D I T IS
EN OMMELANDS
Zoo mint men Vader
SpreeKüraad §2
Op Zaterdag 13 Mei 1911
5 centiemen 't blad
46e jaar. Talmerk 2358
Te trekken bij den Uitgever, 7k 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank Ss jaars
Dagklapper
van den 13 tut den 20 Mei
Evangelie van den 4en Zondag
na Pasehen.
m si sst m s* m si s*
De nieuwe Schoolwet
te wf ge
STADSNIEUWS
Stad Yper Gemeenteraad
Concerten
Velodroom
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Madeleentje verflauwt geweldig.
Vader, murmelt zij.
Madeleentje, snikt de fa
briekwerker.
Hij neemt de hand zijner stervende
dochter vast.
Madeleentje duwt de hand haars
vaders. Dan brengt ze uit pijnlijk uit:
Zeg aan Sarei, dat ik op hem
gepeinsd heb, en dat ik hem nog al
tijd even geerne zie.
Zij kan niet meer, zij is te veel af
gemat.
Vader Lodeel gevoelt dat Made
leentje hem gaat verlaten.
Maar heeft hij niet eens gezegd dat
het buitekind beter gestorven ware?
Vroeger heeft hij dat gezegd, ja
maar nu zegt hij dat niet meer. Ma
deleentje is zijn engel geweest, zijn
redder hij bemint haar zoo diep, zoo
innig diep.
Zié, zij schijnt te sluimerenzij
laat plotseling vaders hand los.
Madeleentje gilt de fabriek
werker.
Stil, fluistert juffer Angeli-
ne. stil, laat haar gerust sterven.
Madeleentje ligt eenige oogenblik-
ken als roerloos.
Plots doet zij de oogen wijd open.
Zij wil hare armen uitsteken. Onmo
gelijk, zij bezitten geene kracht meer.
Zij wil glimlachen. Onmogelijk, hare
kaken zijn reeds stijf.
Och murmelt zij, och
Moeder Moeder
Een gegrol rijst door gansch het
lijf van het buitekind, en blijft in de
keel haperen. Daarmede is het al.
De vader, stom van smert, staat
zijne dochter te aanschouwen.
Juffrouw Angeline nadert. Zij buigt
zich, sluit de zware oogschelen van
het buitekind, en kust Madeleentje
op de twee wangen.
Maar is mijn kind dan dood?»
schruwelt eindelijk de fabriekwerker.
Ja, zij is bij den Heer, fluis
tert juffrouw Angeline zacht.
Dood dood huilt de vader.
Hij schudt het lijk van het buitekind,
en snikt
Madeleentje Madeleentje
En juffrouw Angeline en Lietje
weenen ook zeer hard.
XIV
Het waren droevige dagen voor
vader Lodeel, die twee dagen, die
tusschen de dood en begraving ver
liepen.
Hoeveel tranen de oude man wel
gestort had, zouden we niet hebben
kunnen tellen maar voorzeker heeft
ze de geede God geteld.
Lietje had goed 's middags en 's a
vonds eten voor vader Lodeel ge
reed te doen, hij wilde van geen eten
proeven.
En één voor één waren al de ge
buren gekomen om het buitekind te
bezoeken, en één voor één waren ze
op het zolderkamertje geklommen.
Zij hadden daar het buitekind zien
liggen, zoo schoon in de sneeuwwit
te lakens. En het scheen iedereen
of ér op haar wezen een lach zweef-
de; dan nam elkeen het palmtakje
dan in 't wijwater zat, en gaf Made
leentje den zegen.
Vele moeders moesten een traan
uit hunne oogen pinken, als zij het
zolderkamerken afstapten, en allen
zegden
Och, Madeleentje is reeds in
den hemel
Dat zoo een engel niet recht
naar den hemel moest vliegen
zuchtte Lietje dan.
En Sarei
Peinst gij nog op Sarei
Wel,die is eens gekomen. Hij heeft
eenige oogenblikken bij het lijk zijner
zuster geknield. Dan heeft hij aan zij
nen vader gezegd, dat hij de begra
ving niet zou bijwonen. En toen
vader Lodeel aan het weenen geval
len is, is de ondankbare zoon henen
geloopen.
Sarei had wel willen naar de be
graving komen, maar hij mocht niet
van zijne vrouw.
Wij trekken ons heel dien
boel niet aan schreeuwde zij. «Wat!
zoudt gij voor dien leelijken bult uw
werk verletten
Vandaag was het de begraving.
Het lijk moest in de kerk zijn om
acht ure.
Weinig mannen waren mede
want de meesten werkten op de fa
briek. De moeders uit het poortje in
tegendeel waren bijna allen tegen
woordig met hunne kinderen.
Moesten hunne kinderen van het
buitekind niet leeren, hoe men vader
mint Jammer dat Bertha, en Lietje,
en Mietje, en Gusta en de andere
meisjes naar de fabriek moesten
Anders zouden zij er ook geweest
zijn.
De mis was algauw gedaan. Men
stak dan het lijk op den «lijkwagen»
en men reed naar het verre kerkhof.
En de lieve meizonne schitterde
zoo vroolijk, en in de weiden parel
den duizenden kersouwkens met
dauwdruppelen, en in heg en weg
hieven de vogeltjes hun lustig liede
ken aan.
Waarom zouden we moeten droe
vig zijn
Omdat Madeleentje dood is? Maar
Madeleentje leeft voor eeuwig in
den schoonen hemel.
Vader heeft de aarde hooren val
len op de kist, en gaat met gebogen
oogen huiswaarts. Zijn troost, zijn
geluk is heen.
Nu staat hij gansch alleen, want
op Sarei kan hij niet rekenen. Wat
zal er van hem geworden, nu hij oud
en versleten is geraakt.
Treurig komt hij in zijn huisje. Hoe
verwonderd is hij echter niet juffrouw
Angeline daar aan te treffen.
Wat mag de juffrouw nu nog
hier te doen hebben denkt vader
Lodeel.
Zij woont in een groot huis in de
Leyestraat, zij heeft vele dienstbo
den, en zij heeft Madeleentje willen
oppassen binst hare ziekte. Ook
heeft zij dezen winter hem en zijn
kind het leven gered.
LjCagMwyvwcfcAawEuafco mm«iw jfgasas
9&SS0Um£Z&&&#t£&KitKteïï4l
i vr;-y. i ssuaa
M
*t NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
rs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen *t blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AcazNCE flAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
13. 0. L. Vrouw ten [Martelaren. Kerk
wijding van den Pantheon, te Rome, ter eere
van O. L. Vrouw en al de heilige martelaren.
H Servaas van Tongoren, b. en patroon van
Maastricht t 348. - H. Joannes de Zwijger, bis
schop.
14 -H. Bonifaas m. f 3j7 - H. Pasehalis
99® Paus van Rome.
m 15 H Torquatus en anderen. H®1 Dym-
pliua mgm. van Ierland, vermoord te Gheel,
I atrones tegen de krankzinnigheid.
d. 16. H. Joannes Nepomucenus m. van het
geheim der biecht wierd versmoord in (le Mol-
daw inBohemen in 1383. H. Uswald. H.
Honoreit.
io. n. - H. Celestijn I, 44" Paus van Rome.
Zijne relekwieën berusten te Ronse.
li 18. H. Eric koning en m. H. Venant m
v 19. h. Petrus Celestinns Paus. - H. Pru-
dentiaen H. Prudens vader dor voorzeide mg.
- H. ivo.
Te dien tijde zeide Jesus tot zijne leerlingen
Ik ga tot Hem die Mij zond, en niemand uwer
vraagt M.j Waar gaat Ge heen Maar wyl Ik
dit tot 11 gesproken heb. heeft de droefenis uw
hart vervuld. Maar lis zeg u de waarheid het
is heilzaam dat Ik heenga. Want indien Ik n 1 et
heenga, zal de Helper ni-t tot u komen; doch
indien Ik ga, zal Ik Hem lot u zenden En Hy
wanneer Hij komt, zal tegen de wereld schuld
pleiten, en onschuld, en vonnis schuld eenor-
ziids, wijl men in Mij niet gelooft onschuld an
derzijds, wijl lk tot den Vader heenga en ge
Mij niet meer aanschouwtvonnis verder, wy
de vorst dezer wereld gevonnisd is. Nog veel
heb ik u te zeggen, maar ge kunt het thans r.iet
dragen. Doch wanneer Hij komt, de Geest der
waarheid, zal Hy u den weg wijzen tot ade waar
heid want Hij zal niet uit zicbzelven spreken,
maar spreken ai wat Hij hoort, en da toekom
stige dingon 11 aankondigen. Deze zal Mij ver
heerlijken, want van het mijne zal Hij ontvangen
en u aankondigen. Alles wat de Vader heelt is
het mijne. Daarom zeide ik. dat Hij van het mij
ne ontvangt en u zal aankondigen.
Liberalen en socialisten willen er niet
van maar zij vinden er niets tegen, tanzij
dat de kloosterlingen voor hun werk zullen
betaald worden/gelijk iedereen.
Om dat te beletten, roepen zij dat zij re
volutie zullen maken, en hitsen het slecht
volk op om de kloosters te^plunderen en te
verbranden, gelijk in Portugal.
Alzoo gaat het gewoonlijk, als men geen
redens bij te brengen heeft men wil geweld
gebruiken.
Doch de katholieken zullen daarvoor niet
laten van hun recht te verdedigen en zij
hebben gelijk.
i\loe8tmen achteruitdeinzen voor derge
lijke bedreigingen, welhaast ware alle be
stier onmogelijk.
De katholieken, integendeel, vinden dat
de wet recht en rechtveerdig is. Van alle
kanten van het land worden aan M. Schol-
Mengelwerk van 't Nieuwsblad Yper N° 10
DOOR A. SEVENS
laert gelukwenschen aangeboden, en die
beweging zal nog meer toenemen.
Een punt alleen maakt dat vele onderwij
zers niet tevreden zijn de onvoldoende
stoffelijke voordeelen.
De jongere krijgen wel 200 of 300 frank
meer, doch eenige ouderen,die reeds door de
wet van 1905 bevoordeeligd werden, vallen
nu buiten de verhooging, en voor degenen
die nog ouder zijn komt de verhooglng te
laat.
't Schijnt dat er ten groote deele, aan die
klachten zal voldoening gegevtn worden.
Alle gehuwde onderwijzersdeze hebben
tneest onderstand noodig zouden eene
vergoeding krijgen voor woonst. Daarenbo
ven, als ze een grooten last van kinderen
hebben, zouden ze eene verhooging van 50
fr. per kind bekomen.
De verhoogingen van jaarwedden zouden
alle driejaar, in plaats van alle vier, toe
gestaan worden.
Wat nog te wenschen is, 't is de volledige
gelijkstelling der aangenomen en aanneem
bare onderwijzers, in opzicht van jaarwedde
en verhooging, met de onderwijzers der
gemeentescholen.
Zaterdag laatst kwam de raad bijeen ten
stadhuize, gewone raadzaal, ten 5 1/2 ure.
Al de raadsheeren waren aanwezig, buiten
M. Sobry, die zich had verontschuldigd en
maar na 6 ure inkwam.
Het verslag der zitting van maandag laatst
werd eenparig goedgekeurd.
M. D'Huvetterevraagt ter gelegenheid
van dit verslag dat de twee welsprekende re
devoeringen van M. den Schepene Fraeijs en
/an M. den Burgemeester Colaert zouden
gedrukt worden en aan de leden uitgedeeld
als gedenkenis dezer heugelijke feeste.
M. Begerern. Wij hebben reeds die
redevoeringen gelezen in de Ypersche ga
zetten.
M. de Voorzitter. De twee leden die in
de zaak betrokken zijn, M. Fraeijs en ik,
stemmen niet meê, we laten den raad zelve
beslissen.
Het voorstel D'Huvettere wordt eenparig
aangenomen min e'en onthouding, M. Be
gerern.
De verordening half-vasten genomen door
M. den Burgemeester aangaande het maske
ren wordt eenparig goedgekeurd.
Verschillige kredieten op de begrooting
van 1910 waren ontoereikend het totaal
bedrag beloopt 1262,77 fr. De Schepenraad
zal aan de bevoegde oveiheid vragen dit be
drag te mogen nemen op andere kredieten,
die een overschot laten.
Eenparig goedgekeurd.
De rekening der stadsbcekeiij sluit met een
tekort van 47,28, die zullen als uitgaaf wor
den gebracht op de begrooting van 1911.
Eenparig goedgekeurd.
De stadsharmonie heeft in 1910 6248.26 fr.
ontvangen en 5946,30 fr. uitgegeven. Batig
slot 3oi, 96 fr. Goedgekeurd.
Rekening van Sint Maartens voor 1910
eenparig goedgekeurd.
St Pieterskerk wordt bemachtigd een ren
tetitel te aanveerden van 2000 fr. waarvan
de opbrengst dienen moet voor het zingen en
lezen van missen ter intentie van den gever.
«•er
Een afstand van pacht van dischgoed te
Voormezeele en een andere te Poelcapelle
worden beiden eenparig goedgekeurd.
De godshuizen worden bemachtigd den
prijs te verminderen van verkochte boomen,
omdat deze gebreken hadden die onzichtbaar
waren en tengevolge waarvan zij enkel nog
al brandhout kunnen dienen.
M. D'Huvettere vraagt dat de Gods
huizen hun lastenboek zouden veranderen in
dezen zin, dat de weduwe van eenen pachter
die is komen te sterven, niet van de hofstede
moet op den eersten vervaldag na het over
lijden van haren man de raad zal vragen
dat de pacht enkel na het tweede jaar zouden
verbroken worden, als de weduwe niet in
staat is zelf de hofstede voort de begaan. Op
die wijze zijn ieders belangen gevrijwaard.
Yerschilligc boomverkoopingen der Gods
huizen worden gunstig beoordeeld.
De godshuizen worden bemachtigd den
grond te verkoopen waarop de heer Leon
Ver meulen van Yper te Boesinghe de herberg
De Vijf Wegen heeft staan De koopsom
in belgische renie geplaatst zal meer dan het
dubbel opbrengen van den huidigen pacht
prijs.
Parnassus-Hof
De Schepenraad zal over den aankoop van
den blok huizen Parnassus-Hof een om
standig verslag maken en dan zal erover be
raadslaagd worden in eene volgende zitting.
De raad beslist voor r 964,16 fr. eene stal
ling te bouwen bij het Vijverhuis teZille-
beke.
Het bezoek aan het vijverhuis is merkelijk
aangegroeid sedert de veranderingen eraan
gedaan.
De raad zal voor roo fr. tusschenkomen
in de kosten van eene gedenkzuil op te rich
ten in Congoland, ter herinnering aan de
Belgen ginder gestorven op het eereveid.
Daaronder zijn er Yperlingen, onder andere
de heeren Verschelde, Lapière en Brunfaut
M. D'Huvettere. Moscroen beeft maar
voor 5 fr. ingeteekend.
M. de Voorzitter. Mogelijks hebben zij
geene stadsgenoten ginder gestorven.
M. de Voorzitter leest het reglement
over de pompiers, ingericht op het Wieltje.
Het is afgeschreven van dit van Yper, mits
eenige onbeduidende veranderingen, die
enkel op Yper passen.
Bij de toepassing van een latijnsche s preu-
ke, vraagt de heer Begerern als het reglement
in 't latijn is opgesteld.
M. de Voorzitter. Neen, 't is in 't
vlaamsch en in 't fransch het vlaamsch
heeft de voorrang om genoegen te doen aan
de Vlamingen en flaminganten... als wij 1
M. Begerern. Oh dan
Na 10 jaar krijgen de pompiers 1 striep,
na i5 jaar, twee en na 20 jaar drie, waarvoor
ze dan ook 5 10 of i5 c. meer trekken. Ze
worden betaald aan i.5o per oefening van
3 uren ten hoogste.
p
Pr aa]gebouw en.
Onze praalgebouwen Halle, Muzeum en
Sint Maartensklooster zullen voor het volk
zichtbaar zijn binst de zomermaanden van 9
ure tot 's middags en van 2 tot 5 ure binst
de wintermaanden van 10 tot 12 en van 2 tot
4 ure. 's Zondags, in den zomer van 10 tot
2 en van 2 tot 6 ure 's winters, van 10
tot 12 en van 2 tot 4 ure.
Men zal 5o c. per persoon betalen en een
ingangkaartje krijgen, toegang verleenende
tot de drie plaatsen. Vermindering van 5o
fr. per honderd voor groepen en maatschap
pijen van 10 personen ten minste. Mits 1 fr.
krijgt men eene persoonlijke toegangkaart
voor een heel jaar.
De bezoekers moeten geen drinkgeld meer
geven en we zullen de verordening nopens
het bezoek doen aanplakken in 't vlaamsch,
in 't fransch, in 't engelsch ook, vermits we
nu een leeraar van engelsch ter hand hebben
en zelfs hopen we wel iemand te vinden voor
het Duitsch.
St-Jacobskerk.
De herstellingen aan den toren van Sint
Jacobskerk gaan goed vooruit, maar eiken
deen vraagt dat er eene naaide op den toren
komen zou. Voor Sint Maartens kunnen de
gedachten verdeeld zijn, maar voor Sint Ja
cobs schijnt men omtrent eenparig over de
noodzakelijkheid eener naaide.
De klokken die in den klokketoren (Cam-
panille) zijn Mijnheer de burgemeester
heet dat een soort van wagenkot - zullen
een verdiep leeger komen. De naaide zal van
den trant zijn der torens uit Zeelandsvlaan-
deren.
De kosten bedragen fr. 56313,42 en de
kerkfabriek heeft een milden gever gevonden
die voor heur aandeel instaat de stad zou
moeten een zesde daarin betalen of 9385,57,
wat zou genomen worden op de leening, die
weldra zal vereffend worden.
Daar de werken nu aan den gang zijn, be
hoorde rnen dit bijwerk te geven aan denzelf
den aannemer. Doet men het later de kosten
zouden hooger beloopen en er ware gevaar
de herstellingen van nu te zien beschadigen.
M. Begerern. Daarbij de bestaande
stelling kan nu dienen dat is ook eene
merkelijke besparing.
Het voorstel wordt eenparig goedge
keurd plan, aannemer, M. Caron, en aan
deel fr. 9385,57.
Ruchtbaarheid.
Op voorstel van den schepenraad beslist
men 3oo fr. te geven voor een boekje, in 't
fransch, engelsch en duitsch, die voor doel
heeft ruchtbaarheid te maken voor de zee
kusten van Oostduinkerke, (Oostduinkerke,
Groenendyk en Nieuwpoort baden) alle drie
op Oostduinkerke gelegen.
De stad Yper zal mogen 2 bladen tekst en
drie bladzijden platen hebben in dit werkje
en krijgt 3oo afdruksels ervan voor hare toe
lage.
Dit werkje wordt op 5ooo afdruksels ge
trokken.
M. Bouquetzegt dat men te Veurne daar
niets van weet
M. de Voorzitter. Veurne ligt daar
dichtbij en heeft niet noodig reklaam te doen
te Oostduinkerke.
De toelage wordt eenparig gesteund
min de onthouding der heeren Bouquet en
Begerern.
M. Bouquetvraagt dat er zou water
gesproeid worden op de markt, in de Boter-
straat, en in andere voorname straten nu
dat wij twee vijvers t'onzer beschikking moet
er daarvoor water genoeg zijn.
M. Biebuyck vindt dat ook zeer noodig.
M. de Voorzitter. Wat nog noodiger
is, 't is dat de straten net onderhouden wor
den. Aangaande het besproeien, dat is moei
lijker dan ge meent we behooren daarvoor
eerst stortkarren te bezitten en een koppel
peerden te onzer beschikking hebben, want
we mogen het water niet nemen van de
leiding, anders hebben wij twee waterkas-
te. len noodig, met éen ware de drukking niet
voldoende. Daarbij doen we het besproeien
in de éene strate de andere zullen klagen, en
voorzeker de Maloulaan.
M. Biebuyck. Die laan is een oprecht
schandaal nog autos noch rijtuigen kunnen
daar nog overrijden, zonder gevaar te veron-
gelukken. We zouden moeten te zamen eenen
brief schrijven naar 't Ministerie.
M. Begerern. Of beter te zamen gaan I..
M. de Voorzitter. Klaagt maar en roept
maar dat 't een schandaal is, hoe meer hoe
beter, misschien zal er op die wyze algauw
een einde aandcomen, aan dien toestand ie
oprecht een schande is.
We zullen van toekomende week af a
straten zorgvuldig doen vagen en trachten
ten minste de boterstraat regelmatig te doen
besproeien.
M. DTIuvettere. Dat wordt maar altijd
gedurig aangesteld voor de eene of de andere
reden. Welnu, in de Boterstrate is t meest
noodig overal zqn watermondingen, dat
men een darm gebruik van 't pompiersalaam
en seffens zij we geriefd.
M. de Voorzitter. Op die wijze kan dit
misschien gevonden worden. Maar vergeten
we niet dat we moeten besparig zijn met het
water van het waterkasteel. Er is nu reeds
een verbruik van rond de 1700 km. per dag.
We zullen moeten zoo gauw mogelijk zorgen
voor stortkarren en 't water nemen uit de
vestiügen.
De openbare zitting wordt ten 6 1/2 ure
geheven.
cr-a
Zondag 11 Juni, 's middag3, ontvangst op
het Stadhuis, eu daarna Concert door de
Fhilharmonie vau Armentiers 110 uitvoer
ders.
Ten 4 1/2 uro, groot Concert.
SPELWIJZER
Eerste deel.
1 Marche et cortège de Déjanire.
Saint-Saëns.
2. Phèdre, ouverture. JMassenet.
4. Suite de mélodies nationales hongroises.
a) Largo b) Andantino c) Finale.
G. Brahms.
4. Lakmé, faataisie. Léo Delibes.
Tweede deel.
1. Sélection sur Werther. J. Massenet.
2. Concerto, exécuté par 10 olarinettes.
Wet tge.
3. Le Roi d'Ys, fantaisie. Ed Lalo.
4. Ballet d'Isolina. A. Messagen.
Zondag 21 Mei 1911, om 2 3/4 ure,
1° Premiekoers van So Km. voor «Indopen-
dants in 2 reeksen van 25 Km. met 25
prerniën.
2° Door bijzondere toelating van den
Belgischen Wielrijdersbond Kampioenschap
der Vlaanderen voor beginnelingen met
licence, 50 Km. met 30 premien.
De inschrijvingen voor beide koersen
worden ontvangen tot 16 Mei, bij M. Clin-
ckemaille, bestuurder, Ypar.
N. B. Eene premie, namentlijk een
prachtig rijwiel, zal gratis verlot worden
tusschen al de personen tegenwoordig in
den Velodroom.
Gewone ingansprijzen.
Wordt voortgezet