V
Kostbare Kruisen
uit den kerkschat van St-Maartens
De Vastentijd was steeds in de Kerk onder meer ge
kenschetst door de devotie tot den Gekruisigden Chris
tus. Dit bracht natuurlijk mede dat onze kerken in
die eeuwen van diepe godsvrucht, rijkelijk begiftigd
werden met alle slach reliekschrijnen en kruisen, die
gewoonlijk een stukske bevatten van het H. Kruis.
In dit opzicht was onze Kathedraal niet misdeeld.
Zij bezat vier kruisen, die in opzicht van kunst en
geschiedenis merkweerdig mochten geheeten worden.
Na den oorlog zijn er ons drie overgebleven.
Het eerste, het fameus kruis van Therouanen (of
Thercnburg), is eender zeldzame kruisen uit de Middel
eeuwen 15e eeuw Het droeg geen Christus, zooals
onze moderne kruisen. In de middeleeuwen trouwens
bestond meestal het naakte kruis en het is slechts
later dat de Christus erop verschijnt. Dit eenig stuk
ging, helaas, verloren onder de beschieting der kerk.
Gelukkiglijk bestaat er nog een afbeeldsel van in het
Bisdom Brugge. Het werd- verveerdigd op bevel van
den kunstlievenden prelaat Mgr. Malou (zie Tuin-
klokke 1931, Nr 7
Het tweede, een processiekruis, dagteekent uit het
begin dti 17= eeuw. Sommige deelen ervan zijn nog
in gothischen stijl, maar de onderdeelen verraden den
Renaissance-stijl. De medaillons van den voorkant stel
len het Lam Gods voor, alsmede de Kerkleeraarsdie-
van den achterkant, de H. Drievuldigheid en de ken-
teekens fier Evangelisten. Dc ronde knoop, langs onder,
is bezet met medaillons waarop de Kus van Judas, de
Doornekioning, den Ecce Homo en de Neerdaling ter
Helle worden voorgesteld.
Dit kiuis is uit koper en zilver verveerdigd. Het is
eeu heel zeldzaam stuk, dat om zijn kunstgehalte,
mocht piiiken op de tentoonstelling van Oude Kunst
te Brug in 1930.
Het derde, een groot zilveren kruis, op hoogen voet
in hout, bekleed met platen in zilver, rijkelijk versierd
met tafereelen en personages in gedreven zilver, Tuv
schen kruis en voet, in een vierkante nis, berustte eene
relikwie. Binst den oorlog verdween het eigenlijke
kruis alsmede de relikwiede voet alleen werd gered
door een Engelsch oflicier, die hem na den oorlog ten
geschenke gaf aan wi 1: n Koning Albert. Deze laatste
miek het geschenk o\er aan het Bisdom Brugge, waar
het bij gelegenheid ontdekt werd, vereienzelfdigd en aan
leper teruggeschonken.
Die voet bestaat
uit vier deelen
de basis, monu
mentaal aange
legd, bevat vijf
médaillons het
middenvak stelt
de geboorte voor
v, Christus, en de
vier andere vak
ken, symbolische
figuren. Het
tweede gedeelte
is de beeltenis
van Maria -Mag-
dalena. Het der
de deel bevat
een vierkant mé
daillon, Jesus in
het h o f k e van
Oliveten voorstel
lend. Eindelijk
het bovengedeelte was d - bewaarplaats der relikwie.
Zooals de pk.o'.o het aanduidt, is dit een weerdevol
kunststuk, doch om de vo'le weerde ervan te kunnen
beseffen, is het noodig het van dichtbij te bewonderen.
Het is een prachtwerk. De tafereelen zijn op een onge
looflijk veerdige wijze in het zilver gedreven. Het lij
ken gravuren in relief, zoo fi n zi n de wezenstrekken,
de houding d-^r personen weergegeven. Het zijn echto
schilderijtjes in zilver. Enkele jaren geleden werd die
voet bekroond met een prachtig zilverkruis, gemaakt
door het huis Wilmotte ri Luik. Dit overheerlijk stuk
prijkt thans op de hoogdagen op ons hoogaltaar.
Het vierde kruis, ook nog bewaard, en dat de
telikwie van het H. Kruis bevat, is uit zilver ver
veerdigd. Het is niet van weerde ontbloot en wordt ge
regeld uitgesteld alle Vrijdagtn van den Vasten, tijdens
den Kruisweg.
Moge dit kort overzicht van een bepaald stel kerk-
mtubels dc belangst-Iling wekken der kunstliefhebbers,
en bovenal de geloovigen er toe brengen de aloude de
votie tot den Gekruisigden in eere te houden en er
nieuw 1 ve t in te steken.
Werkloozen zijn te beklagen,
Maar kerkloozen nog veel meer.
Waar de liefde comedie is,
Wordt het huwelijk een drama.
