Foor Vrijheid en Hecht! en I xOI I I 1 fel -Si 1 w 1IB B N0 1S Zaterdag 13 April 1912 Derde Jaargang Scholen en schoolbezoek Ons Praatje met de Kiezers VERKOOPER Pieter Verstraete, zoon Valkestraat, Nieuport Hoe dikwijls ook wij reeds aangetoond hebben welke schrikkelijke verwoesting de klerikalen, tijdens hun 27jarig bestuur, in het openbaar on derwijs aangericht hebben, toch gaan zij nog voort in het afloochenen van dit schelmstuk en, schijnheilig genoeg, trachten zij de snullen te doen gelooven dat, onder hun bewind, het on derwijs met groote schreden vooruit is gegaan. Daar wijdt het Nieuwsblad van 5° dezer, twee lange kolommen aan. Het gebruikt om tot zijn doel te geraken, eene aaidige kunstgre p bel steil, tegenover het ge tal lagere scholen en dit hunner leerlingen in 1884 liet getal derzelfde scholen en hunner leer lingen in 1910, maar zonder in het minst reken schap te houden van den schooloorlog welken de katholieken van 1879 tot 1884 voerden, noch van de toeneming der bevolking noch van den aard der scholen en de hoedanigheid van het onder wijs. Zoo kan men, in de oogen der snullen, den duivel zelf wit maken. In 1884 waren er inderdaad 4810 lagere scho- Om te eindigen vragen wij nog Is het slecht van onzentwege de kleri kale partij te schandvlekken voor het slecht beheer der staatsgelden, voor de steeds grootere en grootere schuld die zij maakt, zoodanig dat de rentetitels van 100 frank, den spaarpot, het appeltje tegen den dorst van onze werklieden, van onze landbou wers, maar 84.50 frank meer waard zijn? En dan, zijn wij mannen zonder vader land, wij, die altijd in de bres stonden om te eischen dat rijk en arm op gelijken voet zouden gesteld worden om ’t vaderland te verdedigen? En indien wij sedert zooveel jaren strij den en lijden en toch maar altijd strijden krachtiger en feller dan ooit, is dat om aan ’t schoteltje te geraken? Ziet eens rond en blikt eens in ’t verleden. Hoeveel liberale ministers werden rijk? Geen enkele! Hoe veel liberale ministers werden bij hun aftreden in een vet kaasje gemoffeld? Geen enkele! Kan hetzelfde gezegd worden van de klerikalen? Neen, op verre na niet; bijna allen werden, toen zij’t ministerie vei lieten, vette zeer vet betaalde postjes van duizenden per jaar toegezegd. Waarom strijden wij dan? Waarom vragen wij u dan met ons mede op te rukken, ons te helpen? Om wille der rechtveerdigheid! Om ge lijkheid, recht en vrijheid te bekomen! Om dwang en onrecht en bevoorrechting te verdelgen! Wie strijdt er zoo’n eerlijken strijdt niet mede? PRIJS PER NUMMER S ceatieinen Wij zeiden het reeds meer dan eens dat al de klerikale gazetjes en vlugschriften wedijveren om het hardst op onze kappe te rijde i. De persoonlijke aanvallen en be schimpingen tegenover de liberale leiders, de goede werkers, zooals den beer Buyl, daargelaten, worden al de liberalen u.itge- maakt en uitgescholden voor slecht volk, voor mannen zonder vaderland, voorzak- kevullers en zoo meer. Willon wij dat samen eens onderzoeken? Zijn wij slecht volk, wanneer wij op politiek gebied eene rechtveerdige, eerlij ke kieswet vragen met alleman eene stem; wanneer wij eischen dat alle partijen ver tegenwoordigd zouden wezen volgens hunne getalsterkte? Handelen wij slecht omdat wij werken en strijden opdat men ons volk een goed wetenschappelijk en ook een welingericht vakonderwijs zou geven, om later een ge leerd en kloek volk te zijn? ambachtlieden te hebben die grondig hunnen stiel kennen zooals thans in de Waalsche provinciën het geval is, dank zij de vakscholen daardoor liberalen en socialisten gesticht? Is het kwaad dat wij aan de arbeiders zeggen dat zij mannen van karakter moe ten zijn, die hun arbeid lief hebben en hunne vrijheid beminnen en zich niet door een handvolletje zilverpenningen mogen om den tuin laten leiden? Is het slecht doen wanneer wij het offi cieel onderwijs uit al onze krachten ver dedigen tegenover het kloosteronderwijs dat onze kinderen wil misvormen, al staat dat officieel onderwijs onder ’t beheer der klerikalen en al worden door ’t kleri kaal gouvernement in die scholen bijna geene leeraars meer benoemd door kleri kalen? Is het kwaad van onzentwege wanneer wij immer voortgaan met de afschaffing van ’t vergunningsrecht te vragen voor de herbergiers, al wordt h.t hun sedert jaren door de klerikalen beloofd? Is het slecht handelen, wanneer wij zeggen dat voor den middenstand, de kleine landbouwers, de neringdoeners, de winkeliers, de kleine bedienden, de lasten veel te hoog zijn? wanneer wij eene hervorming van ’t onrechtveérdig patent- stelsel willen? wanneer wij zeggen dat de rijke actionnarissen die 10 per cent kroos trekken en de koepons van hunne actiën snijden zonder iets te moeten betalen, len, namelijk 4803 gemeentescholen en 7 aange- nomene en, bedroeg hunne bevolking slechts 324867 leerlingen, dan kwam dit alleen hierdoor dat de politieke pi testers ze, door dwang op het geweten der oudeis, door aanjagen van vrees voor broodroof, enz. zoozeer ontvolkt hadden dat, in onwetende dorpen, ervan den beschaven- den invloed der groote verkeermiddelen, sommi ge gemeent scholen zonder of met een onbedui dend getal leerlingen bleven. Deze fanatieken toonden dan reeds hunne liefde voor het onder wijs Liever zagen zij de kinderen op straal loo- pen dan ze naar de gemeenteschool te laten gaan. Zoodus, indien het schoolbezoek op het laatste van het liberaal bewind inderdaad onvoldoende was, dan was dit toch aan de katholieken, maar niet aan de liberalen te wijten. Het zal dus passender zijn <?e cijfers anders te beschouwen. In 1885, na het eerste jaar van het katholiek bestuur waren er reeds 877 lagere scholen, bijna 18 1/2 228 bewaarscholen, hetzij ruim 26 1/2 °/0 en 1079 scholen voor volwassenen of 40%, samen 2184 scholen met 44996 leerlingen afge schaft. Zoo gingen die vrienden van ’t onderwijs te werk! En nu nog, nu zoovele gemeentescho len op den buiten niets anders meer zijn dan echte kloosterscholen, wat iedere vergelijking moeilijk maakt, zijn er nog slechts 4256 lagere gemeentescholen voor 7 1/2 millioen zielen, tegen 4803 in 1884 voor slechts 5 millioen 700 duizend inwoners. En toch hebbe deze 4256 scholen samen 511000 leerlingen wat wel bewijst dat zij de gunst der ouders genieten. De talrijke afschaffingen van gemeentescholen waren dus gansch onge rechtvaardigd en het getal dier scholen had moe ten gelijken tred houden met de vermeerdering der bevolking en nu dus niet 4256 maar 6321 bedragen. Er zijn er dus niet min dan 2065 te kort. Het schandigste van al is dat in Belgie, in 1911, nog 175000 kinderen hoegenaamd geene school bezochten en dat 200 gemeenten niet eens eene gemeenteschool bezitten. De katholieken, die voorgewende vrienden van het onderwijs, hebben, sedert 1884, 14 staatsnor maalscholen en 2243 gemeentescholen afgeschaft zij hebben de jaarwedde van 3316 onderwijzers en onderwijzeressen verminderd en er 1047 in beschikbaarheid gesteld; zij hebben in 800 eenlge gemeentescholen het ambt van naaimeesteres afgeschaft; zij hebben het bestuur van gemeente scholen, zelfs voor jongens, overgeleverd aan 442 nonnetjes, 2632 onderwijzers zondef diploma in aangenomens of aanneembare scholen ge- plaats en een deel van hel lager, froebel en vol wassenen onderwijs oveigeleverd aan 11,000 kloosterlingen, terwijl 2437 zoogezegde vrije scholen, fabrieken van katholieke kiezers, aan genomen of gesubsidieerd werden. In plaats van 2065 goene gemeentescholen welke er nu meer dan. in 1884 zouden moeten bestaan, hebben zij dus 2437 dompersscholen ge steld waar de Staat slechts recht van toezicht heeft nopens de voorwaarden van aanneembaar heid en geenszins nopens de waarde van het on derwijs. Zij beweren, wel is waar, daardoor eene besparing gedaan te hebben welke het Nieuws- ABONNEMENT 23, €30 frank per jeisix- op voorhand betaalbaar duizendmaal beter daarop contribution betalen kunnen, dan den herbergier het vergunningsrecht, dan den winkelier en den neringdoener het patentrecht, dan den kleinen landbouwer de zware lasten en taksen, die thans op hen drukken, al heb ben zij soms veel moeite om eerlijk door de wereld te gaan en elkeen ’t zijne te kunnen geven? Is het slecht wanneer wij willen dat alle staatsbedienden een loon worde betaald voldoende om met vrouw en kinderen te kunnen bestaan, zooals men moet kunnen leven, wanneer zoovele groote bedienden veel te veel betaald worden? Is bet slecht wanneer wij zeggen dat de landbouwers recht hebben op meer be scherming van den staat? dat er eene bete re, rechtveerdige pachtregeling zou moe ten bestaan? hetgeen veel doeltreffender zou wezen dat al wat de klerikalen tot hiertoe deden om onze boeren te paaien en opdat onze klerikale representanten zich zouden kunnen doen bewierooken? Is het slecht dat wij beschermingswetten vragen voor de arbeiders, voor de vis- schers: verzekering tegen ongevallen en ziekten, werkeloosheid en ouderdom? Is het slecht doen, wanneer wij zeggen dat de klerikalen zoodanig den ouden werkman lief hebben dat zij hem 9 centen per dag schonken wanneer zij pensioenen geeft van duizenden franken aan bedien den, geestelijken, militaire oversten en zoo voorts die dik en vet betaald werden tijdens ’t vervullen hunner bediening? Is het slecht handelen wanneer wij een frank pensioen daags willen voor den afgesloofd en werkman en zeggen dat daartoe gemakkelijk geld kan gevonden worden? Is het slecht wanneer wij zeggen dat de priester in zijne kerk zou moeten blijven en zich niet met politiek zou mogen be moeien, om door iedereen geeerbiedigd te worden? Is het slecht wanneer wij zeggen dat de klerikalen veel geld nutteloos aan pracht en praal werken hebben weggesmeten, wanneer er zooveel nuttigs te doen is voor landbouwer en werkman, voorden voor uitgang en den voorspoed van ons Veurne- Ambacht, van ons Vlaanderen? Nog honderden dergelijke vragen zou den wij u kunnen stellen, hoeren kiezers, en op allen zoudtgij moeten antwoorden Neen! honderdmaal neen! de liberalen hebben gelijk! DRUKKER joshph hahck Statiestraat, Oudenaarde Annoneenprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoucen te weigeren is voorbehouden. De annoncen artikelen en mededeelingen moeten vóór den Donderdag middag in hst koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels ot mededeelt ogen, bestemd voor voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver oiiderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd «aa-jassa

HISTORISCHE KRANTEN

Weekblad van Nieuwpoort en Kanton (1909-1914) | 1912 | | pagina 1