SpeMraafl 52 Grand CONCERT LE CHORAL NADAUD B Rond de Wereld Programme a* as at m s*. a a a m a Stadsnieuws Op Zaterdag 26 October 1912 centiemen 't blad 47e jaar. Talmerk 2425 Te trekken bij den Uitgever, T* 36, in de Boterstraie, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaars Dagklapper s» si g* st e* m ss m 22 Evangelie van den Zondag na Pinksteren DE GALA-:- Dimanche 27 Octobre 1912 FlelIe Rachel Blanquer Hr Raymond DU ROT L'Harmonie Communale Piano P ley el 9* m m s&. s* m s« 'a*. a» MIJNHEER s* s* S* m $K M Si Si 'SP. SP Oorlog Gemeenteraad 't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald. Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER- STRATE, Tk 36, te Yper. Echt en recht, 't oud Volk indachtig Kinderlijk, niet kinderachtig Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, Place DE LA BOURSE, ontvangen bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten Oost-& Westvlaanderen wonen. van den 26 Oct. tot den 2 Nov. z. 26. H Evarist, m. 56 Paus van Rome t 108 H. Bernward, b. H. Quodvultdeus (Oo'dwil), b. van Cartagena. HH. Luciaan en Martiaan, broeders mm. t 256. Z, 27- H. Abban, abt in Ierland. m. 28. HH. Simon en Juda Apostels/mm. H. Dodo, belijder in 't klooster van Lobbes in Henegouw, t 760. d. 29. H. Hyacinth en anderen H. Nareis sus, b. van Jerusalem stierf als hij 116 jaar oud was. He Ermelinde stierf te Meldert in 598. H'Eusebia, mgm. w. 30. De 220 heilige martelaren. H9 Ze- nobis en Zenobia, broeder en zuster, mm. He Eutropia, m. H. Lueaan, m. d31. HH. Nemesis en anderen,rmm. H. Alphonsus Rodriguez t 1617. H. Wolfgang, b. van Regensburg. H. Quintinus, m. v. 1 Nov. Allerheiligen, eerst te Rome ge vierd en daarna overal op gebod??van Paus Gregorius IV, rond 837. H. Florbert, abt te Gent. en Te dien tijde gingen dejfcFarizeën heen en beraadslaagden, lioe zij Jezus in zijn woorden zouden vangen. En zjj zonden hun leerlingen met de aanhangers van Herodes tot Hem en zij zeiden: Meester, wij weten dat Gij oprecht zij t en den weg Gods naar waarheid leert, en U aan niemandjStoort, want Gij keuEgeen aanziens des persoons. Zeg ons dus wat dunkt U, is tiet geoorloofd den keizer schatting te betalen of niet Doch Jezus, die hun boosheid kende, sprak Wat stelt gij mij op de proef, huiche laars Toont Mij den eijijspeijning. En zij hiel den Hem een tienling voor. En Jezus zeide hun Wiens beeld en opschrift is dit Zij zeiden Van den keizer. Toen sprak Hij tot hen Geeft dan aan den keizer, wat den keizer toekomt, en aan God, wat God toekomt. W' W* 'if if. if. if if VILLE D'YPRES organisé au profit de l'ceuvre de la GOUTTE DE LAIT LE k 3 heures de l'après-midi, AUX HALLES Salle Pauwels avec le concours de PlelIe EYflAËL, Cantatrice de Paris, Soprano dramatique. Pianiste Lauréate du Conservatoire de Paris en 1912 Premier prix du Conservatoire National de Musique de Paris Violon-solo des Concerts-Colonne et de l'orchestre de"Monte-Carlo d'Ypres Directeur M. J. Wittebroodt Ia Soeie'te' Nationale DE ROUBAIX Lauréat du grand prix d'honneur de M. Ie Président de la République au Concours international de Paris (27 Mai 1912) 200 EXÉCUTANTS Directeur M. Joseph DUYSBURG Président M. Jean SELLE Interprétation des chceurs imposés et au choix, couronnés a Paris. 1. Transcription de opéra, Le Cid Massenet L'Harmonie Communale 2. La Chanson des rogues, coeur couronné Le Choral Nadaud 3. Méphisto-Wal\er Mile Rachel Blanquer Riga Liszt 4. Grand air de Lohengrin R. Wagner Mile Eymaël 5. a) Aria S. S. Bach B) Septuor de Lucie Lammermoor pour violon seul Paganini M. Raymond Durol 6. Trio de Jèrusalem Verdi Mile Eymaël M. Dutrieu, ténor M. Eggemont, barylon. 7. Le Chant du Fer Xavier Leroux Le Choral Nadaud 8. aNocturne en mi bémol Chopin B) Mo'ise, variation sur une seule corde Paganini M. Raymond Durot 9Grand air d'obéron Mile Eymaël Weber 10. Aux Aviateurs, Saint-Saëns choeur couronné au concours d'honneur de 'aris. Le Choral Nadaud 83 Burgemeester van Yper 't Was over vijf-en-twintig jaar, den i6e October. Er moest opnieuw gekozen worden in Yper. Twee partijen stonden tegenover elkaar de eene bouwvallig en deuzelachtig; de andere, kloek en onwankelbaar. Langs de eene zijde, de liberale partij,met hare steeds meer ontbindende en verslin dende elementen. Langs de andere zijde,de katholieke partij gansch van één stuk. Langs de liberale zijde, schrik voor on derzoek, benauwdheid van licht. Langs de katholieke zijde, vasten wille van onderzoek, zucht naar klaarzien. Bij de liberale zijde, alle potjes gedekt. Bij de katholieken, alle huiletjes af. Langs de liberale zijde, verdrukking van geweten door scholen, kospicen en disch. Langs de katholieke zijde vrije scholeD, vrijen disch, vrijen onderstand, zonder on derscheid vsn personen. Van wege de liberalen het mes op de kele Uwe kinders, of, voor de piepende mage geen brood van den disch, geen werk van de openbare besturen, geen luiders zelf voor uw pasgeboren kinders. Dwang en verdrukking met het geld van alleman, en bijzonderlijk verdrukking van den armen man, omdat die zich niet verde digen kan'; dus lafhertige verdrukking l Van wege de katholieken, de vrije scho len, met eerbied voor 't geweten, de vrije hulpe met eerbied van eigenliefde van den geholpene, vrijheid voor het geld van de christelijke liefdadigheid. Van de liberalen, ongezindheid, krakee len, kwalijk overeenkomen... tot in? de pompiers toe Bij de katholieken, eensgezindheid,vrede, overeenkomst, wederzijdsche ondersteuning. Met het liberalismus, noodlottige stads- ontvolking voor den werkman, armoedig postjegjagenNoor den burgerjongen, onver schilligheid, grootscheid, trotsheid bij de rijken. Met de katholieken,krachtdadige werking tot stadsontwikkeling voor den werkman, vooruitgang door wilskracht en werbzucht bij do burgerszonen, genegenheiden onder steuningbij de rijken. In een woord de liberale partij ontze nuwd, verkankerd, uiteengerutteid, versleten niet zonder slee.rt.'t is waar,maar zonder hoofd, als zou Mijnheer Carton de volstrekte onderlage zijner partij niet willen beleven hebben. De katholieke partij, dichte gesloten, sterk door hare werken, sterk door haar hoofd, den dapperen en wakkeren strijder, Mijnheer Spillebout, wiens levan de Almo gende met welbehagen scheen te verlangen opdat hij de zegepraal zijner soldaten zou mogen zien ca hunne werken aanmoedigen. Voor 't liberalisme, vijftigste verjaardag van sektenjbestuur en... 't graf. Voor de katholieken den eersten stap op den weg van vrijheid,"ontvoogding en over winning. Zo stonden de zaken te Yper tot op den heugeliiken dag van 16e October 1887. Als moedige kampers trokken ouze katho lieke vrienden ten strijde en ziehier bet getal stemmen welke ieder kandidaat behaalde Katholieken Liberalen Biebuyck Breyne Devos Colaert Fraeijs Iweics Seys 663 664 680 660 670 652 Brunfaut 715 de Stusrs 714 Gravet 717 Parsy 704 Poupaert 730 Van Eeckhout 711 Baron Surmont 657 Vermeulen 711 Zes liberalen behielden dus hun wanke lend mandaat, met slechts van 4 tot 10 stemmen meerderheid. 't Was döjValsche stap die de val vooraf ging 1 Den grooten reuzenstap was gedaan naai den zegepraal. In 1878 lagen de katholieken 300 stemmen onder. In 1881 was het maar 120 meer. MM. Colaert en Parsy kwamen dus in balloteering en den Zondag daarna zou het Volk vau.Yper eenen controleur naar den Gt meenteraa Ezenden. 23 October 1887 De dag der verlossing was aangebroken de eerste zegepraal voor onze katholieke partij. M. Colaert werd gekozen met 794 stem men tegen.696 aan M. Parsy. De kiezers van Yper hadden deftig hunnen plicht gekweten 1 Zij hsdden zich edel ge wroken tegen de lafle lastertale van mannen die de wet op de openbare dronkenschap tot vuige kiesmiddel hadden doen dienen 1 De katholieken waren Ypersch, zij waren Vlaamsch. edeler van herte, liefdelijker van gevoelens dan de liberalen die heir sedert vijftig jaar onder den voet hielden. Zij en hebben niet geroepen Weg met de Walen 1 maar Geen Walen op ons Vlaamsch Stadhuis waDt Parsy ea kon geen enkel woordje Vlaamsch 1 De liberalen hadden gedacht dat de kiezers van Yper rijpe genoeg waren tot de verslaving, om zich te laten dwingen naar hunDen steeds meer verbasterden wille. Zij riepen hen toe: PAR Cl De katho lieken hebben geantwoord PAR LA 1 De kiezers hadden met geweld den volks- lievenden Colaert in 't liberale fort gedreven: de bresse was gemaakt 1 't Is dien heugelijken dag dien wij,trouwe vrienden van onzen wakkeren Heer Burge meester, thans vieren Wie zal de diensten opsommen, sedert vijf-en-twintig jaar, door oozea burge meester aan onze geliefde moederstad be wezen l Hoe getrouw is Mijnheer Colaert geble ven aan deze zielroerende woorden door hem op den dag zijner zegepraal uitgeroe pen Mijne ziele aan God, mijn herte en mijn lijf aan Yper Immers, sinds 25 jaar heeft hij gewrocht en gestreden voor de belansren van burger en werkman, eerst binst 3 jaar alléén tegen 14 tegenstrevers, maar altijd stand houden de, steeds op de bres, wanneer onrecht te bestrijden, of recht of rechtveerdigheid te handhaven was. Onder zijn wijs bestier heeft hij de stad gemaakt wat zij thans is en waarover alle Yperlingen fier mogen zijn. Vele lezers van 't Nieuwsblad herinneren zich wellicht nog de treffende redevoering, welke de achtbare gekozene zijne vrienden toestuurde, en'zijne woorden hebben lange, heel lange in hun hert weerklo- ken. Moge het jongere geslacht öe' dankbaar heid der ouderen jegens onzen achtbaren jubilaris voortzetten, en de rechtzinnige tolk blijveo der welgemeende gevoelens welke, zonder twijfel, ieder ware Yperling bezie len 1 Het Nieuwsblad van Yper. voegt op eene bijzondere wijze zijne hertelykste gelukwen- schen aan onzen achtbaren burgemeester, M. Colaert, bij die van alle weldenkende Yperlingen. Leve onze weerde jubilaris Nog lange jaren In de Balkanstaten De Montenegrvnsche overwinningen (Officieel, uit Monteaegrijnsche bron). Gedurende de laatste vijf dagen hebben de Montenegryneu 256 dooden en 800 gewon den gehad. De overgave van het garnizoen van Sjipsnik (Toezi) vond gisteren avond op de volgende wijze plaats De Turksche commandant kwam met zijne troepen en met de bevolking naar de brug, waar kroonprins Danilo wachtte. De Monte- negrijnsche muziek speelde het Turksche volkslied en de troepen presenteerden het geweer voor de Turksche officieren. Kroon prins Danilo wenschte den Turkschen com mandant met de heldhaftige verdediging geluk. Toen deze hem zijn sabel overgaf, traf Danilo hem terug met de woorden gij zijt een held en een held geef ik zijn sabel terug. Uit Moatenegrijnsche bron Het fort Hoem, de laatste versterking, is van avond gevallen. Het garnizoen heeft zich overgegeven. Ouder de gevangenen zijn 62 officieren, waaronder de bevelhebber van Toezi. Generaal Voekovitsj meldt van zijnen kant dat zijne troppen gisteren,na een hardnekkig verzet, den here Visitor hebben veroverd en 4 kanonnen, veel geweeren en wapenvoor- raad en twee vaandels veroverden.Het leger kampeert te Berana. 1700 Turken over de kling gejaagd 2000 Turken waren Donderdag op weg naar Beranna, om deze stad te heroveren. De montenegrijnen lieten de turken in eenen eDgen bergpas komen. Zij hebben hen daar verrast en deden van op de hoogten een regen kogris, houwitsers en rotsklompen op hen neervallen. 1700 turken werden gedood. De overlevenden werden krijgsgevangen genomen en na drie dagen gaans kwamen zij te Podgoritza aan, barrevoets en met de handen op den rug gebonden. Eens dat de turksche gevangenen op moDtenegrijnsch grondgebied komen, worden zij heel goed behandeld. De kroonprins deed^lO.OOO ciga- retten onder hen uitdeelen. öe geestdrift in h-1 Servisch leger De geestdrift onder de soldaten van het Servisch leger, bij het vernemen van de overwinningen der Montenegrijnen en van de tijding dat zij ook tegen de Turken moesten oprukken is onbeschrijfelijk. Vooraleer te vertrekken hebben de solda ten gecommuniceerd. De Piussische generaal Lipovatz heeft zich ter beschikking gesteld der Servische re- geering. De stad Berana is Woensdag middag in genomen. Da Montenegrijnen hebben 14 Krupp- veldkaaonnen in goeden staat, eene hoeveel. De ambulantie van het Oostenrijksch Roode Kruis by de oorlogvoerende troepen der Balkans. heid wapenvoorraad en leeftocht voor 2 maanden veroverd. Tot nu toe hebben circa ZES DUIZEND Turken zich overgegeven aan de Montene grijnen en zijn als krijgsgevangenen naar Podgoritza vervoerd. Zaterdag 19 October, vergaderde de Ge meenteraad ten 5 ure 's avonds op het Stad huis. Waren tegenwoordig de heeren Colaert, burgemeester-Voorzitter Vanden Boogaer- de, schepene Fiers, Vander Ghote, D'Hu- vettere, Bouquet, Sobry, Iweins d'Eeck- houtte, Lemahieu, Biebuyck, Begerem, Baus, Seys, Struye. Boudry, dienstdoende sekretaris. Alleen M, Fraeijs de Veubeke is afwezig. Hij h eft zich doen verontschuldigen. Lezing wordt gegeven van het verslag der voorgaande zitting dat zonder opmer kingen wordt goedgekeurd. om Gebruik der talen in de Stadsschool der St- Janstraat M. de Voorzitter leest den brief van 15 December 1911 door den Vlaamschen Arrondissementsbond van Yper aan den Gemeenteraad gericht, vragende dat het Vlaamsch de voertaal zou wezen in de be talende stadsschool der St-Jansstraat. Dezen brief is onderteekend door de heeren Sobry, Voorzitter van den Bond en Doktor Devloo, schrij ver-scbatbe waarder Daarentegen leest de heer Voorzitter een brief onderteek end door 88 vaders van familie waarin krachtdadig opgekomen wordt tegen het voorstel van den Arrondisse mentsbond Volgens hen, zenden zij hunne kinders naar school om de Fransche taal te kennen en te leeren waardeeren. Daarenboven, daar het eene betalende school is, meenen zij wel ook hunnen wil te mogen uitdrukken, na- mentlijk dat het Fransch de voertaal weze en blijven zou, zooniet dat zij zich het recht behouden, hunne kinders aan zulke school te onttrekken,te meer daar de onkosten dier klassen door hen ten grooten deele gedekt zijn. De hesr Burgemeester sprak dan in dezer voege Laat mij eerst toe u te zeggen dat ten allen tijde de wille der ouders dient geëerbiedigd te worden. Zoo wij onzen wille eerbiedigen, te meer ook houden wij eraan die der ouders in acht te nemen. Voorwaar, het ware in 't geheel nietredelnk van onzen kant, de begeerte dier ouders van d'hand te wijzen en wel en degelijk aan onzen wil te doen gehoor geven,daar zooals in dien brief klaar te lezen staatde kosten ten grooten deele door het betalen der ouders gedekt wordt. Wat meer is, die ouders eischen niet dat het Fransch daar gansch uitsluitelijk onder wezen worde, maar vragen, en zoo is het, dat het Viaamsch daar ook van 't onderwijs zou deel maken. Of geven de onderwijzeres sen daar de twee talen niet te leeren Het Vlaamsch, zoo spreekt de brief, is 't huis gesproken, wyl 't Fransch in school geleerd wordt. In onze streek, die zoo dicht by Frankrijk ligt.'s het aanleeren van Fransch onbetwist baar noodig. Wat zou een werkman zyn die in 't Fransche zijn brood moet verdienen, en die geen letter fransch en kan Zeker is dezes voordeel oneindig kleiner dan gene die de fransche taal, zoo weinig ook, machtig is. 'k Herhaal het, onze plicht is de begeerte der huisvaders te eerbiedigen. Een tijd zal komen waarop in ons Belgie de twee talen even machtig zullen zyn, en t is die tyd dien wij beoogen. Het twee talig onderwys is onze begeerte, het doel waar wy naar streven. Hier volgt de rede van M. Sobry (vl,) M. Sobry zei als er mij gevraagd wordt in welke taal moet het lager onderwijs gege ven worden, ik antwoord geheel natuurlijk geheel redelijk en geheel volksch en vader- landschin de vlaamsche gemeenten in 't vlaamsch, in de waalsche gemeenten in 't fransch en in de duitsche gemeenten van Belgie in't Duitsch en zoo luidt ook de wetde opvolgentlijke wetten op het offi cieel lager onderwijs van 1842, 1879, 1884 en i8g5 leggen allen maar ééne taal op, de moedertaalde vlaamsche, fransche of duit sche taal volgens de plaatselijke noodwendig heden, en laten aan de gemeenten het recht over van nog andere leervakken bij de opge leide te voegen, byvoorbeeld van de fransche taal in de vlaamsche gemeenten, en de vlaam sche taal in de waalsche gemeenten te doen er bij leeren. Tijdens de bespreking der laatste school wet van i5 September 1896, stelde een volksvertegenwoordiger, M' Juliaan De- vriendt van Brussel, de volgende bijvoeging voor aan het wetsontwerp der regeering de vlaamsche taal is de voertaal aan alle lagere scholen van de vlaamsche gemeenten, en de fransche aan alle lagere scholen der waalsche gemeenten. Mr Schollaert, alsdan minister van open baar onderwijs, antwoordde hem dat die bijvoeging nutteloos was, aangezien de wet wel wilde zeggen dat in de vlaamsche ge meenten het vlaamsch, in de waalsche ge meenten het fransch en in de duitsche ge meenten het duitsch, de voertaal de aaoleer- taal, moest zijn hij voegde er zelf bij zyn er misbruiken, dat men ze aanklage, en ik zal mijn best doen, om er op bestuurlijke wijze paal en perk aan te stellen en daarop wierd Mr Juliaan Devriend's wijziging niet gestemd. M. Begerem wil a. u. b. eens het artikel dier wet voorlezen M. Sobry leest het artikel en steunt op de woorden <1 elk volgens de noodwendighe den der streke Het ministerie van openbaar onderwijs deed een leerplan verschijnen in het Staats blad van 16 mei 1897, ter uitvoering der schoolwet, en om het werk te vergemakke lijken der gemeenten, die bij ministerieelen brief van 1 October 1895 verzocht geweest waren een leerplan vast te stellen welnu dat Staaisreglement bewijst dat er in iedere lage re school maar ééne taal, de moedertaal, opgeleid wordt: men zegt er hoe de moeder taal moet aangeleerd worden in den aanvan- kelijken, middelbaren en hoogeren graad van het lager onderwijs men legt er geens zins het aanleeren op eener tweede taalboe DIT IS VAN EN OMMELANDS aya - - C' - j

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1912 | | pagina 1