I Sunlight
IIE PRUTTELAARS Ï.W HO
BELANGRIJK BERICHT
Pieter OiHnont-Danserew
Aannemer van. openbare werken.
De nieuwe aanslag tegen onze scholen
Binnen- en Buitenland.
Ten strijde!
Société Anonyme
Handel Scheepvaart
a NIEUPORT
Nog altijd onze haven
Een brief uit Oostduinkerke
Nieuws uit Nieuport
Andermans geestigheid
Burgerstand van Nieuport
GEBOORTEN.
Hoogwater te Nieuport
7
8
8
9
12
^©ep W
ii
MENGELWERK
(Wordt voortgez t).
naar
VI.
Kinderbal. Het verkleed kinderbal, dat
zondag 1.1 op aanvraag van de kinderen, door
den heer voorzitter Deswarte, dezen zoo gulhartig
was aangeboden, bekwam even als de 1' maal
den gewettigsten bijval.
De lieve kleinen danssten en smulden om ter
meest, en de ouders en tegenwoordigen schepten
er vermaak in deze kinderlijke vreugde te mo
gen aanschouwen.
In naam der ouders en hunne kinderen be
danken wij den heer Deswarte voor de goede
oogenblikken die hij hen heeft laten doorbrengen
alsook de dames en juffers die zich zooveel
moeite hebben getroost om het welgelukken dier
feesten te verzekeren.
De riolen. ’t Is gisteren één jaar geleden
dat men het schoone werk der riolen heeft be
gonnen. Het lastenkohier sprak van de volledige
werken i« zes maanden af te maken.
En we zijn nog.verre van het einde!
Waar gaan we naartoe? In boe veel jaren zullen
we uit de vuiligheid verlost zijn?
beurt de overheid van Kortrijk van het gebeurde
inlichtte.
Zondag namiddag kwamen de gendarmen
van Kotrij k ter plaats om een onderzoek te doen;
na gegeven bevelen werden twee aanhoudingen
gedaan namelijk een manspersoon uit de Kort-
rijkslraat en eene vrouw van de gemeente Heule,
in betrek met deze erge zaak.
Dat geval heeft eene groote opschudding ver
wekt in de gemeente en omliggende.
Maandag namiddag is het parket van Kortrijk
vergezeld van den wetsdokter een onderzoek
komen doen.
18
19
’t Moet zija dat ze veel kwaad bedreven
hebben, de katholieken, om met zulke
vrees beladen te zijn tegen de aanstaande
Au nom du Conseil d’Administratlon,
L’Administrateur-Directeur,
G. VANDESOMPEL.
s avonds
11,49
12,06
12,41
1,15
1,48
2,24
3,02
Is het schoolwetsontwerp waarover de regee-
ring reeds met bedekte woorden aan bare vrien
den heeft gesproken, het ontwerp van Mijnheer
Schollaert of niet? 't Is hetgeen M. de Broqueville
eindelijk besloten heeft zonder omwegen te
openbaren.
Nu weten wij dus dat het broquedliaansch
ontwerp afziet van den beruciiien schoolbon, die
ons nabij den burgercolog heeft gebracht; het
ziet er van af, orn hem te vervangen door eene
door
OWEIl WATTEK
22
23
Maar de barbier kon niet nalaten het buiten
aan den kleermaker Verzieren té zeggen, deze
zei het aan den zadelmaker Ghijs, ook in stilte
aan ’t oor, en met de aanbeveling het niet voort
te zeggen, maar het duurde niet lang of het
geheele gezelschap wist hei, zonder dat Guul
het echter bemerkte.
Eindelijk trad Kolve, de smidszoon, binnen.
De kleermaker vezelde het aan zijn oor, achter
den rug van den bakker, die nog altijd niets ge
waar werd, terwijl al de anderen het spel zagen.
«Nu zal de weteld vergaan! riep Kolve
met zulke koddige gebaren, dat iedereen in eenen
lach schoot, en Guul dom ga weg meêlachte
zonder te weten waarom.
Kolve speelde den Uilenspiegel achter den
rug van Guul, trok gezichten, maakte gebaren,
en het lachen had geen einde. Er waren er, die
den hik kregen; anderen hielden hunnen buik
vast.
De waardin lachte tranen achter den toog
Suul lachte altijd onnoozel mee, en als de an-
Langzamerhand heeft die handel zich uit
gebreid, en onze vrienden kunnen zich
heden over de groote uitbreiding van de
zen verheugen. (Heeft er ooit een katho
Hek een cent geriskeerd voor onze haven?
Aanbesteding. Op zaterdag 18 April
1912 zal er in de bureelen van het bestuur van
Bruggen en Wegen, Oosterlingenplaats, 5, te
Brugge overgegaan worden tot de openbare
aanbesteding van werken tot herstelling van het
kasseiwerk in de Oostendestraat en de Vesten-
straat alhier.
De schatting beloopt tot 24811,58 fr. en de te
storten borgsom 2500 franken.
De dienstoverste dezer werken is M. de Somer
hoofdingenieur, en den ingenieur heer Allayes,
alhier.
De inschrijvingen moeten voor 9 April ter post
besteld zijn.
gebonden. Arme missionarissen! De men
schen zullen daar echter niet naar luiste
ren, en weten heel wel dat de onthullin
gen over die zaken slechts de weerspiege
lingen z(jn der zuivere waarheid.
Daarbij schermen ze nog in hun bladje
met woorden als framassons, godsdienst
verdelgers, enz. ’t Is om er koud van te
krijgen! We zijn nog byna drie maanden
van de kiezing, wat zal het de laatste
dagen zijn!!
We zijn zeker dat Pousse Carette van
nu af niet veel meer zal kunnen slapen
(zijn slaap zal gekweld worden door vree
selijke droomen) en dat Neuzel reeds zijne
krokodillentranen bereidt, die hij voor
zijne beminde geloovigen in de stoel der
waarheid(?) zal storten.
Qui vivra, verra!
Telkens de kiezing nadert vinden de
katholieken iets uit om te trachten de kie
zers te verblinden; telkens worden groo
te werken beloofd, en daarna nooit iets
gedaan. Voor de laatste gemeentekiezing
werd eene heele comedie op touw gezet,
men deed de minister komen, men ontving
hem op het stadhuis met groote tralala,
het Stickertje kondigde dit met veel be
slag aan, men miek daarmede parade enz.
en groote werken werden opnieuw uitge
bazuind. Doch, daar ze dachten, dat toch
iets moest gedaan worden de menschen
zouden ten laatste niets meer gelooven
besloot Alois eenige groote^) werken te
doen uitvoeren. Maar wat beteekenen die
groote werken niets, volstrekt
niets. We hebben in vorige artikels
klaar en duidelijk bewezen dat het ware
geld verkwistingen zija, die verre van den
toegang tot onze haven te vergemakkelij
ken, er de beweging zullen moeilijker en
moeilijken maken, en een enkel gevolg
zullen hebben het vermijden van avarij
met windachtig weder bijna onmogelijk te
maken.
Nu opnieuw eene kiezing nadert en
ze is van belang, geloof mehebben de
slimmerikken uitgevonden dat ze de totale
havenwerken bekomen hebbenwatgansch
valsch is, we weten het uit de beste bron.
En in hunne dolle pretentie schrijven ze
dat het aan hen enkel en alleen te danken
is zoo we dit alles zullen bekomen, dat de
liberalen dwarsdrijvers zijn enz. Alhoewel
we stellig kunnen verzekeren dat de volle-
Wie als herbergier vergeten heeft zich
voor het vergunningsrecht aan te geven
wordt op alle mogelijke manieren afge-
spionneerd om te zien of hij niet in fout is,
en ’tgebeurt zelfs dikwijls dat er alle slach
trukken gebruikt worden om hem te kun
nen pakken. Ongelukkig voor hem zoo hij
zich bij het schenken van een druppeltje
laat beet nemen, of zelfs dat hij betrapt
wordt meteen flesch genever in huis voor
zijn eigen gebruik. Voor deu rechtbank
moet hij, zijn naam wordt openbaar aange
plakt en betalen moet hij. Kan hij niet dan
verwacht het gevang hem, zonder dat men
zich bekreunt of vrouw of kinders gedu
rende dien tijd der gevangenschap honger
zullen lijden of niet, doch de minister is
tevreden recht is geschied.
Veel strenger gaat het er echter nog op
toe wanneer het de ontdekking geldt van
eene geheime stokerij. Dit misdrijf, rech-,
ten van den Staat te durven ontloopen die
anders zouden dienen om kerken en kloos-
Ik heb de eer te laten weten aan de Heeren
eigenaars der huizen van Nieuport, als dat ik mij
belast met het plaatsen van de aïleidingbui-
zen in grés, binnen de huizen voor het aflos
sen der keuken en andere waters. Het plaatsen
der buizen zal door mij persoonlijk gedaan en
nagezien worden, met zoo weinig schade moge
lijk aan vloeren en plancher te veroorzaken.
Men kan ook ten alle tijde grésbuizen bekomen
uit zijn magazijn aan genadige prijzen.
P. S. Men gelieve goed in acht te nemen dat
ik geene leidingen leg vooraleer de groote riolen
in iedere straat zijn gemaakt voor verders alle
moeilijkheden te vermijden.
Ik heb de eer uwe geëerde orders met dank
baarheid te aanvaarden.
Jantje, dat is voor Pier, ’t ander daar voor Gust,
enz. Of ze nu niet zullen kontent z'jn, ze zullen
’t nooit zijn. Wel is waar moet men nu en dan
een muur afbreken, andere bijmetsen, maar het
steekt op geen schardeinske! ’t Plan is goed be
studeerd en dal is ’t bijzonderste.
En de portier! Wat zal die gelukkig zijn in zijn
nieuw prachtig huis, met zijnen uitnemenden
esthetieken gevel. Het is stellig verboden dien
gevel te copieeren!! ’t Is er voorzeker een uit de
maquette, ’t Is overheerlijk. Ja, Nieuportenaars,
ga die facade maar eens van nabij bezien, en ge
zult dan zelf kunnen oordeelen wat goede smaak,
wat kunst er daar in zit! Al de deze die we tot nu
toe op de W. Lereolaan te zien krijgen, en voor
het opmaken der plannen van dewelke de eige
naars dijna niets(!) moesten betalen, zijn er niets
bij. Diegene die die facade heeft uitgedacht moet
voorzeker geen gewone architect zijn. Hij
verdient den prijs van Rome.
Als ’t zoo voort gaat zal Nieuport weldra we
reldberoemd worden voorde prachtige architec
tuur van zijne gebouwen ofte plakzantjesfacaden.
En gij, gelukkige beenhouwers, acht, u tevre
den, looft en bedankt het Nieuportsch gemeente
bestuur voor zijne p..hoekjes. Anders handelen
ware ondankbaarheid van uwentwege.
De gelukkige beenhouwers. Wie
zijn tegenwoordig de gelukkigste menschen van
Nieuport? ’I Zijn toch wel de beenhouwers, ze
ker! Men is ten volle bezig voor hen een prach
tig slachthuis te bouwen met al de laatste per-
fectionnementen en waar het op geen 10.000
franken zal op aan komen, volgens de woorden
van onzen premier des travaux publics Ze
hebben wel eenige jaren... en nog jaaen moeten
wachten, ze hebben er wel al dien tijd vele
moeilijkheden tegen gekomen, en schade door
geleden, maar enfin! ’t is er toch gekomen, en
dat is ’t bijzonderste.
En geloof me, z’hebben er niet bij verloren te
moeten wachten, want ’t geen ze nu krijgen is de
perfectie der perfectie. Alles is voorzien, en de
beenhouwer zullen niet te klagen hebben. Men
heeft zelfs gezorgd dat ieder beenhouwer zijn
p .hoekje zal hebben, en die goede farceurs heb
ben reeds elk het hunne uitgestoken. Dit is voor
al zoo voordeelige schikking voor de klooster
scholen want zij zouden dezelfde subsidiën als
de onzijdige school oatvrngen, welk ook ’t ge
tal leerlingen weze En weet ge welke listige
middels de regeering gevonden heeft om die
verbazende streek te verwezenlijken?
In de berekening tan de verdeeling der toela
gen zal ze ’t cijfer vaststellen, niet meer naar het
getal leerlingen maar wel volgens’t getal klas
sen!
Zoodus, het zal aan eene kloosterschool van 25
leerlingen voldoende zijn, hare klassen in leer
gangen van vijf leerlingen te verdeden om de
zelfde subsidié te bekomen als de officieels school
die, zij. 30 leerlingen in iedere klas telt. Wel te
verstaan, de minister omwindt die waarheden
met bedriegelijke w oorden.
’t Is met het oog op bevrediging, zegt hij,
dat hij verzaakt aan den schoolbon, aan de
gemeentelijke toelagen voor de vrije scholen
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag 20
Donderdag 21
Vrijdag
Zaterdag
Gonformément a l’article 35 des statute, M.M.
les actionnaires sont convoqués en assemblée
générale ordinaire qui aura lieu le Jeudi 11
Avril 1913, a 3 heures de relevée, rue du St
Esprit, 5, k Gand.
ORDRE DU JOUR
1. Rapport du Coaseil d’Administration et du
collége des commissaires.
2. Approbation du bilan de l’exercice 1911.
3. Nominations statuaires.
Pour assister a l’assemblée, M.M. les action
naires devront se conformer a l’article 33 des
statuts.
17 Maart
Bericht. Door tijd en plaats gebrek zijn
wij verplicht het vervolg van de gemeentenraad
tot de toekomende week uit te stellen.
ters rijk te maken, moet voorbeeldig1 ge
straft worden. En onmeedoogend worden
de inrichters ervan tot jaren gevangenis
straf veroordeeld en tot het betalen van
duizenden verplicht.
Zo@wil het de wet in ®ns gezegend Bel
gië, alsook in ons Belgisch Congo, en die
wet is toepasbaar op alle gewone burgers.
Maar er is eene groote Maar bij.
Er zijn uitzonderingen. Het is niet al
leenlijk de Belgische wet maar ook de
internationale wet vastgesteld door de al-
gemeene Acte der Conferentie van Brussel
van 2 Juli 1890 die verbiedt in Congo
fabrieken te vestigen van gedistilleerde
dranken of zelfs werktuigen te bezitten die
alcool kunnen voortbrengen. Dat er daar
eens een gewone sterveling is die probeert
die wet te overtreden en hij zal spoedig
weten aan wat prijs. Boete en gevang zul
len er het gevolg van zijn.
Maar, dat katholieke kloosterlingen of
missionarissen er alcool stoken naar be
liefte daar mag niets op te zeggen vallen;
het brengt immers geld op voor de rijke
kloosters en voor de klerikale kiesdraverij.
En omdat een lid der antiklerikale par
tij die schandelijke misbruiken aan het
licht heeft gebracht en aan het oordeel
van gansch het land heeft te kennen gege
ven worden de antiklerikalen door de
klerikale bladjes uitgemaakt voor geuzen
en ketters en booswichten en al wat slecht
is. En om iu den schijn te doen gelooven
aan de menschen dat ze gelasterd geweest
zija beleggen de missionarissen meetingen
en vergaderingen om tegen die zoogezegde
lasteringen te protesteeren. Arme ver
volgde missionarissen!
Doch daaraan laten de menschen zich
niet meer gelegen en eenieder hier op
ons dorp lacht met die ellendige kiesco-
medie.
Alleman kent de waarheid en weet
maar al te wel dat al de onthullingen van
den heer Vandervelde over de misbruiken
in de Congo slechts de uitdrukking zijn der
zuivere waarheid. Van vervolgingen is er
geen spraak.
dige havenwerken er nooit zullen komen
zoolang het ministerie katholiek is, willen
we die onwaarheden niet laten voorbij
gaan, en willen we bewijzen dat de voor
uitgang van onze haven te danken is aan
onze vrienden, en dat ze de eersten zijn
geweest om alles te doen wat in hunne
macht was, om te trachten verbeteringen
alhier te bekomen. (Dat is ver van stokken
in de wielen steken, he Stinkertje).
We achten het onnoodig te herhalen
dat het dank is aan de liberalen dat alhier
een stoomschip,de haven behoorend, werd
Lange Jan ligt op sterven.
Luister, zegt hij tot zijne vrsuw. Be
loof me, voor mijne rust, dat, indien gij
hertrouwt, het niet met Pier zal zijn, ’k
heb hem nooit kunnen verdragen.
Ho! wat dat betreft, antwoordt het
wijf, ge moogt gerust sterven, want ’t is
reeds méér dan een jaar dat ik ’t huwelijk
beloofd heb aan onzen meesterknecht...
vinden. Hier dient het geld der lastenbe-
talers dus weder alleen om de kloosters te
verrijken en eene uitbuiting aan te moedi
gen van dewelke dokter Barnich te recht
zegt De tegenwoordige uitbuiting der
kantwerkster is eene euveldaad tegen de
menschelijkheid, eene rooverij en eene
voortdurende moord welke ons op den
minsten trap der grofste en meest barbaar-
sche beschavingen plaatst; de rede en het
gevoel brandmerken haar gelijkelijk; zul
ke toestand, eens gekend, laten voortdu
ren, de moord regelmatig en dagelijks
laten voltrekken, staat gelijk met mede
plichtigheid eraan
Verder zegt hij nog Het is hoog tijd
dat een streng reglement een einde stelle
aan deze hatelijke uitbuitingen, welke de
schande van ons land uitmaken
Welnu, de toestand is van katholieke
zijde bekend want een katholiek provin
eieraadslid van Oost Vlaanderen heeft
daarover een zeer grondig onderzoek in
gesteld. Nochtans doet het katholiek
staatsbestuur, dat slechts ten dienste der
kloosters staat, niet om daar iets aan te
verhelpen, en gaat voort met aan de kin-
deruitbuiters toelagen te geven, ’t Is
schande.
Brandstichting. Een vijftiental jaren
geleden vermoordde René Van Nedervelde van
Herzele zijne echtgenoote.
Uit dien hoofde werd de moordenaar door het
assisenhof van Oost-Vlaanderen tot eeuwigdu
rende dwangarbeid veroordeeld en in het gevang
te Leuven opgesloten.
Door bijzondere omstandigheden kreeg hij
afslag, bij zoover dat hij onlangs in vrijheid werd
gesteld en zich terug te Herzele kwam vestigen.
Zondag avond was Van Nedervelde beschonken
en als dol zinnen.
Op zeker oogenblik verbrijzelde hij in zijne
woning alles wat hem onder de handen viel en
stak daarna zijn huis in brand.
Toen begaf hij zich naar de woning van zijnen
schoonbroeder, de beenhouwer Kielmoes; deze
en zijne huisgenooten waren reeds te bed.
■Van Nedervelde sloeg op deur en eiscbte eten;
en daar de bewoners weigerden op te slaan werd
hij woedend, verbrijzelde deuren en vensters, en
ten slotte stak hij daar ook het huis in brand.
De gendarmen van Herzele waren o het
alarm van den eersten brand, op zoek naar de
brandstichter gegaan en betrapten hem terwijl
hel huis van Kielemoes in brand stak, en hiel
den hem aan.
De kerel was als razend; hij braakte doodsbe
dreigingen tegen zijnen schoonbroeder en zegde
dat hij (Van Nedervelde) met nog twee andere
anarchisten den beenkouwer Kielemoes in ’t
kort of in ’t lang om ’t leven brengen zouden.
De schurk is in verzekerde bewaring gezet.
Het parket van Oudenaarde is maandag mid
dag ter plaats een onderzoek gaan instellen.
Moordpoging. Zondag gebeurde te
Denderwindeke eene vreeselijke misdaad, welke
aan de dronkenschap te wijten is.
’s Avonds rond 7 ure, ging Edmond L 19
jaar, een landbouwerszoon, die beschonken was,
ruzie maken bij eenen gebuur.
Opeens baalde hij eenen revolver uit zijnen
zak, en loste twee schoten, gelukkiglijk zonder
iemand te treffen
De veldwachter Vanderkelen werd verwittigd;
deze snelde dadelijk ter plaats en wilde den ge
vaarlijken dronkaard ontwapenen; deze verde
digde zich zoo goed hij kon, en tusschen beide
mannen ontstond een gevecht.
Ten slotte rolden beiden ten gronde. L..., die
onder lag, en zich overmand zag, loste twee
revolverschoten op den veldwachter. Een der
kogels ging door de kleederen; de andere drong
in den buik.
Ondanks die vreeselijke verwonding kon de
veldwachter den moordenaar nog in bedwang
houden, tot dat het volk toesnelde en den kerel
overmeesterde.
L. werd in het gevang opgesloten.
De toestand van den gekwetste is zeer beden
kelijk. De kogel is uit den buik niet kunnen ver-
weiderd worden.
Het parket van Oudenaarde is maandag namid
dag ter plaats een onderzoek gaan doen.
Erge zaak. Sedert eenigen dagen
was Irma D..., 17 1/2 jaar oud, wonende Kort
rijkstraat te Bissegem en in dienst bij een wedu
wenaar wonende in de zelfde straat, ziekelijk.
Haar toestand verergerde vrijdag zoozeer dat men
haar naar de ouderlijke woning moest overbren
gen.
Zondag morgen is het meisje ondanks de
beste zorgen in de grootste pijnen overleden;
doch alvorens te sterven, bad het meisje aan
hare ouders zeer erge feiten kenbaar gemaakt.
Na het overlijden, verwittigde de vader van
het slachtoffer den veldwachter, die op zijne
kerk te Hoorebeke, en daar kon zij dan alleen
des zondags gaan; zij hield veel van naar de
kerk te gaan
Ursula moest bet nu gewoon worden in dien
kruidenierwinkel, en dat ging haar nog al af Zj
trok de lieden aan, zooveel zij kon.
Zij is verprild sedert dat zij getrouwd is,
zeiden de boeren van Hoorebeke, die ’s woens
dags naar de markt te Brakel kwamen, en die in
’t voorbijgaan in De drij Koningen een boerken of
eene mastelle gingen koopen, <’m te zien hoe
Ursula het stelde, en bet dan te Hoorebeke te
kunnen voort vertellen.
Ursula’s aangezicht was ook nog betrekkelijk
frisch en jong voor haren leeftijd, en zij kleedde
zich nu zindelijker aan, dan toen zij op hare hof
stede op den berg te Steene al dat smodsig werk
moest doen. Haar aangezicht was blozend en dik,
en een vriendelijke lach verlevendigde het, wan-
neer zij met de menschen sprak. Zij was goed ter
tale, en kon hare winkelwaren de klanten goed
aanprijzen en met de vrouwen, die van ten uit
kante naar ’t dorp kwamen om hare inkoopen te
doen, kon zij een praatje houden. Zij bemerkte
dadelijk dat deze dit gaarne hadden, om te ver
nemen, wat er zooal te Brakel gebeurde.
Ten uitkante weet men van niets, zeiden zij;
men is daar gelijk begraven. En Ursula vertelde i
hun dan alles wat zij wist; b v. de dochter uit De
Kroon, die ging trouwen met eenen boer van
deren hem bezagen, kwam de lachbui weder op.,
tot eindelijk allen moê werden. Het was als een
vuurwerk, dat uitging, en waarvan op den grond
nu en dan nog een vonk onverwachts opschoot.
’t Was elf uren; de politieklo!’. begon te luiden.
De waardin zei dat iedereen moest naar huis
gaan, en zij ging dadelijk naar de groote hang
lamp toe als om ze uit te draaien. Allen stonden
op en vertrokken na betaald te hebben.
In ’t scheiden gaven de bakker en de barbier
elkander de hand cn beloofden stil, dat zij den
volgenden zondag weer samen naar den berg
Steene zouden gaan.
SUNLIGHT-Zeep maakt de
wasch kinderspel voor het
meisje van Hjaar,en geeft aan
het lijnwaandie frische aan»
genarne neuk van ff buiten.
7 Maart Minne Albert Gerard Antoon zoon van
Antoon en Maria Bourgonjen.
Ryckaert Albert Aimé Bernard zoon
van Pieter en Augusta Debrcker.
Mercier Anna Maria Martha dochter van
Eugeen en Paulina Vanderzype.
Calcoen Gabriella Josephina Ester doch,
van Karei en Elisa Versyck.
Watthy Hendrik Herman zoon van Li-
vinus en Rosalie Vercoullie.
De Vlamynck Julia Margareta dochter
van Ernest en Emerentia Vynck.
Sedert 1 Januari 1912 37 geboorten.
HUWELJIKEN
14 Maart Brysse Hendrik Frans, 22 j. bediende
bij staatszeewezen en Hubrecht Maria,
21 j dienstmeid beiden te Nieuport.
Sedert 1 Januari 1912 9 huwelijken.
’s morg.
11,33
12,—
12,23
12,58
1,31
2,06
2,43
dat te zamen nauwelijks 1 millioen zou kosten,
zou voldoende zijn, ©m van Nieuport eene ha
venplaats te maken waai alle overzeesche handel
onder de voordeeligste voorwaarden zou kunnen
bedreven worden. Alle bezwaren, die thans
door de gezagvoerders van zeeschepen worden
ingébracht en waardoor de vervoerprijzen mer
kelijk hooger gesteld worden dan voor alle an
dere havens der kust, zouden ophouden te be
slaan.
ggEen oogslag op de zeekaarten van den heer
Petit, Scbeepsluitenant, opgemaakt in 1879 op
last van den heer Minister van openbare werken,
of op de kaart van het Engelsch Admiraalschap
The Soutern part of the North Sea levert het
doorslaand bewijs op, dat de reede van Nieuport
eene der veiligste en grootste reeden is welke er
op onze kust gevonden wordt.
Zq beslaat eene oppervlakte van 16 kilometers
lengte op 3 kilometers breedte, mat eene diepte
van minstens 10 meters bij laag water.
Ongelooflijk ot liever onverstaanbaar is bet,
dat er door het Staatsbestuur niet meer nut
wordt getrokken uit de zoo voordeelige ligging
der Nteuportsche haven, en dit wordt nog onbe
grijpelijker wanneer men nagaat, hoeveel hon
derd duizenden, ja, mlllioenen er besteed worden
om den overtocht tusschen de belgische kust en
Engeland van eenige minuten slechts te verkor
ten. De postbooten bijv, zouden van 50 minuten
tot 1 uur minder tijd behoeven om van Nieuport
naar Dover te varen dan van Oostenue, zoodat
de briefwisseling van Engeland komende reeds
te Gent zoude zijn, vooraleer ze tegenwoordig te
Oost nde aankomt.
Hoeveel reizigers maken geen omweg om
langs Kales naar Engeland over te steken ult-
sluitelijk uit oorzaak, omdat de overtocht per
postboot van veel korter duur is dan langs
Oostende. Reeds millioenen en nog millicenen
heeft men besteed om de Stroombank die zich
voor den ingang der haven van Oostende be
vindt, te trachten weg te n jmen en nog heeft
men den verwachten uitslag niet bereikt, en zal
men dan ook heel waarschijnlijk nooit bekomen,
hoeveel millioenen men daaraan nog besteden
zal. Te Nieuport bestaat dit ongemak niet en zal
zich ook nooit voordoen, want niettegensiaande
de weinige opofferingen welke men zich voor
onze haven getroost is zij door de eeuwen heen
gebleven wat zij was en hebben zich op onze
reede nimmer banken gevormd.
Met eene betrekkelijk kleine som (hoogstens
drie millioen) is het mogelijk ons land te begifti
gen met eene haven in diep water, aan de mon
ding des kanaals, nabij de Engelsehe kust en
rechtover de Noordzee.
Thans wordt er veel gesproken en sela ij nt het
voornemen le bestaan eene schuilhaven voor
visschersvaartuigen teNieuport-Baden te maken.
Is het in ’t belang eener badplaats wel wensche-
lijk een visscherskwartier in hare nabijheid te
doen ontstaan? Wij betwijfelen dit. Volgens de
verklaringen van deskundigen zou het veel
doelmatiger wezen daarvoor eene gedeelte van
het Hoornwerk te benuttigen na vooraf de haven
geul van de voormalige Lombartzijdsche haven
tot aan de Sassen der achterhaven te hebben
recht gegraven.
Misschien zijn er personen die uit bovenstaan
de beschouwingen willen afleiden dat de afgunst
aldus doet spreken; dal de verbetering der haven
van Nieuport nadeel zou berokkenen aan Oosten
de en de nog onvoltooide haven van Zeebrugge,
enz.
Zij die het aldus denken hebben het grootelijks
veikeerd voor.
Integendeel wij juichen de opofferingen voor
beide genoemde plaatsen gedaan toe e.i wen-
schen de Heeren Volksvertegenwoordigers die
de kredieten voor dergelijke werken stemmen
geluk over hunne handelwijze, zij verrichten
goed ea nuttig werk, het is goed besteed geld,
maar wij voegen er bij, dat men zich niet alleen
moet bekommeren met wat reeds bestaat maar
zich ook moet bezig houden met wat k n ver-
wezentlijkt worden, want hoe talrijker en uitge-
breider de verkeerswegen zijn, hoe meer handel
en nijverheid zal bloeien en hoe meer voorspoed
er in ons klein landeken heerschen zal.
In het begin van ons schrijven hebben wij de
woorden van onzen wijzen Vor t reeds medege
deeld dat al het heil, al de voordeelen voor ons
land gelegen zijn in het opzoeken van uitwegen
voor onze voortbrengselen, enz. en onze bewijs
voeringen hiervoren aangehaald dienen alleen,
om hetfeit te bestatigen dat men tot nu toe van
de voordeelige ligging der Nteuportsche haven,
hetzij uit onachtzaamheid, hetzij uit onwil geene
rekening heeft gehouden en geen profijt heeft
getrokken.
tegen 2 centiemen gemiddeld per uur. In
eenige dier scholen wordt het zelfs niet
betaald. In sommige gemeenten is zulke
school de eenige lagere school, maar on
derwijs is er daar niet, want alles wordt
opgeofferd aan het kantwerk. De kloosters
betalen geene patent en verrijken zich met
de opbrengst van het slavenwerk der
arme kleine slachtoffers.
Daarenboven trekken zij daarvoor nog,
onder voorwendsel van beroepsonderwijs,
vette toelagen van den Staat.
En toch, van eigenlijk beroepsonderwijs
is er daar geene spraak. De kinderen lee-
ren alleen snel een kant maken op gele
verd patroon. Niet eens leeren zij zelf een
patroon 'teekenen en door de tusschen-
komst der nonnen alleen kunnen zij werk Hij tracht ook ons poeier in de oogen te strooien
met groot misbaar te maken nopens den leer
plicht, welks belangrijkheid overigens vermin
dart, want M. de Minister beperkt, op twaalfjari
gen ouderdom de verplichting zich te onderwij
zen, en bij laat aan de gemeenten de bevoegdheid
die verplichting tot op veertienjariged ouderdom
te verlengen.
Dat ontwerp, welks valschheid en dubbelhar
tigheid wij naderhand zullen kenmerken, zelfs
voor wat de verhooging der jaarwedden van ’t
onderwijzend personeel aangaat, is al zoo hatelijk
als dat van M. Schollaert. Zooals ’t Schollaerts-
ontwerp, is het eeo gevaarlijk werkhuis dat
bestemd is om de kloosterscholen rijk te maken
ten koste v. n de onzijdige school.
En ’t is het geld van den Staat die de rol
spelende welke M. Schollaert de gemeenten had
opgelegd dat de onkosten zal dekken van den
oorlog die den ondergang van ons officieel
onderwijs tot doel heeft.
Wilt gij er een voorbeeld van? M. de Broque
ville staat eene subsidie toe voor ’t onderhoud
der lokalen, aan de scholen welke aan de ge
meenten niet toebehooren. Dus, deze laatste
zullen belang hebben in ’t begunstigen van de
uitbreiding der kloosterscholen, die hun niets
zullen kosten.
Ander voorbeeld Het diploma zal niet on
middellijk geeischt worden van’t personeel der
kloost rscholen. Dat personeel, alhoewel niet
gediplomeerd, zal tot verdere orders in dienst
behouden worden. Het is genoegzaam, om recht
aan toelagen te hebben, zich aan het toezicht van
den Staat te onderwerpen. En men weet wat
zulks wil zeggen
Kortom, men kan uit het voorgaande besluiten
datdebeloftenwelkeM.de Broqueville aan de
kloosters heeft gedaan, zich ten volle verwezen
lijkt bevinden.
T Geld van het land naar de broertjes- en
nonnenscholen, of genn verplichtend onderwijs.
Zoo is den korten inhoud - an de denkwijze onzar
meesters... ’t Is hel rantsoen van ’t onderwijs
voor alleman
Dat ontwerp zal zeer gelukkiglijk voor hem
gedurende den tegenwoordigen zittijd der
Kamers niet neergelegd worden. En men meldt
ons dat onze ministers, die hel komen vast te
stellen het eens zijn om er hun kiesplatform
van te maken.
Aan het land dus, zijne officieele school, iede
reen’s school te verdedigen.
Onder dat opzicht, zal de groote kuisch van
2 Juni bijzonder wel te pas komen.
Ursula Possemiers was de vrouw geworden
van Guul Kantereel Zij had haar heereleven
te Brakel b gonnen.
Er was over dat huwelijk te Brakel veel ge
sproken geworden. Men had er ook veel om gë-
lachen; maar als men Ursula beter kende, werd
men gewaar, dat et eene vrouw was op hare
plaats gelijk men te Brakel zegt; eene deftige
boerin, die hare zaken goed oppaste.
Zij had nu, wat zij vroeger gewenscht had. Zij
woonde niet ver van de kerk om alle dagen naar
de mis te kunnen gaan, eer zij haar werk begon.
De kerk stond maar eene boogscheut van daar.
Waar zij vroeger woonde, op den berg te Steene,
was ’t wel een goede drie kwaart uurs van de
ATDD VPQQfrl Een leerjongen voor
lYAVll VI ddgL het drukKer of het
boekbinden aan te leeren bij Leon Houve-
naeghel, Oostendestraat, 11, te Nieuport.
Schoorisse; de vrouw van den wagenmaker, die
eenen tweeling gekocht had; de korenkoopman
Vermeilen, die in 't krot zat; de boer van het
Kranenhof, die op ster,en lag. en der elijk
nieuws meer.
’s Zondags morgens, na de vroegmis,
welke meest de huishoudsters van het dorp
kwamen, was er veel beweging en drukte in
De drij Koningen. De twee bakkers geriefden de
klanten, meest allen vrouwen, in den winkel, en
terwijl hare waren gewogen werden, dronken zij
koffie bij Ursula in de groote keuken.
Daar zaten dan rondom de tafel eene greep
vrouwen met hare lange zwarte lakeoen mantels
koffie te drinken. Zij hielden de schaal jes op de
vijf uitgesprelde vingeren, en als de kopjes, die
nog half vol op de tafel bleven slaan, geheel in de
schaaltjes geledigd waren, en zij uit deze al het
zwarte warme vocht geslurpt hadden, keerden
zij het kopje in de schaal om, stonden op, en
gingen in den winkel bij de bakkers haar gerief
nemen om te vertrekken Er waren er die in de
keuken btj Ursula wat langer bleven praten, ’s
Winters zaten zij rondom de stoof, soms mat de
voeten er op om ze te warmen, en vertelden alles
wat er gedurende de week te Brakel sn ’t om
liggende was voorgevallen. Naar vrouwenge
woonte spraken zij soms met drieën, vieren te
gelijk, en toch verstonden zij elkander.
[Wordt voortgezet/.
Samenwerkende maatschappij
vraagt persoon als opziener. Toe
zichter stelt op hoogte. Jaarwedde
1800 frank abonn. en commissie.
"Waarborg 300 fr Sehrijven Post
bus 394 Brussel-Center.
volksuitspraak, de aanstaande kiezingen.
Ze beven brrr! als ze er op denken, en
hebben reeds alhier een eerste bladje Ten
Strijde uitgegeven. Als gewoonte, en lijk
alle bladjes opgesteld door fanatieke pas
toors, Krioelt het van gemeene leugentaal,
(jiegen is immers geen doodzonde, als het
is om de kiezers te bedriegen)
Hun eenig doel is de menschen schrik in
te jagen, moesten ooit die verschrikkelijke
geuzen aan het bestuur des lands komen! i
0 i WU O VWM IA! CUIJJ IJ V1U uct dij uunuui CUV V» 13 J VI
Eenige jaren geleden hebben ze daartoe gebouwd en dat er handel werd gedreven,
het Combisme gebruikt, en dit als alles
verdelgende vuurspoken voor de oogon der
1 lichtgeloovigen doen dansen. Nu pakt dat
middeltje niet meer, en nu hebben ze die
historie van vervolgde missionarissen uit- er ooit een hunner een stap gedaan
voor deze verbetering?)
In 1905, toen de thans bestaande Han
del en Scheepvaart de zaken der Handels-
vereeniging heeft overgenomen en voort
gezet dus 7 jaren geleden is door de
zorgen van haar bestuur een laeg, goed
gedocumenteerd rekwest, waarin zij al het
nut der volledige haveninrichtingen op
treffende wijze deed uitsebijnen, opgesteld
geweest en ter Kamer van Volksverte
genwoordigers en Senaat neergelegd ge
weest. Ter wille van de waarheid, en om
te bewijzen dat alles wat dit schimpbladje,
met name Stinkertje, schrijft, laster en
leugentaal is, drukken we dit smeekschrift
in zijn geheel over; daardoor zal het Nieu
portsch publiek zich van de waarheid on
zer gezegden kunnen overtuigen en zullen
we die lasteraars ten volle ontmaskeren.
Ziet hier letterlijk overgenomen het be
wuste document
Nieuport. den 15 October 1905.
Hoogachtbare Heeren,
In den aanstaanden zittijd van Senaat en Kamer
zal hoogst waarschjnlijk het zeer gewichtig
vraagstuk der vergrooling van de haven van
Antwerpen besproken worden.
Voorstaanders en tegenstrevers van dit voor
stel zullen optreden en misschien zal er door de
verscheidenheid van gedachten eene wijze en
doelmatige beslissing kunm n genomen worden.
Wij veroorloven ons niet over deze moeilijke
en zeer ingewikkelde kwestie een oordeel te vel
len en stellen een volkomen vertrouwen in de
hoogachtbare vertegenwoordigers van het volk,
maar durven de eerbiedige vrijheid nemen, bij
gevoegde zeer beknopte beschrij>ing over de
haven van Nteuport, in uwe welwillende aan
dacht aan te bevelen en de nederige viaag te
doen, of het toch niet redelijk ware van het
groot getal millioenen dat men voornemens is
aan de verbetering onzer belgische havens te
besteden, een enkel millioen op te offeren aan de
eenige natuurlijke en zoo voordeellg gelegen
Nteuportsche haven. Door daaraan eenige ver
beteringen toe te brengen zou men niet alleen
den handel zeer bevoordeeligen, maar boven
disn den landbouw van ons vruchtbaar Veume-
Ambacht overgrooten dienst bewijzen.
Sedert eeuwen wordt deze streek geduren ede
wintermaanden, somwijlen zelfs des zomers, door
overstroomingen gettisteid, en met leedwezen
moeten onze naarstige landbouwers zien, dat
hunne gsldelijke opofferingen aan landbouwvet-
ten door de overtollige waters naar zee worden
medegevoerd.
Nog altijd wacht men op de beloofde verbete
ringen, waarvoor sedert jaren en jaren, ja sinds
meer dan eene eeuw zoovele pogingen zijn aan
gewend geworden, zoowel door bijzonderen als
door de verschillende gemeentebesturen die
elkaar in Nieuport hebben opgevolgd.
En nochtans met welke betrekkelijke geringe
som is er hier niet iets te maken dat, en aan het
lossen der overtollige waters, en aan de zeevaart
overgroote diensten bewijzen zou.
Het rechttrekken der havengeul, het doorgra
ven des dijks die thans de gemaakte Lassijn van
de tegenwoordige haven scheidt en een sas voor
binnenschepen aan de achterhaven, dat alles
