VAN DIXMU
,vyiA'.
Zondag, 3 November, 1850.
VyfdeJaer. N. 252.
Verschijnende alle Zondagen.
inschryving voorai? te betalen
DIXMUDE, 2 NOVEMBER, 1830.
ALGEMEEN OVËRZSGT.
De dagbladen van Frankryk houden zich steeds met
de vervanging van den oorlogs-rainister bezig.
De President der Fransche Republiek ligt stellig
met den generael Changarnier overhoop. Liuis-
Bonaparte is woedend, omdat M. de generael Chan
garnier zich voor de magtsverlenging niet verklaert.
Den generael Schramm tot minister nemende, schynt
liy voor stellig voornemen geliad te hebben, den kom-
mandant der troepen van Parys te doen buigen. Dit
voornemen blykt duidelyk uit het dagorde Van den
oorlogs-ministcr en uit al de artikels van do elyzesche
dagbladen. Daer M. de generael Changarnier zich voor
Louis-Bonaparte niet verklaert, wil men hem in zyne
laetste verschansing aenranden, en den generael
Lemaire,die hem byzonderlykistoegedaen.wegzendeu.
Maer M. Changarnier heelt gezegd dat liy, indien men
dit plan uitvoerde, het spreekgestoelte zou opklimmen
en verklaren dat de eenigste reden, waervoor men den
generael Lemaire wegzend, is dat hy op de revue van
Satory zyne soldaten niet heeft laten uitroepen Leve
de heizer! Do President en zyneh aenhang zyn gansch
huilen hun schik door den tegenstand van den generael
Changarnier. In al de politieke kringen wordt er van
niets anders dan van deze vyandelykhoixl gesproken
op de bears zelve heeft zy eenen grooten 'indruk ge
markt en men verwachtte zich aen eene gewitrtme ,re-
beurtenis. 0
De generael Changarnier heeft den heer Dnpin reeds
de beslissingen van den President der Republiek bekend
gemaekt, en hem tiitgenoodigd zoo spoedig mogelyk
de permanente kommissie byeen te roepen. Woensdag,
des na middags was zy vereenlgd en zeer lalryk. De
generael Changarnier heeft er zyn gedrag doen kennen
en het feit bevestigd, afgekondigd door het dagblad
l'Ordre, dat de generael Neumayor verplaetst was,
omdat hy zyne soldaten in de rangen de stilte had
bevolen. De beraedslaging is zeer levendig geweest
maer de kommissie heefubeslist, dat de minister van
oorlog zyn regt niet te buiten Was gegaen, en dat zy
zich met geene administratie-zaken te bemoeijen had
Men gelooft over 't algemeen dat, by aldien M.
Changarnier niet voldoet aen de nitnoodiging, welke
M. Véron hem namens den Voorzitter heeft gedaen,
namelyk van zich voorde magtsverlenging te verklaren,
hy ook op zyde zal worden gesehoven.
Aller oogen zyn thans op VVaerschau gevestigd, waer
conferencien gehouden worden over de duitsche z,aek
tusschen de keizers van,Rusland en Oostenryk, M. Von
Schwarzenberg, eersten minister van bet oostenryksch
kabinet, en Von Brandenburg, kabinels-opperhoófd te
Berlyn.
Daer zal men uitspracjc doen over de Sleeswyksche
en hessische zaken, en beslissen of Pruisen beneden
Oostenryk moet staen.
Naer het schynt zou Pruisen de nederlaeg bekomen,
want onder de dagteekeningvan den26october, schryft
men uit Berlyndat men al de voorstellen van M. Von
Brandenburg verworpen heeft. Oök is het bevel aen
den generael Von der Greeben gegeven, van alle gewa
pende tusschenkomst in Flessen te beletten, behouden.
Zoodra men te Weenen de laetste berigten uit Berlyn
ontving, heelt men aenstonds eene grootc menigte
troepen byeengetrokken. 30,000 mannen van het ita-
liaensch leger zyu reeds in optogt naer de grenzen
van'Saxen en Beyeren.
Pruisen heeft eene nieuwe nederlaeg ondergaén. De
afstelling door den groot-hertog van Baden van den
minister Rluber, die aen Pruisen verkleefd was, en
zyne vervanging door M. Von liudl, die ganschelyk
onder den invloed van Oostenryk staet, doet duidelyk
zien, dat ook dit groot-hertogdom de zyde van^Pruisens
mededinger kiest.
De Gazette van Coblentz meldt dat de provinciale
gouvernementen het hevel hebben gekregen de jongste
klasse der landwehr onder de wapens te roepen.
Volgens eenen brief itit Dtisseldorf zou de oorlogs
minister de bevelhebber van het I" voetvolks-regiment
gevraegd hebben wanneer en met hoeveel man hy
marschveerdig zyn zal.
Het schynt thans stellig dat de mogendheden zich
tot hiertoe bepalen tot hot doen van nadrukkelyke be
toogingen by het pruisisch gouvernement om het einde
van den oorlog in de hertogdommen te weeg tebrengen.
Maer, intusschentyd danken de strydende pariyen
zeer weinig aen den vrede, en maken zy zich bereid
om zelfs gedurende den winterden stryd voort te zetten.
De opperbevelhebber van het deensch leger trekt
zyne inagl op de boorden der Eider byeen, als of hy
voornemens ware de vyand op het holsteinsehe grond
gebied te vervolgen van den eenen kant krygen de
troepen der hertogdommen versterking en onder
steuning uit Duitschland en maken zy zich bereid om
ten derden male de aonranding t( wagen. Reeds]hebben
er tusschen do voorwachten lalryke schermutselingen
plaets gehad.
Er is tusschen Engeland en Portugael een twist op
gerezen, die veel gölykenis heeft met dengene, die
onlangs tusschen het engelseh en het grieksche gou
vernement bestond, en zooveel moeite heeft gekost om
beslecht te worden.
De onkunde of onwetendheid wordt veelal op eene
versehillige wyze beschouwd. Diepdenkende lieden en
deze maken, ongelukkiglyk, hot meeste getal niet uit,
beschouwen de onkunde, over het algemeen, als een
aengeboren hoofdgebrek aen dat groote ellenden en
rampen voor de samenleving naer zich sleept, en ver
langen dus, dat deze donkere rümnspoedw.olk door de
gouden zon der ware volksverlichting zoude mogen
doorbroken worden, ja teenemaél opstuiven. Anderen,
en deze zyn, o schande! maer te groot in getal, wanen
en beweeren zelfs dat de meeste menigte der menschen
mogen of behooren onkundig of onwetende te zyn,
waeronder zy voornameiyk de lage volksklassen, de
werklieden en ook de boeren of landbouwers rang
schikken. Wy zonden hier mogen zeggen tolle'el
lege; neem op en lees
De menseh is groot geschapenhy is begaefd met
een edel denkvermogen waeraen de wysgeeren byna
geen palen stellen, met een verstand dat ontwikkeld
\zynde de hoogte der hemelen en de diepte der afgronden
doordringt, dat al zyne overige zielskrachten, tot den
wil toe, verlicht en in werking brengt; maer die dierbare
natuergaef door het somber floers der onkunde over-
togen en door geen doelmatig onderwys opgeklaerd,
zoo blyft de menseh nagenoeg in den rang der reden-
looze dieren steken, of wordt, 0111 zoo]te spreken,
met de Ouranghoutans (een slaeh van simmen), gelyk
gesteld.
De onkunde of onwetendheid brengt onberekenbare
nadeelen, 't zy aen elk byzonderling, 't zy aen een
geheel gemeenebest te weeg. Wat is een byzonderling
zonder de kennissen die hem voor zyn bestaen, voor
zyn beroepen zelfs voor zynezedelykheid onontbeerlyk
zyn? Wat is hy meer dan een beendergestel, een logge
vleeschklomp, die, oogen heeft en niet ziet, dieooren heeft
en niet hoortjazelfs geen geluid geeft met zyne keel,
dat is diedeschoonheidder natuerwonderenofinensche-
lyke kunstwerken niet beschouwen kan, diedoor geene
zieltréffende redevoering, geene zoetklinkende harmony
geraekt wordt, die noch tael-noch redeneerkundige
bewoordingen kan voortbrengenof veelal stom staet
als een os.
En waertoe wordt een volk gebragt datover het
algemeen, in den slykpoel der onkunde gedompeld
ligt? Blyft het niet woest, onbeschaefd, onzedig, slaefsch
en allezins ellendig? Wordt het niet als de tartaersche
llorden ol andere azialisehe volkstammen in dwinge-
Iandy gehouden en door menschengedrochten be-
heerseht?
Edoch! waerom ontmoet men nog, onderons, zulke
ontaerde schepsels die het volk in de onkundetrachten
te doen sluimeren? Is het niet omdat zy daerin hun
eigen belang vinden, of om hetzelve voor blinde werk
tuigen hunner heerschzuchtige ontwerpen te doen
dienen.
De geleerdheid of wetenschap, zegt men, bluest op en
wordt menigwerf misbruikt, maer dit eerste kan slechts
aen de gewaende of halve geleerdheid toegepast worden.
Een wezenlyk geleerd menseh wordt door zyne ken
nissen nimmer opgeblazen; hy vestigt meer zynen aen-
dacht op hetgeen hy nog niet weet, dan op hetgeen hy
reeds weet en dit kan in geen vergelyking gesteld
wordenen hy zegt gedurig met den ziellogenden
Socratns Ik weet nu dat ik byna niets weet. Wal het
misbruik der geleerdheid betreft, is het redelyk dat
men eene goede zaek verwerpt om dalzy kan misbruikt
worden? legen één die daervan misbruik maekt, vindt
men er duizenden die ze zoo voor hun zeiven als voor
de samenleving nuttig makenen hoeveel misbruiken
spruiten er uit de onkunde of onwetendheid niet?, Het
ligchaem der samenleving krielt ervan gelyk een doode
romp vol wormen.
Wv kunnen de nadeelige gevolgen der onkunde op
eene menigte van voorwerpen toepassen, maer wy zullen
ze alleenlyk in betrekking van den landbouw beschouwen.
Wat hoort men ufber onder degemeene verkeering als
dat iemand weinig geleerdheid moet hebben 0111 boer te
zyn Maer hoe bedriegt men zich deerlyk ten dien
aenzien! wel is waer, dal hy noch regtsgcleerdenoch
sterrekundige, enz., wezen moet; maer een gezond
verstand, een goed oordeel, eene allezins doelmatige
kennis van al de takken van zyn beroep, zyn hem vol
strekt noodig. Is de landbouw geene nyverheid ja, eene
hoofdnyverheidIs die geene wetenschap, geenen
handelgeen slach van fabriek, van manufacluer, geene
kunst en geene ware huishoudkunde? En zyn er lot
het.goed uitoelenen van al die vakken geene of weinig
kennissen noodig, of kunnen die door ongeleerde,
domme en onbeschaefde menschen ten uitvoer gebragt
worden? De onkunde der landbouwers maekt dat zy
doof eu onleeivzaem ten aenzien van al de lessen en
voorschriften van landbouwverbetenng zyn, dat zy
deswegens al de middelen van de hand ivyzen welke
bun door een schrander staetsbesluer of dooi' deskun
dige mannen voorgedragen worden. En hoe nadeelig
is zulks niet zoo wegens hun zeiven als lenopzigle van
den welstand der gansche Natie?
Mogen wy dan dezulken die 't zy om wat inzigt,
trachten het volk of do landbouwers in de zwarte on
kunde te houden, als vyanden van het gemeenebest of
van het vaderland beschouwen!
0 Menseherkent uw waerde, en tracht
In wetenschap steeds aen te groeijen;
Alzoo veradelt ge uw geslacht
Aldus verbreekt ge uw slaefsche boeijen
o Landman ken uw edlen stand,
Doorboor de wolk van domheids duister
Bebouw met kunde uw akkerland,
Zoo ryst uw styl met zonnenluister. -
In ons nummer van den 14 july j. 1. gaven wy voor
eerst kennis, dat ten gevolge eens besluit van den go-
meen teraed in dato 23 mei lest er alhier eene spaer-
maetschappy voor de werkende klas ingerigt was; dat
deze maeischappy in algenieeno vergadering hare be
sturende kommissie zamengesleld liad en dat deszelfs
werkingen inet 7 july begonnen waren. Ihnig overtuigd
van het groot nut en de goede gevolgen eener dusda
nige inrigting, trachtenden
wy alsdan zooveel moge
lyk zynde, onze lezers het opregto doel der maei
schappy te ontwikkelen en de aen gewende en edel
moedige poogingen tot hare slaging, met alle onze
krachten goed te keuren en aen le moedigen. Onze
gevoelens werden bnmiddelyk door onze tegenstrevers in
hun blad opentlyk bestreden. Nu hebben wy de voldoe
ning aen hen, die deze zoo heilzame inrigting laektén
te mogen antwoorden dat dezelve onze verwachting ver
overtroffen heeft, en wy vermeenen onze lezers geen
ondienst te doen, met hun ter slaving van ons gezegde,
WEEKBLAB
Men wordt aen zocht all« hoegenaemdo
artikels uiterlyk tegen den Vrydag avond,
vragtvry en onderteckend, toe zenden
Debckendmakingen betalen 20centimcn
per drukregel.
Allo afpehen by den drukker van dit
blad gedruktzullen eens gratisin hetzelve
geplaetst worden.
vooa DIXMUDE,
Voor 3 niacnden I -50
Voor 6 id. 3-00
Voor een jaer 6-00
VOOa BUITEN.
Voor 3inaendeh 1-75
Voor 6 id. 3-50
Voor een jaur 7-0Ü
Alles vrachtvry toegezonden.
Men scbryft in by den Drukker van dit
blad als ook by alle Post-Dirccteurs.
Er worden wekelyks exemplaren van dit blad, boven het gewone getal insebryvers, afgedrukt, en gratis gezonden 1°, in de voornaemste herbergen der gemeente in welke de te verkoopen of verpachte goe
deren, m de annoncen vernield die in ons blad geïnscreerd worden, gelogen zyn; en 2° aen de eiectiaers aen wiens eigendommen laetsgemelde goederen palen, voor zooveel echter de bekcndiuakim'cu 'ons
czelve doen kennen.
r
