I Nog een slachtoffer. De schoolstormerij. Jesuite verwondering. De algemeene vergadering Het fameus klerikaal Manifest De hulpsom van 25,000 frs. Nieuwe lasten. Eene cireulaire-Jacobs. De heer Muiier. De nationale reserve. Nieuws van den dag. Niet meer zingen! niet te dansen! Aai de bekwaamheidskiezers Wanorders voor de scholen. Eene vergelijking. Hoe de klerikalen de kiezers verneuken ii 0Vanden Peereboom I.)e professors hebben veel piequeSouoS voor onze stad. Een onzer stadgenoten, een kind onzer Weezenschool, de heer Emile Mahieu, die door leerzucht en vlijt tot het ambt van gemeenteonderwijzer teWestende gekomen was, en zijne bediening met trouw en ie ver uitoefende is deze week, op de com- mande van een gewezen redacteur van t Baterkuipje zaliger, van zijne plaats be roofd geworden. En zeggen dat die onder wijzer een gewezen leerling is van dien oud professor. die geen ziertje medelijden voelt voor zijn slachtoffer. De meisjes gemeenteschool en de bewaar school van ('lercken zijn afgeschaft. De achtbare onderwijzeres is weggezonden. De meisjes gemeenteschool en de bewaar school van Woumen zijn door den gemeente raad vernietigd. De onderwijzeressen, twee gezusters, moeten in een paar weken hunne woonst en de gemeente verlaten. O! menschiievende minister Jacobs, gij die in de Wetstraat te Brussel blijft tronen, gewis ziet hij met den hem eigen helschen glimlach de uitwerkselen van zijn verdel- gingswerk aan. Het tranen storten wordt overvloediger en het tandengeknars bitterder dan ooit. En intusschen zvoijgen de klerikale gazet ten over de afstellingen der onderwijzers dood stil; en de professorsgazet met eene bar- baarschheid zonder weerga trekt de droe vigste zaken in het belachelijke of loochent kort weg zonder schaamte. Doodaan het volksonderwijs, dat willen de roomsche wil den. aanspraak tot de volksschaar. Hij deed zien wat eene stad zonder leven en beweging was; dat is de dood voor de neering, de dood voor de winkels, de dood voor den vleeschhouwer, de dood voor den bakker, de dood voor den herbergier, de dood voor den ambachtsman. Het leven en de bewe ging van Dixmude heeft die prachtige en welvoorziene winkels en magazijnen doen ontstaan, die met goed gevolg in stad en den buiten hunne goederen verkoopen. Er is eene partij die van ons lustig en vreugdig steedje een klooster wil maken en gy, tal rijke kiezers die mij aanhoort, zult gij dat gedulden Spreekt op De geheele zaal stond recht en geestdriftig werd er gezworen dat Dixmude nooitnooit een begijnhof zou worden. Een drijdubbel hoerawerd aangeheven voor de liberale partij en hare kandidaten. De vergadering scheidde uiteen vast over tuigd van eenen schitterenden zegepraal te bekomen in den kiesstrijd van zondag 19 Oc tober. Twee miljoen op de suikers En ook vijf miljoen voor soldatenspel. Te zamen tien miljoen. Leg ze me daar. De jesuiten van stad en hunne schriften toonen zich verwonderd dat de geesten zoo opgewonden zijnn Dat vindt zijne oorzaak in de geweldige daden van het klorikaal ministerie, in de moordschoolwet, in het woest gedra* der geestelijkheid die zoo ongenadig, zooliar- baarsch alom de openbare scholen afschaft en de achtbaarste onderwijzers en onder wijzeressen zonder brood en bestaan zet. En de professorsgazet durft van die on rechtvaardige en snoode afzettingen geen woord spreken. Slechts krijscht het blad over eenen onderpastoor, aan wie minister vv oeste reeds eene dubbele schadeloosstel ling beloofd heeft na de kiezing. Burgers van Dixmude, zoudtgij misschien Cuffe/.Dgsoutter »'cecke, Van Ackere/Tytcca, VVniaert, ooutrin, enz., enz. met geen tan- d en geknars en geween liet nieuws van de atzettmg en bestaanverlies hunner zonen, broeders en kozijns vernomen hebben Ja, de menschiievende minister Jacobs kent de kunst om te doen knarzetanden en weenen. God zal 't hem loonen als hij nov een geweten heeft. der liberale kiezers van Dixmude. Deze vergadering had zondag plaats. Hoe prachtig! hoe talrijk! hoe geestdriftig Nimmer heeft de liberale geest van Dixmude zich openhartiger, vrijer, schitterender ge toond de ruime zaal van het Leesgezelschap was te klein om dat 190tal te bevatten. De heer schepen Eeys-Kesteloot heeft de toestand van de stad klaar en duidelijk uit gelegd, met cijfers en alles. De kwade trouw der klerikale beschuldigers bleek uit elk zijner woorden, en de redenaar arzelde met wederom de uitgaven voorliet Stadhuis het vredegerecht en den grooten citernè aan te halen, alhoewel dit vroeger meerma len reeds gedaan was en gedrukt in ver scheidene officiëele stukken. Als mannen van eer hebben de liberale bestuurders niets te verbergen en verbergen niets.Naeenegroote ondernemingwas ons stadsbestuur ver plicht het hoofd te bieden aan eene oproe rige partij die zich boven wet en gezonde reden stelde en een razende schooloorlog be gon. Zekerlijk, de uitgedeelde rekeningen n-e- tuigen zulks, mag men zeggen dat ons be stuur, door zijnen invloed, de moeilijkheden op de goedkoopste wijze voor de stad doorworsteld heeft. En nu zou alles weder te herbeginnen zyn, door den wil van een willekeurig ministerie dat de heiligste volks belangen onder de voeten trapt en de scholen wil vernietigen. N.eenriep plotseling als door eene elec- trieke schok getroffen de geheele vergade ring Neen! zulk Staatsbestuur man- en kan niet blijven bestaan, de stem des volks zal zich den 19 October almachtig laten liooren. De lieer burgemeester Dautricourt-Woets voerde ook het woord, en zegde dat aan een bestuur te zijn zulk geen plezier was, in tegendeel een groot last, maar er moeten bestuurders zijn die uit plichtbesef zich de zwaarste onaangenaamheden getroosten Doe wel en zie niet om.Het gemeentehoofd werd door het publiek goed begrepen en met de warmste genegenheid onthaald. De heer Alfons Bever deed eene krachtige aan de kiezers van Dixmude. Wat klepperswat kleppers riepen wij uit toen wij zaterdag avond het manifest der zes klerikale kandidaten ontvingen. En acht lange dagen had men gezweet en gezwoegd om zulk onnoozel stuk aaneen te flansen. De berg was in barensnood en baarde een muis De heeren vragen uwe stemmen af en, burgers, zij bekennen zelve niet te weten wat zij doen zullen, in zake van financien, open bare werken, scholen, enz. Is dat onnoozel genoeg. Zij zeggeu dat als er een lantaarn moet geplaatst worden, of eenen nagel ge slagen, of een kasseisteen verleid, zij eerst den raad van het publiek zullen vragen om te weten hoe den nagel op zijn kop moet -gekegeld worden. Ziet-ge die kinderkousjes op het stadhuis zetelen. Wat zijn me dat architecten, financiers, ophelpers van han del, nijverheid en neering. 't Is karakteris tiek dat zij een koopman in kousebanden op hunne lijst hebben. En zeggen dat zij geen woord spreken van Djxmude-zeehaven, waarvan het vaderschap iBasiel toebehoort. Als de klerikale kandidaten rekening vroegen aan de stad, stonden zij zeker wel te kijken de duidelijkste rekening der stads- regeering, reeds daags nadien den zondag morgen te ontvangen, in welke hun aange wezen werd dat de drie dienstjaren van 1881, 1882 en 1883 sloten met een batig slot van frs 16,761-33 c. De heeren klerikalen lachten zuur onder hunnen neus by het zien van dat schoon sommetje. sfr^övr -ütfc-Trrri werken. Welke mogen deze wel zijn Mis schien eene zeehaven voor noteschelpen. Of eene draaibrug aan de Alleye brug. Kurieusde tapkandidaten zeggen de vrijheid, de politieke vrijheid, is voor ons eene heilige zaak die niemand mag aanraken. Jesuiten dat gij zijthui chelaars voor de vrijheid schaam u. Gij zijt voorde vrijheid van pastoor en kappelaan alleen, die de vrijheid nemen duizenden bestaan en brood te benemen. Volgens het zeggen van een der kandidaten, M. Baert zelve, wilde deze het vrijheids- en neerinri- doodend programma van doktor Delahaye met teekenen. En nu is hij kandidaat en heeft geteekend. Politieke vrijheid 1 maar die zien wij thans aan het werk in onzen buiten. Niet een kandidaat voor de gemeen- tekiezing mag zich op rang stellen zonder de toestemming voorop aan den pastoor ge vraagd te hebben. Het is zonde van ge meenteraadslid te willen worden, al zulke groote zonde als de schoolzonde. De heeren pastoors nemen de vrijheid de gemeente raadsleden buiten kerk en sacramenten te stellen bevelen de kandidaten hun ont slag te geven op straffe van verlies van neering en familietwisten. Wat schoone liet schimpblad de Vrije Burger maakt zich op de lduchtigste wijze kwaad omdat het liberaal ministerie aan de stad Dixmude eene hulpsom van 25,000 franks gegeven heeft voor de inrichting der meisjesschool en bewaarschool. Daardoor heeft de stad zonder kosten uit eigene kas, de scholen kunnen inrichten en een gebouw benuttigen dat tot niets meer diende. Indien de kerk zulke hulpsom ontving zou de geestelijke party boffen eu stoffen en niet eens vragen wie dat geld heeft moeten leg gen. Door het oproerig gedrag der nonnen, was Dixmude genoodzaakt zijn 'meisjes onderwijs in te richten. Eu onze invloedrijke regeering kon aan die verplichting voldoen zonder de burgerij lastig te vallen. Is dat misschien geene daad van goed besfUur? Bekwaamheidskiezers Den 19 Oc tober zult gij stemmen voor de liberale kan didaten, en eens ferm uitlachen de klerika len die verleden jaar u voor den zot hielden. Wie heeft durven beweeren,dat het tegen woordig ministerie tegen de militaire lasten niet is. Het volgende is er wel een bewijs van dat er nooit een ministerie in Belgie is geweest, dat zoo anti-militarist is als ons klerikaal ministerie. In den toekomenden zittijd zal liet zoo in eens, vijf kleine mil- joentjes vragen en namelijk voor 1. Een miljoen voor veranderingen aan de Noordercitadel 2. Twee miljoen voor nieuwe kazerns 3. Een miljoen voor het fort van Iiu- pelmonde 4. 600, OOO franks voor verbeteringen te brengen aan de artillerie. Betalen, brave kiezers, dat is de hoofd zaak. Ik vraag mij verschrikt af, hoeveel miljoenen liet klerikaal ministerie zou ge vraagd hebben indien het geen anti militarist ministerie geweest ware heid van die vrouwelijke bedienden. Dat zal nogmaals een groote last zijn voor vele ouders, die hunne kinderen heb ben laten onderwijzen om een exaam af to leggen voor den post en telegraaf, en die nu op straat gaan gezet worden. Men zal ze ook door broederkens doen vervangen, dat zal beter zijn. Minister Jacobs heeft eene circulaire rondgezonden om aan de gemeentebesturen te zeggen, dat ze zich wat te veel haasten om scholen te sluiten en onderwijzers af te zetten. De circulaire wil zeggen wacht tot na de gemeentekiezingen, alsdan kunt gij al do gemeentescholen sluiten, al de onderwijzers en onderwijzeressen afzetten, ik zal u daar toe de noodige toelating geven, maar nu met de gemeentekiezing moet gij zoo haastig niet te werk gaan. Die jesuite circulaire zal niemand mis leiden, onder wat vorm zij ook mag zijn. De professorsgazet en de Vrije Burger val len hevig uit tegen den lieer Muiier on spa ren hem geene beschimpingen. Is het mis schien omdat de liberale kandidaat een burger is die zich door werkzaamheid en ondernemingsgeest heeft doen onderschei den, en een levend bewijs voor de werklieden dat er met kloeken geest, kennis en werk zaamheid middel is om zijnen weg in de wereld te maken en zich in stand en fortuin te verheffen. Het is immers geene schande bakker ge weest te zijn. Integendeel het is eene eer. Zouden dan al de klerikale kandidaten op de knieën eener hertogin gewiegd zijn ge- weest? Zoudt gij er niet bij barsten van lachen. Allo! kiezers, stemt eenparig voor de achtbare burgers Muiier en Loncke. Goed nieuws voor de burgers en boeren. Het ministerie van den aartsbisschop wil aide volksscholen afbreken, maar zal het leger met eene reserve versterken, die groot De broederkens worden met heele treinen uit den vreemde in Belgie aange voerd, en aangesteld in do scholen, waar zij, volgens ons kostersblad, nu eene deugde lijke, godsdienstige en zedelijke opvoeding aan de kinderen zullen geven. Aïe! aïe -deugdelijkheid en zedelijkheid, wie heeft en grof en kostbaar zal zijn en als gift van dat ooit op Broederkens onderwijs kunnen blijde intrede ter Kamer zal ne<'rgele°-d doen rijmen? worden met den zittijd van November. Dat Dat bekommert ten hoogsten de jesuite Vrije Burger uit de professorsgazet. Hij geeft%r eene logenstraffing aan. Opperbest! maar wie heeft dat gerucht dan verspreid tenzij de heer Baert toen hij de stad rondliep en overal uitbelde dat h'y geen kandidaat pppenwiartuit wilde zijn en naar zijne koffij- T' "in" 1i - -- tendien in wiens naam spreekt het schnnpblad. Toch zeker niet in deze dei- geestelijkheid, die thans overal den opper- baas wil spelen en speelt. Kent men dan de geweldige sermoenen niet tegen de dans- vergaderingen, den karnaval, de kermis? En de priesters zouden nu de dansvergaderin- gen goedkeuren en de kerk en den Tap zelve openen voor danspartijen. Geboft dat en drinkt water. goed en verheugend nieuws wordt door de Echo du Parlement als volgt medegedeeld. Wij ontvangen uit volstrekt zekere bron de aanwijzing waaruit de nationale reserve zal saamgesteld zijn, vastgesteld door eenen raad onzer ministers, onze mees ters, een dezer laatste dagen. Pe reserve zou gevormd worden uitdrij milicieklassen, delO", 11" en 12° klassen. Nu zijn er twee klassen die tot do reserve van aanvulling dienen, de 9° en 10® klassen. De 10° zou aan hare bestemming onttrokken worden en de mannen waaruit zij saamgesteld is zouden m de reserve dienst moeten doen men zou er de lleen 12e klassen bijvoegen, wat ge lijk staat met eene vermeerdering van twee jaren voor den diensttijd, dus zou den mili tairen diensttijd twaalf jaren worden, en net is enkel na het twaalfde jaar dat de mi- litianenhun definitief verlof zouden beko men. Voorloopig zouden de caders niet saam gesteld worden er zou eene reserve zonder hoofden zijn om te bevelen, zelfs zonder ke b. evaartligden Peere boum gaat een groot gedeelte der zondagtreinen op den spoorweg afschaffen. Den zondag werken is eene doodzonde, ge- votoentlijk zal de kwezelende minister ze kerlijk wel al de treinen verbieden. De bedienden, zij die werken op den zondag, zullen verdoemd zijn; de andere, die niet werken, gaan recht naar den hemel. Peere Bourn's consciencie zal niet gerust zijn, eer al onze statiën des zondags gesloten blijven in afwachting dat de verplichte zondag- rust ook voor al onze winkeliers door eene wet verplichtend gemaakt worde. 't Zal des zondags plezierig worden in ons land. 'tls waar, wij zullen naar de hoogmis, de vespers en het lof kunnen gaan zijn eenonderluitv^cwi siissfngis-uan cteHa Ze fleemen. Alle dagen ontvangen d e officiers des legers gratis den klerikalen Palriote t'huis. Ze zijn niet weinig qenvonderd, zoo ge fleemd en de mouw gestreken te worden door de party, die altijd geroepen en beweerd wie soldjat is en vooral de liberteitde geestelijkheid steRzich boven steekt hare kandidaten in de den pap- God en pot. Het manifest der zes heeft algemeen de schouders doen ophalen. Wat armoedje. Zijn dat nu de gebradene kiekens en de ge stoofde verkensribbekens die verwacht waren, riep elke burger met spijt uit. Zij willen sparen op de scholen om dubbel te geven aan nonnen en tap. 't Is wel te zien dat zij enkel naar de kas verlangen om de nonnenschool, de tapschool, de zondag school vet van hulpsommen te voorzien en zelfs aan het kollegie duizende franks uit de gemeentekas toe te staan. Die milde heeren zeggen stout 't is ons onderwijs, met ons geld. En zij doen niet anders dan schooien on dwingen de fainilien geld te storten dan kennen zij ook de vrouwen der libera len die zij goed den penning kunnen af- droogen. Het publiek, heeren klerikalen, zegt van uw manifest, gelijk Uilenspiegel tot de vrouw van den bakker u die niet geloven wil moet voelen, en hij smeet de arme sloor in eene doornhaag. Maar geloof vrij, kandidaten der lijkkiste, de burgerij van Dixmude zal zoo kousachtig niet zijn zich door u in de doornhaag te laten werpen. De redders zijn nog maar 3 maauden aan het Staatsbestuur en reeds hebben wij de volgende nieuwe lasten Drio miljoen op don gene ver Bij elke nieuwe wet, door de liberalen voorgesteld, weten onze tegenstrevers liet een of ander uit te vinden, om die wet en hare gevolgen bij het volk belachelijk en hatelijk te maken. Dit was dan ook het geval, toen het libe raal ministerie verleden jaar het wetsont werp voordroeg, waardoor het kiesrecht werd toegestaan aan al degenen, die erkend zouden worden de noodige bekwaamheid te bezitten. De klerikale drukpers vond geene woor den genoeg om met de bekwaamheidskiezers den spot te drijven. Langzamerhand liet de klerikale drukpers haren spottenden toon varen. Zij had zich herinnerd dat zij met kiezers, die zij toen voor den zot hield, later met hen zoude moeten afrekenen. Zij zweeg, denkende dat deze tegen October 1884 de spotternijen wel zouden vergeten hebben. Magr ziet gij, klerikalen, de Dix mudenaar is hier om 't u te herinneren. Vergeet het niet, bekwaamheidskiezers De klerikalen hadden geene verachting ge noeg voor u, omdat gij door uwe bekwaam heid het recht bekomen hadt kiezer te zijn. En diezelfde mannen, die u toen veracht hebben, komen thans bij u, zij bidden en smeeken om toch voor hunne lijst (e stem men. Zij streelen u thans om uwe stem te bekomen. Wij hoeven hier niet te zeggen wat gij te antwoorden hebt. Gij zijt bekwaam en al te verstandig om niet te weten wat gij te doen hebt. Eventwel moeten wij u herinneren 1° Dat het dank aan de liberalen is dat gij voor de eerste maal uw kiesrecht zult mogen uitoefenen. 2° Dat het dank aan de liberalen is dat gij voorde eerste maal uw kiesrecht zult blijven uitoefenen 3° Dat de klerikalen u maar stree len, nadat ze u lang genoeg voor den zot hebben gehouden, en omdat zij onbekwaam zijn u het stemrecht te ontnemen 4° Dat gij kiezer zijt tegen hunnen dank. vijandig aan de reserve, medegdeeld gewor den. Men heeft hun voorgehoudeu dat hunne oppositie voortaan geen reden van bestaan meer had, aangezien de reserve zou gevormd worden zonder eenige vermeerdering van van uitgaaf. Men hoopt hen op die wijze in t zakje te steken bij middel van zulke gróve fopperij. Een brief uit Philippeville aandeChroirgue geschreven, meldt dat er erge feiten hebben plaats gehad te Senzeilles, ter gelegenheid der uitvoering van de schoolwet. Donderdag was de gemeenteraad, die geheel en al onder het gezag den pastoor staat, vereenigd en had beslist de officiëele meisjesschool af te schaffen. Het volk dat voor het stadhuis stond, is bij het vernemen van die beslissing, hetstad- huis binnen gedrongen en heeft de raads leden van het stadhuis gejaagd. De burgemeester werd door een steen ge raakt, die hem omverre wierp, de schepenen ontvingen slagen en de overige leden van den raad zijn maar aan de volkswoede ont komen, door zich in eene schuur op te sluiten De volksmenigte heeft zich dan naar de pastorij hegeven en een ketelmuziek aan den pastoor gegeven, welke laatste vier revol verschoten loste. Terstond werd zijn huis ingenomen, de vensterglazen uitgeworpen, de deuren ingeslagen. Alles is geplunderd door eone bevolking, die door de beleedi- gingen en uitdagingen, buiten zich zelve was gebracht. De gendarmerie is terstond naar het dorp gezonden, waar zij zich nog bevindt en waai de opgewondenheid nog verre is van gestild te zijn. De gemeenteraad, die volkswoede ziende is achteruit geweken en heeft de jongens school niet durven afschaffen. In al de gemeenten, waar de raadsheeren zoo hevig en zonder genade te werk gaan is het de pastoor, d ie de grootste rol daar speelthet is noodig als de liberalen aan het bewind komen, dat er voor die kerelkens gezorgd worde. Zaken en ouze" Denken de klerikaleï dat" de officiers reeds vergeten hebben, hoe de jesuitenpers hen altijd heeft uitgescholden voor budget- vreters, sabelslepers, parademannen, niets doeners en luiaards ten koste van het volk, zooals zij nu de onderwijzers die beleedi- gingen naar het hoofd slingert? Dan vergissen zij zich sterk. Men maakt eene vergelijking tusschen den toestand van 1880 en den tegenwoor dige. In 1880 vierde geheel het land den 50" ver jaardag onzer nationale onafhankelijkheid te rekenen van den Koning tot don eenvou- digsten burger, vierde iedereen die vader landslievende gebeurtenis en was gelukkig. Een enkele groep of korporatie maakte uitzondering en feeste niet mede; het was de GEESTELIJKHEID, die zich onthield en aan de geestdriftigste volksbctoogingen geen deel nam. En wat ziet men nu in 1884? Geheel liet land is in verslagenheid, het onderwijs is vernietigd, do grondwet be dreigd en overtreden, de Koning, door de schuld van eenen Jacobs en Woeste, heeft van zijne populariteit verloren. Overal heerscht er onrust. Niemand is meer zeker van zijne positie en handel en nijverheid kwijnen meer en meer. En wederom is er maaf eene groep, eene corporatie die jubelt, die zegepraalt en ge lukkig is'over het verval van het land, en het is de GEESTELIJKHEID. Ziedaar het verschil wat de regeering der priesterparty medebrengt. - sl vl Ja dt dc de he o zu ka orr om uit eer De Chronique zegt te vernemen dat O Van den Peereboom boum boum op aan sporing der geestelijken, al de jonge meisjes die in de post- en telegraaf bureelen be dienden zijn, gaat wegzenden. Iedoreen, zoowel het publiek als dedienst- oversten, prijzen den ijver en de oppassen. De klerikale gazetten beginnen met pyra- midale woorden Dat het liberalismusjin ons vaderland aan t zakken is, moet ee liedor bekennen.» En dat zeggen die ken Is terwijl men ge tuige is in het gansche la/ d van den hevig- sten strijd, de merkwaardigste ontwaking van liet liberalismus tegei het dweepzuchtig ministerie dat ons lam regeert. Overal komt het verontwaardigd publiek op tegen do schandalige schoolwet, er roept wraak voor de duizende eerlijke om erwijzers, onder wijzeressen, huisvaders ei: huismoeders, die de pastoors en hunne doi une en fanatieke makelaars komen op stra; tte werpen. Om de waarheid van 1 unne gezegden te bewijzen, beweeren zij d; t de klerikalen te I kie; sta; onz roe: bru rusi niel Bui ged T zij I kalr hebl stoe acht uitd de z was, gepl welk verd geen zege gend brief don schrc de p gazet mees rrrvn/l nrx ii i ,P Jliekë a.i&v/,aaiuigucu. u in sl

HISTORISCHE KRANTEN

De Dixmudenaar (1879-1931) | 1884 | | pagina 2