en
en
[Voor Vrijheid
A
N° 23
Vroolijkheden en gruwelijke dingen!
WAM
/I (s A
Zaterdag 10 Juni 1911
Tweede Jaargang
Ons Praatje
03
ft [H t r
VERKOOPER
■•ieter Verstraele, soon
Valkestraat, Nieuport
PRIJS PER NUMMER
S centiemen
Als wij zeggen vroolijkheden dan
zijn wij niet voornemens te doen gelooven
dat het zeer vroolijk is, in de klerikale
bladen, dingen te lezen zooals degene die
volgen.
Wij zullen zelfs zeggen dat het veeleer
Zoo er nog, jammer genoeg, ouders aan-
getrofïen worden, die niet begrijpen dat
zij, in de maat van hun vermogen, voor
plicht hebben, hun kroost een zeker on
derwijs te schenken, ’t grootste gedeelte
echter zenden hunne kinderen zoolang
naar school totdat deze zelf eene roeping
kiezen en tot die roeping het noodige of
liever wenschelijke onderwijs bezitten.
Maar hier stelt zich de vraag welk on
derwijs moet den kinderen geschonken
worden? welk onderwijs beantwoordt aan
de rechten van het kind? door welk onder
wijs zal het kind, wanneer het tot den
verstandigen leeftijd komt, wanneer het
genoegzaam ontwikkeld zal wezen, den
weg kunnen opgaan dien het verkiest. En
inderdaad, zoo het kind recht heeft op
voedsel voor den geest, zoo heeft het ook
recht op gezond voedsel, dat zijn geest
ontwikkelt en stede van te benevelen, dat
zijne hersenen doet begrijpen en beschou
wen het ware, het goede en het edele in
plaats van ze te misvormen en door fana-
tism te verstompen. Daarom verklaren wij
ronduiteen kind heeft rechtop het goede
degelijke officieele onderwijs, dat wij im
mer verdedigden en zullen blijven verde
digen; het heeft recht op een onzijdig on
derwijs toegankelijk voor allen en dat zou
het officieel onderwijs wezen, zoo onze
meesters er den klerikalen geest niet lie
ten doordringen, zoo zij niet altijd meer
en meer hunne godsdienstige denkwijze
aan allen wilden opdringen.
En nochtans, dat onderwijs is voor onze
klerikale meesters niet ^voldoende; zij wil
len eene toekomst gansch fanatiek, onder
worpen en verslaafd; den geest van het
kind naar hunnen zin kneden is dan ook
hvnne huidige bijzonderste betrachting.
Heftiger en heftiger bekampen en bestrij
den zij dan ook het officieele onderwijs. Zij
bekreunen er zich niet om of het kind hun
later niet vragen zal waarom hebt gij
mijn brein met valsche princiepen mis
vormd? waarom hebt gij mij de wetenschap
de geschiedenis in hare volle waarheid
niet doen onderwijzen? Hun fanatism ver
blindt hen; het ontneemt hun alle verstan
dige redeneering; het belet hen hun plicht
te begrijpen en het recht van het kind te
eerbiedigen.
Zoo zij nochtans voor een oogenblik
treuris is en zelfs jammerlijk. Maar wij
haasten ons er mede te lachen, uit vrees
verplicht te zijn er over te weenen... Het
geen de klerikale bladen hedendaags druk
ken is toch ook zoo aartsdom!
Zooals in Portugal drukken ze in
dikke letters. En onder dien titel, op dit
onderwerp verhaalt men waarlijk ver
dwazende dingen!
Ten eerste, M. Vander velde zou aange
raden hebben .Ie kloosters in brand te
steken. M. Rosseeuw, katholieke volks
vertegenwoordiger, die de meeting bij-
woond heeft openbaarlijk en uit eigen
beweging erkend dat M. Vandervelde dat
niet gezegd heeft. Maar ’t is van belang
dit laatste niet te herhalen.. De katholieke
lezers mogen dat niet weten en moeten te
goeder trouw gelooven de trouw hunner
dagbladen dat de fakkels gereed zijn...
Maar ’t beste zolgt. Men zegt dat de
lauweren der Portugeesche omwentelings-
gezinden ons den slaap benemen en dat
’t volgende bereiden.
Houdt u kloek!
’t Land zal morgen geleverd zijn aan
eene bende fanatische barbaren welker
eenig doel zal zijn de werkzame agenten
der Portugeesche omweteling na te boot
sen en, zoo mogelijk, te overtreffen(?)zij
zullen de kloosters stormenderhand inne
men, zij zullen de kerken plunderen, zij
zullen de kloosterlingen folteren(!?), zij
zullen de nonnetjes verkrachten(???), zij
zullen de koningsgezinden verbannen, zij
zullen de redactiezalen en de werkhuizen
der koningsgezinde dagbladen in brand
steken, zij zullen ’t leger oproerig maken,
zy zullen ’t koninklijk paleis bombardee-
ren, en zij zullen de economische werk
zaamheid van ’t land door de algemeene
werkstaking verbannen.
En op die puinen, zullen zij eene re-
geering van verdrukking en dwingelandij
stichten, die zal heerschen door ontstelte
nis, schrikaanjaging en strafbedreiging,
tot groote veroorwaardiging en afkeer
van ’t beschaafd Europa!
Ziedaar! En waarom wordt zulk ijzing
wekkend tafereel beschreven?
Waarom? Men hoopt dat de katholieken
en sommige liberalen bang zullen worden
voor hetgeen zich bereidt; dat zij zich met
afschuw en walging zullen afscheiden van
de tegenstrevers van den schoolbon en de
andere schurkenstreeken van ’t Schollaert-
ontwerp. En men hoopt ook dat de liberale
burgerij aan hare socialistische boudgeno-
Over rechten en plichten wordt nog al
dikwerf gesproken en geredetwist, doch
hoe menigeen heeft hiervan eene gansch
verkeerde opvatting, hoe menigeen weet
zijne plichten niet overeen te brengen met
de rechten diergenen, jegens wien hij
plichten te vervullen heeft.
Er zal wel niemand gevonden worden
die zou kunnen of durven ontkennen dat
een ouder jegens zijn kinderen talrijke en
zware plichten heeft te kwijten. Het kind
immers vroeg niet of kon niet vragen het
levenslicht te aanschouwen; het zijn de
scheppers die zijne verschijning wensch-
ten, die het leven schenkend aan een vurig
betrachte en verlangde wezen, ook de
taak, de moeilijke taak op zich namen,
voor dat wezen alles te doen wat in hun
bereik, wat in hunne macht is om de toe
komst van dat kroost te verzekeren. Wie
dus plichten tegenover iemand te vervul
len heeft, hetgeen het geval is van een
ouder jegens zijne kinderen, moet ook on
tegensprekelijk erkennen, dat diegenen
jegens wie plichten te kwijten zijn, aan
spraak mogen maken op zekere rechten.
Er zijn geene plichten langs den eenen
zonder rechten langs den anderen kant.
Besluiten mogen wij dus dat ook het kind
rechten bezit.
De wet gebiedt de ouders te zorgen voor
het stoffelijk welzijn van hunne kinderen,
dus hebben de kinderen recht aan voedsel
en alle andere levensnoodwendigheden.
De wet gebiedt echter nog niet te zorgen
voor het zedelijk welzijn van het kind,
want ’t verplichtend onderwijs werd nog
niet ingevoerd. Op weg is heilzame her
vorming echter, want zoo het kind recht
heeft op voedsel voor het lichaam, ook
heeft het recht op voedsel voor den geest.
Lang reeds ware die onontbeerlijke maat
regel tot het ontwikkelen van het verstan
delijk peil der natie ingevoerd, zoo zij, die
het land regeerden enkel het recht be
schouwden en deden naleven, zoo zij niet
vreesden mistevredene ouders te maken
die, door ’t invoeren van het verplichtend
onderwijs, zich beroofd zouden zien van
magere inkomsten hunner jonge kinderen.
Treurig is het om bestatigen, dat sommige
ouders met eene zeer verkeerde opvatting
hunner plichten beziel zijn.Zij beschouwen
hunne kinderen als eene bron van inkom
sten, als wezens die hun dubbel moeten
vergoeden, in stede van hen zoolang de
ABONNEMENT
2,GO frciixls: per jaar
op voorhand betaalbaar
hunne partijdige politiek van kant stelden,
zoo zij rechtzinnig en vrij wilden hande
len, hoe talrijk zouden zij zijn, diegenen,
die geene verschooning voor hunne han
delwijze zouden-vinden.
En inderdaad, het ware hun voldoende
zich zelf eens af te vragen of zij die thans
het officieel onderwijs zoo hardnekkig be
kampen, soms zelf geen geen officieel on
derwijs hebben genoten. En zoo ja (en
velen zijn in dit geval) bewijst dat niet ten
volle dat, eens aan het eerste kruispunt
van hun leven gekomen, zij de politieke
baan hebben kunnen inslaan die zij ver
kozen
Het ware hun voldoende zich af te vra
gen of er tusschen degenen die twintig,
dertig jaar geleden nooit geen ander on
derwijs dan het officieele ontvingen, thans
geene klerikale advokaten, dokters, nota
rissen, hoogleeraars, ja zelfs predikanten
en priesters zijn?
En vermits zij hierop niets anders dan
bevestigend kunnen antwoorden, bewijst
dat niet ten volle dat het onzijdige onder
wijs, zooals toen het officieel onderwijs
meer was dan nu, geen antigodsdienstig
onderwijs is, geene geuzen of ketters
kweekt zooals zij leugenachtig uitstrooien,
maar integendeel het kind, aan de jonge
lingsjaren gekomen, vrij laat den weg op
te gaan dien het bewandelen wil?
Kan hetzelfde gezegd worden van het
onderwijs dat zij in hünne(?) scholen geven
en thans eenieder zouden willen opdrin
gen? Volstrekt niet en uiterst klein is het
getal dergeoen die, doordrongen van hun
fanatisch onderricht, den sluier weten op
te lichten die de waarheid en de weten
schap benevelt.
Hebben wij dan, ons steunend op voor
beelden uit het leven, geen gelijk de ouders
toe te roepen:volbrengt uw plicht, schenkt
uw kroost een goed onderwijs, vrij van
alle vooroordeelen en sprookjes; schenkt
hun het officieel onderwijs dat het tot ver
standige ontwikkelde mannen vormen zal,
want htt recht van uw kind hebt gij voor
plicht te eerbiedigen.
DRUKKER
joseph hajejck
Statiestraat, Oudenaarde
i -
Annoncenoriis 0 15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncm te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en mededeelingen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelmgenbestemd vooi
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver oaderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
i Bi
5
kinderjaren duren, alles te schenken wat
ze kunnen om zich dan later fier en geluk
kig te gevoelen over den volbrachten
plicht.
RToKANTO
i --
Ti i