a
1
1
fiT
w
I
ril'
l
R
Wil
a
l7 oor l7!7 aar heid en rede!
wswt
¥oor Vrijheid en ÊtecM!
Ite
-gil
H
i
Nieuwjaar
II
Tr
SB
h
Tweede Jaargang’
Ongehoorde aanmatiging
Zaterdag 30 December 1911
No 52
gp7
9'^
a
r
K'i
;E?
m
iWI
dB
O
x
E:<
I
verstaan wonderwel de kunst om de ken
nis van de schandige zaken waarin de
hunne betrokken zijn, aan de kennis der
rechters te onttrekken, om er den dek
mantel over te werpen.
Verandering van klooster, van klooster
naam en van b trekking; drukking op het
geweten der klagers, dat zijn de bijzonder
ste mi ide’en welke daartoe aangewend
worden. Maai' indien eene andersdenken
de taalt zal hij niet ontsnappen on dan
reept de h'ele godvruchtige bende raca
over heur, zoo luid dat het kan zijn, zeker
uit christelijke liefde.
Dat, evenwel, was nog niet genoeg; ’t
zal nu nog gaan beteren! In een motu
proprio van 9 October laatstleden heeft de
Paus van Rome, dien vorst zonder grond
gebied, welke zich boven alle vorsten
verheven waant, beslist dat het voortaan
aan de geloovigen verboden zal zijn pries
ters of geestelijken waarover zij te klagen
hebben, zonder voorafgaan lelijke toela
ting van de kerkelijke overheid voor de
rechtbanken van den Staat te dagen.
Men ziet reeds van hier dat deze toela
ting maar verleend zal worden wanneer
het geen kwaad kan en dat alle geestelij
ken alzoo in hooge mate buiten het bereik
van het gerecht gesteld worden, wat niet
weinig machtig zal bijhelpen om den dek
mantel over hunne wandaden te kunnen
houden, om de kinderbederving, de inpal-
ming van erfenissen en andere klooster-
misdryven te doen toenemen door de groo-
tere zekerheid van onstrafbaarheid.
Voortaan zullen er twee soorten burgers
in het land zijn de geestelyke en de
andere; degene welke het gerecht zal
kunnen bereiken en degene welke boven
’s landswetten zullen staan.
In andere landen heeft dat onmiddellijk
verzetdoen ontstaan. Duitschland namelijk
heeft zijn gezant bij den II. Stoel gelast
daarover te onderhandelen, met dit gevolg
dat hem geantwoord werd dat het motu
proprio niet als in Duitschland toepasselijk
moet worden beschouwd.
Maar het Belgisoh gouvernement heelt
natuurlijk niets gezegd want Belgische
katholieken gehoorzamen liever aan den
roomschen dwingeland dan aan de vrijzin
nige grondbeginselen onzer grond wettelij
ke keuze, welke een hunner vroeger eene
vuilniskar dorst neemen
Zoo het schuldige stilzwijgen van onze
meesters zich door hunne dweepzucht laat
verklaren verstaan wij evenwel niet hoe
DRUKKER
JOSEPH HAECK
Statiestraat, Oudenaarde
-ig
r»
m
PRIJS PER NUMMER
S centiemen
I
F’
VERKOOPER
Pieter Verstraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
ABONNEMENT
2,60 Tx-eixiIx. per
op voorhand betaalbaar
Wanneer dit nummer van ons weekblad
zal verschijnen, zal d’avondschemering
reeds zijn gevallen; de laatste oogenblik
ken van 1911 zullen heenvlieden zoo snel
als ’t kabbelende beekje hare waters stort
in de wassende rivier en dra zal de zonne
door de grijze wolken doordringen aan d’
oosterkimme om 1912 te begroeten.
Wij ook beste lezers en lezeressen, stu
ren u bij ’t wegsterven van ’t oude jaar
onzen verkleefden groet en roepen u toe,
uit ’t volste van ons gemoed Goed Heil
in 1912!
En onwillekeurig werpen wij een blik
in ’r verleden.en pijlen de toekomst.
T Verleden! Verheugd en blij, ja, fier,
mogen wij, liberalen, zijn over d'afgelegde
taak. Te lang hadden wij gesluimerd,
omdat wij b trouwen hadden in het hel
de, rzii-n der massa, lijdend onder de te
langdurende klerikale verdrukking. Met
woord en pen werd zoowel hier in de
donkerste hoekjes van ’t verkwezelde
Vlaanderen, gebukt onder ’s geestelijken
dwingelandij, als ginder midden d’immer
vooruitstrevende waalsche scharen, het
heerlijke liberale programma verdedigd.
De stoutheid onzer tegenstrevers, verblind
door hun vroeger te gemakkelijk behaalde
overwinning, kende geene palen meer en
den saooden aanslag dien zij beraamden
tegen ’t volksonderwijs, dat ons zoo nauw
aan ’t harte ligt, bracht er niet weinig toe
bij om met meer iever dan ooit het onrecht
en (len hatelijken klerikalen dwang uit al
onze krachten te bekampen. Te lang ook
duurde do verdeeldheid der antiklerikalen
steeds afzonderlijk strijdend tegen een
gemeenzamen vijand. Er was eendracht
noo lig om de zege te betrachten en ze
kwam tot stand dm eendracht, die wij
provincie bewoners vooral wenschten om
dat wij, meer dan wie ook, weten wat
het is te strijden voor ons ideaal en te
lijden door ons strijden; omdat wij, meer
dan de bewoners der groot» steden, onder
vinden en gevoelen hoe lastig het is te
kampen, trots dwang en verdrukking voor
vrijhei I en recht <-u waarheid.
En zoo wij ons verblijd hebben bij ’t
bezegelen dier eendracht, verheugd waren
wij bij ’t vernomen der eerste goede ge vol
gen van den broederlijken strijd, waardoor
uit de raadshuizen der grooto steden de
klerikalen werden gebannen; begeesterd
waren wij bij ’t bestatigen d.r meerder-
■h
Annon®enprys 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en medadeeliugen moeten vóór den Donderdag middag in hst koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingenj bestemd voor
voor het Weekblad van Nieuport en Kanten moeten door den schrijver oaderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
het vaderland verdedigen en toen de wet
onder dit opzicht gelijkheid aanbracht,
werden nog meerdere kunstgrepen ge
bruikt om de vorige bevoorrechen te be
gunstigen.
Nu nog zijn de Belgen niet gelijk voor
de stembus
Sommige, de priesters namelijk, hebben
daar drie of Tier stemn en uit te brengen,
volgens den aard der kiezing, daar waar
een arme werkman er maar eene heeft,
In grondbeginsel mag iedere Belg zijne
kinderen zenden naar de school zijner
keuze; in de toepassing kunnen vele dat
niet. Uit vrees voor broodroof moeten
vele hunne kinderen toevertrouwen aan
kloosterscholen welke zij in den grond
mistrouwen en met recht. Durven zij het
toch wagen de officieele scholen to ver
kiezen, dan toch zullen zij nog aarzelen
het recht te gebruiken hun kroost van de
Godsdienstlessen te ontslaan, dit uit vrees
voor vervolging. Dat is de fameuze vrij
heid van den familievader waarmede de
katholieken zoo hoog oploopen. En in dit
opzicht is er ook gemis aan gelijkheid aller
Belgen voor de wet alleen de katholieken
genieten de voordeelen der wetten welke
de gewetensvrijheid moeten verzekeren;
de andere niet, want bet is niet genoeg
dat eene vrijheid in de wet geschreven
worde, wanneer vele er geen gebruik van
kunnen maken.
Zijn de Belgen alle gelijk voor het ge
recht?
Wij willen hopen, voor de eer onzer
rechters, dat het tot hiertoe het geval was,
alhoewel de bijna algemeene verpaap
sching onzer magistratuur niet zeer van
aard is om daaromtrent veel vertrouwen
in te boezemen, wanteen mensch blijft
toch een mensch on heeft, hoe rechtgeaard
ook, zijne menscholijke zwakheden die
hem, soms moetend misschien, doen falen.
In sommige rechterlykezaken, wanneer
het geweien van den rechter gepraamd
wordt tusschen de voorschriften der wet
en sommige godsdienstige vooroordeelen,
kan het gevaarlijk worden voorden recht
eischer of voor den verweerder en kan
de weegschaal van Themis weleens langs
den verkeerden kant overhellen.
Maar indien er op dat gebied tot hiertoe
maar weinig te klagen viel van den kan*
van het gerecht zelf, toch was het genoeg
katho iek te zijn om al te vaak aan eene
rechtmatige straf te ontsnappen, want
katholieken, en vooral kloosterlingen,
WWl
Ml
Er staat geschreven in onze grondwet
Alle Belgen zijn gelijk voor de wet. Op
het papier is dat zeer schoon, maar ’t ware
beter dit beginsel van eenvoudige recht
vaardigheid ook in al zijne toepassingen
te eerbiedigen. Onder dit opzicht laat do
toestand evenwel veel te wenschen.
Nog zoo lang geleden is het niet dat alle
Belgen niet gelijk waren voor de krijgs-
verpliöhting alleen de armen moesten
heid op 15 October laatst aan de antikleri
kalen geschonken.
En moesten wij hier, dank zij de on
rechtvaardigheid der gemeentekieswet,
dank zij de judaspenningen bij volle gre
pen uitgestrooid en aan flauwhartigen
toegeworpen eene geringe nederlaag ly-
den, toch blijven wij pal als eene rots en
even moedig en strijdlustig als voorheen
zullen wij den kamp voortzetten, want de
toekomst lacht ons tegen.
De toekomst! Ja die zien wij blijde te ge
moet. Op d’eerste behaalde lauweren kan,
magen zal er niet gerust worden. Zoo de
vijand waakt en loert, wij blijven in de
bres tot verdediging bereid, en, zoo hij
zich als een drenkeling aan ’t brooze
grashalmpje vastklampt, wij drijven onzen
aanval door en maaien hem ’t gras van
onder de voeten. Hij verwacht er zich ove
rigens aan; hij gevoelt zich gansch ont
redderd; hij ontwaart zijn met rasse
schreden naderenden val.
Wij hebben betrouwen in de toekomst.
De wind is gekeerd; hij waait thans in
onze zeilen en duwt en stuwt ons immer
vooruit; hij doet ons Joordringen tot de
mas a die hunkert naar verandering en ’t
schitterende licht der oprijzende geuzen
zon bespeurt en begroet; hij doet ons het
harte in de borst zwellen van blyde hoop;
hij sleept met zich de lauwen mede, die
eens, als wij, vrank en vrij dierfden spre
ken,doch uit stoffelijk belang onverschillig
werden of aan ’t wankelen gingen.
Hooger, steeds hooger zal die geuzenzon
klimmen aan den gezichteinder en wen de
de lieve zwaluwen, die ons in 1911 verlie
ten voor warmere oorden tot ons in 1912
zullen terugkeeren om de lente aan te
kondigen, dan zal de strijd volop aan den
gang wezen, heftiger en hardnekkiger dan
ooit, en zullen zij tevens de voorbode der
algeheele verlossing wezen.
Heil 1912!
I
►-V'
I?
S*-
*f
;E
^*'W^
fejMsrasEsj
-S»
7
.i'
V,eT*:
s
I
tRiE.LAfi
1
.-r™,
rr
i.
NIEURORTekKANTC
