ZONDAGSBLAD
Het voi k iLp:.ji met de Burgerij
De Fecslplechtigheden ter eere van
Hevr. HE1RMAN DËCLOËDT
Zondag 19 April 1908
10 cent, per nummer 64' jaar
N' 16
voor de Stad en het Arrondissement.
Treinen van 1 Jan. tot 1 Jnni 1908
van Zondag jongstleden 12 April 1908
V
Zonderlinge apostels.
Slecht Weêr
Een brokje geschiedenis.
Boerenbedrog.
aruKKer-uitgever en in ae rosiDureeien oidij
de facteurs. I Annoncen en artikels franco tt "TT 11 -rais 1 T>
Abonnementen voorop betaalbaar. De
abonnenteu genieten het recht van kosteloos
drie annoncen. De affichen worden eens
gratis ingelijfd I Annoncen 20 c. per regel
Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel
en vonnissen 30 c. Men schrijft in bij den
drukker-uitgever en in de Postbureelen ofbij
de facteurs. Annoncen en artikels franco
toe te zenden tegen den Vrijdag-avond aan
de Uitgever Eüg. VanCuyck, Dixmude.
Vertrek uit Dixmude naar Gent en BruBStl
4.59 7.18 8.34 10.22 12.26 2.13 4.20 6.81
Vertrek uit Dixmude naar Veurne en Duinkerke
7.15 9.21 11.40 2.11 5.39 8.06 7.55 9.43
Vertrek uit Dixmude naar Nieuport-baden
7.27 9.29 12.27 2.17 5.46 7.45 8.12
Werkmanspensioen 1FR. daags aan 65 jaar. Een man, éne.stem. Evenredige Vertegenwoordiging in alles en voor alles.
Reeds na ure trok het volk bij stroomen
naar de tooneelzaal van den Schildhet
gold immers iets grootsch Het huldefeest
Mevrouw Heirman Decloedt aangeboden,
de verdiensllijke gewezen Hoofd-onderwij-
zeres van Stadsmeisjesschool gedurende
meer dan 30 jaren. Weldra was de schouw
burg proppensvol, men verdrong zich let
terlijk om een plaatsken te veroveren Om
3 1/2 ure doel Mevr. Heirman-Decloedt, ge
volgd van hare familie, hare intrede, „.gene
levendige BrnbanQonn^ wordt aangeheven,
alien slaan recht, mTzaaT is in geestdrift ver
voerd, men juicht, men wuift de zakdoeken,
zooals wij hel ooit zagen. Die huldebetoo-
vvas indrukwekkend.
Hel feestprogramma werd geopend door
de fanfaren van den Mutikalen Kr in? mei
de Hondsntnrsch, het geestdriftig lied van
den Schoolbond, dal op gulhartig handge
klap onthaald werd Daarop volgden nog
twee andere muziekstukken de uitvoerin
gen doen eere aan den laleutvollen chef
M. Somers.
Roerken Na at, kluchtlied door M. Emile
uvenaeghel begeleid door Mej. Yvonne
Dealer bracht de zaal in geestige stem
ming. 't Is de geliefkoosde jonge zanger der
concerten van den Botid.
A travers Beit, quaire mains, door Mej.
Germaine Vandecasteele en Gabriëlle Geldof
werd op maal en onberispelijk gespeeld.
De halve frank van Mietje, alleenspraak
van Germaine Desladlabader werd heel
mooi voorgedragen.
Duo Martialvoor violen, door de jonge
heeren Frantz Dedecker en Pieter Vander
Heydevvas heel lief en aangenaam, ook het
opgetoogen publiek riep ze terug.
Aan Z«tf,kindertooneel. 50 lieve kinderen
der Bewaarschool, met zang en gebaren,
vermaakten zioh aan 't strand, ook deden zij
tranen lachen. Eere aan de onderwijzeressen
die zich met die moeilijke taak gelast hebben
Huidetang aan Mevrouw Heirman door
30 uitvoerders was een juweeltje getoonzet
voorde omstandigheid. Mejuffer Hedwigo
Comein, met hare kloeke stem, richtte het
woord aan de heldin van het feest en over
handigde haar, als eene blijvende herinne
ring het muziekstuk, kunstig en prachtig
ingebonden, dat aller bewondering weg
droeg.
Het eerste nummer van het tweede deel
was voorbehouden aan de drie gezusters
Gabriëlle, Germaine en Hélène Willemyns.
Les trois Sceurssix mains, de bevallige
handjes vlogen over het klavier en deden
luidruchtige toejuichingen ontstaan. Eere
aan de muziekleermeesteres aan wier zorg
zij zijn toevertrouwd.
Het Naamfeest van Madame, blijspel met
zang, 20 leerlingen vervulden de rollen.
Allen waren rolvast, en genoten veel bijval.
Screnata en Luisinatwee stukjes voor
viool mandoline en piano werden
met samenhang uitgevoerd. Mejufvrouwen
Lea Thielen, Blanka Morel en M. Hugo
Morel vertolkten met brio hunne moeilijke
taak.
Les Industries de la Belgiqne, groot kin-
dertooneel, uitgevoerd door 70 leerlingen
der lagere Meisjesschool was eene echte
triomf.
Hel Slotwoord, gelegenheidsdichtstuk van
M. Al. Morel, en uitgesproken door Mejuffer
Irma Weyue, met eeue zoo gemoedelijke
slem, die aller harten trof, en menig traan
van aandoening losrukte. In breede trekken
werd de ijverige loopbaan van de gevierde
hoofdonderwijzeres geschetst. Dan over
handigde zij in warme bewoordingen, in
naam van den Schoolbondhet geschenk, (een
tableau verbeeldende een hoek van de
Stedevaart met de Alleiebrug), een doek
afgewerkt door den kunstschilder M. Leduu.
leekons van onderwijzers,onderwijzeressen,
voorstanders van den Schoolbond en oud-
leerlingen der meisjesschool.
Donderende bravos deden de zaal op hare
grondvesten daveren.
Mevr. Heirman, diep bewogen over al die
blijken van genegenheid bedankte met tranen
in de stem in welgepaste woorden alwie aan
dit huldefeest had medegewerkt.
Wij mogen echter niet nalaten M. Lippens
te bedanken, want 't is aan hem dat wij die
prachtige versiering der zaai te danken
hebben. Eere dus aan wie eere toekomt.
Eene bijzondere melding aan Mej" Edwige
Comein en Yvonne Dedecker, dia zoo be
reidwillig de zangstukken begeleidden op
den piano.
Het is stellig een der beste en luisterrijkste
feesten die den Schoolbond sedert zijn
bestaan heeft op touw gesteld, op allen den
besten indruk nagelaten heeft en nog lang
zal men er van spreken.
Eere en dank en hulde aau dea Schoolbond.
Hip hip hourah
Tenslotte bedanken wij de feestcommissie
over het prachtig feest welk zij~5TTs heeft
aangeboden Onzen innigen dank aan de
inrichters. - Y.
j
De apostels en discipels van den armen
schrijnwerkerszoon uitBethléem waren tim
mermans, boerenarbeiders en visschers.
Men trof er geene kiesdravers, politiekers
en gazetschrijvers tusschen aan
De tegenwoordige roomscha priesters wil
len zich wel voor apostels en discipels van
denzelfden schrijnwerkerszoon doen door
gaan, maar het is hen 't allerminst te doen
om de religie. Zij zijn vooral en bovenal
kiesdravers, politiekers en gazetschrjjvers.
De pastoors zeiven, vooral op den buiten,
loochenen niet meer, zooals vroeger, hunne
politieke- en kiesdraversbemoeiingen. Zij
zijn het die zich bezig honden met de her
ziening der kiezerslijsten. Zij staan aan
't hoofd van de clerico-politieke kiesvereni
gingen. Zij kondigen de kiesmeetings aan
van op den preekstoel. Ten behoeve dezer
meetings verschuiven zij desnoods het uur
der goddelijke diensten. Ja, op deze mee
tings, waar soms de grofste en. lasterendste
uitvallen tegen de politieke tegenstrevers
uitgekraamd worden, zetelen zij aan 't bu
reel, soms als voorzitter, en voeren zij
't woord
Wij hebben met eigen oogen priesters ge
zien die 's avonds laat, onder 't drinken van
pinten en 't smooren van eene pijp, in boe
renherbergen het kieswerk regelden voor
de jonge wachten.
Wij hebben hier op onze schrijftafel een
exemplaar liggen van een omzendbriefje
eener katholieke kiesvereeniging uit West-
Vlaanderen. Het is onderteekend door den
parochiepastoor in zijne hoedanigheid van
voorzitter 1
De sermoenen in de kerken op den buiten
loopen zelden over godsdienstige of mo-
reele vraagstukken 't is al politiek wat er
vernomen wordt.
Langs dien kant kan de strijdlustige kies-
draversrol der zoogenaamde bedienaars
eener religie van vrede en liefde niet meer
geloochend worden, aangezien zij zich de
moeite niet meer geven ze te verduiken.
Op een punt nochtans bleven onze tegen
strevers de medewerking van de Roomsche
priesters loochenen, namelijk hunne mede
werking aan de klerikale kiesgazetjes die
zich ouderscheiden door hunne grove, laste
rende en venijnige taal.
En nochtans kan deze medewerking ook
niet geloochend worden. Al de klerikale
gazetten zijn in handen van de politieke
geestelijkheid of staan onder haar toezicht
eu gezag.
En al meer en meer worde 1 pogingen
aangewend om de katholieke drukpers te
centraliseeren en ze geheel en al van het
geestelijk te doen afhangen.
Wij kunnen er talrijke bewijzen van le
deren.
gebak-
Ziehier er een dat versch en pas
ken uit den klerikalen oven komt
Pas drie weken geleden werd te Doornijk
een congres van katholieke werken gehou
den, onder het voorzitterschap van bisschop
Wulraveos.
Onder anderen werden daar de volgende
wenschen gestemd
Dat de katholieke vereenigingen 't ah-
bord met de geeslelijkhtid, zouden stichten
een midden coiniteit van drukperspropa-
«ande, en een middencomiteit van redactie.
Parochie (1) gewestelijke en kantonale
perscomiteiten te stichten.
De kwestie te bestudeeren van de alge-
heele of gedeeltelijke overneming der ga
petten van de streek, door eene naamlooze
maatschappij waarin de comiteiten en de
Katholieke hoofdmannen belang zouden
Hellen.
Aan de gewone redactie de na te leven
gedragslijn aanwijzen voor al de kwestien
bijzonderlijk het arrondissement aanbelau-
cend.
Dit alles in overleg met de plaatselijke
geeslelij thcid
Gij, burgers, neringdoeners en werklie
den, die niet altijd dansen wilt gelijk de pa
pen schuifelen, wanneer gij soms in de kleri
kale gazettenom uwe denkwijze, persoon
lijk, ja, zelfs in uw intiecu leven, zoo grof
aangevallen en gelasterd wordt, begrijpt gij
■ai nog niet van w.iar de inlichtingen aao
/Je godsvruchtige venijnige pennen geleverd
K'orden
En is het te verwinderen dat een bis
schoppelijk org iau dezer dagen schaamte-
■^ffaamde' dienarenG ld'''11'.èL 'J-&9A:
door te schrijven dat het voornamelijk
de pastoors en de nederige onderpastoors
der boerenp irochien waren die, den last
opladend eener plaatselijke tot't oneindige
Termenigvuldigde pers, den zegepraal be
zorgden aan het katholicisme (lees... kleri
kalisme).
Liberalen, houdt dat formidabel oorlogs-
machien onzer tegenstrevers in het oog. Gij
kunt, op uwe beurt, niet genoeg doen om
uit al uwe macht de liberale drukpers te
ondersteunoQ.
(1) Wordt te Gent reeds uitgevoerd in ver-
icheidene parochiën.
Indien de Staatsrent beschouwd worden
mag als de barometer van een land en
dat mag gewis dan ziet het er nog lang
niet naar uit, alsof wij in Belgie spoedig
Zomer zullen krijgen in onzen zakentoe-
stand dan Zomer in onzen hemel. Want, met
het weerglas mede, zakt, zakt onze rent nog
maar altijd.
Reeds maanden hangt zij tusschen regen
en wind, met steeds sterker neiging om tot
storm af te dalen en uitblijven zal die storm
zeker wel niet, nu het publiek zich klaar
rekenschap begint te geven van de schade
die het door die waardevermindering gaat
lijden.
Het zijn juist de kleine burgers en spaar
zame burgers die het ergit getroffen worden.
Vooreerst de leden der pensioenkassen,
welke, om van Staatswege ondersteuning
te kunnen genieten, genoodzaakt zijn ge-
.weest, haar kapitaal in Belgische rent om
te zetten, en (lan alwie méér dan 2000 frank
staan heeft, op de Spaarkas van den Staat.
Men weet toch dat het Gouvernement de
spaarders, en zulks nog maar onlangs, ver
plicht heeft, alwat zij boven de 2000 frank
binnengebracht hebben, te doen omzetten in
rent, wilden zij tenminste hun intrest niet
van 3 op 2 percent zien brengen
Het merkwaardigste in 't geval is dus wel
dat zij welke het pijnlijkst getroff-n worden
door deze daling in de rent, juist diegenen
zijn, welke geheel en al onder den dwang
van de Regeering, hun spaarduiten in deze
papieren hebben omgezet
Wel mag dus de afgevaardigde Magnette,
in zijn vraag om uitleg over dezen toestand
aan den minister van financiën, zeggen, dat
zulks al een rare manier is om de spaar
zaamheid bij het volk aan te moedigen
De heer Magnette vraagt, of er geen mo
gelijkheid bestaat om van de klanten van
's lands spaarkas, de rent torug te nemen
aan den prijs dien zij er gedwongen hebben
vóór.betaald. Vragen kost niemendal, krijgen
is de kunst. Minister Liebaert zal den heer
Magnette zien komen
Maar met dat al meent het Gouvernement
toch eerlijk dat het deze rente krisis best
missen kon, zoo juist ©oor de kiezingen. Dat
verraden duidelijk zijn organen door zich
zoo in het zweet te zetten orn de Regeering
vrij te pleiten van alle schuld in dit verval
van 's lands krediet. Natuurlijk dat géén
klerikale krant zich daarbij nog herinnert,
hoe zg, toen de Staatsrent nog boven pari
stond, dit verschijnsel steeds verklaard
heeft als een glansrijk bewijs van de zuinig
heid en het financieel genie harer vrienden
in 't Ministerie
Intusschen echter is het, voor alwie eenig
begrip over staathuishoudkunde heeft, een
zonneklaar bewezen feit, dat het verzal der
rent voor het grootste deel hel gevolg 13 van
de teleurstelling die aan de Schatkist de
opbrengst van verschillende zeer gewich
tige belastingen, o. a. die op den alkool,
bezorgd heeft.
Kolommen zouden er te vullen zijn met
beschouwingen over de oorzaken van dezen
zoo bedenkelijken toestand doch dit zou
ons leiden in een doolhof van cijfers en
hypothesen waaria de gewone sterveling al
dadelijk den kop verliest.
Een vraag echter willen wij hier nog
stellen, en wel met het oog op het verband
dat er liggen moet tusschen den staat vau
de rent en de overname van den Kongo
Mag het namelijk niet voor zijn minst
vreemd heeten dat onze rent maar altijd
zakt, alzoo het krediet van ons land maar
steeds vermindert, dan wanneer wij op het
punt staan, een kolonie over te nemen die
miljardeu en miljarden waard raoet zijn
Werd de begeestering der naastingsgezin-
den wezenlijk zoozeer gedeeld in en buiten
Belgie, als zijzelven beweren, dan zou toch
het krediet onzer Natie moeten «tijgen en
nog stijgen, naarmate het waarschijnlijker
wordt dit de onberekenbare schatten die zij
ÜoiuAuió\?^?v>rstftaJitzyen. Belgie'# eigen-
Zonderling kontrast in ieder geval tus
schen het enthusiasm der koloniale partij
ea de daling onzer rente 1 R.
De haat der geestelijkheid voor het offi
cieel onderwijs dagteekent niet van gisteren,
noch van eergisteren, maar van over eeuweu.
Toen,onder de Hollandsche regeering van
1814 tot 1830 koning Wilhelm II een school
wet afkondigde, die voor het Belgische volk
een der grootste weldaden mocht genoemd
worden, werd hij door de katholieken aan
gevallen op de venijnigste wijze. Die koning
had het recht niet zich met liet onderwijs
in zijn land te bemoeien. Alleen de Roomsch-
katholieken hebben dat recht. De koning
mocht de programma's der volksscholen
niet uitbreiden hij mocht de leermethodes
niet verbeteren, hij mocht geene normaal
scholen oprichten om bekwame onderwijzers
te vormen. De katholieken alleen mogen dat
doen. Maar de koning hield voet bij stele,
en toen de omwenteling van 1830 uitbrak,
bestonden er in Belgie meer dan vier dui
zend Staatscholen. Groot zijn de diensten
door die scholen aan de Belgische bevolking
bewezen maar nauwelijks was het land
van Holland gescheiden of de schoolwet
verviel, en het duurde ruim twaalf jaren eer
men er aan dacht een nieuwe schoolwet af
te vaardigen.
De katholieken willen het volk onder den
domper der onwetendheid houden. Wij,
liberalen, willen licht, immer licht. En
daarom Leve het verplichtend onderwya
Vele arme ouderlingen weten nog niet dat
zij op 65jarigen leeftijd hunne rechten op
pensioen verliezen in geval zij de 18 frank
niet gestort bebbon. Wel is waar. hebben
19,000 ouderlingen die stortingen gedaan,
doch indien de wet met alle stiptheid en
strengheid moest toegepast worden, dan
zouden 3 tot 4,000 oude werklieden uitge
sloten blyven. Die toestand is eene schande
voor de klerikale partij, des te meer daar
ook ouderlingen die een huisje op cijns be
zitten, ofwel een winkelken van suikergoed,
enz., zooals men er vele op den buiten aan
treft, en dus een patent betalen, ook van de
voordeelen der wet niet genieten, tenzij de
pastoor of de klerikale volksvertegenwoor
digers tusschenkorat, om aldus het stemme-
ken van den ouden grijsaard te verzekeren.
Men weet al te wel dat Comiteiten der
werkmanswoningen in Vlaanderen, die de
pensioenen toestaan, in overgroote meer
derheid klerikaal zijn, en dus dansen naar
het piepen der klerikale herders. Bovendien
is het ook geweten dat zekere klerikale ge*
DE DIXMÜDEHAA2
Do.-.n..«nn hn« «III...J r
w"