DUIVENMELKERS door Onze haven Aan het Nieuwsblad Klerikale welvaart I I I' I Andermans geestigheid Nog de Middelkare School I Om te sluiten een woord aan u, ouders MENGELWERK 5 I_.TH3O /Wordt voorigezelj. Jan Bofmans, die met e mêêstresse gaot trouwen, is gehéél preusch te vertellen da ze drie taolen kent. Drie taolen? vraagt Tone Goekul. Ja, ja, drie, os ’tgêên viere en is. Goeie morgen! En zeggen dat min wyf er maar êên en kent, en da ’k ze mè rooi kunnen doen zwigon! Het gaf op de straat en besloeg de ruimte van een venster en de deur tn zijn vierkant. Eene grootere plaats volgde, even breed doch langer; daar konden gemakkelijk twee getouwen in gezet werdén, en dan was er nog middel de waschkulp en de kachel te plaatsen. Een trap leidde naar de verdieping. Daaronder was nog een tamelijk luime spender »(1). Boven eene afgescheiden slaapkamer voor de ouders, dan eene groote ruimte te verdeelen volgens goeste en noodwen digheid. Dit was onder het dak, en de plaats tusschen de zoldering der slaapkamer en het dak was zoo goed geschikt voor een dubenkot, dat het er speciaal voor gemaakt scheen Een der venstertjes gaf uitzicht op een koer omsloten met drie groote muren Geene binnen scheidingen, een groot gedoente, waarvan de vier huishoudens, die deze nuizen zouden bewo- (1) Kast onder den trap (spinde) die tol kelder dient. Bij de Kletsvodde ging T spelletje aan den gang, ’t Was reeds laat in den avond, en Wies, welke op zoek gegaan was achter haren man, had niets beter gevonden dan de bende bij de Klots- vedde te gaan afwachten. *t Was zoo hunne gewoonte na gansch de stad afgedweild te hebben, gingen zij het overige van hun geld in dat nachtkwartier opdoen. 't Ging er daar dan door met de ronden pinten Wies wist dat; als echte weversvrouw was ze niet vervaard van eenige liters drijdraad, en telkens er a vette dagen waren, wilde zij ook haar deel van de winst hebben. De naamlooze vennootschap Handt l en Scheepvaart, lid van don groep der niet wat lieve Rikeleyn met zijn of haar zilvere stem en kundige gebaren. De schuchterheid van Clemens, de vrolijke kwinkslagen van Baas Beekman, de onnoozelheii van den koeiwachter daarbij gevoegd het ver heugend wedervinden van zijn kind door Nyls, en een scboone groep korenoogsters die feest vieren na het weigelukken van den oogst, deden genieten en bewonderen. Een bijzonderen !<>f aan den grimeur; de typen waren uitnemend goed, proficiat mijnheer De Raedt. Ook eene goede noot aan Mejuffer Van Leeuw, niet alleen voor hare goede vertolking maar ook omdat zij rolvast was in de drie stukken. Wij drukken den wensch uil, haar nog dikwijls te mogen wederzien en toejuichen. Wij bedanken Rhetorics voor de kunstvolle avond die ze ons heeft laten genieten Ze heeft de volle genegenheid van het kunstminnend pu bliek en is de trots van alle Nieuporlenaars die kunst kennen en de kunst waardeeren. Door die verzekering aangemoedlgd, durven we hopen dezen winter nog menig genotvol uur te zullen smaken. te beletten zijn dorst te laven. Wij hebben ook «ens geïnformeerd. Nieuws blad, en wij hebben uit goede bron vernomen dat er 's voormiddags 4, 5, 6 maal een glas bier werd gedronken, zonder dat de minste l ouders bekend maakte? En waarom werd I dat gezonden? Is het misschien om volgens opmerking werd gedaan, t En was maar als 't te erg begon te worden dat het ver boden werd. Wie in zulk geval-niet luisteren wil Wij hebben vernomen dal diezelfde werklieden even vriendelijk behandeld worden als voorheen juist alsof er niets gebeurd ware en niettegen staande al uw boos geschrijf. Dal zijn wreede liberale werkgevers hé Nieuws blad? Gif durft schrijven. maar waartoe goed nog vei der te gaan. Een laatste woord nochtans, stinkertje. De naam lafaard schijnt uwen opsteller te kitte len. Welnu als hij dien naam niet verdient. als hij een beetje moed wil toonen. dat hij dan slechts het volgende schrijve Ons artikel De Vrienden van den werkman verschenen in een onzer vorige nummers had betrek op feiten voor gevallen de fabriek... (hier den nuam noemen/. Vermits uw treffelijke opsteller alles ■’oe goed weet cn bewijzen kan, dan hoeft hij immers ulels te vreezen. Gij ziet, Nieuwsblad, wij vragen niet veel. Maar zoo hij dat niet doet, zoolang hij zijne las terlijke aantijgingen niet herroept, hebben wij het recht hem te zeggen dat hij een leugenaar, een ophitser en een lalaard is! En daarmee uil! men zij een kennis tegen, dan was het een luid geroepen van djeur, bink In De groote pint waren vesl verbruikers. Misschien te veel naar hunne goesting, want zij vertoefden er slecnts eenige oogenblikken. De drank verhitte hunne hoofden, hier en daar klonk reeds eene bedreiging, stak men gebalde vuisten in de hoogte of wierpen zij malkaar scheldwoor den naar het hoofd. Soms ook wel was het tegen rustige voorbijgangers gericht, bijzonder wan neer de dronkaards in hun zwenselen perso nen in den weg kregen welke niet gauw genoeg de plaats ruimden. sproken, dat men ze weldra den algemeenen bij naam gaf De meikers van ’t Hof Zij waren nu met vijven in d’eerste prijzen, en de winst was overvloedig, want zij hadden nogal goed doorgepoeld Het zou vour immer een onvergetelijke dag blijven, en in hun duivenmel- kersleven met gouden letters aangeteekend staan. Dien dag wilden zij eons degelijk vieren! Cuba hee’ niets, hadden ze gezegd, maor der zal hem toch geen nat ontbreken, zoolank dat we cenzen bén! Eerst hielden zij zich op de buitenwijken. Hullend, springend, met de voeten stampend, trokken zij de herbergen binnen, en daaraan alleen konden de aanwezigen reeds raden dat het vet geweest was. Soms bleven zij earst voor de deur in eene ronde draaien, malkaar bij de hand houdend en zingend En hoe grooter beest, en hoe meer geluk, De schoonste prijzen zij voor obs gedrukt. Om dan als eene vlaag binnen te stormen, en alles in rep en roer te zetten. De schemering begon te vallen; reeds hadden zij een twintigtal kroegjes bezocht, en nu zakten zij naar de stad af, recht naar De groote pint Arm aan arm liepen zij midden in de straat aller lei liedjes zingend. Telkens er een ten einde was, kegon een der mannon een ander deuntje en seffens laweitten do anderen mede. Kwa- iels tegen den werkman schrijven, doch in uwe wolfijzers loopen wij niet. Wij herhalen slechts hst is niet noodlg iemands dwalingen in dagbla den bloot te leggen en te bespreken, want de beste, de bekwaamste, de verstandigste menschen van de wereld kunnen ook wel eens missen en niemand is onfeilbaar. Doch die kern! O, die kern steekt u de oogen uit. Welnu, wij willen ze wel eventjes aanraken. Gij durft schrijven dal de door u aangevallene liberale werkgevers zoo wreed zijn een werkman Wie is die mouchard die de namen dier Onder de meest gewaagde b toegingen van den klerikalen blut, onder de ver waandste onwaarheden welke de klerika le dagbladen gepoogd hebben aap ’c land op te dringen, moet men, in de1 eerste plaats, dio bawonderenswa u'dige belijde nis noemen welke beweert hun we rk en de weldaden hunner regeering te ken schetsen, met hun de ongehoorde wel vaart tos te schrijden welke men heden daags in Belgie besiatigt. Er is onze meesters eene zekere onbe schaamdheid noodig geweest om, in den tegenwoordigen tijd, van die ongehoorde welvaart te durven spreken. Die vijf en twintig jaren klerikale welvaart naar de voorbeelden van welvaart welke ons voor gelegd worden: uitbreiding, vermenigvul- lemmeren waar zy kunnen is ean vastge steld feit; doch waarom kinderen willen dwingen bijvoorbeeld na hunne eerste communie nog die lessen te volgen! Hoe veel kinderen zyn er. jammer genoeg nog niet, die na hunne eerste communie ge noodzaakt zijn de school te verlaten om te beginnen werken Die kinderen leeren dan toch ook geen catechismus meer ten zij in de kerk die voor eenieder openstaat, waarom zouden onze kinderen, die reeds zooveel vakken te bestudeeren hebben om eene positie te bekomen (hetgeen moeiely- onderscheiding bekomen in de Wereld tentoonstelling van Brussel. Wjj wenschen haar geluk met die vleien Ie en welverdiende onderschei ding. En welverdiend is ze. Inderdaad naar wy vernomen hebben heeft die maat schappij sedert 1905 reeds meer dan 150.000 ton macadam uitgevoerd naar Engeland met hare schroevers Clara en Martha. Haar handelscyfer is sedert bare stichting meer dan verdubbelden bedraagt tegenwoordig nagenoeg de zeven millioen trank (7,000,000). Zy is ook de eenige handelsreedery in West Vlaanderen. In Brugge en Oostende bestaan ge ene derge- l(jke ondernemingen, en niettemin worden alle jaren milioenen verteerd voor die havens, terwyl er voor ons Nieuport niets te verkrijgen, niets te bekomen is. Is dat niet beleedigend? is dat niet wraakroepend? Al de verwezenlijkte en onderworpene plannen en instellingen der zeehavens Antwerpen, Gent, Brugge, Oostende, ja het plan voor de Panne, waren op de ten toonstelling schitterend verbeeld en weer gegeven, maar er was ongelukkiglijk niets te vinden van het armzalig verlaten Nieu port, dat voor de hoogere besturen der regeering niet meer schynt te bestaan en als een bastaardkind behandeld wordt. De grootsche praktische plannen, de eenige uitvoerbare werken van wylen den heer ingenieur P. Demey, geschikt om den handel en de toekomst van Nieuport te verzekeren, liggen ergens in eene-i verlo ren hoek op den zolderen zullen wellicht nooit het daglicht meer zien. Ziedaar den invloed der katholieke senatoren, volks wil naam vardienl dan aan rakal die zich achter eene voorzichtige naamloosheid verschuilt om dergelijke leugenachllge aantijgingen uit te kramen? Wat naarn verdient hij die den moed niet heeft een tegenstrijdig enkwest te aanvaarden? Bij gebrek aan een nijpender, strlemender woord bezigden wij de uitdrukking lafaard en 't i. tneer dan verdiend. Gij spreekt wel is waar van een drukkertje die als verantwoordelijk persoon zou optreden. Laat ons van serieuse menschen spreken niet waar? Wij kennen ook uw uitvlucht om het u gedane voorstel niet te aanvaarden gij wilt u niet in eene trape laten vangen! Wij ook laten ons In geen trapen vangen. Gij zoudt wenschen dat wij I - ker en moeielyker wordt) dan nog hunna hersenen moeten opvullen met sprookjes van Adam en Eva en d’Arke van Noé, zooalsgy te recht deed opmerken? Indien wy onze kinderen ontslaan, zynzy daarom ongodsdienstig? is de school daarom ver achtelijk? Nog iets. Aan al de ouders die hunne kinderen ontsloegen de lessen te volgen, werd een klerikaal gazetje gezonden. Hoe weet de redactie van dat gazefje zulks? I diging der kloosters, der schuilplaatsen voor paters en nonnen, aangroei «Ier le gioenen broertjes, der geestelijke scholen; regelmatige vermeerdering der belastin gen, vergrooting der duurte van 't levens onderhoud. Daarbij zijn de geldkassen der regeering uitermate en erbarmelijk ledig; zij zyn zoodanig ledig dat, om de werken te vol- I einden welke onbezonnen over geheel het land ondernomen zyn, men tot nieuwe belastingen zijn toevlucht zal moeten I nemen. De millioenenverkwisting welke de kle rikale n verrichten sedert ze aan ’t bewind zijn, heeft da openbare schuld in een jam- merlijken toestand gebracht, en daar openbaart de klerikale welvaart zich nog eens door een geldoproep die, in het toe komend jaar, zal uitgedrukt worden door de ellendige som welke men voor de inte resten onzer openbare schuld dagelyks zal moeten betalen, zegge een en twintig dui zend franks... ’t Is een stroohalm! ’t Is ook een der schitterendste uitzichten dezer Klerikale welvaart die zoo geroemd wordt, maar waaraan niemand geloof hecht. Hetgeen de klerikalen niet zal beletten nog sullen te vinden die hun by de toekomende kie zingen stemmen zullen geven! oude gewoonte die menschen te plagen, te i tergen of te dwingen? - - - Om te sluiten een woord aan u, ouders moet voelen of lied men misschien het werk Gaat U niet benvloeden; doet wat gij heelemaal moeien ontnemen? bat zijn wreede meont uw p|icbt te weIflDi Mn()t de mou. chards vierkant wandelen. Heer opsteller, op voerhand dank indien --x> Het is zeer moeielijk aan pen doove iels ie doen hooren; het is nog moeieljjker aaa een blinde iets te doen zien, maar het is onmogelijk aan oen kwaadwillige recht on rede te doen verstaan, en eene eerlijke bekentenis uit te lokken van iemand wiens snoode handelwijze de meest kwa de trouw ten toon spreidt. Indien wij niet wisten dat er oneindig veel verdienste bestaal met eene laaghartige ziel tot betere gevoelens le brengen, met een schijn heilige te ontmaskeren om het laatste greintje eerlijkheid en openhartigheid dat in hel donker ste hoekje van zijn fanatiek hart huist pogen te ontrukken, indien wij niet wisten dat er mis schien nog onverslandigen ot onnoozelen zijn, die zich door uwe iafhertige logentaai, door uwe valschheid laten bedriegen en misleiden; indien wij niet overtuigd waren dat uwe snoede aanval len geen ander doel hebben dan uwe politieke tegenstrevers aan le landen, al worden zij door uwen verdediger op het tribunaal de achlbaar- ste personen van Nieuport genoemd en opgohe- meld om het goede dat zij slichten tot welzijn van ’l volk wij zouden ons waarlijk de moeite niet getroosten ons nog Linger met u onledig te houden. Een vat kan immers maar geven wat het inhoudt. Uw hart loopt ov**r van ga! fegenovar degene die uwe gedachten niet deelen en uw zwarte gal moet gij uitspuwen om het even waar en op wie, omdat gj enkel voor doel hebt haat en nijd, twist en tweedracht te zaalei.; omdat gij niets anders beoogt dan de onverslandigen en onnadenkenden op te hitsen, in plaats van met ons te bekennen en te verklaren dat arbeid en kapitaal twee onafscheidbare factoren zijn, wier samenwerking onmisbaar is om eene onderne ming te doen gelukken. Dit schreven wij In ons voorgaand artikel en dat artikel moet u wel erg getroffen hebben, u in de war hebben gebracht daar gij de noodza kelijkheid gevoelt drie kolommen lang zouteloo- loazen prietpiaat aan uwe goedzakkige snullen op te disschen? Waren in ons antwoord sommige dingen zoo danig raak dat gij juist die als decorum van ons artikel beschouwt en ze voorzichtigheidshalve onverlet laat? Gij schiet in eene dolle gramschap omdat wij den schrijver van uw laag en boos artikel met den naam lafaard betitelden. troffen ten zeerste de gemoederen der aanwezi gen en deden de tranen van medelijden overvloe dig biggelen, maar ook wie zou geen medelijden gevoeld hebben met eene echtgenoote die uit oorzaak harer eerlijkheid, zooveel moest lijden door een vulgen kerel als Reinhart Wie zou geen medelijden gevoeld hebben met een Marien wanneer men hem verfoeide en als moordenaar aankloeg terwijl hij niets anders was dan een werktuig om te doen lijden, omdat hij de man was eener reine vrouw en wie had zijne tranen kunnen bedwingen bij hel lijden van twee lieve schuldelooze kinderen waarvan de rollen zoo govoel/ol werden vertolkt door het sc.hander knaapje L. De Planter en het snedig dochterken Gabr. Vandeputte I Het zangspel Hoteebotse van den onslervelijke Van Peen?, vol pittige zetten en aangenamsn zang, bracht de gansche zaal in vervoering Oh! nen alle gelijk genot zouden hebben. Tegen den achtersten muur stonden nog vier stallen, en midden den koer eene groote houten pomp. Zij kwamen de trappen af, en daar stonden zij rond den Beer geschaard in die koer. Fier over zijne vondst overgelukkig omdat allen het best geschikt vonden, gaf de Beer zijne tevredenheid lucht- in allerlei kwinkslagen en aardigheden, die hij dan luid uitgalmde. a Kommen wij hier allemaol wonen? vreeg hij opeens schertsend; maar de vraag was zoo onverwacht, en de doening stond hun allen zoo wel aan, dat zij malkander vragend bleven aan staren, en dat geen enkele er aan dacht het als eene klucht op te nemen. Daarbij het was dicht bij ’t lokaal Den Kanarievogel gelegen, en dat vooral was hun reeds van groot belang. Zij beslo ten er aan ’t wijf eens over te spreken. De «Beer» kon reeds bij den huisbaas gaan, en vragen of hij tot den toekomenden zondag wilde wachten om ze te verhuren. Vier der zes vrienden waren getrouwd. De twee andere waren jongmans, en konden bij den eenen of bij den anderen inwooen; en zoo zou alles gauw opgeklaard zijn. Veertien dagen nadien woonden zij er reeds. En ’t was nu vier jaar geleden. Zoo hoog liepen zij met de nieuwe doening op, zooveel werd er van den aangenamen hof ge- menschen, die liberale werkgevers, hé Nieuws- blad? 1 Gij durft schr jven van verpestende stanken I 1--r---r- waardoor de mannen stonden om te creveereu gij mijn briefje wilt opnemeo. (sic) van den dorst. En wij hebben vernomen dat, door een breuk aan de ketel, het 's avonds 5 ure was vooraleer men werken kon. Van waar kwamen dan de verpeste stanken??1? Die zoo iets durft schrijven tegen alle waarheid in, is dat geen lafaard, Nieuwsblad? En gij zegt dat gij niet verder spreken wilt om de werklieden hun werk niet te doen verliezen. 1 -r I gesyndikeerde steengroeven van Lessen, heeft het groote Eerediploma, de grootste Wij ontvingen van een familievader volgend soliryven, dat wij volgaarne op nemen. Heer Opsteller, Ia uw artikel van Zaterdag laatst ver dedigt gy op bewonderenswaardige wyze en de Middelbare School en de vrijheid van den familievader om x(jn kinderen te ontslaan de lessen van den godsdienst te volgen. Ik kan niet anders dan uwe liens- wijze goedkeuren; wie die lessen volgen wil, kan het doen; wie het niet wenscht kan er zich van ontslaan. De vryheid bovenal! Dat de klerikalen steeds de vrijheid be

HISTORISCHE KRANTEN

Weekblad van Nieuwpoort en Kanton (1909-1914) | 1910 | | pagina 2