HE PWfflAMS W IIMÜl
BELANGRIJK BERICHT
Pieter Oiiffloot-Oiiserceer
Aannemer van openbare werken.
Wal wij zij a ca wal wij willen
Uit Wulpen
Voor de Schippers.
De catechistnuslessen in de
gemeentescholen
Nieuws uit Nieuport
Uit Pervyse
Andermans geestigheid
Hoogwater te Nieuport
’s morg.
Gemeenteraad
Nog altijd onze haven
Burgerstand van Nieuport
GEBOORTEN.
klerikalen?’ Of zult gij nu eindelijk begrij- dienstonderwijs ingericht volgens de wet
us
en
I
-
van
19
20
16
16
MENGELWERK
12
EINDE.
pen, hoe zij u door hun slecht beheer, en het programma door de bisschoppelijke
overgroote schade berokkenen en zult gij overheid vastgesteld. Het godsdienston-
nu ze wandelen zenden?’t Is meer dan tijd! derwijs wordt in alle klassen, op
Havenbeweging. In de twee eerste
maanden van 1912 zijn 29 schepen met 6530 ton
onze haven binnengevaren, tegen 19 met 5685
ton in denzelfden termijn van 1911, hetzij eene
vermeerdering van 10 schepen en 845 ton.
Half-vasten Lal. De zoo talrijke
feestelijkheden van den winter 1911-1912 zijn
door de liberale maatschappijen op touw gezet,
zondag op waardige wijze gesloten geweest, door
het verkleed half vasten bal de leden van Phil-
harm .mie en Willems Fonds hen in het lokaal
Duy.im nhuys door den voorzitter der Philhar-
moi ie heusch aangeboden. Zelfde nette kostuim-
tjes, zelfde hoederlijkheid, zelfde levendigheid,
zelfde opgewektheid als in het bal van groot
karnaval'
En volk, en dansers, en danseressen, verdron
gen zich in de ruime zaal op elkander! Dit alles
stippen we met genoegen aan, en zijn gelukkig
den immer toenemenden bloei, en vooruitgang
der liberale maatschappijen te mogen bestatigen!
25
26
mism wattüz
nog altijd meer en meer.
VIL
Telkenmale de liberalen eenen kiesstrijd
aangaan, ontmoeten zij in hunne polemie
ken van wegens hunne tegenstrevers de
29
30
s avonds
3,42
4,28
5,28
6,47
8,25
9,45
10,37
Inschrijvingen uitdrukkelijk voor 14 April ter
post.
II. Op Zaterdag 4 Mei 1912, te 10 uren, in de
bureelen van het bestuur van bruggen en wegen
te Brugge, aanbesteding van werken tot onder
houd en verbetering der zijwegen in steenslag en
der rijwielpaden op de banen van Oostende over
Veurne naar Duinkerke (vak van Oostende naar
Nieuport), van Lefïinghe over Slype naar Sint-
Pieters-Capelle en van Slype naar Raversyde.
Schatting 20331,30 fr., borgsom 2000 fr.
III. Het Ministerie van openbare werken heeft
het lastkohier goedgekeurd betreffende de eige-
ningswerken uit te voeren aan den dijk Veurne-
Ambacht, tusschen het gehucht La Fintelle en de
Treurniet, langsheen den Yser. Bestek 48,000 fr.
De gravingswerken worden geraamd op 5000L
In deze aanbesteding is insgelijks begrepen het
maken van eenen steenweg op eene lengte van
3400 meters en eene breedte van 4 meters.
Guul spraak niet veel tot zijne vrouw, als hij in
huis was; maar hij deed dat niet uit kwaden wil.
In zijn geheele leven had hij niet veel anders dan
met zijnen broeder gesproken en geherrebekt
Met Siska, de meid, hadden de bakkers ook
nooit veel woorden gewissel!, tenzij volstrekt
het noodige, en met Beerken adden zij zich van
de taal der muilperen bediend, die hij best
verstond, meeod n zij.
In de schikking van de zaken dacht Ursula
soms, dat zij daar gelijk ’t vijfde wiel aan eenen
wagen was, omdat men haar nooit raadpleegde,
als er aankoopen van kruidenierswaren, meel of
bloem te doen waren. Dat verbeterde allengskens,
en zij kreeg moer en meer haar vrijen zeg
Hoe het ook ging, zij beklaagde zich niet. Het
zou nog veel slechter geweest zijn, moest zij al
leen io-een kamertje of bij vreemde menschen
wonen Van den nood zou zij eene deugd maken,
en als het er om te doen was, eens haar hart te
openen, liep zij tot aan de overzijde der straat bij
Anna, de vrouw uil de snijderswinkel, met welke
zij in goede kennis geraakt was.
En daar gaven de beide vrouwen dan eeng
lucht aan hare gevoelens, en hernamen zij weer
om baar werk met nieuwen moed.
In De drij Koningen vergrootte de ponk
Al de schippers vragen de afschrffing
van de sluisgelden; alleen het klerikaal
gouvernement is tegen die afschaffing. En
wat over zijn hout gaat, is dat dit gehaat
gouvernement het inzicht heeft die taksen
150 duizend franken meer te doen opbren
gen.
Wat geeft het de kadodders dat onze
handel en onze nijverheid en bijgevolg ook
de schippers Igden, als de kloosters en
klerikale politieke werken maar dik en vet
gesmeerd worden!
Maar ditmaal zullen de schippers uit de
oogen zien en het plan der klerikalen in
duigen slaan met tegen de klerikalen, dus
tegen de verhooging van de sluisgelden te
stemmen!
zes na,
gegeven. De toezieners zijn gelukkig te ders kennen, weten dat die beschuldigin
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag 27
Donderdag 28
Vrijdag
Zaterdag
24 Maart
Twee jaren na Guuls huwelijk werd Mol ziek.
Hij kreeg de Influenza die de boeren van
Brakel de slunse» noemen, omdat die ziekte de
lijders zoo sL.p maakt als eene vodd.e, zeggen zij.
Hij kreeg hevig de kooris en stierf. Guul bleef
nu met Ursula alleen, maar bij was niet te troos
ten over het verlies van zijnen bloeder. Diep was
hij soms ter neer geslagen. Ursula bemerkte wel,
dat hij treurde; maar hij liet het in hare tegen
woordigheid niet al te zeer blijken. Zij had hem
gaarne getroost, maar zij wist niet hoe zij dat
zou aanvangen.
«Ga zult het zien, zeiden de Brakelaars,
die hem zagen kwijnen, ge zult het zien; Mol is
dood en Guul zal er achter trekken
Inderdaad, in den herfst, bij het vallen van de
bladeren, smolt Guul weg, gelijk de sneeuw voor
de zon. Hij sprak bijna geen woord op een gan-
seben dag. Dikwijls ging hij naar het kerkhof
een gebed voor zijnen broeder zaliger op zijn
graf bidden.
Drie maanden na het overlijden van Mol, legde
zijn broeder zich te bed om niet meer op te
staan.
^Aanbestedingen. I. Er zal op Don
derdag 18 April 1912, ten 11 uren, in de.buree
len van den bijzonderen dienst der kust te Oost
ende overgegaan worden tot de aanbesteding der
volgende werken
Aanleggen van een steenslagweg (chaussée
empierrée) op den noordelijken dijk der vaart
van Plasschendale naar Nieuport, tusschen het
uiteinde van het bestaande steenlaagwerk stroom
opwaarts van de brug van Zandvoorde en de
sluis van Plasschendale. Schatting 24916,66 fr.,
borgsom 2500 fr.
Diensteverste heer hoofdingenieur Hainaut te
Aan de huisvrouwen.
Deze laatste tijden is de koffie merkelijk
in prijs gestegen en stijgt nog gedurig.
Weet ge waarom hij zoo duur is, huis
vrouwen?
Neen! Wij gaan het u in twee woorden
uitleggen. De meeste koffie komt uit Bra
zilië. Wij zouden dien koffie aan 30 centen
per kilo kunnen krijgen, maar dat land
koopt al den koffie en jaagt dan den prijs
op.
Voor die prjjsopjaging zijn vele millioe-
nen noodig. Vele banken geven daarvoor
groote sommen geld, zelfs onze Nationale
Bank van België verschiet 50 millioen
frank aan Brazilië, om dat oneerlijk specu-
latiewerk te verriehteu.
Ons klerikaal gouvernement kan, maar
wil die speculatie niet verbieden.
Verstaan? Welaan, huisvrouwen,
roept met ons weg met klerikaal gouver
nement! en doet uwe mans en uwe zonen
tegen de kadodders stemmen, die de eeni-
ge en de ware oorzaak zijn van de duurte
van uw geliefkoosd potje koffie.
Leve de Liberalen!
Weg met de klerikalen!
Maano was jong, lieftallig, maar zoo
gierig ais kaalhoof :i/
Verliefd op blonde Leontien,hij zou haar
volgaarne, met nieuwjaar, een'geschenk
hebben aangeboden.
Hij gaat te rade bij een zijner kamera
den, die hem zegt
Maane, go zoekt om blonde Leontien
een geschenk aan te bieden, dat niet te
kostelijk weze, maar heel zeldzaam. He-
vvel! geef hour een u wer haren.... niets is
zeldzamer.
De karnaval. Zooals we gedacht had
den heeft die moedige(!) schrij velaar van den
Stinker, die zoo gaarne lastert en modder werpt
op andersdenkenden op ons artikel nopens den
karnaval niet kunnen of durven antwoorden.
Wat we beweren is dus de zuivere waarheid.
We willen onze lezers met die zaak niet langer
bezig houden, doch hebben hen enkel de_laffe
manier van handelen der tegenstrevers doen
uitschijnen, en hen eens te meer willen bewijzen
dat gansch de katholieke politiek voering ge
steund is op bedrog, leugens, en laster. En
daarmede uit.
moeten hebben met dat onderwijs. Dit
bewijs vinden wij in de verslagen dezer
bisschoppen over het godsdienstig onder
wijs in de lagere scholen, welke verslagen
gevoegd zijn bij het onlangs verschenen
20° drie jaarlijksch verslag over den toe
stand van het lager onderwijs.
Ziehier het kort begrip dezer verslagen:
Aartsbisdom van Mechelen Het gods
dienstonderwijs is iogericht in al de ge
meentescholen der provinciën Antwerpen
en Brabant uitgenomen in degene der
steden Antwerpen, Brussel, St-Joost-ten-
Noode, Schaarbeek, Elsene, Sint-Gillis,
Anderlec’it, St Jans Molenbeek, Ukkel-
Calevoet en Tubize.
Over het algemeen, zegt de aartsbis
schop, wordt het godsdienstig onderwijs
tot voldoening derbisschoppelijke opzieners
gegeven.
Bisdom Brugge De toestand, onder het
oogpunt van liet, godsdienstonderwijs, is
bij voortduring der meest voldoende. In alle
lagere bewaarscholen op eene na, wordt
dit onderwijs gegeven.
Het onderwijzend personeel, zegt de
bisschop, offert zich met goed geluk op om
de kinderen het ware en het goede te doen
beminnen, en hun de edelmoedige toepas
s mg der deugden van rechtvaardigheid en
liefdadigheid in te prenten.
Bisdom GentDe kinderen welke van
de godsdienstlessen vrijgesteld zijn behoo
ren tot do gemeentescholen van Gent,
Ninove, Eedeberg, St Nikolaas, Moerbeke
Koewacht.
Bisdom Luik Het godsdienstonderwijs
is in alle scholen der provincie Luik inge
richt.
De bisschoppelijke opzieners, de leden
der geestelijkheid alsook de aangenomens
godsdienstleeraars hebben zich slechts te
loven over de goedwilligheid van het on
derwijzend personeel en den bijstand dat
het hun verleent.
In de lagere scholen der provincie Lirn-
bu g geven alle onderwijzers en onderwij
zeressen, bij uitzondering van eene enkele
hoofdonderwijzer, do godsdienstlessen in
hunne wederzijdsche klassen.
In alge meenen regel hebben de geeste
lijke opzieners zich slechts te loven over
den ijver der godsdienstleeraars, dus der
onderwijzers en on der wij ze cessen.
Bisdom Namen Overal is het gods-
Ik heb de eer te laten weten aan de Heeren
eigenaars der huizen van Nieuport, als dat ik mij
belast met het plaatsen van de afleidingbui
zen in grés, binnen de huizen voor het aflos
sen der keuken en andere waters. Het plaatsen
der buizen zal door mij persoonlijk gedaan en
nagezien worden, met zoo weinig schade moge
lijk aan vloeren en plancher te veroorzaken.
Men kan ook ten alle tijde grésbuizen bekomen
uit zijn magazijn aan genadige prijzen.
P. S. Men gelieve goed in acht te nemen dat
ik geene leidingen leg vooraleer de groote riolen
in iedere straat zijn gemaakt voor verders alle
moeilijkheden te vermijden.
Ik heb de eer uwe geëerde orders met dank
baarheid te aanvaarden.
gen valsch en ongegrond zijn.
Maar waarom, zult gij mij dan vragen,
geachte lezers, blijven de klerikalen zich
dan immer aan die logenachtigen bewee-
ringen vastklamp»m.
Eenvoudig, omdat de klerikalen niet
aan-
randen, maar omdat de katholieken ver
i plicht zijn, er de verschillende punten, de
eene na de andere er van te aanvaarden,
ze aan het parlement voor te stellen en te
stemmen. j
Wat vraagt sedert jaren de liberale j
democratische partij Het algemeen stem
recht!
Welnu, de katholieken hebben het reeds
gedeeltelijk moeten toestaan.
De liberalen vroegen de Evenredige
vertegenwoordiging!
De klerikalen hebben ze gedeeltelijk
reeds moeten toestaan.
Wij vroegen een pensioen voor den
ouden werkman!
Nogmaals hebben onze tegenstrevers dat
gedeeltelijk toegestaan, 9 centen per dag,
één frank per dag voor Waalsche mijn
werkers. geen duif voor de arme zeevis-
schers.
Wij eischen den persoonlijken dienst
plicht!
Gedeeltelijk en met tegenzin hebben de
klerikalen het. moeten toestaan.
Wij vroegen ’t onderwijs voor eenieder! j
En iedereen weet hoe wij met moeite
van de klerikalen die nu tige hervorming
kunnen bekomen; zij willen ons die her
vorming afkoopan tegen 20 millioen fr. ’s
jaars voor de kloosters.
Welnu, lezers, bewijst dit alles niet
klaar en duidelijk dat, willen de klerikalen
iets tot stand brengen, zij verplicht zijn ons
pro rainma ten uit voer te brengen.
A h enlijk, en gij zult het bemerkt heb
ber, want ik heb op die woorden gedrukt,
is h; t gedeeltelijk en met tegenzin, dat zij
er toe gedwongen worden, om die volksge
zinde hervormingen, en dan nog, ver
valsc'it, verminkt en verbasterd ten uit
voer te brengen.
Do vrijzinnigen alleen zijn in staat, om
dat democratisch programma in zijne
algeheelheid toe te passen.
Volstrekt algemeen stemrecht; volstrek
te Evenredige Vertegenwoordiging; alge-
meene dienstplicht; algemeen verplichtend
en kosteloos onderwijs; een degelijk pen
sioen van ten minste 1 frank per dag voor
ieder werkman.
Maar dit alles is kalme, waardige volks
gezinde politieke redeneering, waar onze
tegenstrevers niet zullen op antwoorden.
Schelden, eerrooven, broodrooven, zie
daar de polemiek der politieke onderpas
toors, die hunne proza in de katholieke
gazetten afrossen.
Als w’ij het libraal programma verdedi
gen, dan doen wij dit omdat wij overtuigd
zijn dat het goed is, dat het redelijk is, dat
het volk dat vraagt en eischt om reden
dat het vereenkomt met het welzijn en
den vooruitgang van ons geliefd vader
land.
Is die verklaring niet voldoende, om u
te overtuigen, baste lezers, dat de beschul
diging van vervolging, en bijzonderlijk
van godsdienstvervolging, op niets rust en
zuiver laster is!
Wat is de liberale politiek in godsdienst
zaken?
Wij willen aan alle godsdiensten de
vrijheid geven de volledige, on voorwaar
delijk vrijheid?
Dit weze eens en voor goed gezegd,
(De Gazet van Oostende).
--
zelfde beschuldigingen Zij zijn slechte
menschen, zij verdedigen het kwaad, zij
zijn vijanden van den godsdienst
Al degenen die onze partij en hare lei-
De zaken gingen nu in De drij Koningen weer
goed vooruit; de miseries waren gedaan. Guul
kwam met Ursula goed overeen en Mol zag ook,
dat het nu beter ging, ofschoon hij, uit grootsch-
hei het niei aan zijnen broeder wilde bekennen.
Elders ging hij het fier vertellen.
Het pruttelen was daarom niet achtergebleven.
Ursulahad in den beginne zonderling opgekeken,
t en zij de bakkers altijd en voor de geringste
zaken tegen elkaar hoorde kwikkelen. Zij had er
zich ook seffens aan gewend, als zij zag, dat er
geen kwaad in stak, en zij het deden uit behoefte.
Eerst had zij opgeschrikt, toen zij dacht in eene
kijversfamilie aangeland te zijn; maar zij kende
weldra de pruttelaars op den draad, en deed in de
keuken wat zij wilde. Zij liet hen ook volkomen
meester in de bakkerij, waar zij meest altijd te
samen waren, en konden heutepateuten zoo
veel zij wilden.
Mor» UtmW Een leerjongen voor
lYLCIl VI delg L het drukker of het
boekbinden aan te leeren bij Leon Houve-
naeghel, Oostendestraat, 11, te Nieuport.
ten onder us hem als derden dokteur te namen i Oostende; ingenieur heer AUaeys te Nieuport.
met 400 fr. trektieme.
Miel. En d’ander dan?
Jantjie. Ze krijgen 600 fr. gelijk te wren,
en zieje, Pietje zal nu veel meer tijd hen om te
leeren op velo rijden ’t Is daarvoren dat we
Leonsje benamen. Is ’t alzoo wol?
Algemeene knikkebolling.
Jantjie. Leonsje os je voetjes warm hen
kom maar bij ’t is gedaan.
Waar blijft Pietje? (Jantjie schudt de belle en
Pietje komt te voorschijn). Pietje, de zaak is
afgelapt, kom maar bij de tafel.
Pietje (Aan zijn gebeur). Hoe is ’t?
Den gebeur. Ehwel, hij is genaamd met 400
en 200 van te voren is 600.
Pietje. En ik? hoeveel opslag krijg ik? ’t is
ook dieren tijd voor mij.
Den gebeur. Wel geen cent, ook nu dat gij
geen peerd meeren hebt...
Jantjie. Silence, Minheers. Hier is eene
allergewichtigste zaak Heer Adolf De Vooght
vraagt om benoemd te worden tot openbaar
weger. Theofiel ik bid u leest ne keer zijn vrage.
De elf lichten stellen allemaal hunne ooren
open.
Jantjie. Menheers deze zaak van wegen is
eene zeer gewichtige zaak en in naam van ’t col-
leigie stel ik voor deze zaak uit te stellen tot den
naasten keer.
Miel. We zullen dat bespreken onder
alleene.
Jantjie. Ja ’t zal best zijn, want dat Is
geheel affairen. Thsofiel is er niets meer?
Theofiel. ’t Is gedaan.
Jantjie. Minheers gij hoort het ’t ie gedaan.
Tot de naaste keer en gij Leonsje proficiat met
uwe nominatie.
Ik wensch julder al te male den goeden avond.
kunnen betuigen dat het onderwijzend j
personeel zich met verstand en vlijt op het
uiteoerenvan zijn ambt heeft toegelegd.
eOver het algemeen is men voldaan over
de wijze waarop den godsdienstleergang
gegeven wordt.'» De betrekkingen tusschen
de geestelijkheid en de lagere onderwijzers i alleen ons programma niet kunnen
zijn meest altijd, niet alleen beleefd, maar
zelfs goedwillig.
Bisdom Doornijk De bisschop bepaalt
zich erbij de wraak van het goevernement
in te toepen over de onderwijzers en de
3,22
4,04
4,55
6,05
7,35
9,10
10,12
talrijke hoeveelheid goede ingerichte havens. In
alle werelddeelen speelt Engeland de overwegen
de rol en overvleugelt alle andere landen. Gansch
de wereld door heeft het zijne handelshuizen,
zijne agenten, zijne werkers. Ons klein land kan
natuurlijk de m.chtige landen niet evenaren
maar moet zijn nut trekken en zijne lessen zoe
ken uit alles wat het daar ziet gebeuren.
^Belgie is door zijne gunstige ligging langs de
Noordzee uiterst geschikt voor overzeeschen
handel en bet moet den vreemdeling voorzeker
verwonderen dat er zoo weinig belgische kapi
talen besteed worden aan de zeevaart ten einde
dien handel te baat te nemen om er aanzienlijke
voordeelen uit te trekken. Buitsehers en Engel-
schen hebben zich tn ons land meester gemaakt
van den handel en wij Belgen vervullen op ons
eigen bodem eene zeer ondergeschikte, en bijna
nietige rol, op handelsgebied. En nochtans
wordt van hooger hand zeer dikwijls aangedron
gen op bet inrichten en uitbreiden der scheep
vaart. Waar de gelegenheid zich maar eenigszins
voordoet laat onze geeerbiedigde Koning niet er
op te drukken dat al het heil, al de voordeelen
voor ons land gelegen zijn in het opzoeken van
uitwegen voor het pla tsen en verhandelen onzer
voortbrengselen en het aanbrengen van alles
wat er ons ontbreekt. Hoe dikwijls heeft onze
voorlultziende Vorst het verlangen al niet uitge
drukt dat hij eene handelsvloot in zijn land zou
willen zien tot stand komen. Groote opofferin
gen zijn reeds en worden nog steeds door het
staatsbestuur gedaan opdat eene dergelijke in
richting mogelijk wezen zou, doch jammer
genoeg wij Belgen laten het voordeel daarvan
door vreemdelingen benuttigen.
Ds zeevaart van Antwerpen, eene der grootste
havens van Europa is bijna gansch in handen van
Duitschersen onze handelshuizen kunnen slechts
door tusschenkoinst van vreemden hunne zaken
voortzetlen. Evenzoo is het gesteld te Oostende
waar de weinige handelsvaart die er bestaat in
handen is van Engelsche venootschappen.
In 1884 werd te Nieuport eene Handelsveree-
niging gesticht die eene stoomboot van 326
registered ton liet maken. Later werd dit schip
vergroot tot 443 ton inhoud. Ongelukkiglijk
verging de boot in 1897.
In 1898 werd eene an tere stoomboot van 554
ton aangekocht doch verging eveneens in 1904.
Deze ongelukken waren de oorzaak dat de
Handebvereeniging na het eindigen van den 20
jarigen termijn ontbonden werd (voor welken
duur ze gesticht was).
Het is onbetwistbaar dat de haven van Nieu
port, onder menig opzicht, voor zeeschepen vele
moeilijkheden oplevert.
Be krommingen der haven en het zoet water,
dat voornamentlijk gedurende de wintermaanden
uit de binnenvaarten gelost wordt, maakt het
aanlanden ter kaai zeer moeilijk.
Wel is waar zijn daaraan eenige verbeteringen
toegebracht door het wegnemen der houten
driepikkels en het uitbaggeren van de grootste
boenten doch nog altijd wordt Ie haven van
Nieuport door de zeevaarders als gevaarlijk ge
houden en zoov el vermeden
Veel is er reeds gedaan om aan dien staat van
zaken verbetering toe te brengen door het ver
diepen en rechtmaken van vaarten en kanalen
doch een huls moet men beginnen bouwen uit
den grond en niet van at het dak.
Wat kan het inderdaad baten dat alle aflossings
vaarten nog zoo volmaakt zijn wanneer het afge
voerd water niet met de noodige snelheid in zee
gelost worden. De gezamentlijke opening der
sluizen te Nieuport is ongeveer 80 meters, doch
voor de kaai heeft de haven bij halftij slechts
eene breedte van 47 meters en daarbij nog 4
sterke bochten vooraleer aan zee te komen.
Hierdoor komt het dat er tijdens overstroo-
mingen tusschen den waterstand bij de sluizen
en het einde der haven (2 1/2 kilometers) een
verschil van 1.60 m. tot 2 meters bestaat. Dit
verschil zou hoogstens 0,50 zijn indien de zoo
lang beloofde doorsnede bestond. Onnoodig te
zeggen boe oneindig voordeelig het wezen zou,
voor het lossen der waters zoo dit werk werd
uitgevoerd. Het zou de overstroomingen voor
altijd beletten.
Er is dus mogelijkheid te Nieuport met kleine
uitgaven, groot, en bijzonder nuttig werk, te
verrichten en, in het belang van den handel, en
dit van den landbouw.
Wi] denken het oogenblik zeer gepast de
aandacht van den bevoegden heer Minister van
openbare werken en al de heeren Senatoren en
Volksvertegenwoordigers daarop te vestigen en
durven hopen, Hooggeachte Heeren, door uwe
invloedrijke tusschenkomst en medewerking een
werk te zien uitvoeren waarover men later
gelukkig en fier wezen zal daaraan te hebben
medegeholpen.
Met de hoogste achting hebben wij de eer te
zqn.
Uwe ootmoedige dienaren,
(Volgen de namen van het bestuur van Handel
en Sc eepvaart).
Zooals de geachte lezers zich er kunnen
van overtuigen is dit rekwest dat REEDS
in 1905 werd opgestuurd, ten beste gedo
cumenteerd, en gansch onpartijdig opge
steld. Doch nooit heeft het klerikaal mi
nisterie zich gewaardigd er iets van in
aanmerking te nemen. Dit goevernement
is met de vijandelijkste gedachten tegen
over onze ongeluskige haven bezield, en
wat het Stinkerfje ook schrijve of doe, ten
stelligste verzekeren wij dat zqo lang de
katholieken meester blijven, niets van hen
is te verwachten; nooit zullen wij van hen
de volledige havenwerken bekomen.
En al die uitgebrachte fabels van 5 mil
joen en andere, waarmede men van hoo
ger hand laeht, zijn uitgedacht om de
menschen te bedriegen en te verleiden.
Dus, Nieuportenaars, de oogen open, en
gezorgd voor uwe vrienden, de antikleri
kalen, opdat die op 2 Juni de bovenhand
behalen, tot heil van onze lieve moeder
stad, en van de omliggende dorpen, die er
alle belang bij hebben dat Nieuport bloeie
en herleve!
(Vervolg)
7. Verpachting van 2 weiden te Zoetenaeye
door het Godshuizenbestuur.
Jantjie. Minheeren, er is een pachter over
leden en d’Hospicen hebben verpacht aan een
ander aan 55 frank meer dan vroeger en dit
bestuur vraagt de bekrachtiging dier verpach
ting-
Monken. All right, want 't wordt late.
Jantjie. Neen, niet all right. Theofiel, ik
bid u lees de beraadslaging.
Na de lezing zegt Jantjie Awol? en allen
roepen all right.
Jantjie Minheeren, wij ontvingen eene lijst
van 5 jongens en 2 meisjes die naar de schole
willen gaan. Ik bid u Theofiel, leest die lijsten.
Jrntjie. Is ’t goedgekeurd?
Algemeene knikkebolling
9. Jantjie. En nu, minheers, de mededee-
lingen en vragen.
Minheers, primo, ’k Heb mijn eed afgeleid als
burgemeester in d’handen van den heer arron
dissementcom missa ris.
Miel springt recht en met zijne zoete basstem
zingt met luide keelLeve onzen Jan enzoovoorts.
Dan roept hij allo jongens, allen gelijk Vive
la calotte..otte. otte!
En nu een triplen ban, met een krikkrak,
een fusee en een boum, zegt Theofiiel.
Merci, zegt Jantjie, ge doet me veel eer aan.
Daarna gansch onthutst over die vleiende
manifestatie vraagt bij aan Theofiel; wat moeten
wij nu nog mededeelen aan de vrienden?
Kikt maar op de hjste, zegt Theofiel.
Jantjie. A ja, minheers, secondo.
Micheltje. Secundum.
Jantjie. Secondo. We hebben een brief
ontvangen van den heer Rulot, opziener van den
Staat, die ons aanspoort een ontsmettingsdienst
in te richten, ’t Zou 330 frank kosten en de Staat
zou d’helft betalen. Winnedoen we daarmee?
Pietje. Eygieen, minheers, hygieen, overal
en in alles.
Jantjie. Awol, gaan we dat doen?
Algemeene knikkebolling.
Jantjie. We hebben ook eene circulaire
ontvangen van den heer gouverneur. Ik bid u,
Theofiel, lees ze een beetje. Na de lezing zegt
Jantjie Ge boort het, minheers, wij kunnen tot
2/3 der som als toelaag krijgen voor het onder
houd der buurtwegen, op conditie van publiek
aan te besteden. Dat is wel embetant, maar er
zijn langs '-en anderen kant zoovele vriendjes dat
het moeielijk wordt om ze allemale te ksntentee-
ren. Winne peinsde ge gldder daarvan?
’t Brilleventje. Aannemen, djanter, ’t wordt
alszanne geklaagd over de routen en le sou nous
manque
Jantjie. Awol?
Algemeene knikkebolling.
Een lid vraagt aan Theofiel Zou de kasjleë
naar Oostduinkerke en naar Strange daar ook
niet kunnen van proflteeren?
Jantjie. ’t College zal ’t onderzoeken.
(’t Is curieus, nu dat ze alleene zijn weet
Theofiel niets meer te vertellen en anders zweeg
hij nooit).
Jantjie. Zijn er vragen te stellen?
Jultje. De lanteerns van de gas worden te
laat ontsteken en te vroeg uitgedraaid. Ge moest
daar eens over schrijven Theofiel.
Pol'je. En binst dat ge schrijft, schrijft
maar dat de gaz beter gevolg zou moeten geven
aan de klachten nopens gebrekkige en onvol
doende verlichting.
Thomas. In den tijd dat ik directeur van de
gaz was...
Jantjie. G’est <ja Theofiel zal schrijven.
Michelje. Zouden de trottoirs niet een beetje
kunnen vermaakt worden? Ze geraken schamel
in de Langestraat, al zijn ze nog maar nieuwe. Er
is toch zeker nog wel wat over van die bonis van
108 duist franken.
Een lid. Als ge daar gaat aan beginnen,
breekt dan maar geheel de Langestraat uit; ’t is
noodig geheel vernieuwd en ’t zou misschien
min kosten of al die reparaties en die lappinge
Jantjie. We gaan ’t doen weê Michel.
Niemand meer? Awol, de publieke zitting is ge
daan en 't achtbaar publiek mag naar buiten
gaan en gij ook Pietje en Leonsjie, gaat en beetje
julder voeten warmen bij de stove want d’er
gaat over julder in de geheime zitting gesproken
worden.
Pietje gaal weg van de tafel, een grammoedi-
gen blik op ’t Brilleventje richtende, die een
nogsje knipt naar ’t lachende Leonsje.
Pietje grolt iets van; ’t was ook nog noodig; ’t
is tegen mijn goeste; za gaan ’t in ulder graf niet
dragen etcetera.
De geheime zitting begint.
Leonsjie zit bij de stove zijn voetjes te war
men. Pietje is van colerie naar n° 100.
Jantjie. Menheers ge weet al lange dat ons
vriéndelijk Leonsjie zoo geerne oo r een posljie
hen. Wij hen hem al dokteur genaamd van d’in-
spectio van de scholen met 260 fr trektement.
Maar hij zou geerne ook in d’hospicen en in den
disch zijn, en alhoewel wij geenen derden dok
teur noodig hebben moeten wij toch dat vriendjie
en zijn gebrilden vriend en zijnen protecteur
Neuzel contenteeren. Daarom hebben wij beslo-
I
Verlelei week toonlea wij au.n in ons 1
artikel Iets over de Schoolkwestie dat
het onwaar is dat katholieke ouders noo 1
zakelijk gewetensbezwaren moeten koe
steren tegenover het onderwijs in de
gemeentescholen. Daar dit punt ons als
zeer belangrijk voorkomt moeten wij er
nog eens op terugkomen en willen nu
bewijzen dat d-e bisschoppen zelf vrede i politie welke gedrukte formulen van vrij
__j t-,., stelling van de godsdienstlessen uitdeelcn.
De bisschoppen zijn dus voldaan over
het godsdienstig onderwijs zooals het in
de lagere scholen ingericht is, en het is
bijna overal ingericht. Wat meer is, vol
gens dc wet van 1895 moest geheel het
onderwijs godsdienstig zijn, daar waar
geene kinderen van de godsdienstlessen
zijn vrijgesteld en slechts onzijdig in het
tegenovergesteld geval. Welnu, op 1200
gemeentescholen zijn er slechts 432 waar
dit laatste geval zich voordoet en het
ondeawijs is maar onzijdig voor 180.128
kinderen op de 511.000 die op de gemeen
tescholen gaan. En men vergete niet dat
van die 180128 kinderen er maar ongeveer
25954 van de godsdienstlessen vrijgesteld
zijn en dat de ouders der overige dus
alhoewel katholiek met het onzijdig onder
wijs volle vrede hebben. Men vergete ook
niet dat in de waalsche provinciën, als
Luik b. v., waar liberalen en socialisten
overwegend zijn in getal de toestand
volgens de bisschoppen zelf onder het
oogpunt van het godsdienstig onderwijs
bevredigend is, juist als elders.
Waartoe dus eene nieuwe schoolwet?
Waarom dan ten strj’e getrokken voor
de schooae ziel van ’t kind welke geen
het minste gevaar loop', zoonnt, zooals
wij het .’zejden, om klerikale kiezers to
maken, om aan bet bewind te blijven, om
voort kloosters en katholieke lieve vriend
jes te kunnen bevoordeeligen, en anders
niet.
(Vervolg van het rekwest van Handel
en Scheepvaart, waaraan het eerste ge
deelte in ons nummei van 16“ dezer is
verschenen).
Men zal ons misschien doen opmerken dat er
vanwege de siad Nieuport zelve geene opofferin
gen zijn gedaan om bare haven te veibeteren.
Z»j die zoo spreken drijven den spot met het
onvermogen van een klein, nederig stadje. Waar
zou een plaatsken van 30; 0 inwoners de midde
len vinden r in millioenen te besteden aan een
werk, niet alleen van plaatselijk maar voorname
lijk van algemeen nut.
De loffelijke poginge in 1884 aangewend door
de Handelsvereeniglr-g door zich een eigen
stoomboot aan te schaffen verdienden waarlijk
meer aanmoediging dan hel maken van een zeer
ongerieflijke en verwijderde vlolkom.
Noch te Oostende, noch te Brugge bestaan er
maatschappijen of bezondere personen die een
eigen koopvaardijschip bezitten, en nochtans
worden daar kolossale sommen besteed aan het
nieuw maken of verbeleren der zeeinstellingen.
Eene nieuwe maatschappij komt te Nieuport
ingericht te worden. Een nieuwe stoomboot van
402 ton door haar aangesebaft is den 24 Septem-
ber onze hav- n binnengevaren.
Een maatschappeb.k kapitaal van 300 duizend
frank is voorloopig bijeengebracht om onderden
naam van Handel en Scheepvaart voor eenen
tei mijn van 20 jaren te koopen, verkoopen per
order of voor eigen rekening in en uitvoer te
doen van alle goederen zoowel te lanu als ter
zee.
Laat ons hopen dat deze jonge onderneming
hel hooger bestuur des lands moge bewegen aan
onze haven de verbeteringen toe te brengen die
er noodig zijn om haar beslaan mogelijk te
maken en winstgevend te doen zijn.
Wij verlangen geene instellingen die het oog
verblinden door hunne pracht doch geen nut
aanbrengen voor den handel.
Wat wij begeeren is eene haven vol eesvoudif-
heid maar doelmatig.
Elk land behoeft zijne eigene bestaanmiddelen
te zoeken. Het kleinste volk kan groot zijn door
zijne werkzaamheid, zijne wilskracht en zijne
ontwikkeling. Bijna ieder land heeft zijne bij
zondere voortbrengselen waaraan het grootste
deel zijner bevolking haren wel tand te danken
heeft, doch waarvan niet al zijne bewoners kun
nen bestaan.
In ons klein land bestaan vele nijverheden, die
den ladder der volmaaktheid zoo hoog hebben
bestegen dat zij de grootere landen tot verbazing
en bewondering nopen. De vruchtbaarheid van
den grend laten toe alle iandbouwprodukten te
winnen en ook deze tak van bestaan verkeert in
bloeienden toestand; nochtans zouden deze twee
voornaamste bronnen van bestaan, nijverheid en
landbouw, niet volstaan om aan onze overtalrijke
bevolking het noodige le verschaffen zoo daar
mede de koophandel niet gepaard ging.
Bezadigde en goed doordachte ondernemingen
zijn er noodig opdat de voortbrengselen, de
voordeelen zouden afwerpen om den bloei en de
welvaart van ons land te volmaken. 11 en uitvoer
zijn noodzakelijk. Aan hunne zeevaart hebben
Engeland, Duitschland, Frankrijk en Holland
hun beslaan te danken.
Engeland voornamelijk dankt zijnen bloei aan
den handel. Maar ook Engeland heeft eene
machtige vlooi koopvaardijschepen en een over-
15 Maart Callez Amanda Maria dochter
Camiel en Camilla Treve.
De Coster Joseph René Isidoor zoon van
René en Maria Herreman.
Degryse Maurits Pieter Jérome zoon van
Arthur en Augusta Laureins.
Sedert 1 Januari 1912 40 geboorten.
STERFGEVALLEN.
13 Maart Zoete Livinus Felix oud 2 m. en 6 d.
zoon van Lodewyk en Eugenia De
Graeve.
’t Jaeckx Albina Lucia oud 4 m. en 16 d.
dochter van Pieter en Augusta Hectem.
Mahleu Hendrik Lodewyk oud 50 j. en
14 dagen zoon van Frans en Nalhalia
Vandamme.
Sedert 1 Januari 1912 21 sterfgevallen.
Op een Zaterdag morgen zag men den pastoor
en de koster in kerkgewaad met het Allerheilig
ste, lantaren en bel naar de bakkerij De drij
Koningen gaan om Guul te berechten.
Eenen dag nadien stierf hij en werd met eenen
grooten dienst begraven.
Omdat hij niet meer en kan pruttelen,
heeft hij nu ook zijn lepel weggeworpen, ver
telde Jan Kolve bij de geburen.
Ursula Poss-miers was nu voor de tweade
maal weduwe. Guul had haar bijna alles bij tes
tament nagelaten. Zij deed den winkel, alsook de
bakkerij voort met eenen bakkersknecht.
De barbier was in Guuls testament niet ver
geten geworden. Hij erfde eene som van vijf
honderd frank, iets dat hem voor zijn talrijk
huisgezin, eene vrouw en zeven kinderen, wel te
pas kwam en waarvoor zij nu en dan een goed
gebed moesten lezen zooals zij zeiden.
ledermaal, dat er te Brakel ’s zondags in de
herberg in het bijzijn van den barbier over de
pruttelaars gesproken wordt, zegt bij
’1 Is gelijk; ze mochten er zijn!
En van voldoening drinkt hij in ééoe teug zijn
glas uit en bestelt een ander.
o
i
ss^asssssasa
4
door
D
D
i
8 Bijgevoegde schoollijsten.