ZONDAGSBLAD
Het Volk
met de Burgerij
Zondag 14 Juni 1908 10 cent. per nummer 64' jaar N' 24.
voor de Stad en het Arrondissement.
Treinen ran 1 Jnni tot 1 Jnli 1908
De provinciale kiezing
zonder strijd.
De buitengewone
wetgevende zittijd
De geestelijkheid
in de politiek.
Neemt, leest en oordeelt
De herbergier zal
't al betalen.
Abonnementen voorop betaalbaar. De
abonnenien genieten het recht van kosteloos
drie annoncen. De affichen worden eens
gratis ingelijfd I Annoncen 20 c. per regel
Rechterlijke eerherstellingen i fr. per regel
en vonnissen 30 c. J Men schrijft in bij den
drukker-uitgever en in de Postbureelen ofbij
de facteurs. Annoncen en artikels franco
toe te zenden tegen den Vrijdags ord aan
de Uitgever Eug. VanCuyck, Dixmude.
Vertrek uit Dixmude naarGentenBrusstl
4.59 6.44 7.18 10.17 10.22 12.26 4.21 6.31 8 55
Vertrek uit Dixmude naar Veurne en Duinketke
7.15 9.21 10.26 2.06 5.39 8.06 7.55 9.43
Vertrek uit Dixmude naar Nieuport-) ad« n
7.27 9.29 10.20 11.49 12.27 2.17 5.46 7.45 8.12
Werkmanspensioen IFIR. daags aar 65 jaar. Een man, ééne stem. Evenredige Vertegenwoordiging in alles en voor alles.
Eene zeldzaamheid, vindt het de Profes-
sorsgazet, omdat de liberalen den strijd niet
aangingen voor de provinciekiezing van
14 Juni. En daarover schrijft zij eene heele
kolom van alle slach van aardigheden. Maar
die zeldzaamheid is toch zoo zeldzaam niet,
en er dient daarover zoo luid niet geroepen
te worden. Dit feit ziet men dagelijks. In
menige omstandigheden hebbeu wij het
vastgesteld in onze stad en het is genoeg
de dagbladen vau 7 Juni lest open te trek
ken om te zien dat in menigvuldige kantons,
de kandidaten, katholieken, liberalen of
socialisten zonder strijd zijn gekozen uit
geroepen.
De gevolgtrekking a!s zou het verkankerd
liberaal bolwerk van Dixmudezoo gemakke
lijk de kans geven aan de katholieke "tegen
strevers is dus van geen tel en die ont
houding strekt ook niet tot eere van de
katholieke kandidaten, en bewijst uiet dat
zij de rechte mannen op de rechte plaats zijn,
A vaincre saus peril c'est triompher
sans gloire zegt het spreekwoord. De
liberalen hebben dees jaar den strijd opge
geven hetgeen niet wil zeggen dat zij het
steeds zullen doen. Later zal men het kun
nen zien.
't Is eene schoone uitslag voor onze
vrienden, schrijft het bisschoppelijk dagblad
van Brugge, hetzelfde geval besprekend,
want sedert eene halve eeuw is het de
eerste maal, dat de liberalen in dit kanton
den strijd niet aangaan. Mis jongen Het
is gemakkelijk te zien dat die nieuwsgever
vreemd is aan onze stad, en niets van hare
politieke geschiedenis kent Hij schrijft bij
lictoren zeggen Inderdaad sedert 1872, vat
der liberale provincieraadsleden, werd
slechts gestreden in de kiezingen van 1894,
1900 en 1902. Want wij rekenen uiet voor
strijd de kandidatuur Vandeweghe in 1890,
door een overtuigde katholiek uitgevonden
bij de ganzeknappers. en daarna als lach
partij door eenige zwauzers overgenomen
en doorgedreven. En diesaangaande hebben
wij destijds booren vertellen dat die klucht
eene mooie som aan de politieko vrienden
van den uitvinder heeft gekost. Er dient een
nieuwe berichtgever bezorgd te worden aan
het Brugsch blad, die na de triomftrompet
te hebben aangehevon, ook eene volle kolom
aanbevelingen drukt voor hare partijgan
gers, met het oog op de wetgevende kiezin
gen van 1910. Wees maar gerust, kamaraad
daar zullen wij bij zijn
Om te besluiten vinden wij dat de Gazette
van Dixmude en Patrie hunnen tijd hebbeu
verspild en hunne iukt verkwist om die lofar
tikelen te schrijven. In geheel de kiezing
der provincieraadsleden te Dixmude in 1908,
zien wij slechts eene zeldzaamheidhet uit
roepen als gekozenen op dezelfde lijst van
de heeren Basiel Baert en Eugeen Devos
en een goede uitslag de politieke onderwer
ping van M. Devos, aan de geestelijkheid en
aan M. Baert.
Daar ligt de zedeles. Politicus.
ter oplossing van de Kongokwestie.
De kongozaak is zoo'n ingewikkeld vraag
stuk dat het voor gewone mensohen onmo
gelijk is, er wijsuit te worden. Onze groote
staatsmannen, die er nu al maanden lang
mede bezig zijn, zien er zeiven niet klaar in
en nu gaat in onze statenkamers eene eind
beslissing moeten genomen worden of we,
ja of neen, den onafhankelijkeo Afrikaan-
schen staat zullen overnemen. De meenin-
gen aangaande de overname staan in drij
fiartijen liberalen, socialisten en klerika-
en, nog al scherp tegenover elkander. In
alle drij zijn er overtuigde voorstanders
van die overname, vooral onder de liberalen
en onder de klerikalen, maar ook de tegen-
staanders zijn evengoed overtuigd en nog al
talrijk, zoodat het moeilijk is, van nu af te
zeggen of de voorstanders de overhand
zullen krijgen en er eene meerderheid voor
die overname zal gevonden worden.
Is het nu voordeelig voor ons land, den
Kongo over te nemen 't Is nog al geen
kleine brok. Dat verre land, in de heetste
en wel de ongezondste streek van Afrika
gelegen, is zoo maar in de tachtig maal zoo
groot als ons landeken.
Het is waar, ons België is overbevolkt en
moet uitwegen zoeken voor zijnen handel en
zijne nijverheid. De Kongo zou een van die
groote uitwegen kunnen zijn. De grond is
er van eene buitengewone vruchtbaarheid.
Alle specerijen en vruchten der heete lucht
streken, die wij nu aan andere binden nog
al duur mieten betalen, zenden wij regel
recht uit onze kolonie kunnen krijgen. Er
zijn onmetelijke wouden, waar de kost
baarste hoornen groeien en haast maar voor
't pakken zijn. Kostbare houtsoorten zouden
wij dus ook niet meer uit derder hand moe
ten krijgen en die grondstof voor onze tim
merlieden, schrijnwerkers en meubelmakers
zou ook veel heter koop zijn. Dat ware ook
het geval voor de mijnstoffen ijzer, koper,
goud, zilver, allerlei gesteente, enz. Ivoor
en kaoutschouk zouden ons evenzeer uit
eerster hand toekomen. Kortom: wij zou
den, voor wat een groot gedeelte onzer
nijverheid aangaat, van geene andere landen
meer afhangen Wij zouden in voordeeliger
voorwaarden kunnen werken en onze nijver
heidsvoortbrengselen op de groote buiten-
landsche markten kunnen brengen.
Van voor meer dan 30 jaren heeft onze
koning daaraan gedacht en aan het groot-
sche werk van den Kongo het schoonste
deel van zijn leven en van zijn fortuin gewijd
Honderden landgonoolen hebben er aan de
ontslaving en de beschaving der bewoners
gewerkt en zijn er als slachtoffers van hun
nen moed en hunne zelfopoffering gevallen.
Zij hebben in dat groote gobied eene onuit
putbare bron van allerlei schatten bereid.
Zouden wij al die schatten nu aan vreem
den overlaten en al de gedane opofferingen
voor ons zonder verdienste laten zijn
Zoo spreken de voorstaanders der over
name. Zij hangen ons eene schoone medalie
voor. Maar die medalio heeft eene keerzijde
en deze laten ons de tegenstaanders zien.
Zij redeneeren omtrent op de volgende
wijze Het Kongogebied is zeker heel
schoon en heel rijk maar wie zal de
schatten daar gaan halen De grond is
zeer vruchtbaar de wouden zijn rijk aan,
hout kaoutschoukboomen z ju er over
vloedig en olifantstanden met hoela scheeps
ladingen maar het volk is er lui eu men
moet er allerlei mi Idolen gebruiken, de
strengste 't eerst, om aan al die kostbaar
heden te geraken De mijnen bevatten in
overvloed allerlei ertsen en steenon maar
de Kongolandors zijn geene mijnwerkers en
zullen het wel nooit zijn. Zal ons volk daar
gaan werken op het land en in de mijnen
De Belgen zijn eerst en vooral geene kolo-
uiseerders on zouden er ten an lere niet aan
houden, hunne gezondheid en hun leven te
wagen iu ongezoude streken en te middeu
van wilde volkstammer.. K doniseerea kost
veel geld en minschappen. Dair weten
Engeland en Frankrijk vooral van te spre
ken. Wie koloniën b zit, moet ook enne
krijgsvloot hebben. Die hebben wij niet en
die zou ons veie, vele millioenen k >steu.
Zie, dat is de keerzijde. Zij is verre van
schoon te zijn. En nu komt de koning nog
af met zijn kroondomein, waarvoor hij ook
vele, vele millioenen vraagt, die hij zou
besteden aan prachtwerken, die geen op in
baar nut hebben. Ziedaar geheel de medalie.
Of onze wetgevers ze zullen willen is op
verre na niet zeker. De rechterzijde is op
dat punt verdeeld, de linkerzijde ook en van
al da socialisten is er maar een, Van der
Velde, die er niet of wat voor is. Onze
klerikale regeerders hebben er schrik van.
Ze vreezen dat zij de overname niet zullen
gestemd krijgen Er hangt een uiiuisteriëele
krisis in de lucht. Er zou zelfs spraak zijn
over de mogelijkheid van een zakenministe-
rie, waarvan een paar gematigde liberalen
zouden deel maken. Maar dat kan, dat mag
niet zijn. Wij hebben het vroeger gezegd en
de Nieuwe Gazet van Antwerpen zegt het
nu met ons Do liberalen mogen er uiet
aan meehelpen. De klerikalen hebben hunne
tegenstrevers altijd aanzien voor nullen in
't cijferen, uooit de minste hunner voor
stellen aangenomen. En nu zouden zij komen
pootjes geven, aan de liberalen zich vast
klampen gelijk de koster aan het gras om
niet in den dieperik te vallen Neen, de
antiklerikalen mogen aan dat uiterste mid
del onzer tegenstrevers zich niet leenen. Zij
moeten hen laten betijen. De klerikalen
hebben het altijd zonder ons gedaan dat
zij nu nog doen. Aan ieder de verantwoor
delijkheid zijner daden. Dat ze hun plan
trekken zou men in Brussel zeggen. X.
Wanneer men vroeger de geestelijkheid
beschuldigde van zich te veel met politiek
te bemoeien, werd zulks geloochend door
de klerikale gazetten.
Het priesterkleed zou in de politiek niet
kunnen gedragen worden, zonder er beklad
uit te komen zegde Malou destijds in de
Kameren onze geestelijken zijn te veel
..bekommerd met hunne werken van liefda
digheid en met hunne godsdienstige zen
ding, om zich met politiek te kunnen bezig
houden.
Helaas, die tijd is lang voorbij.
De rechtzinnige en geloovige katholieken
zien nu met spijt dat het geheel anders
gaat.
De liefdadige werken zijn maar bijzaak
meer. De priesters brengen de politiek tot
in de kerk. De godsdienstige ceremoniën
ziet men zelfs van langs om meer verschui
ven, of inkorteu, of uitstellen om der wille
van de politiek.
't Is droevig
De meeste priesters zijn kiesdravers ge
worden van de klerikale partij.
En dit is nog droeviger.
Zoo zien de tegenpartijen en, onder an
deren, de liberalen, zich gedwongen de
priesters op politiek gebied te bestrijden.
Wel is waar profiteeren deze laatsten
daarvan om te trachten de liberalen in de
oogen van 't volk verd«cht en hatelyk te
maken. Zij trekken er het valsch besluit uit
dat de liberalen tegen den godsdienst zijn
en er tegen strijden.
Dat is niet waar.
Nooit heeft een liberaal den priester be
knibbeld of tegengewerkt in het vervullen
van eene liefdadige of godsdienstige zen
ding.
Maar wanneer wij de gee-telijken van
uit den preekstoel liooren uitvallen teger-
andersdenkenden
Wanneer wij hem geld zien uitdeelen om
stemmen te knopen.
Wanneer wij hem in tijden van kiezingen
Wanneer wij hem hooren uitvallen op de
onschuldige vermaken, waarmede de zwaar
belaste neringdoenden eenen stuiver kunneu
verdienen en waarbij boer en werkman een
beetje verzet er. uitspanning zoeken, na
zoolang hard gjwerkt en gezwoegd te
hebbeu.
Wanneer men h m zelfs hoort prediken
tegen hellingen en deftige Venitiaaasche
feesten, gelijk liet te Zele gebeurde.
Wanneer wij hem zien samenspannen met
de klerilcalregeering om drij eu vier stem
men aan de rijken te behouden en er maar
ééne aan den deftigeu arbeider of'landbou-
wer toe te staan.
Wanneer wij h'm aan de zijde van de
rijken zien die, Yoor eon handsvol geld,
hunne zonen van den soldatendienst vrij
knopen, terwijl het kind der armen vader
en moeder moeten verlaten om ransel en ge
weer te gaan opschouderen iu do kazernen.
Wanneer wij hem dwang zien uitoefenen
op de ouders die van geene klerikale ezels-
scholen willen, waar hunne kinderen dom
gehouden en fanatiek onverdraagzaam ge
maakt worden, terwijl d6zo ouders begrij
pen dat een goed onderwijs voor hunne
kinderen zoo noodzakelijk is.
Wanneer wij zien hoevele fortuinen weg
gescheerd wordeu ten nadeele van arme
mensohen die 't zoo broodnoodig hebbeu,
terwijl de miljoenen opgestapeld liggen in
de diocesane kassen.
Ja, wauneer wij dit alles zien en over
wegen, zijn wij als burgers en als kiezers
wel gedwongen, tot ons spijt, tegen deze
politieke geestelijkheid op te komen.
Maar 't is valsch, 't is een leugen, daaruit
te besluiten dat wij tegen den godsdienst
zijn.
Aan elk zijne rol en zijne zending. Er zal
maar rust en vrede komen wanneer de
priesters zelveu binnen hunne rol blijven
en niet meer aanspannen tegen het volk,
met de klerikale miljoen verbrassers en
volksverdrukkers.
Onze leus is
De pastoor in zijne kerk
De burgemeester op 't stadhuis.
Meer gelijkheid, minder slavernij, minder
lasten voor landbouwer, neringdoeners en
werkers.
De mislukte liberale uilgever van de
Stad Nieuport gaf volle toom aan zijne revo-
lutior.naire pen. Een communeman zou met
zooveel haat niet schrijven, een socialist
zou zoo geene oproerige taal voeren.Ziehier
wat die bezemman schrijft, eerste blad,
vierde kolom, onder datum 31 Mei laatst
leden
Wij moeten het zeggen de katholie-
ken volgen veel te veel de grillen van
Koning Leopold en van het Hof in. grillen
die maar al te veel geld kosten. Zie naar
Oostende en Brussel wat al miljoenen
werden daar niet verkwist aan prachtge-
bouwen en dal alleen om den Koning te
believen, zonder dat zij het minste nut
bijbrengen aan het volk, dat er de lasten
moet van afdragen. Ah, willen de katho-
lieken de volksgunst behouden, dat zij al
die koninklijke willekens zoo niet invol-
gen, wij zijn toch in Rusland niet en gaan
onder de roede van eenen alleenheerscher
n niet gebuktwij leven in een vrij land
waar de macht van het volk komt, en hoe
zeer ook de Belg zijn Vorstenhuis eerbie-
digt, toch moet hij weten paal en perk te
stellen aan alle geldverkwistingen al
waren zij zelfs gedaan om den koning te
behagen.
Daarop trekt men de ladder op, dat gaat
toch boven zijn hout
De Vuile Burger werd om die oproerige
taal op de duimen geklopt door zijne gees
telijke geldschieters. En dat op den dag dat
Ons Gazelje de redevoering van M. De Groote
in de Kamer mededeelt, eene aaneenscha
keling van loftuitingen aan den wijzen
Koning aller Belgen, souverein van den
Congo.
Zou men geen smoutpeeren uitdeelen aan
dien verwaanden nieuwen sociaal.
En wal dacht die splinternagelnieuwe
Ravachol uit om zich te wreken 'k Zal
de Dixmudenaar uitschelden als vorte visch,
en op zijn vel slaan als stoffel op zijn kat.
Hij dacht zeker, de mislukte liberale
drukker, straffeloos te mogen te werk gaan
als ten tijde dat hij vijf kalsijdesteenen
wierp op de dekenij
Die jonge klerikale school die malkaar
uitschelt, kletsen geeft met godslasteringen
en processen, dat zijn uwe leerlingen, in
de school van opstand opgevoed.
Als men tot den klerikalen winkel be
hoort peis» men dat alles is toegelaten, maar
omwentelaar, wij houden een oog in 't zeil.
Tot later, mislukte liberale drukker.
Voor uwe zalige penitentie overweegt de
vraag uit den catechismus Is leugentaal
zonde
Zoo er eene partij is die zich door hare
grove en vuile leugens onteeri is het wel de
klerikale.
Met den godsdienst dekken zij al hunne
deugenieterijen. Murmeren wij Heere,
vergeve het bun, want zij weten uiet wal zij
doen.
De kiezingen zijn voorbij. De klerikalen
zijn aan het roer gebleven. Wel is waar
hebben vele herbergiers hun plicht gedaan
door te stemmen tegen hunne klerikale
uithongeraars, doch de meesten steunen ze
nog, zooals de oudheid die goed en bloed
opofferden aan hunne meesters.
Deze verblinde herbergiers zullen de
oorzaak zijn dat het vergunningsrecht nu
zal gestemd worden.
Laat ons herinneren de taksen, waarmede
minister Liebaert de nieuwe drankhuizen
zal treffen
300 trank in de gemeenten van minder
dan 5,000 inwoners.
400 frank in de gemeenten van minder
dan 15,000 inwoners.
600 frank in de gemeenten van minder
dan 30 000 inwoners.
750 frank in de gemeenten van minder
dan 60.000 inwouers.
1000 frank in de gemeenten van meer
dan 60,000 inwoners.
Daarenboven eene taks op de bestaande
drankhuizen.
Ziedaar herbergiers, de dooru te betalen
rekening.
Sedert eenigen tijd is het spreekwoord
De boer zal 't al betalen, veranderd in
De herbergier zal 't al betalen.
Niet tevreden de herbergiers uit te honge
ren, wil de klerikale regeering ook nieuwe
patenten en taksen leggen op de tabak-
winkels. De kleine neriugdoeners, die zwee-
ten en zwoegen om met vrouw en kind eer
te doen aan hunne zaken, worden getroffen.
De kloosters met hunne schatteu, de
groote eigenaars, bankiers, kolen- en ka
toenbarons met hunne millioenen staan
buiten schot.
De verkeerde wereld I
DE DiXMUDENAA
tip - bargen >iür,treff.in, hetzij om de spre
kers van andere partijen te beletten het
woord te nemen, hetzij om sigaren uit te
deelen en met pinten bier en druppels te
tracteeren om de stem van boer en werk
man te winnen voor den eenen of anderen
kasteelheer.
