9
SpreeMiaaii
Z. M. Leopold II
Op Zaterdag 18 December 1909
|5 centiemen 't blad
44e jaar. Talmerk SI85
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaars
HOND DE WE HE LD
Duitschland
Italië
-EN
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
mm
B
i
De honing si oh
Brief
De koninklijke familie
Nog de berechting van den honing
Overlijden van Z. M. Leopold II
Twee gedachten van Leopold II
De Rechtbank
De Senaat
De militaire wet
WW' &WMf»
De Congo-hweetie in den
Duilschen Rijks lag
De nieu we miliciewet
Het nieuw ministerie
nH
DIT IS
T NIEUWSBLAD van YPER
EN OMMELANDS
-fiy
VT,
't NIEUWfiBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE RE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
Dood van Z
LEOPOLD II
Zondag laatst werd hier te Yper het gerucht
verspreid dat de Koning erg ziek is. 't ls reeds
meer dan actit dagen dat de vorst nog al fel
gekweld was door rbumatisme.
Leopold 11 is omtrend 74 jaar oud en van
zeer kloek gestel, maar hij lijdt zeer dikwijls
aan jicht, vulgo kozijntjes. BA een aanval deze
weke, vreesde men dat er een bloedaandrang
zal bij geweest zijn. Woensdag vei telde men in
Brussel dat Z. M. drie uren van zijn zeiven ge
weest had. Hij blijft in zijn kasteel te Laeken en
heeft vele moeite om nog zijn handteeken te
zeiten. Nu eens is hij aan de beterhand, dan
weder verslecht hij, zoodat men gedurig tus
schen hoop en vreeze leeft.
De Brusselsche gazetten, geven dagelijks om
trent bulletijns over den toestand en daaruit
blijkt dat er niet al te veel hoop meer en is.
Zondag laatst is Kardinaal Mercier naar Brus
sel gereisd en Maandag morgend zou de Ko
ning berecht worden.
Dc ministers zijn vergaderd in het ministerie
van Binnenlandsche zaken om over di n toestand
te beraadslagen.
De Kardinaal en Bisschoppen van Belgen-
land hebben aan de priesters en de geloovigen
een en brief gezonden ont openbare gebeden Ie
vragen voor de genezing van den eerbied-
weerdigen zieke. In den brief stond er namen-
lijk
;."ln het volle beruslzijn van zijn toestand heeft
de Koning zelf den wensch uitgedrukt zonder
uitstel de laatste JHII. Sacramenten te ontvan
gen. Hij heeft deze godvruchtig onlvangen,
Irrw ijl hij openlijk zijnen wil uitdrukte in tiet
geloof van de katholieke kerk le willen sterven.
De brief vervolgtHeere, aanhoor ons ne-
d< rig gesme-k, vergeef hunne misslagen aan
degenen die uwen Naam belijden, opdat zij van
uwe goedheid de vergiffenis en den vrede ont
vangen.
c Tot dit einde schrijven wij voor dat, in al
de missen, de priesters de collecte Pro infir-
mo i) lezen. Na de bijzonderste mis zal men er
de i.itanie van de 11. Maagd bijvoegen voor de
genezing varijZijne Majesteit.
to
on
i
Er wordt uitgopd bron verzekerd dal tot nu
e prins Albert niet in de kamer des konings
>ei vangen werd. Van aljde leden der kornuk-
ijke familie, is prinsesi Clementine alleen er
toegelaten geweesl, doch zij heeft slechls vijl
minuten bij haren|vader mogen blijven.
Prinses Stephanie, vergezeld van de gravin
van Vlaanderen, heeft zieli Woensdag namid
dag naai' het paleis van Wetensehapstraal be
geven, waar zij eeue bijeenkomst gehad heeft
met prins en priftS's Albert.
Uit da beste bron vernemen wij dat de koning
op de meest voorbeeldige wijze al de taaiste
HH Sacramenten ontvangen heeft en dat men
nooit een christen met zooveel gelatenheid de
opoffering van zijn leven aan de Goddelijke
voorzienigheid heeft zien doen.
Het was waarlijk stichtendhet ware een
echt geluk voo- al f de. christenen, konden zij,
indezelfde voorwaarden van vurigjjgeloof zich
tot dood voorbereiden.Het kan niet genoeg
herhaald worden dal de roerende plechtigheid
van dinsdag waarlijk stichtend was
De koning heeft, vooraleerjle^operatie tefon-
dergaan, herhaaldelijk gezegd dat hij zich
gansch onderwierp aan den wil der Goddelijke
voorzienigheid
Z. M. de Koning is heden Vrijdag nuch-
tend ten 2,35 te Laken overleden. Niemand
was bij hem tenzij de twee Liefdezusters
die hem bewaakten en bezorgden. De ge
neesheer is seffens bijgekomen, maar de
Koninklijke Familie en|de Z. E. heer Deken
Coreman zijn te laat gekomen Leopold II
was reedsBbij den Heere.
Hij ruste|in vrede
't Is een plicht voor allen Belg te erkennen
dat Leopold II de plechtige belofte heeft
gehouden die hij bij zijn bestijgen van den
troon'heeft afgelegd,i|namelijk zijn? leven te
wijden aan het welzijn van hel Belgische
Volk.
^Leopold II werd te Brussel geboren den
9 April i835. In i84o;schonk Leopold laan
zijnen zoon den titel van Hertog van Braband.
In 1853toen de Hertog van Braband zijn
achttiende jaar bereikt had, werd hij van
rechtswege senator, maar 't was enkel twee
jaar later dat hij werkelijk deelnam aan de be
raadslagingen der Hooge Vergadering. Hij
leerde, naar zijng eigenf gezegde, eerst goed
luisteren.
In een zijner eerste redevoeringen steunt
hij er alreeds op uitwegen te vinden voor de
Belgische bedrijvigheid, met een stoomvaart
linie te stichten tusschen België en 't Oosten.
In 1857 vroeg hij het stichten eener maat
schappij tot het bouwen van luchtige en ge
zonde werkmanshuizen.
En verders ging niets dat den voorspoed of
het welzijn onzes lands verhoogen kon voor
bij zonder dat de Hertog van Braband er zijn
steun en medewei king aan verleende.
1*2
Den 22 Oosjst 1853 trad de jonge Hertog
in het huwelijk met de Aartshertogin Maria-
Hendrika var. Oostenrijk. De godsdienstige
plechtigheid had plaats in Sint-Gudulakerk
te Brussel.
Uit dit huwelijk zijn geboren
Prinses Louise, 18 Eebruariji858.
Prins Leopold, 12 Juni i85q.
Prinses Stephanie, in 1864.
Prinses Clementine,Jnji872.
beschaving van
Het groote werklef r
Midden-Afrika wierd doorZ. M. Leopold
aangevangen. De ontdekking van Gongoland
is hem te danken. Mochte dit grootscbe werk
aan ons Vaderland eene bron verleenen van
welstand en vooruitgang.
Leopold II zei den 2D December 1855 in
het Senaat
Ik heb verschillige maanden zorgvuldig
en op'ettend in Egypte, Syr<e, Klein Azia.
de omliggende - eiland* n en Giiekenland
doorgebracht. Ik wilde er nagaan welk
profijt Be'gie uit nauwere betrekkingen met
dis streken kon trekken welnu al de geno-
mene inlichtingen bewijzen dat wij en zij
daar groot belang bij hebben hot staatsbe
stuur van PJgyptenlaud heelt bet mij bekend.
Het oosten zou onze suiker, onze kleerslof-
fen, wapens, nagels, glas en Bpiegels en
nog veel andere dingen koopen. Ongeluk
kiglijk er wierd weinig daarvoor gedaan.
Onze fabrikanten verkoopen er uit tweede
of derde band bunne waren wij zenden ons
goed naar deze laatste, in plaats van, gelijk
zij, ons goed regelrecht te verkoopen onze
voortbrengsels zijn niet gekend als belgisebe
voortbrengsels en zijn met vreemde voort
brengsels overgevoerd. Belgie, men moe^ het
wel zeggen, is ginder geheel onbekend.
Het eerste dat wij moeten doen is tus
schen Belgie en bet Oosten eenen stoom-
bootdienst inrichten, gelijk Engeland,
Frankrijk, Oostenrijk, Turkije en Sardaigne
geloof ik, gedaan hebben men moet eerst
eeneu weg banen en onze driekleur toonen.
Men moet dan meer handelsagenten in die
streken plaatsen en ze beter betalen.
De volmaaktheid en de goedkoop onzer
voortbrengselen laten ons toe op alle
markten der wereld eene ruime plaats te
eischen. Een jong volk als 't odzö moet stout
zijn, vooruit willen en vol betrouwen zijn.
Wij bebbenj oneindig vele middels ea kun
nen er onbereken* are winsten meedoen.
Wij moeten slechts durven om te gelukken,
't ls door de zeevaartdienst dat Holland
sedert eena eeuw zoo rijk en roemvol ge
worden iswij hebben ongetwijfeld evenveel
middels,waarom vliegen wij niet even hoog?
Den 11 Maart 1856 zei Hij in 't Senaat
Een volk moet nog iets anders beoogen
dan stoffel ij ken welstand); om te schitteren
onder Euuropa's volkeren, moet het de
schooue kunsten verstandig en voortdurend
aanmoedigen; de scboone kunsten verdienen
al de ingenomendbeid van 's Lands ver
tegen woord Jgers dat verwacht bet bert der
Belgen. Weinig scho'en zijn, evenals de
onze, altijd bswonderensweerdig gebleven.
Sedert eeuwen staat de Belgische school op
den eersten rang, en geeft ons allen redens
tot oprechte fierheid.
Heeft Gods Voorzienigheid ons buitenge
wone muziekmeesters, beeldbouwers en
schilders geschonken, Zij gaf ons ook letter
kundigen van bedied, die in bet franscb en
in bet vlaamsch, sedert 25 jaar, menig
merkweerdig werk voortbrachten. Dat is
veel, want de politieke wijsheid leert dat
een volk, dat aan zijne onafhankelijkheid
houdt, eigene gedachten en e;gene uitdruk
king moet hebben, en, in een woord, dat
letterkundige roem het nationaal gebouw
b kroont. Wij moeten meer aanmoediging
aan de letterkunde schenken, 't is de plicht
en een der voorrechten der prinsen,en altijd
zal ik de letterkunde al mijne liefde toonen.
"Bij de opening der zitting onzer rechtbank
van 17 December 1909 drukten M. Vander-
heyde, substiiutdes Procureurs des Konings,
M.L. Biebuyck Voorzitter der Rechtbank,
en M. R. Colaert,oudst aanwezige advokaat,
beurtelings hunne diepe droefheid uit over
de dood van onzen wel. beminden Koning
Leopold II. Zij roemden zijne wonderbare
begaafdheden, zijne vooruitstrevende ge
dachten, zijne stoute ondernemingen en
zijne standvastige verkleefdheid aan volk en
vaderland, en zij wenschten vrede aan zijn
lijk en geluk aan zijne ziel.
De Rec'itbank besliste tenteeken van rouw
de zittingen op te schorsen tot 29 Dec. 1909.
De senateurs hadden Maandag eene depc-
che ontvangen, hen dringend verzoekend de
zitting van dinsdag te komen bijwonen. Men
heeft inderdaad de stemming de nieuwe mi
litaire wet willen verhaasten, om ze nog door
koning Leopold te laten onderteekenen. De
Senaat heeft dan ook dinsdag de wet zonder
wijzigingen gestemd.
De drie katholieke senators van Kortrijk-
Yper hebben, naar het voorbeeld der katho
lieke kamerheeren van het Ypersche, hun
woord getrouw, gestemd tegen de nieuwe
militaire wet.
Ziehier denamen der katholieke senators
die tegen de wet stemden
MM. Cappelle, (Meenen), August Cools,
Karei Cools, graaf de Hemricourt deGrunne,
baron de Kerckhove d'Exatrde, graaf de
Limburg-Stirum, baron de Pitteurs-Hie-
gaerts, graaf de Ramaix de Spot, baron
Gaston de Vinck (Yper), Leclef, Mertens,
Meyers, Mulle de ter Schueren, Selb, baron
Stiénon du Pré, Paul Vanden Peereboom
(Yper), baron van Reynegem du Buzet, van
Zujlen. Georges Vercruysse, (Kortrijk),
baron WhetnaJl en Wittmann
De heeren Berryer, baron de la Faille
d'tluysse, graaf Werner de Merode, Der-
baix. Hanrez, Raepsaet, graaf 't Kint de
Roodenbeke, van Ockerhout en Astère
Vercruysse onthielden zich bij de stemming.
De heer Hanrez is liberaal.
Prins Albert en M. Van Naemen hadden
voor de stemming de zaal verlaten.
De heeren Claeys-Boüüaert, de Kerck
hove d'Ousselghem, baron de Vinck
Winnezeele, Eibers, Finet, Melot en Mesens
waren afwezig.
De volgende katholieken, alsmede al de
liberalen en socialisten, stemden de wet
Hu' et, Keesen, Léger, baron Minée de
Fontbaré, Orban de Xivry, Roberti, Jules
Vanden Peereboom, Van Vreckem, Allard,
baron Ancion, Braun, marquis de Beauffort,
baron de Favereau, Vicomte de Jonghe
d'Ardoye, graaf de Marnix, graaf de Renesse,
graaf de Ribaucourt, baron Descamps, graaf
de Smet de Naeyer, Devolder, Dubost,
baron d'Huart, Dupret, Fris, graaf Simonis.
Ten 6 1/2 ure kwamen MM. Schollaert,
kabinetsoverste, en Simonis, voorzitter van
den Senaat, naar het kasteel van Laeken de
dra de geneesheeren het zouden toelaten. MM.
Schollaert en Simonis vertrokken daarop.
Kort nadien begaf Baron Goflinet zich met D'
Thiriar in den kamer des konings en deelde
lezen laatste het nieuws mede. Ho vroeg aan
den vorst wanneer hij de nieuwe wet wilde
teekenen.
De koning, die in zijn ligstoel uitgestrekt lag,
zou zich opgericht en met krachtige stem ge
zegd hebben
Ik wil die wet aanstonds onderteekenen,
aanstondsGeef mij de documenten.
Daar zijn ze, Sire, zegde baron Goflinet.
op een lafeltje de wel en het ontwerp van het
contingend neerleggend.
Dr Thiriar gaf aan den koning de toelating
om zijn handteeken te zetten. Men rechtte den
zieke op en met vaste hand zou de vorst de
twee documenten onderteekend hebben. Er
wordt zelfs bijgevoegd, dat zulks juist ten 6
ure 40 gebeurde Volgens een ander verhaal,
dat evenzeer uitgevonden schijnt, zou de koning
eerst op een papier verscheidene maten zijn
handteeken gezet hebben om aan zijne hand
eenige vastheid te geven.
•an zou bij aan Baron Goffinet inlichtingen
gevraagd hebben ovrr de bespreking in den
Senaat, de stemmingen, enz. Dr Thiriar kwam
tusschen en herinnerde aan den zieke dat hij
zich niet al te zeer mocht vermoeien.
Baron Goflinet trok met de onderteekende
documenten naar zijn kabinet, waar hij den
Burgemeester van Brussel, M. Max, vond, die
naar den toestand van den koning kwam ver
nemen. Hij zou aan M. Max de nog niet opge
droogde handteekens getoond hebben.
M. Schollaert werd onmiddellijk per telefoon
verwittigd door den luitenant graaf Cornet,
ordonnancieofficier des konings, en wat later
werden de documenten, door een expressbode,
aan het ministerie gezonden. De wet zou in
dit Staatsblad ie laat ontvangen zijn om woens
dag morgend nog te verschijnen.
M. Hertling, eea der leiders van het kat
holieke centrum in den Duitschen Rijksdag,
heeft donderdag tn dat wetgevend lichaam
de volgende verklaring afgelegd
Ik zou niet willen dat de Duitsche
politiek zich late op sleeptouw nemen door
zekere Engelsche drukpers, welke zonder
ondexbrekiug eenen geweldigen en onrecht-
veerdigen strijd voert tegen de Belgische
regeering en vast en zeker andere doelein
den verduikt achter zoogezegde gevoelens
van menschlievendheid. (Teekens van goed
keuring).
De Belgische regeering kan onmogelijk
verantwoordelijk gesteld worden voor de
misbruiken welke in Congo gepleegd wer
den.
Inderdaiad, .België heeft een programma
van hervormingen neergelegd, welke het
militaire wet brengen, die pas in den Senaat zal verwezenlijken. Men moet dus wachten
gestemd was. Er wordt verzekerd dat de en zien hoe eu op welke manier die hervor-
koning reeds verleden zaterdag de w?t op mingen zullen ingevoerd worden.
voorhand geteekend had.
De inzichten der Belgische regeering
zijn absoluut eerlijk.
M. Basserman, natiion&a! liberaal, ver
klaarde dat het verdrag van Berlijn, betref-
lende Congo, in 1886 onderteekend, tot nog
te!toe eene doode tetter gebleven is. Inderdaad,
111 zegde hij, er is tot co» toe nog geeue spraak
Ziehier hoe, in de hofkringen, verhaald wordt
dat de koning de nieuwe miliciewet zou onder
teekend hebben. Wij maken natuurlijk aJ!e|
VQOrbehoudiugen ovor dal verbaal, dat al
omstandig schijnt, vooral wanneer men -
aanmerking neemt dat zelfs M. Schollaert dins-geweest der invoering yan deu vryhandel
dag avond niet bij den koning werd toegelaten. :in Congo, alhoewel hij voorgeschreven is
Onmiddellijk na de zitting van den Senaat, door het verdrag vaa Oerlijn,
dinsdag avond, begaven M. Schollaert, minister Wat de grensregeling aangaat, die kan
van binnenlandsche zaken, en M Simonis, maar geschieden indien al de rechten van
Va!^Zh^r,Jupie SL' ie.?ov Z 'V auto.mobl?f Duitschlaad volkomen gewaarborgd zijn.
naar hei paleis van Laeken, om de koning de f
nieuwe wet ter oiiderteekening voor te leggen. Spreker eindigde met aan den Rijkskan-
alsook het wetsontwerp, het contingent van het selier inlichtingen te vragen over die beide
leger voor 1910 bepalend. Zij werden in het punten.
Paviljoen der Palniboomen ontvangen door
graaf John d'Oultremont, grootmaarschaik van
het hof, en Baron Goflinet, sekretaris.
Het tweede consult der geneesheeren had
juist plaats gei ad, en niemand niogt bij de zie
ke toegelaten worden. M Schollaert verzocht,
de n baron Goflinet aan den koning de stem
ming der wet mee te deelen en hem de mee-, -
gebrachte stukken voor te leggen. Barots Gof^eer j?0?01.110 buitenJandscho zaken,
finet antwoordde dat bij zulks zou doen, zoo-de heer Guicciardmizeewezen, de heer
Het nieuw ministerie is bepaald 'samen-
jgesteld ais volgt
Voorzitterschap en binnealaudsche zaken,
