ZONDAGSBLAD
7
voor de Stad ep het Arrondissement.
ft i
Zondag 25 Januari 1880.
111 cent, per nummer,
36® Jaar N. 4f
-*
V7j .A
DIXMUDE, den 24 JANUARI 1880,
Tiende brief unit HSrinssel nan
den <r SMxniHdcnaai'.
Den 22 Januari 1880.
Sedert dinsdag is de Kamer weder bijeen. De
kwestie aan de dagorde is hel budget van openbaar
onderwijs, dat zoozeer de klerikale partij iu den
weg loopt. Weest dan niet al te verwonderd dat de
klerikale representanten aan 't zagen gegaan zijn
en dagbladartikels van oude date beginnen te her
lezen tegen de nieuwe schoolwet... om nutteloos den
tijd der wetgeving te verspillen.
Over de redevoeringen van Wasseige, Woeste,
Tack, Debruynen tutti-quant; zegik niets, natuurlijk
want zij vertelden niets nieuws. Al het oud ge
rammel van goddeloofce wet, onrechtvaardige oor-
logs'wet komen-WeTter te barre.
t Zal te zien zijn hoelang de liberalen hun geduld
op de proef zullen laten stellen. Het land is vermoeid
van de tjeefkenslamentatien; men moet de babbe
laars goed doen verstaan dat het ministerie geenszins
van zin is een stap achteruit te doen in de school
kwestie. De geestelijkheid heeft den oorlog gewild,
daagt hem nog dageljks uit, inweêrwil de raadge
vingen van den Paus.
Rij dezen toestand kan het Staatsbestuur niet
anders dan vooruitgaan en strijden. De zege moet
aan darwet en de liberalen blijven.
Men verzekert dat de heer minister Van Ilum-
beeck, ter gelegenheid van het budget van het
onderwijs, eene redevoering zal uitspreken die den
ontzaggelijksten indruk in het land zal maken de
"minister zaï u "7*ettüihe-t,-aamvntr vsmhi
de schandalige gewetensdrukking in het werk ge
steld door de geestelijkheid en hare aanhangers.
Een man die in nesten zit is M. MalouDeze
dacht toen hij het woord uitsprak ik vraag een
wetgevend onderzoek, dat de liberalen zich te
vreden zouden gehouden hebben bijaldien de
pastoors zich gelasten de bevolking der scholen op
te geven. Maar nu de kwestie eene andere wending'
neemt, nu de liberalen het gedrag van allen willen
kennen, zoowel narichten nemen over de pastoors
en kapelaans en hun gedrag; tegen de scholen, de
onderwijzers, de ouders, de kinderen, ah nu keert
de kaart en M. Malou, als oude zondaar, zou een
mea culpa willen zingen. Dat kan niet z;jn, de waar
heid moet gekend zijn, zij moge Malin-Malou ljefof
leed zijn.
Kost wat kosten moge, moet ér paal en perk ge
steld worVlen aan den geestelijken dwang op den
buiten. Het gedrag der klerikalen, kasteelheeren
en priesters, zal onderzocht worden en 't zal eens
te zien zijn of zij alleen meester van den lande zijn
en moeten blijven. Oh de zwartjes denken zeker
dat de zon voor hen alleen schijnt.
Van dag tot dag komen betere berichten toe.
Scholen die eerst geheel ontruimd werden, krijgen
hunne bevolking terug, en de ezelscholen beginnen
geheel hun krediet te verliezen.
De Moniteur bevat vele koninklijke besluiten
waarbij provincieraden, gemeenteraden, kerkfa
brieken, enz.-tot eerbied aan de wetten geroepen
worden. Verdienden dat mag krachtig handelen
heeten Zoo had de gemeenteraad van Brugge be
paalt dat de kinderen, wier ouders op den armboek
niet geteekend waren, een maandgeld van frs 2-50
moesten betalen in de communale scholen. Na
tuurlijk wordt zulke willekeur niet geëerbiedigd door
den minister; zulks ware al te belachelijk en te
kinderachtig.
De kerkfabrieken de bureelen van weldaad
mogen hunne goederen niet ter beschikking der
geestelijkheid stellen voor het openen van scholen
ook de pastorijen zijn geene plaatsen voor scholen.
Wel zeggen de klerikale gazetten dat deze konink
lijke besluiten ouwettig zijn maar zoolang die
kwestie voor de rechtbanken niet gebracht is, zijn
al die praatjes ijdelen wind.
Zoo had de bestendige Deputatie van Brugge be
slist geene hulpsommen te verleeneu voor het
bouwen van scholen te Leysele en te Houtthem, bjj
IJperen, maar dolleer Van Humbeeok heeft daar
orde in gesteld enwle Deputatie is nu gedwongen
volgens de wet hulpsommen te verleenen aan die
gemeenten.
De klerikale bestendige Deputatien worden zoo
partijdig en willekeurig, dat er in 't kort tegen hen
maatregelen zullen moeten genomen worden.
Ziehier een feit vselk bewijst hoe hoog het liberaal
ministerie in de arming van het land staat en welk
krediet het geniet. Iedereen weet dat het bestuur
van Malou en compagnie de staatskas in volkomene
verwarring gebracht had, bij zooverre dat zij bank
roet dreigde. ToenJVl. Malou in 1872 zijne leening
van 3 p. h. uitschreef wist hij niet waar de actiën
plaatsen, en liet heeft jaren geduurdeer die leening
vasten koers op de markt kreeg zelfs daartoe,
moesten de liberalen eerst aan het roer komen.
Eiwelverleden-saterdag vroeg de heer Graux,
minister van financiën, bij openbare insohrijving,
eene leening van 68 miljoen aan 4 p. h. Het publiek
heeft ingeschreven voor eene totale som van
279,136,300 frs; dus vier maal het bedrag der ge
vraagde som.
Ziedaar een feitciat tot eere strekt van ons libe
raal ministerie wek het openbaar vertrouwen in
zoo hooge mate bezii en verdient.
O® lasterschriften*
Wederom zijn nieuwe lasterschriften in Dixmude
verspreid geword n. Worden de klerikalen dan
razende dat zij zoo schaamteloos de eer en de waar
digheid van de tref. lij leste burgers van stad durven
■oani-jnjpn ,.n "k laffe lasteraars doejv
Gij twistapostels die ge zijt,
Zoo zwart van hart als kleeren
Is dat den vrede wijd en zijd
Naar Christus voorbeeld leeren?
Gij draagt den tweedracht in uw vaan
Gij booze, zwarte tikkenhaan!
Lasteraars, wiens eer denkt gij te besmeuren met
uwe gedrukte vuilniskarren, die zelfs jonge meisjes
en vrouwen niet eerbiedigen. Zwarte beleedigers,
gij hebt nu bijna de helft van Dixmude gehoond en
versmaad. Maar uw geschrijf vereert de mannen die
er het slachtoffer van zijn. Uwe haatvolle pen werkt
slechts omdat gij in onze 3tad te doen hebt met
mannen die beraden zijn tegenstand te bieden aan
het klerikaal geweld, dat niet arzelt opstand te
verwekken tegen het openbaar bestuur, tegen de
overheid.
Ahgij durft zeggen dat er besloten was op het
volk te schieten. Laffe leugenaars, kwaadwillige
volksophitsers. Maar wie was het dan die het volk
tot plundering aanhitsen durfde, die het opwekte
om ruiten te gaan insmijten Wie was liet die eene
bende dronken maakte om de achtbaarste ambtena
ren te hoonen en te versmaden. Het waren klerikalen,
maarniet opleiders doch wel kleine mannekens en
verachtelijke kwezels. De zoogezegde groote kleri
kale platvoeten zitten achter de gordijn, verduiken
zich met zorg, zij geven aan een knaap geld om
twintig konvooikaarten in eens te koopen.
Al die feiten zijn gekend en nog meer anderenzij
worden streng geschandvlekt in de stad. Maar de
ware daders eu aanhitsers hebben hunne maat
regelen genomen. Zij verduiken zich op zolders of in
stallenvervolgens komen zij schreeuwen in laster
schriften. Waarom komen zij niet zelve voor den dag?
Dit ware moediger dan dat laf beleedigen. Want
wilden de liberalen het volk tegen de geestelijkheid
ophitsen tot gewelddaden, dat zou hun gemakkelijk
vallen. Maar dat doen zij niet. Bovendien zoo zij de
eer en de reputatie hunner tegenstrevers wilden be
kladden, wat zouden vele klerikale mannekens zit
ten te knarzetanden, immers onder dezen vindt men
er velen bij wie het woord eer en geweten eene
spotternij mag heeten. Dat zii maar wachten, wel
licht krijgen zij ook wel eens nun rekeningske klaar.
Denkt 'er op na, chevalier de la triste figure, snoe
vend witvoetje, gij zwartjes van 't kollcgie met
uwen aanhang van overdragers en kommeeren.
Eens zal uwe beurt ook komen. Gare la bombe
Wat er van zij, wij zijn van gedacht dat de kleri
kale sehimpschriften de liberalen onzer stad ver
eeren, veel meer dan treffen. De geheele stad is van
oordeel: laster bevlekt den lasteraar.
.nfrfrfrii'S 1
den buiten.
Door de lieflijke bemoeiingen der geestelijkheid
gaan twist en tweedracht in dep guiten gedurig
voort. God zal 't haar loonen 1
De haat der klerikalen tegen de gemeenteonder
wijzers, die geen andere misdaad hebben bedreven
dan op hunnen post te blijven, tegen den wil en de
begeerte van M. den pastoor, geeft zich op alle
manieren lucht.
Hier tergt men hem door beleedigende gezangen
daar hitst men zijne bloedverwanten, zijne echtge
note, ja, zijne eigene kinderen tegen hem op ginda
schrijft men hem walgelijke brieven en zendt hem
visietkaartjes met honende spreuken verder randt
men zijne zwangere vrouw, op zulke brutale manier
aan, dat zij er eenen misval van krijgt, enz. enz.,
Ondertusschen loopen de fanatièken van Hofstade
hunne waardige vrienden van elders, nog vóóruit.
In hun bitter spijt, dat de brandstapels der heilige
inquisitie zijn uitgedoofd, flansen zij eenen man
aaneen, die W^ien gemeenteonderwijzer moet ver-
Kt.p.1 j^n,. ale.vy/ 7xi' T" ''f," bhw». (W StrfttfT
ren weirpeiï iiem^ïïnuciyk' '...4>-nnj
roosteren, in afwachting dat Lucifer heriThierondei
voor goed aan het hellespit brade.'
«Broeders', kinderen van denzelfden hemelschep
vader, bemint elkander
filoe verre «If Het drijven.
Nu dreigen de pastoors de kinderen niet
meer te doopen.
Het volgende feit is in de gemeente C. gebeurd,
zeer nabij Dixmude. Men weigerde er een kind te
doopen 1
Echter vertelt de professorsgazet wekelijks van
zendelingen die duizende uren verre reizen eu alle
gevaren trotseeren om halfwilde menschen te gaan
bekeeren en doopen, en hier te lande zien wij de
priesters duizende menschen in den ban der Kerk
werpen! 't Is waar. dit laatste geschiedt maar ip
Belgie.
Nu, in de gemeente C. ging een vader bi) een
pastoor om te vragen wanneer het hem paste zijn
nieuwgeboorne te doopen.
De eerste vraag van den geestelijke was Waar
gaan uwe kinderen ter school? De vader antT
woordde Naar de gemeenteschool van Dix
mude. De pastoor werd kwaad en riep uit
Zoo gij niet belooft uwe kinderen naar de katho
lieken scholen te zenden, dan doop ik uw nieuw
geboren kind niet. - De vader,diep verontwaardigd,
antwoordde bedaard Goed, M. de pastoor, ik
ben staatsbediende bij den ijzeren weg, mijne kin
deren gaan en zullen blijven gaan naar de gemeen
teschool, en wilt gij mijn boorling niet doopen,
het zal blijven waar en gelijk het is. Saint
Maar hier begint het kluchtspeleene wel ver
foeilijke komedie, weinig geschikt om den eerbied
voor den godsdienst in stand te houden. De pastoor
riep den werkman terug en vroeg wie peter en
meter gingen zijn. Er werd geantwoord Land
bouwer V. en de dienstmeid uit de herberg 't F...
De geestelijke was plotselings bekeerd en zegde
Goed kom maar met uw kind, ik zal het;
doopen.
Wij voegen bij dit feit geene bemerkingen. Maar
sporen ie "iereen aan moedig de onverdraagzame
geestelijkheid in de oogen te zien en vrij te zeg
gen niet te willen gedwongenzijn. Weihoe! do
pastoors zouden willen doen geloven dat zij voor den
Jlfen abonneert zich ten allen tijde.
Alle de abonnenten genieten het recht jaar
lijks een bericht van 10 drukregels, hunne
neering of beroep betreffendedrijmaal koste
loos in ons blad ie lijven.
Alle affchen bij den drukker van dit blad
gedrukt, worden eens onvergeld in hetzelve ge-
plaasti
Min wordt verzocht alle hoegenaamde arti
kels ruiterlijk tegen Donderdag-avond vracht
vrij en onderteekend toe te zenden.
De bekendmakingen betalen 20 centimen den
drukregel.
Er norden wekelijks exemplaren tan dit
blad gratis gezonden in de voornaamste her
bergen onzer omstreken ten einde aan de
annoncen, welke in ons blad gelijfd worden,
meerdere ruchtbaarheid te geven
Men schrijft in bij den drukker van dit
blad, alsook bij alle post-direkteurs.
Brieven en geld vrachtvrij tot te zenden.
hun vennijiïën sai:™l in u;:n vreëiüuAuï'iTKK'eur
vrees van verantwoordelijk gemaakt te worden voor
het gerecht. Altijd achter de gordijn gedoken;
wanneer zij oproer verwekken zenden zij dronkene
arme lieden ter straat, en voor hunne smaadschrif
ten hebben zij mannen zonder ooren. Iu geheime
vergaderingen komen nijdige/ en heerschzuchtige
kerels bijeen, waar onder de leidiug eu de pen
van geestelijken de repotatien der aektbaarste per
sonen en ambtenaren besmeurd worden.
