ZONDAGSBLAD
Het Volk fESSg met de Burgerij
Zondag 18 Juli 1909 10 cent. pjsr nummer - 65« jaar N' 29
voor de Stad en het Arrondissement.
Treinen van 1 Juli tot 1 October 1909
Over Werelduitbreiding.
Een en ander
Nederlaag van de
klerikale regeering.
Oostende-Badseizoen.
Achtste Brief van
M. Gustaaf Joseph.
Abonnementen voorop betaalbaar. I De
abonnenten genieten bet recht van kosteloos
drie annoncen. De affichen worden eens
gratis ingelijfd I Annoncen 20 c. per regel I
Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel
en vonnissen 30 c. Men schrijft in bij den
drukker-nitgeveren in dePostbureelen of bij
de facteurs. Annoncen en ai kels franco
toe te zenden tegen denVrijd.w n'pi>.d aan
den Uitgever Arthur Boury, Dix
/V®,'trpelf.uift üixmude naar Gent en Brussel
4.59 6.44 7.18 10.21 12.26 4.21 6.31 8 55
Vertrek uit Dixmude naar Veurne en Dun), l»
7.IS 9.21 10.26 2.11 S.39 8.06V 7.8UAd. 9.10V 9.19
y,erir?i uit D'xmude naar Nieuport n. 1 a(
8 12 9 4610'20 1L47 I2'27 2,17 5'46 6,34 7'4b
Werkmanspensioen 1 JTJ?,. daags aan65 jaar. Een man, <5éiuwten>.
Evenredige Vertegenwoordiging in alles er, vcoi
In onze artikels van 27 Juni en 4 Juli
laatstleden, hebben wij gewezen op den
alles behalve bloeienden toestand van onzen
handel met verre gewesten. Wij hebben
doen zien dat de uitbreiding onzer handels
vloot eene eerste noodzakelijkheid is om
dien toestand te verbeteren. Maar er zijn
nog andere middelen, die ons ten dienste
Bt.aa" ora daartoe te komen, namelijk de
uitwijking, de herinrichting van ons kon-
sulair stelsel en andere van dien aard.
Spreken wij eerst over de uitwijking. De
Belgen hebben daar over het algemeen eenen
afkeer van. 't Is te betreuren.
Iu eene van zijne nieuwjaarsaanspraken
tot de afgevaardigden der natie zegde onze
koning ouder ander Waarom zou een
jonge Belg niet evengoed tot uitwijking ge
schikt zijn als een jonge Engelsman, een
jonge Duitscher, een jonge Franschman of
een jonge Spanjaard
Het is goed eens rijpelijk over die woor
den na te denken. De Engelschen, die
volksplanters bij uitmuntendheid, voelen
zich in elk oord der wereld te huis, hoe
afgelegen bet moge zijn. Zij brengen met
zich liet familieleven, vormen zich eenen
buiskring in de meest verwijderde streken,
nemen zeden, gebruiken, taal en gewoonten,
kortom hun vaderland met zich mede. Zij
hebben wilskracht en geduld genoeg om
zich in den vreemde vast te ankeren.
De Duitschers doen evenzoo. Door vlijt
en geduld leeren zij de taal en de zeden dei-
volkeren kennen, met welke zij moeten
leven, vormen ouder landgenooten maat
schappijen en kringen, waarin zy hunne
eigene gebruiken en zeden doen voortleven,
op die manier hart en geest versterken.
Evenals de Engelschen hun homezoo vesti
gen zij er hun heim, en van daar uit doen zij
hunne onderzoekingen naar middelen om
de nieuwe streken te kennen met alles wat
hun vaderland kan voordeelig zijn grond-
gesteldheid, levensbehoeften, voortbreng
selen, enz.
Met de franschen is het evenzoo gesteld.
Ofschoon zij den kolonisatiegeest in minde
ren graad bezitten dan de Engelschen, toch
gewennen zij zich aan de landstreken, waar
zij wonen.
De nederlanders, die sinds zoo langen
tijd volksplantingen bezitten in de Oost-
Indiën, gedijen er bij uitmuntendheid,
zoodat Nederland van zijne bezittingen als
onafscheidbaar is.
Maar in Engeland. Frankrijk en Neder
land is de opvoeding van het volk in zekeren
zin met het oog op de kolonisatie ingericht.
De kinderen, die daar de lagere school ver
laten na eenen volledigen leergang, weten
over de bezittingen en andere buitenland-
sche betrekkingen te spreken, en in de
hoogere standen is de opvoeding niet vol
ledig zonder eene grondige kennis van het
buitenland.
Wat Duitscbland betreft, daar heerscht
het verplicht onderwijs. Het strekt zich uit
over al de klassen der samenleving en de
geest wordt er in de lagere scholen zoo goed
ontwikkeld, dat de Duitsche jongelingen
zich gemakkelijk d6 taal eigen maken van
de streken, die zij bewonen In onze ge-
buurlanden wordt over de bezittingen in
den vreemde gesproken, menigvuldige
familiën hebben er nabestaanden en vrien
den en de eenen trekken do anderen aan.
Hier bestaat dat alles niet of slechts in zeer
geringe mate. Daarbij, Engelschen, Duit
schers, Franschen en Nederlanders, die uit
wijken, voelen zich machtig gerugsteund
door de regeering van hun vaderland, die er
niet enkel eene groote handelsvloot, maar
ook eene krijgsvloot op nahoudt. Onze han
delsvloot, hebben wij gezien,is onbeduidend
en eene krijgsvloot hebben wij niet. Er
wordt beweerd dat wij er geene mogen
hebben krachtens de traktaten, die onze
onafhankelijkheid waarborgen. Over de
gegrondheid daarvan willen wij niet uit
wijden, de toekomst zal wel het tegendeel
bewijzen.
Om het jonge geslacht tot uitwijking en
tot het leven in het buitenland geschikt te
maken is er een gausche ommekeer noodig,
niet alleen in het onderwijs der lagere
school, maar ook in dat der normaalschool.
De eerste vereischte tot huishoudkundige
uitbreiding is de kennis der vreemde talen,
na de moedertaal grondig aangeleerd te
hebben.
Frausch, Duitsch en Engelsch zijn in de
Vlaamsche gewesten onontbeerlijk, terwijl
in het Walenland daar nog het Neder-
landsch mag bijgevoegd worden. En waar
zijn in ons land, buiten Antwerpen, de
volksscholen, waar Engelsch en Duitsch
aangeleerd worden.
Maar het onderricht moet zich nog veel
verder uitstrekken. Buiten do stuH^ p„r
vreemde talen, of ten minste van de taal
des lands, waar de jongeling bij het verla
ten der lagere school wil naartoe gaan,
moet hij nog de geschiedenis van dat land
kennen, zijne aardrijkskundige ligging en
beschrijving, de kennis van zijne bewoners,
zijne natuurlijke voortbrengselen, zijne
nijverheden en zijnen handel, de verhalen
der reizigers, die het bezocht hebben en
alles wat er nog mede in betrekking staat.
Dus eene geheele koloniale studie.
Daarom moet in de lagere school de studie
der algemeene aardrijkskunde op vaste
gronden gesteund zijn en de kern bevatten
van de verdere noodige ontwikkeling in
dat vak.
Al de jonge lieden die zouden willen in
den vreemde gaan wonen en aan kolonisatie
medewerken, moeten een begrip hebben
van de koloniale geneeskunst om met goed
gevolg eene reisapotheek te kunnen ge
bruiken.
Zij kannen natuurlijk niet allen de leer
gangen van koloniale wetenschappen vol
gen deze moeten dus onder het volk ver
spreid worden door conferenciën of bij
middel van boeken, die er over bandelen.
Slot volgt.
i.vies watten. Men heeft dees week in
de Kamers hel voorstel van den liberalen
afgevaardigde van Gent M. Mechelvnck be
sproken, voorstel strekkende eenige veran-
f! 2 9 KS" h re ng q-
Onnoodig te zeggen dat de katholieken er
tegen op kwamen en van geen veranderingen
wilden weten.
Jezuitism. Woeste bij het bespreken
van liet voorstel Mechelynck verklaarde in
volle kamer dat tot heden nooit geene ver-
valscliingen in de kiezerslijsten werden
vastgesteld doch slechts dwalingen en onbe
duidende misgrepen.
Kan men beter den Jezuit uithangen?
bijzonderlijk wanneer men denkt op de
geruchtmakende zaak Bethune die nog maar
pas o jaren geleden is, en dat het juist in
Aalst en 't omliggende was, dus in de streek
van Woeste, dat bovengemeld heerschap al
dat bedrog in de lijsten bedreef.
Waar gaat het geld. Het Staatsblad
kondigt drij koninklijke besluiten af waarbij
13,000 fr. verleend worden aan sommige
pastoors voor bewezen diensten.
Wat verder leest men dat 50,558 fr. zijn
toegestaan aan kerkfabrieken van Brabant
West-Vlaanderen, Henegouwen, Namen,
Luik en Luxemburg.
Weldra zullen Antwerpen, Limburg en
Oost-Vlaanderen volgen.
OliWelk luilekkerland.
Turnhout. De liberalen van Turnhout
hebben besloten toekomenJe jaar te strijden
met de Kamerkiezing.
Het is te hopen dat zij dezen maal zullen
lukken een japneus weg te kegelen.
Hasselt. Zondag laatst was het hier
provinciale kiezing.
De kaloten winnen ja,.maar zij verliezen
1000 stemmen ten voordeele van de libe
ralen.
En dan komen ze tuiten dat er geene
liberalen meer bestaan.
Hèrinnes. Madame Clerebaul schonk
aan de Harmonie dezer gemeente eene
nieuwe vlag. Zondag ter gelegenheid van de
inhuldiging was het aldaar volop feest en
bovenal een liberaal feest.
Deheeren Mauville, Gocq en andere libe
rale kopstukken hebben er het woord
gevoerd en veel bijval genoten.
En zeggen dat, aldaar over vijfjaar de
pastoor nog alleman wilde onder den hiel
houden.
Ze zien hem beden ginder zelf niet meer
aan en de inwoners bevinden er zich
opperbest mede.
St. Truiden. Alhier ook al feest.
De liberalen vierden Maandag laatst de
genezing van hunnen volksvertegenwoor
diger M. Peten alsook de verjaring van de
"enkeiiring zijner kiezing.
M. Peten welke nog al gevaarlijk ziek is
geweest is nu geheel hersteld.
In liet lokaal der maatschappij Help Zelf
was de feestvergadering belegd. De Liberale
yereemgmg en de Jonge Wacht hebben
Diunnen volksvertegenwoordiger zijn borst
beeld aangeboden.
Guldensporenslag. Zondag heeft
ffneu in menige vlaamsche steden de ver
jaardag gevierd van den slag geleverd over
o(X) jaar tusschen het vlaamsche volk tegen
*de geestelijkheid samenspannende met den
franschen adel.
Mechelen, Gent, Kortrijk en iu 't bijzonder
Antwerpen hadden ter dier gelegenheid
*- leesten ingericht welke allen ten beste zijn
^gelukten veel volk hadden aangelokt.
In Dixmude zijn de feesten uitgesteld
geweest tot Koeke-Maandag.
Naturalisatie. De laatste bulletijn in
de Kamers neergelegd beval de aanvraag van
-7 zwarte vogels van Frankrijk alhier over
gevlogen om Belg te worden verklaard.
Is het hier goed of niet
Naar Brussel. Heden is het den tyd
van t reizen en nu met de Kermis zal de
hoofdstad ons veel volk leveren.
Moest het gebeuren dat deze van zin zijn
huiswaarts te keeren met den trein ver
trekkende uit onze boterstad om i6u.2l
dan is liet geraadzaam aj Brugge rond te
if rijden aangezien
ijden aangezien +ZZ
—jfefcg nu - 6l'woonlijk naar Gent langs
Lichtèfvelde en Tliielt dan komt men maar
om 20 u. 12 in de hoofdstad aan.
Dit kan maar gebeuren tot het einde van
het seizoen, 't zij dus tot den laatsten
September.
Het wetsvoorstel Bertrand, tot afschaf
fing van de menschonteerendo plaatsver
vanging, werd in de Katnerafdeelingen
aangenomen door 78 stemmen tegen 70 en
eene onthouding, terwijl het wetsontwerp
van legerhervorming, door de Regeering
voorgesteld, er werd verworpen met 81
stemmen, tegen 63 en 5 onthoudingen.
Men weet dat het kabinetshoofd, minister
Schollaert, in zijn wetsontwerp het vraag
punt vaa de plaatsvervanging niet aange
raakt had, wat zooveel wilde zeggen als dat
hij tegen de afschaffing was.
Het is bijgevolg eene dubbele nederlaag
welke de klerikale regeering komt op te loo-
pen. Indien er bij de regeering nog eenig
begrip van waardigheid bestond, indien de
ministers zich niet zoo gewillig den eenen
smadelijken kaakslag na den anderen lieten
toedienen, zouden zij zonder uitstel hun
ontslag nemen. Maar de paljassen van het
bisdom laten zich affront op affront toebren
gen, zoekende nog eenigeu tijd in troebel
water te kunnen visschen, ten einde zich
aan hunne portefoeü vast te klampen.
Na de mislukking van hunne lapwet op
het vrijwilligerschap, na met klank gelogen
straft te zijn geworden door den uitslag
van het militair onderzoek, zouden de mi
nisters best gedaan hebben, of wel hunne
dwaling te erkennen en ronduit met den
persoonlijken dienstplicht als eenige
volksgezinde en rechtvaardige hervorming
vooruit te komen, ofwel zich terug te
trekken.
Zij zochten eenen nieuwen kronkelweg
met een ontwerp dat niet alleen geene be
vrediging gaf voor de stipte vaststelling van
het legercontingent, maar dat schreeuwende
onrechtvaardige voorrechten uitbreidde ten
bate van allerlei kloosterlingen en ten na-
deele van de werkmanskinderen.
Zij worden door hunne eigen vrienden in
den steek gelaten. Het regeeringsontwerp
is bij voorbaat veroordeeld. Boven den
kuustmatig opgejaagden geestdrift ter ver
heerlijking van het 25jarig jubelfeest der
klerikale overheerschiug, hooren wij den
weergalm van de oorveeg welke de regee
ring en de klerikale partij op zak mogen
steken, in afwachting van den nog meer
geruchtmakenden schop langs achter,
waaraan zij zich weldra mogen verwachten
om definitief'te verdwijnen van het politiek
tooneel waar zij zulke droevige en vernede
rende rol spelen.
Het is, gelijk wij het voorzegd hebben, de
bouquet van de klerikale feesten, 't Is uit
met smeren en drinken en toasten weldra
begint het uitvaart 1
Kermisklok, Doodsklok
Ter gelegenheid van het nationaal feest.
Woensdag naast, zal erin de Kursaal, te
8 1/2 uur s avonds, een buitengewoon
Doneert gegeven worden, zooals men er
zelden te hooren krijgt. Alleen Belgische
muziekstukken, geschreven door de be
roemdste componisten van het land, zullen
uitgevoerd worden, onder do leiding der
toondichters zelf, de heeren
Paul Gilson Variations symphoniques
Emile Mathieu Le Sorbier, poèrae
symphonique
Jan Blockx a. Andante van het Concerto
in re b. Harpzang c. Kermisdag.
Edgard TineiTe Deum, voor koor,
orgel en syraphonie.
Orkest en koor 600 uitvoerders.
Zulk muziekfeest is eene echte buiten
kans, die wij aan de milddadigheid van den
heer Marquet te danken hebben, en die de
muziekliefhebbers van heinde en verre naar
Oostende lokt.
Beste Vriend,
Ik ben naar Oost-Azië gereisd per stoom
boot, doch om terug te keeren, heb ik den
Siberiaanschen spoorweg genomen, ten
einde nog meer landen en steden te kunnen
bezoeken.
De reis van Peking naar Brussel met
gewonen exprestrein duurt omtrent 20 dagen
(per schip zou het 45 tot 50 dagen duren) en
met de snelle exprestreins van de maat
schappij der slaapwagens, maar 15 dagen.
Manchoerie. Daags na het vertrek uit
Peking is de sneltrein reeds in Manchoerie,
dat nu weder aan China behoort. De inwo
ners, de Manchoerianen, behooren tot het
Chineesch ras. Manchoerie is een plat,
vruchtbaar land, dat voornamelijk graan en
zeer veel witte boonen voortbrengt, die in
vele duizenden zakken, zelfs naar Europa,
geexporteerd worden.
Ik heb Moukden en al de bijzonderste
plaatsen bezocht, waar de bloedige veld
slagen van den Russisch-Japaanschen oorlog
plaats gehad hebben. Laat mij een woordje
zeggen nopens dieu oorlog. Al de gazetten
schreven destijds dat die oorlog veroorzaakt
was door de rivaliteit van Rusland en Japan,
om hunnen invloed in Oost-Azië te vestigen
en uit te breiden, tot roem en macht des
vaderlands. Dat was echter maar het voor
wendsel of de schijnbare oorzaak, de ware
reden was de volgende de keizerlijke
familie van Rusland (tsar en groothertogen)
hadden zeer uitgestrekte bosschen, vol
zware kostelijke boomen, zeer goedkoop
aangekocht, op de oevers der Yalu-rivier,
aan de grens van Manchoerie en Korea Om
die bosschen kosteloos te kunnen exploi-
teeren en dus groote sommen geld te
winnen, wilden ze dal grondgebied, waarop
die bosschen staan, aan Rusland zou lojbe-
hooren.
Daarom trachtte het Russisch gouverne
ment, door allerhande politieke knoeierijen
en booze listen den oorlog met Japan te
verwekken, denkende voorzeker te over
winnen en zich dan van dat grondgebied
meester te maken. En zoo hebben zij dien
oorlog, die afschuwelijke mensclienslach-
terij, veroorzaakten iedereen weet hoeveel
duizenden en duizenden ongelukkige sol
dalen in den bloei des levens, alzoo geslacht
offerd werden aan de hebzucht van die
keizerlijke familie, die reeds zoovele mil-
lioenen rijk is.
Dat alles heb ik daar in Japan en China
vernomen. Een katholieke missionaris, dien
ik in Manchoerie ontmoette en die daar
reeds twaalf jaar woont en heel den oorlog
gezien heeft, heeft mij dat alles bevestigd.
Dat was overigens ook in bet Russische
leger gekend en daarom ook waren soldaten
en officieren zonder de minste geestdrift
ze lieten zich bij duizenden door de Japa-
neezen gevangen nemen of deserteerden,
om niet meer te moeten vechten. Er zal wel
een dag komen dat het Russische volk
als hel meer verlicht zal zijn mei..-zijnen
keizer zal handelen zooals de- verlichte
/fa jJjfT li» n l»nr«fon|.»n ~;»»U