.
<0 tegenstrevers van het voorgesteld mili
tarised programma en 44 aanhangers wer
den gekozen.
Men ziet van hier het cezicht van den
Koning van Denemarken, die tegen den wil
van de meerderheid der natie, de militaire
lasten wilde verzwaren Zal de Koning 1111
nog eens de Kamer ontbinden
Zal Leopold II zich aan deze les spiegelen?
Wij twijfelen er sterk aan.
[Landbouwer).
Volgens een duitsch blad is het onher
roepelijk besloten dat de Rijkskanselier von
Bülowzijn ontslag heeft ingediend, als hij
over 8 dagen met Keizer Willem is gaan
spreken over den toestand in den Rijksdag,
waar Bülow's voorstellen werden verworpen.
De Kanselier vioeg den Keizer om on
middellijk te mogen zijn ambt neerleggen,
maar de Keizer heeft er niet in toegestemd.
Hij bedankje den Prins voor de onschatbare
diensten die de groote Staatsman sinds twaalf
jaar aan het rijk heeft bewezen, alsmede aan
den Keizer, maar drong aan opdat hij nog
zoolang zou aan het bewind blijven totdat
de belastingwetten zouden gestemd zijn,
zeggende dat niemand beter dan von Büiow
die moeilijke taak tot eene goede oplossing
!,an geleiden.
Aan dit verzoek van den Keizer heeft von
Billow zich niet willen onttrekken hij is
echter vast besloten, na afhandeling der geld
zaken, zijn post te verlaten.
von Bülow gaat dus heen, maar hij ver
trekt enkel na de stemming der wet op de
belastingen.
Waarom gaat de Kanselier weg Is het
alleen de verwerping van zijn belastingplan
die hem hiertoe dwingt Is het niet eerder
het mislukken van zijn plan om zonder het
centrum te regeeren dat hem tegenwerkt, hij
die meende zeker te zijn hij zijnen blok
zou kunnen samenhouden en alzoo het
machtige centrum onde>- den hiel houden
Er wordt zelfs verteld dat von Bülow de
ontbinding van den Bijksdag in den zak had,
geteekend door den Keizer, maar dat de
andere vorsten van geen ontbinding wilden
hooren.
De heildronken bii't nagerecht door den
koning en den czaar uitgesproken,getuigden
van de beste vriendschapsbetrekkingen tus
schen Zweden en Rusland, betrekkingen die
nog nauwer geworden zijn door de geboorte
van een zweedschen kroonprins, over wien
de czaar het peterschap aanveerd had. Na
het feestmaal zijn de keizer en de keizerin
van Rusland aan boord van de Standard
teruggekeerd.
Geen enkele czaar van Rusland had Stock
holm nog bezocht sinds het fiezoek van
Nikolaasi. injunii838. Hij kwam er bij
verrassing; men had den groot-hertog kroon
prins Alexander aangekondigd en het was de
czaar zelf die kwam, tot groote verbazing en
vreugde van koning Karei-Jan. Het bezoek
was toen ook zeer hertelijk.
Nu is de czaar ook koning Edward gaan
bezoeken in Engeland, vervolgens reist hij
naar Vrankrijk en naar Italië.
Het groot gevaar voor Messina, op dit
oogenblik, is niet meer gelegen in de aard
beving, hoe hevig deze ook zou kunnen zijn,
daar de bevolking in houten barakken woont,
die geen gevaar ioopen door de schosken
omgeworpen te worden. Daarentegen bestaat
er gevaar voor brand. Ondanks de genomen
maatregelen is er een geweldige brand ont-
staan die verscheidene uren lang de ver
schrikte bevolking voor eene nieuwe ver
nietiging heeft doen vreezen.'t Was Maandag
i namiddag ten 6 ure dat het vuur uilbrak
von Bülow
Zeker is de groote oorzaak van den val des
Kanseliers zijne handelwijze ten opzichte
van het centrum dat zegt het duitsche volk
dat schrijven de voornaamste duitsche
bladen.
tusschen de puin,en van de hooge stad, in
eene der vernielde volkswijken, waar balken
en oude meubels,matrassen en strooizakken
en meer andere min ot meer licht brandbare
stoffen opeengehoopt lagen. Op eenige
oogenblikken sloeg eene groote vlam op en
dwarrelde eene zwarte rookwolk hoog in de
lucht op
Door den wind aangewakkerd en door de
balken, van huis tot huis opeengehoopt, ge
voed. bereikte de brand spoedig al de oude
wijken gelegen aan den voet van het Castel-
lucislort het tooneel, van de zee gezien,
was grootsch en verschrikkelijk.
De soldaten en de matrozen kwamen toe-
geloopen, doch net was eerst onmogelijk
zich van de brandspuiten te bedienen, want
al de buizen der waterleiding waren uitge
droogd of gebroken. De soldaten en de ma
trozen deden evenwel heldhaftige pogingen
okj de vuurzee te beperken. Doch opeens
sloegen eene groote vlam en een dikkere rook
op de brand had een grooten kolendepot,
door de aardbeving ingezwolgen, bereikt.
Een regen van gensters vloog langs alle kan
ten en de bewoners ontvluchtten hunne ba
rakken. Er zijn houten dorpen gebouwd
overal waar er maar eene vrije ruimte bestaat,
en twee of drie dezer dorpen zijn aan den
voet van den heuvel gelegen, niet ver van het
brandend kolendepot.
Eindelijk gelukten de matrozen erin de
darmen der stoompuiten in een derstroomen,
aan den voet der heuvelen, te leggen, en
men overwon den brand op 't oogenblik dat
hij op eenige barakken ging overslaan.
Er is veel stoffelijke schade aangericht,
doch geen erge ongelukken zijn gebeurd. Er
zijn slechts eenige gekwetsten. De bevolking
was zeer ongerust. Yele vrouwen weigerden
den nacht in de barakken door te brengen
en dwaalden in groepen rond, langsheen de
kaai en in de open ruimten, juist als in de
eerste dagen na de schrikkelijke aardbeving
die Messina in een reusachtigen puinhoop
veranderd heeft.
sen n van Yper eu dit op een wijze die eere
doe' aan onze s'ad.
Hebt gij nog de jooger.s zien op wan 'el
gaan van de weezeschool van Yper bij
voorbeeld? Hoe proper aangedaan en bijzon
derlijk welke deftige houding en welke
schoone manieren
Men zou zeggen een klein leger soldatjes
die later zullen goede vaderlanders zijn en
voor wie, na zulke school gedaan te hebben,
het misschien een geluk zal geweest zijn
van vroegtijdig hunne ouders verloren te
hebben.
Waarom zouden wij Rousselaarnaars het
zelfde niet doen en een weezenhuis bouwen
bij ons oudemanhuis
Dat zal en dat moet er komeu
Al de Rousselaarnaars, 't zij zieke of
gekwetste, 't zij oude menschen, 't zij kleine
kinders, al de Rousselaarnaars, zeg ik, die
met b~t geld van stad, dat ons geld is,
moeten onderhouden, 't is te zeggen gehuis
vest, gevoed en gekleed worden, moeten in
Rousselare blijven n er wel en op hun
gemak zijn, gelijk het gedaan wordt te
Yper.
De opening voor de le reeks vao den
3n zittijd van het Assisenhof van West
vlaanderen, zal plaats hebben op Maandag
12 Juli, onder 't- voorzitterschap van M. de
la Kethule de Ryhove, lid van 't beroepshof
van Gent.
Onder de juryleden in deu omtrek woon
achtig, vinden wij
MM. A. Masschelein, brouwer, Yper.
V. Pieters, notaris, Reninghe.
A. Yankee, landbouwer, Gits.
G. Cbarle, landbouwingenieur te
Moorsee'e.
De Russische vorsten, die eerst eene
samenkomst hadden met Keizer Willem, zijn
vervolgens naar Zweden gereisd en hebben
daar ook den Koning bezocht.
De koning en de koningin van Zweden
en graaf Taube, minister van binnenland-
sche zaken, wachtten aan boord van de
koninklijke yacht Droit op de reede van
Lilla-Vertau de keizerlijke yacht Standart n
af, met den keizer en de keizerin van Rus
land en M. Isvolski, minister van binnen-
landsche zaken, aan boord. De Standart
was begeleid van de Poolster en vijf
pantserschepen. De koning, de koningin en
de leden der koninklijke familie van Zweden
begaven zich aan boord van de Standart
Ten 3 ure 's namiddags kwamen de keizer
lijke en de koninklijke yachten en de oorlog
schepen te Stockholm aan. Hunne majesteiten
kwamen aan wal, terwijl de kanons der
vloot de gebruikelijke salvoschoten losten.
De hofkoetsen voerden de vorsten naar
het koninklijk kasteel, waar 's avonds een
galadiner opgediend werd.
Over drie jaar werden inden omtrek van
Pontgibaud verschillige kruisen afgebroken
zonder dat men de daders kon ontdekken.
Het volk van de streke hield de wacht en nu
over eenige dagen werden opnieuw kruisen
verbrijzeld, maar ditmaal werden de beeld-
stormers bij de lurven gepakt het waren de
Hulponderwijzer en de zoon van den onder
wijzer eener naburige gemeente.
Die doening toont nog eens welke trouw
men hebben mag in de zoogezeide onzijdig
heid van zulke onderwijzers,die echte navol
gers zijn van de beeldstormers der XVIe
eeuw.
De Landbouwer van Rousselare drukt
een langen brief over m te vragen dat er
ginder een weezengesticht voor jongens
zoude gemaakt worden.
Daarin spreekt meu ook over de sloet-
De lief hebbers vau muziek en ze zijn
talrijk te Yper en in 't omliggende heb
ben kunnen hun herte ophalen zondag
laatst.
r Het concert van de Komenaars was waar
lijk puik. Ook was er vele volk aanwezig, en
de verschillige stukkeu werden geestdriftig
I toegejuicht.
f Na het concert is de heer Burgemeester
Golaert de franschen gaan bedanken en
gelukwenschen, terwijl de heer Eraeijs aan
den heer Bestierder een verguld eermetaal
schonk als gedenkenis aan de schoone uit-
veerimr.
Jj
Gisteren is 't Comité flamand de France
Yper komen bezoeken en h'eld er, na een
hertelijk feestmaal in de Kasselrij alge-
meene vergadering in de Hallezaal.
De Eerw. heer Looten zat de vergadering
voor en na een gepast dankwoord voor de
gulle ontvangst in onze stad, gaf de heer
Th. Sevens lezing van merkweerdige bij
zonderheden over de moeilijkheden die ont
stonden na den dood van Karei den Stoute.
Zijn gezegde, oorkondig gestaafd, zal in
den u bulletin overgedrukt worden.
De heer Liegeois las eenige aanteekenin-
gen over de fooremaunen van Yper en ornme-
iands die over eeuweD reeds 't Fransche
j Noorden innamen, (dat toen tot Vlaanderen
I behoorde).
Twee andere redenaars nog, alsmede de
j heer Voorzitter, richtten eenige woorden
j tot de vergadering, maar coaome toute
société qui se respecte alles was natuur-
üjk in 't fransch, anders kon het ook niet
bij dat Comité flamand l...
Pastor Slosse, die uitsluitelijk van Rum-
beke gekomen was om eens de franschen in
zaugerig vlaamsch te hooren spreken over
onzen grooten dichter Guido Gezelle,
I zooals t voorspeld was door de uitnoo-
j diging, is ontgoocheld vertrokken, want
van onzen grooten meester werd er niet ga-
1 sproken, tenzij een paar woorden door den
heer Voorzitter, die verlangde tegen dat er
I een fransche verhandeling uitkomt over
Gezelle's gedichten en ook over de werken
j van Styn Streuvels, waarover de franschen
hooren spreken, maar die ze niet en kennen.
De toekomende algemeene vergadering
zal plaats hebben teKortrijk in 1910.
Onze stadsgenoot, M. August Harteel-
Willems, uit de Statiestraat, heeft in de
Wederlandsche tentoonstelling van nijver
heid, koloniën en zeevaart te Rotterdam een
gulden eermetaal bekomen voor zijne be
schuiten.
Zondag 20 Juni laatst vierde de Bond der
Vrienden van het Heilig Hert zijn tienjarig
bestaan.
Gesticht in 1899, door E. H. Kan. De
Brouwer, pastor-deken van Y'per, telt dit
godsdienstig werk meer dan 200 leden,
't Begin was moeilijk, maar welhaast volgde
een tijdstip van vooruitgang, die van dag
tot dag aangroeit onder de Goddelijke be
scherming en het wijs en voorzichtig beleid
van den weerdigen en verkleefden E. H.
Herman, geholpen door verdiens elijke
ieveraars.
De plechtigheid van 's morgens had, gelijk
eiken 3en Zondag der maand, plaats in de
kapel der Arme Klaren. Ten 6 1/2 ure, Mis,
onderrichting en algemeene communie. De
nederige kapel was te dezer gelegenheid
smaakvol versierd en het beeld van 't H.
Hert schitterend verlicht.
's Achternoens ten 4 ure waren vele ge-
loovigen in St Maartenskerke, om 't lof bij
te wonen, welke door de oud-retraitanten
van den bond in gregoriaanschen zang ge
zongen werd.
Een overheerlijk gelegenheidsermoeu
werd gepreekt door E. Pater VanAckere,
bestuurder van het ltetraitenhuis te Gent.
Na de zegening zongen honderden stem
men (i Wij willen God welke een gioo-
ten indruk op de toehoorders naliet.
Na deze plechtigheid, was er algemeen t
vergadering in St Miclrielsfeestzaal, waar
hen een gastmaal aangeboden werd door het
berek, met den verdienstelijken heer Voor
zitter, M. Georges Tack, aan ;t hoofd.
Een gulle broederlijkheid heerschste ge
durende geheel de vergadering, alwaar eeni
ge gelegenheidsliederen gezongen wierden,
Eene reeks heildronken werden uitge
sproken door Voorzitter, Bestuurder, E.
Pater van Ackere, E. H. Deken en M. Ju-
lien Antony, secretaris van 't berek.
In naam der werkende leden heeft de
volks3preker Louis Kindt al dezen be
dankt die zich toewijden aan de veredeling
volksklas door dit uitmuntend werk, het
welk volgens Puis X tot de eerherstelling
f van Jesus-Christus moet bijdragen.
Deze dag zal met eere in het geheugen der
aanwezigen bewaard blijven. Mocht dit werk
voort bloeien en groeien tot geestelijk en
j stoffelijk walzijn van ouze eerlijke werkers-
bevolking.
Dienstdoende apotheek. Zondag 4
I Juli, H.DEHOUCK, Dixmudestraat, 6.
Zitting van 1 Juli 1909.
V oor litter schap MBiebuyck
Coffyn Eliodore, aardewerker te Yper, 8
dagen en 26 f'-. voor slagen en kwetsuren aan
Claereboudt Emile Coffyn Eliodore, Coffyn
Louis en Ciaeys Arttiur, aardewerkers te Yper,
elk 10 fr. voor beier,digingen jegens Claere
boudt.
D'Ennetières Henri, fabrikant te Comen
(Fr.) vervolgd uit hoofde van kwetsuren door
onvoorzichtigheid toegebracht te hebben aan
Maerten Abdon van overdrevene snelheid met
eeneii automobiel wordt vrijgesproken.
Varitboumout Désiré, brijkenbakker te
Staden, 30 fr. voor diette van hout, ten nadeele
van Desnouck Henri.
Tournicourt Gustaaf, brijkenbakker eu
Bouten Pierre, iandwerker te Becelaere, zijn
vervolgd uit hoofde van slagen aan Collez
Henride P,e wordt veroordeeld tot 26 fr. en
de tweede vrijgesproken.
Vertriest Pierre en Verslype Cyriile, land-
werkers te Vlauiertinghe, krijgen elk 200 fr.
voor jachtmisdrijf eu 100 fr. om hun waj.eu
niet afgegeven te hebben; daarenboven moeten
zij gezamentiijk 1 Ir. schadevergoeding betalen
aan de burgerlijke partij.
Vanacker Marie, kantwerkster te Poperin-
ghe, 3 maanden voorwaardelijk voor diefte van
2 fr. 60 bij middel van vaische sleutels ten na
deele van Verroye René.
Pareyt Hector, landbouwer te Moorslede
wordt vrijgesproken uit hoofde van slagen aan
Blom me Jules.
Vierstraete Henri, leurder te Popenngbe,
5 fr. om zijnen hond te hebben laten Ioopen
zonderde voorgeschrevene medalie.
in
8
n
~.«wc van
