ZONDAGSBLAD met de Burgerij T 10 cent, per nummer 65' jaar Nr 32 voor de Stad en het Arrondissement. Treinen van 1 Juli tot 1 October 19(9 Apen apen geerne na De kreet des herten. Er is geen geld De nieuwe Paters. Achtste Brief van M. Gustaaf Joseph Abonnementen voorop betaalbaar. De abonnenten genieten het recht van kosteloos drie annoncen. De afflchen worden eens gratis ingelijfd I Annoncen 20 c. per regel Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel en vonnissen 30 c. Men schrijft in bij den drukker-uitgever en in dePostbureelen of bij de facteurs. Annoncen en artikels franco tt j toe te zenden tegen den Vrijdag-avond aan V Ollv. den Uitgever Arthur Boury, Dixmude. "j Vertrek uit Dixmude naar Gent enBn: 4.59 6.44 7.18 10.21 12.26 4.21 6.31 8 i: Vertrek uit Dixmude naar Veurne en Duinl ti! 7.15 9.21 10.26 2.11 5.39 8.06V 7.55Ad. 9.10\ Vertrek uit Dixmude naar Nieuport en 7.27 9.43 10.20 11.47 12.27 2.17 5.46 6.34 7., 8.12 9.46 Werkmanspensioen 1_ jh ±t. daags aar 65 jaar. Een man, ééne stem. Evenredige Vertegenwoordiging in alles en voor alles. 't Doet me plezier als ik goede voorbeel den zie navolgen, maar als ik dat zie doen door personen, die gedurig alles afbreken wat van tegenstrevers komt, juist omdat het van hen komt, en dat wat zij gedurig hebben afgebroken later zie nadoen, dan kan ik niet nalaten zulke menschen met den naam van apen te bestempelen en op hem het versje van onzen West-Vlaamschen fabeldichter toe te passen. Zulke personen zijn de klerikalen. Stelsel matig breken zij al vijf en-twintig jaar de scholen af, door het liberaal ministerie Graux-Van Humbeek gesticht. Het onder richt, dat daar gegeven wordt, is slecht, doorslecht. Overal waar zij konden hebben zij die scholen afgeschaft en de onder wijzers, die er in werkzaam waren, gebrood roofd. Daar waar zij ze niet konden afschaf fen, dat is in de groote steden en andere vooruitstrevende gemeenten, hebben zij ze op allo manieren gedwarsboomd, verachte lijk pogen te maken, toelagen afgesch ift en dergelijke leelijke dingen meer. En wat zien we nu Gedurende die vijf-en-twintig jaren achteruitkruipond klerikaal geknoei, doen die slimme achteruitkruipers alles na wat zij in onze scholen verafschuwd, ver maledijd h-bben. Hot turnen, toen wij het in onze scholen in voege brachten, was het voorwerp van hunne spotternij en afkeuring. We gingen van de kindereu soldaten maken en vele vijven en zessen en toen iedereen er de vruchten van zag, vooral op het gebied der openbare gezondheid, toen voerden zij het ook in huune scholen in. Do natuurweten schap vond even weinig aantrek. In de lan delijke scbQi£n--Wfird het vervanffoniHrvo- h jciuuuuuwoiraerwijs en in do steden was van verplicht vak een niet verplicht vak ge worden. Intusschen deden ze in hunne vrije scholen hun best om het aan te leeren en nu ze zien dat de drang der omstandig heden het in de gemeentescholen noodzake lijk maakt, nu zouden ze 't wel willen op het staatsprogramma brengen, maar uit eerlijke schaamte durven ze niet en ze zou den het wel willen als gelegenheidsonder- wijs doen aanleeren. Dat is ook het geval met de vormleer. Eerst verafschuwd omdat het te veel den geest ontwikkelde, nu gezocht en als gele- genheidsonderwijs voorgehouden. Dat ge- legenheidsonderwijs heeft in den lesten tijd al wat uitgehaald. Al wat zij van het pro gramma van 1879 hebben doen verdwijnen, wordt er nu bij middel vau dat tooverwoord weer op gebracht. De zedenleer zonder godsdienst kon niet bestaan volgens hen en nu zien zij zich ge dwongen, van af den minister tot den een- voudigsten schoolopziener, het te huldigen, omdat zonder zedenleer al hun gelegen- heidsonderwijs geen redeu vau bestaau heeft. Hoe gaan wij over het sparen, over mutualiteiten,over antialcoolisme, over die ren- en plantenbescherming, zelfs over vaderlandsliefde eu werelduitbreiding spre ken, als we niet over zedenleer mogen gewagen Nog nooit hebben in het officieel onderwijs de hoogere overheid meer zien spartelen tusschen de vroegere tegeustrijdigneden en de hedendaagsche noodzakelijkheid. In onze zoogezegde geuzenscholen of scholen zonder God werden nieuwigheden ingevoerd, waarover de klerikalen nooit het begrip hadden, zooals de schoolsoep, het kleedingwerk, de schoolkoloniën, enz., die ze met minachting beschouwden maar als ze gewaar worden welken grooten bijval deze geuzen werken bij het volk vinden, willen ze er ook gauw, gauw bijzijn om ook zoo'n werken te stichten meer nog, zij zouden wel hunne krottersscholen van de weldaden doen genieten, door de geuzen aan de kinderen der gemeentescholen in de steden geschonken. In de steden Antwerpen, Brussel, Gent, Verviers werken sinds eenige jaren geleerde doktoren en opvoedkundigen aan eene nieuwe wetenschap de podologie of de wetenschap van 't kind, strekkende om te onderzoeken hoe het gesteld is met de ver standsvermogens van 't kind, hoe ze wer ken, hoe ze dienen behandeld te worden om van alle kinderen, zelfs achterlijke, zooveel mogelijk nuttige leden der samen leving te maken. De werken der Duitsche geleerden Wundt. Kraepelin, Meumann en Lay, der Franschen Binet en Henrivan den Zwitser Claparède, van den Italiaan Pizzoli on van den Amerikaan Stanley Hall, worden hier onderzocht, nagevolgd en vol- ledigd door heeren doktoren De Moor, A- Ley, Decroly, Ensch en Schuyten en juffrouw Ioteyko, die insgelijks beroemde werken over het nieuwe vak geschreven hebben/Door die studiën van onze bekwame mannen krijgt België eene Europeesche beroemdheid. Al deze studiën en werken zijn hier ont staan en bloeien zonder medewerking van het staatsbestuur, dat zich er nooit moe bezig hield. In de programma's der middel bare en lagere normaalscholen wordt aan de nieuwe wetenschap geen plaatsje gegund. Het zijn vreemdelingen, die onzen minister de oogen moeten openen en hem toouen wat er in zijn eigen land buiten ziju toedoen bestaat. Maar nu het Belgen zijn buiten de kleri kale partij die de aandacht van de geleerden en opvoedkundigen van heel de wereld op hunne werken trekken, nu wil het klerikaal bestuur zich van dio beroemdheid mee3ier maken door zelf een nationaal Belgische pedologische inrichting tot stand te bren gen onder de hooge bescherming van den staat. En zoo zijn het die verachtelijke geuzen, die in alles ons klerikaal bestuur ten voor- heelde strekken en nagevolgd worden omdat huu werk zoo degelijk is Doch er is meer. In Antwerpen zijn aan de gemeentescholen,Me zoogenoemde geu zenscholen, leergangen van Duitsche, Fruu- sche en Engelscho talen toegevoegd voor jonge heeren en juffrouwen. W.dnu, menige katholieke onderwijzer, menige katholieke onderwijzeres volgen die leergangen, gege ven door onderwijzers en onderwijzeressen der gemeentescholen, wier onderricht zij moeten afiteuren of minachten. Is dat niet zonderling Ik neb er niets tegen en geen rechtzinnig mensch kan er iets tegen hebben dat de gezworen vijanden van het onzijdig onder wijs het werk der officieele scholen Maar waarom dan overal die scholen klei- neeren en bij het volk verachtelijk maken Waarom dan dat onderwijs in hunne dag en weekbladen en in hunne klerikale veroenigingen, op den preekstoel en in onze statenkamers voor slecht en verderfelijk doen doorgaan Waarom onderwijzers en onderwijzeressen, die dat onderwijs geven, belasteren en vervolgen Is het slecht in hunne oogen, dan moeten zij het niet navol gen maar is het goed, hetgeen zij door hunne navolging bewijzen, dan moeten zij ten minste eerlijk zijn en het niet afbreken. Dat doen zij nochthans en daarom in >gen wij hunne handelwijze valsch noemen. Daarom ook zeg ik aan iedereen Geloof de klerikalen niet als zij de officieele, natio nale school b'lasteren. Zij liegen, want zij zeiven vinden haar goecK vermits zij zoovele barer werken iu hunne scholen toepassen. Zij vinden haar zelfs beter dan de hunne vermits zij haar tot voorbeeld nemen. In onderwijszaken bedriegen z:j het volk, evenals zij het in kieszaken en zoovele an dere bedriegen. De klerikalen hebben geene politieke eerlijkheid, daarom is het tijd dat wij van hunne heerschappij verlost zijn. Toekomend jaar zal het volk zulke heer- schers bij middel der stembus aan de deur zetten en zij zullen die afstelling waarachtig niet gestolen hebben. X. Do klerikalen vieren alle zondagen, nu hier, nu daar, het jubelfeest van huu 25jarig meesterschap. In deze feestvieringen gaat gewoonlijk het geestelijke met het stoffelijke gepaard u Eerst naar het bidkot en dan naar het eetkot, gelijk wij het eenmaal mochten hooren uit den mondvan een geestelijk man1 Maar men moet meer dan naïef zijn, om te drukken hetgeen wij letterlijk vinden iu den klerikalen XX9 Siècle u Om tien ure, zoo schrijft hij, zong Mgr Heylen, bisschop van Namen, eene pontificale hoogmis, gevolgd van Te Deum maar 7 was het banketdie het n bijzonderste gedeelte uitmiek der jubelvie- ring Wij doen het hem niet zeggen 't I3 de kreet des herten De klerikale gazetten komen van tijd tot tijd voor den dag, met de bewering Jat het ministerie over een schat van geld beschikt. Op 23 Juli, nu werd door do antikleri kalen in de Kamer bewezen dat er schaarschheid van geld is in de staatskas, terwijl er echter niet op gezien wordt om miljoenen nutteloos weg te werpen in over tollige prachtwerken. En alzoo kwam het, dat M. Woeste be kende, dat de beknibbelingen onzer liberale vrienden waarheid bevatten. In die beknibbelingen, zegde hij, - igfc veel waarheid, cu de heer minister kau ze te o'aat nemen óm Sommige dwa- lingen te herstellen. Dus, eene dubbele bekentenis van wege het hoofd der klerikale partij Er is geen beschikbaar geld, omdat men er te vele verkwist in werken van pracht. Lastundragers, onthoudt het 1 Ons Blad had aangekondigd dat een orde van paters eenen grooten eigendom binnen de goede stad Dixmude tegen hoogen prijs had aangekocht en dat hier 113 paters ^zich kwamen vestigen om er eene leerwerk- school of iets dergelijks te stichten aller hande stielen zouden er aangeleerd en uitgeoefend worden en bijgevolg zou die fabriek om de vervaardigde koopwaar aan den man te brengen, aan kleine prijzen zijne ^voortbrengselen aanbieden, en groote mede dinging doen aan den dixmudschen klein handel Hel schijnt dat dit blad zich bedrogen heeft en dat hier enkel vijf paters komen wonen Zoo ten minste schrijven de katho lieke bladen de geschiedenis. Is zulks waar dan doet dit nieuws ons veel en rechtzinnig genoegen en zal de gansche bevolking hetzelve met voldoening vernemen. Eu inderdaad ver dat hier, 't zij een leerwerk huis waar men de gemaakte koopwaar in 't klein afstaat, 't zij samenwerkende stielen hier mogen verrijzen, moet hier niemand ^hel aandurven de kleinhandel mededinging aan te doen. Sinds eenigen tijd is hier voor den kleinen neringdoener niets te verrich tenhet verslecht zoodanig, in .Ie kleine wip-kql en in.daJterberi;, dat indien wij de rKeujMieia niet voor üe oogen zagen, wij het niet zouden kunnen gelooven Veel wordt er meegebracht uil de groote stad, veel uit het naburige Rousselaere of Oostende, veel uit de omliggende gemeenten vraag er getuigenis van aan den kruidenier, den bakker, den beenhouwer. Zie de verledene Kermis hoe slechtZie de Zondag Men ontwaart er slechts oude menschen. men hoort er slechts het eentonig geluid der klokken uit den torentrans en het geblaf van eenen dolenden houd die te midden der groote markt een klagend gehuil aanheft dat hem de echo in de doodsche stilte weder- brengt. Eenieder verlaat de stad, per fiets, per trein, per buurtspoorweg, om aan hel strand of in eene omreis de schaarsche centen te... verteren. Men spaart zich geen plezier of deugd men wordt meegedreven door den steeds toenemenden drift van sport en reizen, en zulks wel mogelijk ten prijze van toekomende ontbering. Onnoodig te trachten paal en perk te stellen aan die reeds ingekankerdegewoonte. Het is dus niet zonder reden dat Ons Blad bevreesd was over de komst eener vereeni- ging van honderd broeders, die den klein handel zouden de konkurrentie aandoen. Nu, dat dit gevaar geweken is moeten wij bekennen dat vijf nieuwe paters, bij de 50 stemmen van geestelijken en kerk bedienden, ons geenszins afschrikken vrij in ons vrij land te wil en zou het ons niet opmerkingen le maken, dat De Dixmudenaar die schade of kwaad zal berokkenen en hel stelsel aannemen onzer katholieke bladen die mot wellust gansche Familien overhoop zetten door kwaadaardige zinspelingen en persoonlijke ongehoorde aanvallen. vVij verdedigen het goede prin ciep, wij spreken in het algemeen en strijden voor recht in alles en voor allen. Wij ken nen geene persoonlijkheden wij stellen aan de kaak de besturen en de hoofden derzelve indien zij onrechtveerdig handelen en wij aarzelen niet dit openbaar in ons blad neer te schrijven. De Dixmulenaar deed dit altijd, in recht en op eerlijke wijze, en zal van die standregel nimmer afwijken. Wij bestrijden de kloosterorden omdat dezelve voor de maatschappij een blijvend gevaar zijn dut wij niet dulden dat den domper gezet worde op het volk en dat de doodehaud loodzwaar drukke op den eigen dom. Daarom ook doen wij niet mede met de katholieke bladen die d; nieuwe vreemde broeders met opene armen zullen ontvangen en ze niet kennende hun welkom toeroepen. Wij zullen alleen oordeelen als wij ze aan 't werk gezien hebben op politiek gebied. In alle geval hebben wij liever geen broeders in onze lieve stad van Dixmude, wij kunnen ze best missen doch, moeten zij binnen enkele dagen alhier aanlanden, dan zullen wij heil ook toeroepen Welkom zorg dragende erbij te voegen Wanneer vertrekt go P daarbij is ieder wonen waar hij passen daarover Men denke niet nieuwe inwoners (Derde vervolg) Dicht bij eene kerk staat, op den grond, de vermaarde keizersklokde grootste der wereld; zij is ongeveer 6 m. hoog en om trent 5 m. iu diameterzij wordt niet ge bruikt zij is geborsten en een groot stuk vau 2 m. hoog en 1,50 m. breed is er aan den rand uitgeslagen. Daar staat ook het monsterkanon, met een hoop kanonballen er bij, die bijna een meter diameter hebben. Op een der pleinen van het Kremlin zag ik een groot, zwart marme ren kruis, met ijzeren traliewerk omringd hier op dezelfde plaats was het .dat de Rus sische opstandelingen, over 2 of 3 jaar, den prins Serge, gouverneur van Moscou, mei eene springbom den dood gaven. Buiten het Kremlin heeft Moscou nog het Tétriakovski-muzeum, zeer groot en vol mei kostbare schilderijen van beroemde, meest Russische meesters. Er zijn er vele van den vermaarden Russischen schilder Verestchagin, die tijdens het beleg van Port-Arthur op het oorlogschip Petropavlosk was, hetwelk door het stooten tegen eene onderzeesche mijn in de lucht sprong, ten gevolge waarvan Verestchagin het leven verloor. Van Moskou ben ik naar Smolensk en Waarschau in Polen gereisd. Van hier weg, langs Alexandrowo, kwam ik aan de Duit sche grens verder reed ik door Thorn Frankfort aan den Oder tol aan Berlijn. Eer ik Rusland verlaat, laat mij toe eenige woorden te zeggen nopens het Russische '■A.j.'.i'^/iil'ijJü rLuP.-uiiW hier, meer dan elders, de overgroote meer derheid der bevolking uitmaakt. De volksklas is zeer arm en zeer onwetend, ellendig en slordig gekleed de woonhuisjes te lande, van hout, slijk of steenbrokken gemaakt en met stroo bedekt, zijn zeer vuil, het stinkt er in. Een net gekleed reiziger zal het niet wagen in Rusland in derde klas te reizen, zoo vuil is het in die wagons. De massa dei- Russische volksklas heeft geen denkbeeld van spaarzaamheid, noch wilskracht tot materieelen vooruitgang ik zag dikwijls dat het weinige geld, dat de werkers win nen verteerd wordt in kroegen, waar ze vodka (eene soort van jenever) drinken. De volksklas is medelijdenswaardig en die ongelukkige toestand is alleen te wijten aan het achteruilkruipend Russisch gouverne ment, hetwelk t'akkoord met het Russisch priesterschap, heel Rusland, dorpen en stejen, vervult met kerken, en weinig of niets doet voor hel onderwijs der volksklas, met het doel deze onwetend en fanatiek te laten, ten einde ze onder hunne macht te houden. Het zijn noch kerken noch kloosters die het Russisch volk noodig heeft, maar wel scholen en goede scholen, want het is met geleerdheid dat het volk tot welstand eu geluk moet en zal komen. Opmerkenswaardig is het verschil dat men van weerszijden de Russisch-Duitsche grens waarneemt langs den kant van Rusland ziet men armoedige huisjes, slordigheid, onbeschaafde manieren en onwetendheid bij de bevolking zoodra men de grenslijn overschrijdt en een uur ver in Duitschland is, ziet men net gebouwde huizen, welge manierde, proper gekleede. verstandige menschen. Dat verschil is typisch en bewijst wat onwetendheid eenerzijds, onderwijs anderzijds voortbrengen. Duitschland. Berlijn (2,000,000 inw.) hoofdstad van Duitschland, komt in pracht en schoonheid Parijs nabij zelfs zijn sommige boulevards en straten name lijk Unter den Linden, de Friedrichsstrasze, de Leipzigerstrasze, en vele andere, zoo prachtig als de fraaiste lanen van Frankrijks hoofdstad zij zijn ook netter onderhouden. Ziehier de voornaamste plaatsen, die ik in Berlijn bezocht heb. 1. Het nationaal Museumprachtig ge bouw, bevat eene rijke verzameling moderne schilderijen en beeldhouwwerken. 2. Het oud Museumbevat de meester stukken van schilders der verledene eeuwen en beeldhouwwerken der Grieken, Romei nen en andere oude volkeren. 3. Het Zeughaus, zeer groot gebouw, vol wapens en oorlogstuig van vroegere en hedendaagsche tijden.» Hier zag ik de groote Ruhmesaalvol gedenkteekens uit den Fransch-Duitschen oorlog van 1870 en prachtig versierd met vlaggen, standbeelden en vooral groote schilderijen, die den roem en de zegepralen der Duitsche troepen in - dien oorlog melden. 4. Het Kuiser Friedrichsmiiscumoude DE DIXMUDEIAA

HISTORISCHE KRANTEN

De Dixmudenaar (1879-1931) | 1909 | | pagina 1