ZONDAGSBLAD
k.
Zondag 20 September 1908
10 cent, per nummer
64' jaar Nr 38.
Treinen ran 1 Juli tot f Oot. 1908
't Spookt er iets
GESTRUIKELD
De keus eener school.
Eene nieuwe leening.
Ouderdomspensioenen.
Liberaal en Klerikaal.
Liberale betooging
te Tongeren.
Een en ander
voor de Stad en het Arrondissement. v-rl,akui,DixBI„dena.,vel.r„.'e„ Duinkerk.
W« •X*-"- 'J
ITlGt OG uUPP'GPIl ^lxmuc'e naarNieuport-baden 7.27 9.43
Werkmanspensioen: 1 daags ad n 65 jaar. Een manééne stem. Evenredige Vertegenwoordiging in alles en vccj ;lks
BE llXMiDEIAll
Abonnementen voorop betaalbaar. De
abonnenten genieten het recht van kosteloos
drie annoncen. De affichen worden eens
gratis ingelijfd I Annoncen 20 c. per regel
Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel
en vonnissen 30 c. J Men schrijft in bij den
drukker-uitgever en inde Postbureelen of bij
de facteurs. Annoncen en artikels franco j tt i 1
toe te zenden tegen den Vrijdag-a^ oi d H DT V f) I
de Uitgever Eug. VakCuyck, Di> «i i de. AAVV T VAAA
M?e/Tlfrek U'1 Dixmude naar Genten Brussel
J ctd. -\ j a 4 6-4'4 7.18 10.22 12.26 4 21 6 31 8 55
Bj j 7-15 9.21 10.26 2.11 5.39 8.06 7.55 9.43
lJ 10-20 11.49 12.27 2.17 5.46 6.34 7.45 8.12 9.50
't Spookt iets langs de rechterzijde.
Het is voor iedereen opmerkzaam ge
weest, tijdens de laatste besprekingen, dat
de twee hoofden der klerikale partij, de
heeren staatsministers Woeste en Beer-
naert, op vinnige wijze het ministerie aan
gerand hebben, en dat hunne redevoeringen
beter geleken aan woorden van tegenstre
vers, dan aan woorden van vrienden.
Tijdens de bespreking der buitengewone
begrooting, zijn er bitsige, bijtende woor
den gewisseld geweest minister Delbeke
heeft de heeren Beernaert en Woeste over
den hekel gehaald minister Helleputte
heeft gesproken van een cartel Woeste-
Neven-Demblon kortom, de vrede is verre
van stichtend te zijn tusschen de klerikale
broeders.
Ziehier hoe men, volgens de Patric, van
Brugge, de zaak moet uitleggen
M. Beernaert is het ministerie vijandig,
en hij is logiek in zijnne handelwijze
M Woeste is fret min. Men weet dat hij dik
wijls in zienswijze verschild heeft met
M. Schollaert, en men weet ook dat het
door zijn toedoen is, dat de heeren Renkin
en Hellebaut in het ministerie getreden zijn,
ten tijde nog van M. De Trooz.
Sedert M. Schollaert den betreurden
hoofdminister vervangen heeft, heeft men
opgehouden M. Woeste te raadplegen van
daar de woede van dezen laatste, woede die
nog verergerd is, wanneer M. Davignon,
minister van buitenlandsche zaken, nage
laten heeft M. Woeste tot een officieel
banket uit te noodigen. Sedert dien hebben
de heeren Schollaert en Woeste opgehouden
elkander te groeten, en eerstgenoemde zou
gekkeneer w ij/.e gezégd hebfitjndat het
ministerie nu een schoonvader en een
schoonmoeder had, in de personen der twee
achtbare staatsministers.
Wat er ook van zij, zeker is het, dat er
tusschen de kopstukken der klerikale partij
groote oneenigheden bestaan dat die
oneenigheden niet gebeterd zijn, door het
stommen van de overname van den Congo,
en dat zij nog zullen verslechten met het
nederleggeti der aangekondigde nieuwe
militie wet.
Wij weten uit goede bron, dat men den
toestand der klerikale partij, in hoogere
sferen, als zeer netelig aanziet, ja zelfs als
volstrekt onhoudelijk. De klerikale kop
stukken zelve verlangen om verandering,
en ware het niet dat de klerikale» er mor
dicus aan houden, van te naasten jare het
vijf-en twintigjarig jufelfeest te vieren van
hun meesterschap, het ministerie zou reeds
lang de Kamers ontbonden en eenen oproep
gedaan hebben aan het land.
Ondertusschen bestatigen wij, met vreug
de. dat de verstandige klerikalen van langs
om meer genegen zijn, ons het liberaal
programma te ontstelen en zicht toe te
eigenen, 't Is waar, zij durven nog plataf
hun gedacht niet zeggen, maarzij erkennen
reeds, op onbewimpelde manier, dat drie
belangrijke wetten teenemaal moeten ge
wijzigd worden, namelijk de wetten aan-
Mengelwerk van de Dixmudenaar. 5.
tooneelspel in 3 bedrijven,
door Alfred Bogaerd.
TOONEEL VIII.
Willem, Deurwaarder, Morgan
Deurwaarder. [Klopt aanachtergrond
opent de deur en meldt aan. Het tochtscherm
belet hem te zien dal de minister niet aanwezig
is) Mijnheer Olivier Morgan
Morgan. (Vooraleer binnen te treden gaf
hij zijnen hoed aan den Deurwaarder).
Deurwaarder. (Af achtergrondsluit de
deur).
Morgan. (Naar vóórtredend) Oh... gij
hier... (Blik tiaar de schrijftafel), En alleen...
(Poos) Weet ge soms waarom de minister
me liet ontbieden Om half elf(Bekijkt
zijn uurwerk; daarna het uurwerk op den
schouwmantel). Spreek toch..! Ziet gij niet...
Willem. {Keert zich naar hem. Schamper)...
dat ge vol angst zijl T Dat ge leeft Dat
moogt ge wel, U zijn niet al vreugdedagen
die het leven geeft
Morgan. Wat zijt ge opgewonden En
waar hebt g't weer over? {Halfspottend).
Over uvv geweten (Stiller) Is 't om 't ge
babbel in de Kamerzitting van gisteren?...
Och, later lacht g'er om (Poos). Kom]
gaande de kiezingen, de legerinrichting en
het enderwijs.
Wij, liberalen, wij opreken op duidelijker
wijze nog, en wij kondigen volmondig ons
programma af, dat door liet volk bemind en
aanveerd wordt
Algemeen Stemrecht, met Evenredige
Vertegenwoordiging
Persoonlijke Krijgsdienst
Verplicht Onderwijs.
Werkmanspensioen.
De klerikalen kennen de sterkte van dat
onoverwinbaar programma ook zullen zij
wederom vooruitkomen met hunne oude
leugens en lasteringen, en aan ons bedrogen
volk op alle tooneu zingen De liberalen
zijn vijanden van den godsdienst, zij willen
de priesters vervolgen, zij willen de kerken
sluiten, enz.
Liberale», mijne vrienden, aan u van te
werken, opdat die leugen nogmaals niet
gelukke. Het lot begunstigt ons aan ons
van op te letten, dat het zijue gunsteu niet
moede worde.
MBh
De vacanlie is voorbij. De dagen van
vreugde en vermaak der kinderen zijn ver
vangen door werk en studie. Immers, dit zijn
toch wel twee hoofdpunten van het inensche-
lijk leven.
Vele vader», moeders of voogden, die
hunne kindei s voor de eerste maal op school
zenden, aarzelen te veel op de keus dezer
laatste Eene school, hier in Belgie, geeft
aan de ouders, alle waarborg.: dit is de
offieio'ils school. Dan non» valt uiot t>-,ijirtj3
len. Bestuurt door bekwame, gediplomeerde
onderwijzers, slelt zij trouw aan de ouders
op het punt van kennis en geleerdheid.
Onder het toezicht van den Staat, waarborgt
zij de vrijheid. De beste school, die een
familiehoofd kan kiezen, is onbetwistbaar
de officieele school, omdat zij bewijzen geeft
van hare macht.
Uit Brussel wordt gemeld dat het gouver
nement op het einde va» dit jaar een Lening
zal aangaan van 100 miljoen, zoodat het
ministerie trouw de voetstappen volgt van
minister de Smet de Naeyer, wiens geld-
verkwistingen door alle partijen gesch md-
vlekt werden.
Nu kan t Gazet je opnieuw beweren dat
wij liegen, wanneer wij aanstippen dat
'8 lands schuld, onder het klerikaal beheer,
op ontzaggelijke wijze aangroeit.
uhmmma»
Men weet dat de personen geboren in
1843, 1844 en 1845, om het ouderdoms
pensioen te kunnen genieten de som van
18 frank moeten storten in de Lijfrentkas,
wat hebben we te vreezen Nog tien dagen
en de twee nieuwe slagschepen glijden de
de werf af!... (Stiller nog).E11 eens de bodem
is le water worden gij en ik met goud over
laden Lach nu eens, schoonpapa Dan
kraait er immers geer. haan meer over
(Zet zich, vóór de schrijftafel).
Willem. Wacht nog eenige urei? I Dan
zult ge anders spreken
Morgan. Bah Dat zegt ge nu al maan
den lang Meent ge nu waarlijk dal men de
beide prachtige schepen zal gaan beschieten
om wat eenige politieke vijanden van den
minister verteld hebben
Willem. De beide schepen zullen niet te
water gaan
Morgan. {Verrast staal recht). Niet?
Waarom niet?
Willem. Omdat alles ontdekt is
Morgan. Niels kan ontdekt zijn Ner
gens bestaat een bewijs!... Maar sst
spreken we stil We zijn hier alleen gelaten
dat gebeurt met opzetIk ken die streken
(Wijst zender den arm uit te strekken, naar
de deuren). Dè&r of ókhr beluistert men ons...
Men hoopt dat we beestachtig malkaèr gaan
beklappen...
Willem. Waartoe noodig Ik zeg u dat
alles ontdekt is
Morgan. Hoe Door wien
Willem. UitdagendDoor mij Ik heb
alles bekend
Morgan. Wat hebt ge hekend? Aan wien?
in driemaal, overeenkomstig art. 9 der wet.
Een ministerieelen omzendbrief komt
'daarin verandering te brengen. De )8 frank
m<»gen in eens gestort worden en van het
«ogenblik dat de aanvrager van het pen
sioen in bezit is van een lijfrenthoekje waar
op 18 franken is gestort, zal hij voor het
pensioen in aanmerking komen.
feu gen s vluchten, waarheid zoeken,
>-<eder helpen, niemand vloeken
tcraaf in leven, braaf in sterven,
fikeen 't zijne laten erven,
gddcht. en plicht voor oogen houden,
Mtoos zich van schijn onthouden,
t>rmen helpen zonder praal
t-ieve vriend is LIBERAAL.
konkelfoezen, onrecht plegen,
fiegen, maar niet zijn verlegen
fer en faam van braven rooven,
ttfuzie stoken, schijn geloven,
►-11 de leering van de Kerk.
gunnen huichelen, kunnen sluipen
termen helpen als zij kruipen,
>an hen geven met veel praal
Heve vriend is KLERIKAAL.
Het is zondag 27 September aanstaande
&ut te Tongeren de betoogiog plaats heeft
WfLH.ii jiigencin wunu, um' Jou
zegepraal in de kiezingen van 27 Mei door
M Paul Neven, den nieuwen volksver
tegenwoordiger, te vieren.
Ganach het land heeft, met het grootste
belang,dozen strijd gevolgd,die met zooveel
drift door onze vrienden uit het arrondisse
ment Tongeren-Vlaeseyck werd aangevan
gen, en die voor uitslag had de verkiezing,
voor de eerste m iwl se iert 1830, van oenen
liberalen afgevaardigde der Kamer, door
deze landstreek, waar tot nu toe alle poging
ijdel was
Ook zal heel ons land, op zondag 27 Sep
tember, te Tongeren vertegenwoordigd zijn,
om deze overwinning raeê te vieren en
tevens aan den dapperen volksvertegen
woordiger M. Paul Neven en zijne vrienden
een blijk van hulde en orkenteniste brengen.
Tot heden toe hebben meer dan honderd
maatschappijen, waaronder een vijftieutal
muziekkorpsen, zich laten inschrijveu om
aan de betooging deel te nemen en van alle
gewesten des lands komen nog dagelijks
toetredingen aan. Om slechts een voorbeeld
aan te balen, zeggen wij dat de liberalen
van het arrondissementThuin,per specialen
trein, met bunnen sympathieken volksver
tegenwoordiger en hoofdman M. Raoul
Warocqué zullen aankomen en dat deze
groep de afgevaardigden en vaandels zal
bevatten van al de liberale kringen des
arrondisseinents, en drie harmonies, waar-
Willem. Aan den minister zelf! Het
vervolg zult ge t'avond vernemen! (Wil weg)
Morgan. Bevelenden toon). Niet zoo!
Blijf!
Willem. Wie zijt ge om me zoo toe te
spreken
Morgan. AnstigerWat praat ge voor
dwaasheid De zaak is toch niet verloren
Willem. Streel u niet met die hoop
Van middag wordt het 'n openhaar schan
daal De Kamerleden zullen iets hooren
dat hen verbazen zal
Morgan. Weihoege zoudt dan u zelf,
uwe eigene familie in het verderf gestort
hebben
Willem. (Bitter). Mijne dochter wist wat
ze deed toen ze een schurk huwde
Morgan. (Dreigend). Pas op
Willem. Hare moeder wilde een bestaan
vol weelde Gij moest het goud uit het slijk
oprapen en alles zou met mijne eer be
kostigd worden. Zoo was uwe beraming
Morgan. Maar ge hebt toch toegegeven...
Willem. Zoo laf was ik
Morgan Welaan, ga nu tot hel einde
Willem. Ik stikte onder 't verpletterd
gewicht...!
Morgan Bespottelijk! Ge moet, ge zult
die bekentenis intrekken
Willem. Nooit
Morgan. G'heht ze afgelegd zonder
schrift, zonder getuigen
onder de voortreffolijke maatschappü
Cercle Grélryvan Mariemont.
Om 5 uren namiddag zal het feestmaal
gehouden worden, (inschrijving 5 fr.), deu
heeren senateurs en volksvertegenwoordi
gers aangeboden, die op dezen dag talrijk
te Tongeren zullen aanwezig zijn. Na de
maaltijd zal er eene bijzondere betooging
ter eere van de heeren Prosper Wielemans
den grooten Brusselschen nijveraar en Jules
Arckens, nijveraar te Tongeren plaats
f rijpen, die beiden als kandidaten voor den
enaat optraden en 6000 stemmen boven de
cijfers van de vorige kiezing behaalden.Nog
eene kleine poging en Limburg zal insgelijks
een liberalen senateur bezitten.
De kringen die nog niet toegetreden zijn
en de personen die het Feestmaal verlangen
bij te wonen zijn verzocht, ten spoedigste
hunne inschrijving te zenden aan de sekre-
tarissen MM. Romain Quaed vlieg of Joseph
Vanclee te Tongereu.
Ter gelegenheid der betooging te Tongeren
op 27 September ter eere van M. Paul Neven
zal aan den heer Buyl, Kamerlid voor
Dixmude-Veurne-Oostende zijn borstbeeld,
door beeldhouwer Van Hove geboetseerd,
aangeboden worden.
De hoogere gezondheidsraad heeft aan
den minister van Landbouw een verslag
over de oesterkwestie gestuurd, waarvan de
besluitselen zullen medegedeeld worden aan
de geneesheeren van het rijk.
Het verslag spoort de dokters aan hunne
klanten op hunne hoede te zotten tej?en Wod
oesters Het zijn, inderdaad, de vreemde"
oesters die bijna al de gevallen van typhus-
koorts hebben verwekt, in den loop van
verleden winter vastgesteld.
Waarom is het, ten onzent, dezen zomer
betrekkelijk koel Doodeenvoudig omdat
de golfstroom die ons warmte moet aan
brengen, aan 't verloopen is, namelijk dat
hij zich meer Noordelijk verlegde.
Kapitein L. Lumsdane van het stoomschip
Astoria, die goed bekend is op den Atlanti-
schen Oceaan, heeft daarop in het Nautical
Magazine de aandacht gevestigd, en ook
andere kapiteins berichtten, dat zij groote
hoeveelheden planten, welke de Golfstroom
drijvend medevoert, in den loop van den
zomer 1907 verder noordelijk dan vroeger
hadden gezien, terwijl anderen midden in
de zee in Februari krachtige N.-O. stroo
mingen van hooge temperatuur hadden
opgemerkt.
Deze waarnemingen geven aanleiding tot
het besluit, dat de Golfstroom niet meer
denzelfden koers heeft als in vroegere jaren.
Terwijl in 1840 over boord geworpen fles-
schenposteu nog aankwamen op de Kusten
der Britsche eilanden, zal dat tegenwoordig
niet meer liet geval zijn, doel» bewegen zij
zich ten W. daarvan in nooiderlijker rich
ting. Hoewel de grenzen van den Golf
Willem. Nooit, zeg ik u
Morgan. Ik zal er u toe dwingen
Willem. (Boonend) gij
Morgan. Ik kan u voor't gerecht doen
verschijnen
Willem. Ik ben uit mijn ambt ontslagen
maar mijn naam zal niet vernoemd wor
den
Morgan. Gij durft zoo spreken, gij de
man met de strenge princiepen van eer en
geweten Bestaat de vlek niet omdat zij
niet onder 't licht zal gebracht worden Op
uwe beurt.streel u niet met die verwachting
Uw naam zal vernoemd en geschandvlekt
worden door het gerecht
Willem. De uwe alleen
Morgan.'Ik bezit een brief van u dien
brief waarin ge mij meldt dat ge de voor
waarden van Smitworth aanneemt'11 kin
derachtige dwaasheid van u, zoo'n brief te
schrijven
Willem. Met dien brief kunt ge niets
Morgan. Met dien brief zal ik zoo'n
opspraak verwekken dat de minister ge
dwongen zal zijn u aan de Justitie over te
leveren Gedwongen door 't geschreeuw
zijner tegenstrevers, door de pers der
oppositie, door de openbare meening
(triomfeer end) Ah
Willem. (Poos. Schijnt le aarzelen)-.
Morgan Zult ge ontkennen..:.?
Willem. (Korte zelfstrijd. Dan plots, met
afstuwend gebaar der hand) neen nooit
Wordt voortgezet.
