J&l *yr£-
ZONDAGSBLAD
met de Burgerij
Het
Zondag 16 Februari 1913
69* jaar
Nr 7
voor de Stad en het Ar rondissement.
Treinen van 1 October 1912 tot 30 April 1913
Begrafenis van Dokter
Karei Van der Heyde.
f!a de Stemming over het
Voorstel tot Grondwetsherziening
O s
Abonnementen voorop betaalbaar. De
abonnenten genieten het recht van kosteloos
drie annoncen. De affichen worden eens
gratis ingelijfd I Annoncen 20 c. per regel
Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel
en vonnissen 30 c. J Men schrijft in bij den
drukker-uitgever en in dePostbureelen of bij
de facteurs. Annoncen en artikels franco
toe te zenden tegen den Vrijdag-avond aan
den Uitgever Arthur Boury, Dixmude.
Vertrek uit Dixmude naar Gent en Brussel
4.59 7.17 8.33 10.21 11.53 12.36 2.13L 4.21 6.31
Vertrek Dixmude naar Veurne en Duinkerke
7.15 8.34 9.21 12.22A 2.11 5.39 8.07Y 7.52A 9.39
Vertrek Dixmude naar Nieuport en baden
7.26 9 29 12 29 2 17 5.46 7.46 8.12
Werkmanspensioen IFIR.. daags aan 65 jaar. Een man, ééne sU'm. Evenredige Vertegenwoordiging in alles eD voor alles
Woensdag laatst had de plechtige begra
fenis van den diep betreurden dokter
Van der Heyde plaats.
Een groole menigte vrienden van den
overledene vergezelden de lijkstoet.
De rouw werd gedragen door de Heeren
Joseph Van der Heyde, Renil De Hongere,
Emiel Verwaerde, Dokter Van Houtte en
advokaat Valcke.
Talrijke maatschappijen waarvan de afge
storvene lid was, namen deel aan de rouw
stoet De Muzikale Kringl)e Liberale
Vereeniginq, Het Syndikaat der Dokters. De
Liberale Jonge Wachtl)e Liberale Werk
mansbond. De Carabiniers, De IJzerzonen, De
Schoolbond, en eene afvaardiging van de
Vrij metsel aarslogie La Flandre van Brugge.
Vier prachtige kronen werden aangeboden
door de familie, de Loge La Flandrede
heer G. De Breyne-Du Bois en de Liberale
Vereeniging
Ouder de menigvuldige vrienden bemerk
ten wij de Heereri Buyl en Serruys, volks
vertegenwoordigers, Van Sieleghem, ge
meenteraadslid en bijgevoegd volksvertegen
woordiger, Geldof en Nouwynck, gemeente
raadsleden, Dokter Denaux, Notaris Wauters,
R. De Breyne, ondervoorzitter der Liberale
Vereeniging, A. Woets, Albert Tliooris.
oud- volksvertegenwoordiger. H. Deswarte.
Maurice Gorrissen van Yperen, Dokter
Barbier, J. Andries-Van Seveien, advokaat
LesaffrfiProspor Teirlinck advokaat
H. JoyeDokter Maertens A. Jacqué
gemeenteraadslid te Brugge, Paul Matlliys,
secretaris der Liberale Vereeniging van
Brugge, Louis Van Hollebeke, E. Callebaut,
enz., enz.
In het sterfhuis sprak Heer Dokter Denaux
in naam van het Syndikaat der Geneesheeren
van het Kanton in de volgende wijze
Redevoering van M. Denaux.
Mijnheer en,
I11 naam van het geneeskundig Syndikaat
van het arrondissement Veurne-Dixmude-
Nieupoort neem ik het woord om eene
laatste hulde te brengen aan ons duurbaar
medelid den heer Karei Vander Heyde.
Toen ons syndikaat lot stand kwam was
de afgestorvene een der eerste stichters en
zoolang zijne krachten het hem toelieten
heeft hij getrouw onze vergaderingen bijge
woond. Daar in ons midden, als overigens
in alle ambtelijke betrekkingen, wist hij
door zijnen eenvoud en zijne rechtzinnigheid
de achting en de eerbied van eenieder te
veroveren.
Ook is den heer Vander Heyde gedurende
zijne lange loopbaan van geneesheer, steeds
een voorbeeld van zelfsopofTeriug geweest,
hij verpleegde met liefde zijne zieken, en
nooit zag men hem bij voorkeur, de wonin
gen der welstellende klasse binnentreden
integendeel de nederige en verlatene zieken
waren zijne lievelingen, bij hem bracht hij
benevens geneesmiddelen en zorgen, zede
lijke opbeuringen hartelijken troost. En een
schamel dankwoord van die ongelukkigen
was hem voldoende, de man was er veel
gelukkiger om, dan om elke geldelijke be
looning, laat mij hier aanhalenjje zeJÜapo(le
ring welke hij bracht in het verplegen der
besmettelijke "ziekte van pokken ten jare
_ep, alwaar hij benevens den
achtbaren burgemeester M. Ern. Van Pro mme
door zijne zorgen de ziekte"wist ïëTiekain-
pen en te overwinnen, zijne volprezen dien
sten werden door zijne Majesteit Leopold II
bekroond met het Burgerkruis van lu' klas.
Toen eindelijk de hooge ouderdom met
haren gewonen nasleep van gebrekkelijk-
heden den heer Vander Heyde aan den
huiselijken aard gekluisterd hield, dan leed
hij zonder morren, zonder dat een onge
duldig woord van zijne lippen viel. Op zijn
eerbiedwaardig gezicht een beeld van
fiere gelatenheid las men als het ware de
diepe spreuk van den grooten denker De
gevoelens van genot zijn maar enkele zins
begoochelingen, dewijl gevoelens van pijn
gevoelens van waarheid zijn.
Vaarwel beminde Collega Vander Heyde,
geniet in vrede de eeuwige rust en den loon
die toekomt aan dezen die in de waarheid
en de rechtzinnigheid der deugden van
naastenliefde zoo hoog schatten dat zij deze
door daden wisten te verheerlijken.
Vaarwel Vander Heyde.
Op het Kerkhof namen het woord, de
Heer Ed. Geldof en de Heer H. Deswarte,
de eerste in naam der Liberale Vereeniging
van Dixmude, de tweede als Achtbare
Meester der Vrijmetselaarslogie La Flandre
van Brugge.
Redevoering van M. Ed. Geldof.
Mijne Heeren,
In naam der Liberale Vereeniging van het
Kieskanton Dixmude.
In naam der Vrijzinnige maatschappijen
van stad koin ik een laatste hulde brengen
aan de overblijfselen van een onzer ver
dienstelijkste medeburgers, de heer Karei
Van der Heyde.
Wie van ons heeft er dien eerbiedwaar
dige!) man niet gekend, die zoo lange jaren
met de meeste zorg, inet de grootste zelfs-
opofferiug zijn ambt van doktoor vervulde.
Hoeveel hulp en troost heeft hij al niet
gebracht, hoeveel wonden geheeld, en met
hoeveel bereidwilligheid stond hij dag en
nacht ten dienste van den armsten onder
allen, evenals van den rijksten.
Zoolang hij kon, hel schoonste deel van
zijn leven heeft Doktoor Van der Heyde
aldus belangloos aan het welzijn zijner
medeburgers opgeofferd.
Daarom ook verdiende en verwierf hij de
achting, de genegenheid, alsook de erkente
lijkheid van al wie hem kenden. Het was dus
niet onverdiend dat zijne Majesteit Leopold II
dien waardigen Burger vereerde met het
Burgerkruis van 1" klas, alsook met de
herinneringsmedalie zijner Regeering.
En niet alleen zijn ambt van doktoor,maar
ook zijn menschlievend karakter miek dat
doktoor Van der Heyde bij de ganscbe be
volking van Dixmude in zoo hooge gunst
stond het was i«Kners een opeeeh'e
metischenvriend, die gaarne in de beweging
was en met zijne vrienden geluk er, legen-
spoed wist te deelen.Doktoor Van der Heyde
had alzoo de noodwendigheden van het
leven weten te begrijpen ook was zijn
princiep Leven en laten leven zoo
slichle hij hier in stad oneindig veel goeds
en deed tot in de laatste jaren van zijn leven
werk op werk uitvoeren, dit om zoo te
zeggen mei liet eenig doel meenig ambachts
man te laten leven.
Hewel zulke inenschen kunnen niet ge
noeg geprezen en vereerd worden.
En daarom ook was liet dat wij den diep-
betreurden overledene immer de grootste
genegenheid en achting toedroegen.
Onder Politiek opzicht heeft de heer
doktoor Van der Heyde nimmer zijne denk
wijze verdoken en ondersteunde op mild
dadige wijze onze Vrijzinnige Politieke
Kringen en instellingen. Doch evenals hij de
grootste eerbied koesterde voor anders
denkenden (dat heeft hij tijdens zijne lange
loopbaan als doktoor ten overvloede bewe
zen) zoo ook wilde bij dat men zijne
philosofische denkwijze zou in eere ge
houden hebben.
De heer Karei Van der Heyde was dus een
verdraagzaam,voorbeeldige,brave en hoogst-
verdienstelijke medeburger. Een vrijzinnig
man in den vollen zin van het woord, 't Is
als dusdanig dat zijne nagedachtenis hij
zijne ontelbare vrienden voor altijd zal
bewaard blijven.
Wij bieden vooraleer afscheid te nemen
aan de achtbare familie Van der Heyde onze
oprechte gevoelens van deelneming in den
rouw die haar komt te treffen. En nu vaar
wel heer doktoor Van der Heyde.
Gij waart een man van karakter. Uw leven
was een voorbeeld van eer en weldoen.
Rust zacht, waarde Vriend, Vaarwel.
Redevoering van M. Deswarte.
Mijne Heeren, Mijne Broeders.
Laat mij toe voor enkele stonder. de stilte
van dit plechtig oogenblik te breken, een
oogenblik waarop door rijp overdenken de
menscli beter wordt, om in naam eener tal
rijke schaar vrienden een blijk van genegen
heid en leedwezen te geven aan de gedach
tenis van hem wiens lichaam wij binnen
kort aan de aarde, onze gemeenzame moeder
zullen toevertrouwen.
De Vrijmetselaarslogie La Flandre in het
Oosten van Brugge, heeft me de pijnlijke
taak opgedragen in haren naam een laatste
vaarwel te zeggen aan den beminden broeder
dien de dood ons aan onze liefde ontrukt.
Dank zij de edele gevoelens die Doctor
Van der Heyde bezielden, had hij „zich door
de Vrijmetselarij aangetrokken gevoeld. Hij
was gelukkig en fier toen hij, op een leeftijd
waarop velen slechts nog aan rust denken,
zich aan onze zijde had geschaard om deel
uil te maken eener instelling van verdraag
zaamheid en vrij onderzoek, eener school
vai zedeleor waarvan het eerste voorschrift
Spreek de waajtfieid, beoefen de ge-
recinigheid, wees openhartig in uwen handel
en wandel.
01'is op dezen stond de aanwezigheid van
U allen, die hem hebt gekend en bemind,
niet de klinkendste hulde aan die liefde voor
de waarheid, die bekommering om wat
rechtvaardig is, die oprechtheid van gevoe
lens die den grond uitmaakten van het edel
hart dat heen is gegaan
Toen onze broeder in onze Orde trad,
werden hem geene andere verplichtingen
opgelegd dan oorlog te voeren aan de onwe
tendheid onder al hare vormen, te gehoor
zamen aan de wetten van het land, te leven
als eerlijk man, de gerechtigheid te beoefe
nen, den evennaaste te beminnen, te werken
onverpoosd, aan het geluk der mcnschheid.
Ei werden hem gewaarborgd dat zijne
persoonlijke overtuigingen zouden geëer-
bi. digd worden en hij had beloofd die zijner
broeders te eerbiedigen.
Van die verplichtingen is broeder Van der
Heyde nooit te kort gebleven. Vooral het
naleven van het maeonniek voorschrift dat
betrekking heeftop de liefdadigheid lag hem
nauw ter harte. Dat voorschrift zegt Wees
minzaam en teeder jegens de ongelukkigen
leenig de smarten der armen en zorg, dat zij
or uwe orvneedoogendheid niet moeten zuch
tenwant elke zucht zal als een vloek op uw
hoofd neerkomen.
Van dien vloek, diepbetreurde broeder,
zi, gij steeds bevrijd gebleven, want nooit
heeft een arme te vergeels naar uwen wijzen
raid gevraagd, nooit heeft een ongelukkige
op uwe meedoogende, liefderijke gevoelens
vruchteloos een beroep gedaan. Gij waart
r en liefdadig man in den vollen zin van het
-WLi-Stii 7'jt p"1' «•APhiainotg mensflh
geweest en uw einde, gelijkvormig met de
wijsgeerige overtuigingen van uw gansche
leven, levert het bewijs der diepe recht
schapenheid van uw geweten.
Dr Van der Heyde wist niet alleen te den
ken wat hij wilde, maar hij wilde wal hij
dacht en hij is heen gegaan met het geruste
gemoed van den man waarvan het leven een
toonbeeld is geweest, met de kalmte van
(Du wijze die van den ijdelen schrik voor
hiernamaals is bevrijd
Aldus was de vriend dien wij betreuren,
de broeder die naar het eeuwig Oosten is
vertrokken, met de voldoening van den
rechtschapen werker die eerlijk zijne laak
heeft gekweten en op zijn loon wacht.
Wij buigen ons voor zijn graf neder, maar
voor ons sterft hij niet geheel. De genegen
heid die de vrijmetselaars gedurende het
leven elkander toedragen heelt te diepe
wortelen om door den dood vernietigd te
kunnen worden wij hebben aan bet aan
denken een eeredienst gewijd. En daarom,
diepbetreurde broeder, zullen wij uwe ge
dachtenis levend in ons midden bewaren en
zullen wij, in onzen tempel teruggekeerd,
uw naam als diegene van een goeden, ver
dienstelijken', trouwen vrijmetselaar in liet
graniet beitelen.
Vaarwel, teerbeminde broeder Het is in
naam uwer werkplaats La Flandre, in naam
der gansche maconnieke Orde dat ik U, met
eerbied en smart vervuld, het laatste broe
derlijke vaarwel ben komen zeggen, dat ik U
onzen laatsten wenscli van eeuwige rust
ben komen uitdrukken 1
Een artikel dat de Ronde
van de Pers doet.
De XX' Siècle, liet orgaan van M. Helle-
putte en dat nog al eens de vertrouweling
der regeering is, schrijft in zijn nummer
van Zaterdagavond Het voorstel tot
herziening werd dus in de Kamer verwor
pen, rechterzijde tegen linkerzijde. Dat was
te voorzien, noodzakelijk, onvermijdelijk.
Gij hebt de hand geweigerd, dat wij
u toestaken zeggen de redenaars der
uiterste linkerzijde.Maar zij verzuimen erbij
te voegen dat die hand eene pistool vast
hield.
Voor hoe grooten jakhals men ons moge
uitgeven, wij aarzelen niet, te zeggen dat de
katholieke partij ongelijk zou hebben, te
denken dat het kiesvraagpunt door de
stemming van Vrijdag begraven is Dat de
regeering goed gedaan heeft, zich scherp te
zetten legen het afdreigen, bewijst nog niet
dat onze kieswetgeving volmaakt en onver
anderlijk is verre van daar. De waardig
heid van het bewind is ééne kwestie ons
kiesstelsel is er eene andere. De eerste is
doorgehakt op de eenig mogelijke wijze de
andere blijft voor de openbare meening ge
steld. Onze vrienden hebben tot plicht, haar
met de grootste nauwgezetheid te besludee-
ren,de strooming der meeuingen te bewaken
en eene oplossing voor te bereiden, die met
de wenschen en de belangen des lands over
eenkomt. De regeering en de rechterzijde
hebben goed gesneden; dat de katholieke
partij goed wete te naaien. Noch vooringe
nomenheid, noch vooroordeelen, noch wrok,
noch lust naar wraak maar oplettendheid,
goede wil, politieke wijsheid ziedaar ons
programma. Het zou dwaasheid geweest
zijn, ons de wet te laten stellen door eene
uitgelaten en schijnbare nuitzieke minder
heid. Het zou eene dwaasheid zija, moesten
wij beslissen, ons voor eeuwig te verzetten
en eeuwig het non possumus te laten hooren
tegen elke vraag tol bespreking.
De katholieke partij heeft anders stekelige
vraagstukken opgelost.
Wie zou over driejaar geloofd hebben dat
de rechterzijde zich tot den algemeenen
dienstplicht zou genegen getoond hebben
dat de katholieken zoo gemakkelijk zouden
berust hebben in nieuwe opofferingen voor
de nationale verdediging
Laten wij de kiesvraag tot rijpheid komen
en laat ous manmoedig ons gereed houden
tegen elke gebeurlijkheid. Waren de Bel
gische katholieken sterk en onverzoenlijk
tegenover de bedreiging, zij moeten kalm
en met goeden wil al de lessen der onder
vinding onderzoeken evenals de ingevingen
der rede.
Wat de tegenpartij betreft, het spreekt van
Wat wij over dat artikel denken.
De Chronigue zegt dat, zoo deze verkla
ring geen nieuw lokaas is, een middeltje om
de gedachten af te leiden, zij veel opgang
zal maken in de rangen va» allen, die de
belangen des lands ter harte nemen.
Volgens de Nieuws Gazet is de taal van de
XX' Siècle voor de liberalen de grootste
aandacht waard.
Bah Voor ons is die taal de taal van den
hoogmoed en levens ook die van eene ver
borgen vrees. Daar steekt vernedering in
zoowel voor liberalen als voor socialisten.
Waarachtig Die hoogmoed is misplaatst
en eenige brokjes, op den keper beschouwd,
zullen dat wel doen zien. Wij onderlijnen
De waardigheid van het bewind is ééne
kwestieons kiesstelsel is er eene andere.
Wij zeggen dat hel klerikaal bewind, in
stand gehouden en versterkt door de kie-
zingen van Juni 1912, volstrekt geene
waardigheid heeft. Hoe durven mannen, die
dank aan de orakooperij van de Staatsbe
dienden bij middel van staatsgelden, dank
aan leugen, laster, bedrog en geweldena
rijen, aan 't roer gebleven zijn, van waardig
heid spreken Zij beroemen zich op hunne
16 stemmen meerderheid in de Kamer. Daar
ligt macht in, eene domme gewetenlooze
macht, maar geenszins waardigheid. De
Junikiezingen hebben eene groote vlek te
meer geworpen op de geschiedenis van
't klerikalismus in België en de waardigheid
van hel bewind in onwaardigheid veranderd
Dat ons kiesstelsel eene andere kwestie
is, daarvan moet de XX" Siècle vast over
tuigd zijn. In die enkele woorden steekt
haast eene bekentenis van al de laagheden,
waartoe het meervoudig stemrecht aanlei
ding geelt en die de klerikalen, bijna tot
de laatste toe gebruikt hebben om meesier
te blijven.
De eerste is doorgehakt op de eenig moge
lijks wijze, schrijft het blad.
Neen. zij is doorgehakt op tyranieke
wijze. Door beloften en koopjes heeft de
regeering de rechterzijde zóó bewerkt dat
zij op hare stemmen kon rekenen voor 't ver
werpen der vraag tot herziening en erop zal
kunnen rekenen voordestemming der nieuwe
legerwet. Door die omgekochte meerderheid
is de regeering sterk geweest en heeft zij
alle toenadering en minnelijke schikking,
haar van links aangeboden, durven ver-
D1XMÜ
EMAAR
ae!f daS sij -/••ij is, dsn wtsg tc kwzen, die
haar aanstaat. Wij hebben haar hoegenaamd
geenen raad te geven. Gaat zij den verkeer
den weg op, zooveel te slechter voor haar.
Wij hebben liaar nu doen zien dat zij niet in
staat is, ons schrik aan te jagen. Het land
zal er zich mee gelasten, als zij aandringi,
haar eens te meer te bewijzen dat in België
de bestingerichte partijen door overhaasting
niets te winnen hebben.