Het herboren Italië
ZESDE JAAR
V 4
to centiemen liet nummer
ZONDAG 24 JANUARI 1920.
Dit Nijverheidsblad voor Poperinghe en omstreken verschijnt wekelijks.
Gebr. DUPONT
De Duitsche Herstellingen
Buree gerief
Horlogerijl
G.Dipnt&leon
De Poperinghe-vaart.
In de Kamers
Hill ,11 nil,
HM
Schoolgerief
Speelkaarten
Specialiteit van
Prachtpapier
in doozen.
AUJEKHANL'i.
Drukwerken
te verkrijgen bij
Vpenstraat, 2
Poperinghe.
Abonnementen
t Jaar in stad, thuis besteld 7.50 lr.
buiten stad, met de post9.00 fr.
Buitenland15.00 tr.
Men abonneert op alle Belgisohe Postkantoren
Plakbrieven bij ons gedrukt worden éénmaal gra
tis in ons blad overgenomen.
De naam too ze ingezonden artikels tcorden geiceigerd.
a
0
Et
0
Uitgevers-Eigk-naars Gebroeders DUPONT
Yperstraat, 2, POPERINGHE.
Een onzer knapste en meest geachte
Kamerleden moet zich nog de kleine dis
cussie herinneren, die bij met ons had,
eenige dagen na de verovering van het
gezag in Italië door Benito Mu&solinni.
Als alle parlementariërs in de wereld,
kon hij moeilijk dezen staatsaanslag slik
ken.
Dat duurt nog geen zes maanden
zei hij.
Ik wed voor drie jaar was ons ant
woord
Die drie jaar zijn al lang voorbij, en
de eenige hoop die Mussolini's tegenstan
ders nog koesteren, die bouwen ze op.,
zijo dood.
Maar zelfs deze hoop schijnt voorloo-
pig nog microscopisch. Onze confrater
De Gevost, van de Etoile Beige heeft
Mussolini de vorige week nog gesproken
in het paleis Chigi te Rome, en de dicta
tor heeft nog gezondheid te koop, zoo
verzekert hij.
Het geheim van mijn welvarendheid,
zei Mussolini-zelf, is, dat ik slechts water
drink nooit rook en dat ik ook weinig
mogelijk tijd en liersenkraclit verspil. Ik
heb toegewijde medew erkers, en ik weet
tot wie ik mij wenden moet, opdat alles
gedaan zou worden op zijn tijd en op zijn
plaats.
En over het geheim der gezondheid,
waarin zich de Italiaansehe slaat thans
zoozeer verheugen mag, zei de Duce
Orde, tucht, gehoorzaamheid, en
klaar begrip van ieders verantwoorde
lijkheid. Niets kan geschapen worden in
de wanorde en den warboel. Geen vage
verantwoordelijk beden, maar zeer duide-
lijk-omlijnde aansprakelijkheid voor el
keen. De nederigste van de spoorwegar
beiders moet even goed den eed van
getrouwheid aan den Staat afleggen als
de hoogstgeplaatste ambtenaar
Onze confrater van de Etoile Beige
die zijn studiereis door Italic op de ern
stigste en meest journalistiek-gewelens-
volle manier heeft opgevat, bevestigt, wat
iedereen reeds dadelijk zien moet, die
Italië bezocht beeft, vóór de komst vas
Mussolini aan t bewind, en die er in den
laalsten tijd is terruggekeerd.
Het Italië van vandaag is één enorm
mirakel. Dat mirakel ziet ge al direct
aan den tr» m. die u aau geene zijde van
de Italiaansehe grens wacht.
Vier jaar geleden zag een Italiaanschs
trein er nog net uit als een uit een ouwer-
wetsche speelgoeddoos Kleine, vuile
wagonnetjes op hooge w ielen eerste
klas geel, tweede klas groen, derde
klas bruin. De statieeen vunzige schuur
vol spinnekopnetten, de werklieden en
Agenten m<'"0 de schilderachtigste lompen
omhangen, de schef op z'n pantoffels,
maar... met een venijnigroode pet op.
almaartoe schreeuwend Prests
Prompti met het gevolg, in 't beste
geval, dat de trein maar een half uur,
drie kwartuurs over den aangegeven tijd
vertrok.
En nu Een materiaal, een orde, een
regelmaat, een stiptheid ann i)i, >ch-
laod doen d-• r ken. iq z ,i t eten Ic
heel het Noorden, electriscbe loc motie
ven, voortbewogen d :r de kracht der
Alpenstroomen geen rook, geen stof
prachtige. 8 nachts helder ver ehie.
zacbt-vt rende wagons, krakead-propere
ttatiegebouwen goedgekleede. beleefde
ambtenaren, radicaal een einde gesteld
aan de die:it cd. waaraan men in een
Italiaans then trein vroeger steeds w as
blootgesteld, en alle uren van den reisgids
ep de seconde af gerespekteerd.
En nochtans,verminderde Mussolini
het personeel der spoor wégen, dat bij
zijn komst aan t bewind 240,000 man
telde, tot op 172,000.
POSTCHECK^EE EJÏIÏffc
48459 -
m
0
H
m
0
a
a
Aankondigingen
Op 1* en 2* bladzijde 0.40 lr. de regel.
Op 3* en 4' 0.35 fr.
met minimum van 1 fr.
Rouvvberichten 0.50 fr. de regel, met minimum 5 fr.
Bijzonder tarief voor Notarissen en Deurwaarders.
Voor dikwijls te herhalen reklamen,prijzen volgens
overeenkomst. Alle Aankondigingen zijn vooral
te betalen.
Goudsmederij
Juweeihandel
Mooiers Lip
Roskopff- Patent,
Statie-Monters.
Regulateurs
Pendulen
Wekkers
KETTINGEN
ia Sodd, ZilYer, Kiekel
PABRUREN
in Goud, Diamant.
bij
Yperstraat, 9
Poperinghe.
Maar
i van hepl
voor den arbeider,doch op voorwaarde
dat hij arbeidtItalië is een der eerste
staten,die de coventie van Washington be
treffende het achturen-werk, zijo bijgetre
den, maar Mussolini heeft er de voor
waarde bij gesteld dal die acht uren dan
ook gewerktwordt
En gelegenheid te werken is er thans
overhoop in Italië. Niemand behoeft zich
bezorgd te maken over het lot van de
tienduizenden ambtenaren, die als dorre
takken uit het bosch der administraties
werden weggekapt. Er zijn handen te
kort in Italië, sedert Mussolini het erop
aanlegt om vaq het land in even groote
male een industriestaat te maken.
De spinnijverheid, die het fascistische
gouvernement in Piemont heeft ingevoerd
heeft daar reeds méér dan driehonderd
fabrieken uit den grond doen rijzen, die
alle door de kracht van het water uit de
bergen in beweging worden gebracht, en
die op 'toogenblik reeds aan 80,000 men-
schen een goed stuk brood verschaffen.
Het beste idee van den mirakuleuzen
invloed dien het fascism uitgeoefend heeft
op hel herstel der zaken in Italië, geven
wel de cijfers, waarlegen onmogelijk te
discuteeren valt
Het tekort op de exploitatie der
spoorwegen, dal in 1922 nog een milliard
lire bedroeg is thans een overschot
van 200 millioen lire geworden.
Maar laat ons niet verder dóórdringen
in het woud van cijfers, dat een staatsbe
groting is, en alleen maar het saldo van
van 1925 stellen tegenover dat van 1922.
In 1922 was dit saldo nadeelig de
begrooting sloot met een deficit van
vijftien duizend millioen lire.
Thans sluit dezelfde begrooling met
een overschot» van 417 millioen
Vóór de opkomst van 't facisme, was
de toestand van Italië... de toestand van
België in 't groot Alle kwalen, waaraan
thaus onze staatsorganisatie lijdt, ver
toonde ons Italië als door een sterke loupe
bekeken maar de princiepen in het
kwaad waren dezelfde Regeerders be
stuurders en wettenmakers, die leefden
op demagogie, op volksbedrog, en die
steeds méér en méér de luiheid moesten
aanmoedigen en het volk afkeerig maken
van arbeid, om zichzelven aan 't vetscho-
teltje te kunnen houden. Een regiem van
algemeen plichtverzuim en van diefachtige
geldvermoraiug.
De ergste grief,die men Mussolini thans
aanwrijft, is, dat hij de vrijheid gewurgd
heeft.
Jawel. Maar dan toch geen andere
vrijheid dan die om Italië terug in
den afgrond te stooten.waaruit het fascis
me het zoo schitterend gered heeft.
Het biian der Roerbezetting
Oe Duitsche stortingen sedert het verdrag
van Versailles
Wat de Roerbezetting opleverde
894 millioen goudmark
De Intergeallieerde Herstelkommissie,
zetelende te Parijs, beeft hare zeer uitge
breide en ingewikkelde boekhouding over
de Duitsche herstellingen io species en
id nature in orde gebracht. Die boekhou
ding bevat twee bijzondere deelen de
opbrengst van het tijdperk der Roerbezet
ting. en bet algemeen biian sedert de toe
passing van het Vredesverdrag van
Versaiilés. De werkzaamheden tot het
opmaken van dit biian hebben zeer lang
geduurd. De ministers van financies der
geallieerde mogendheden waren in Januari
iE^Iel^oiftUiissAë last gegeven zowie*
wijl nare boekhouding in orde te bren
gen opdat het klaar zou uitschijnen welk
bedrag Duitscbland tot hiertoe heeft ge
stort.
Voor de opbrengst van het tijdperk der
Roerbezetting, vanaf tl JaDuaril923 tot
3i Augustus 1924, moest het biian be
vatten al de stortingen in geld al de
leveriogen in koopwaren al de vergoe
dingen rechtstreeks aan de militaire over
heid der bezetting uitbetaald, enz.
De Herstelkommissie heeft onverwijld
hare werkzaamheden in dien zin met
spoed doorgedreven. Thans zijn de reke
ningen klaar. En het biian der Roerbe
zetting sluit met eene ontvangst van
894.230.500 goudmark over een tijdperk
van 20 maanden, loopendo van 11 Januari
1923 tot 31 Augustus 1924. Die som van
894.230.509 goudmark is onderverdeeld
als volgt409.808.050 goudmark leverin
gen in natura, an 424.301.913 goudmark
stortingen in geld.
De leveringen in natura zijn verdeeld
geworden tusschen Frankrijk, Belgie en
Italië, en de geldstortingen kwamen ten
goede aan Belgie en Amerika.
Het algemeen biian 192Ü-1925
10.072.319.000 goudmark
De Kommissie heeft anderzijds een al
gemeen biian opgemaakt van al de Duit
sche stortingen sedert de toepassing van
het Vredesverdrag van Versailles tot op
dezen tijd, zijnde van 1920 tot 1925.
Duilschland heeft vooreerst aan de
geallieerden eene reeks goederen afge
staan, waarvan de waarde in rekening
wordt gebracht voor eene som van 2 mil
liard 553 millioen 905 duizend goudmark.
De vergoedingen in geld en in koopwa
ren zijn geboekt als volgt
In 1920 en 1921 3 milliard 970 milj.
835.000.
In 1922 1 milliard, 402 millioen
085.935.
Roertijdperk, 11 Januari 1923 tot 3'
Augustus 1924 894 millioen 230.509.
Eerste annuiteit van het Dawesplan, 1
September 1924 tot 31 Augustus 1925
milliard.
Eerste trimester der tweede annuiteit
van het Dawesplan, 1 September 1925 tot
30 November 1925 250millioen 602.035.
Totaalvan 1920 tot 30 November 1925
hebben de geallieerden dus ontvangen
10 milliard, 72 millioen 319.000 goud
mark. Deze storting bedraagt op den hui-
digen wisselkoers de lom van meer dan
04 milliard frank.
De tweede annuiteit van het
Dawesplan
milliard 220 millioen voor 1925-1926
Zooals w ij hooger zeggen is bij deze som
begrepen de storting van 250.093.035
goudmark van den eersten trimester van
de tweede annuiteit van hel Dawesplan.
Die annuiteit loopt van 1 September 1925
tot 31 Augustus 1926 en moet een totaal
bedragen van 1 milliard 220 millioen, on
derverdeeld als volgt593 millioen goud-
mark voor den dienst der herstelobligaties
van de Duitsche spoorwegen 250 milj.
goudmark van de belasting op hetDuitscb
vervoer 250 millioen op den verkoop
van bevoorrechte akties der spoorwegen
315 millioen stortiDgen in geld.
Deze annuiteit wordt door Duitachland
uitbetaald in maandelijksche stortiDgen,
welke door de Herstelkommissie geboekt
worden per trimester. De eerste trimester
beeft opgebracht250.662.633. Er blijft
dus nog tot 31 Augustus 1926 te betalen
969.337.363 goudmark.
ELECTRIC! TEITSDIENST
Bericht. Al deze die den electrieken
stroom begeeren kunnen zich met hun
plan aanbieden in de bureeleo gevestigd
Doornstraat (gasgestichl) open van 8 to
1925 te Parijs bijeengekomen en hadden! 12 en 2 tot 5urea.
WETENSWAARDIGHEDEN.
In het Laatste Nieuws van Zondag
laatst, lezen we het volgend belangwek
kend artikel over de Poperinghe Vaart»
Hier drukken we dit artikel over.
Vele Poperinghenaarsop wandel langs
de Speykom, het Reepje of Stede-oevers,
vragen zich af bij het zien van deze bijna
onbeduidende beek,of 't waarlijk daar w as
dat de vermaarde Poperinghe vaart nit-
gedolven was.
Inderdaad, samen met eenige andere
ontegensprekelijke bewijzen is deze half
gevulde beek, 't eenige overgebleven uit
het bloeiendste tijdstip van Poperinghe's
lakenhandel-
De betreurenswaardige oncenigheden
der XIV* eeuw tusschen Poperinghe en
Yper, hadden deze twee steden geheel van
elkander afgezonderd en Poperinghe, dat
vroeger zijn lakenhandel dreef over Yper
en de Yperlee, werd verplicht naar raid-
delen uit te zien om als vroege* zijn
bloeienden handel met liet noorden te
kunnen voortzetten.
Na verscheidene vergaderingen der
magistraten en gildmannen op 't stadhuis
werd besloten de Vleterbeek, die haar
oorsprong heeft te Boeschepe bij den Kals-
berg en PoperiDghe bespoeit, uit te del
ven en bevaarbaar te maken tusschen
Poperinghe en Eversham waar de Vleier-
beek zich in den Yzer werpt.
Om deze werken tot een goed einde te
brengen was de instemming van den toen-
maligen graAf bodewijk van Maele noodig
Toelating werd gegeven te Gent den 3
November 1366, deze bevestigend, reeds
gegeven door zijne voorgangers, waar
onder een reeds vergund door Philip van
den Elzas ten jarent 1187 in het slot van
tuhout, toen gelegen in de nabijheid van
St-Omer (Fransch-VlaaudercD).
Volgens de opgemaakle plannen werd
niet alleen de Vleterbeek bevaarbaar ge
maakt maar ook nog de beek die een
rechthoek uitmaakt met de vaart en vroe
ger het Gervelgat genoemd werd, en
waar zich nu de herberg het Sas van
entbevindt.
Aan het Gervelgat kwamen de «Groote
Gcrvelgatstraete (nu de Veurneslraat)
en de Kleine Gervelgalstraete (nu de
Doornstraat) te zamen.
De straal loopend van het Gervelgat
tot de Groote Markt werd vroeger de
Leverstraete genoemd.
Het verbreeden dezer beek liet toe aan
de schepen, aan te leggen aan de kade
aangebracht in de Polleslraat en verder
er herstelling te varen naar de «Werf
waar zich vroeger de scheeps'immerwer-
ven bevonden.
Kan de vaart zelf werden vele sluizen
gebouwd, alsook verscheidene instellin
gen die toelieten het overtollige water te
behouden om in tijd van schaarschheid te
gebruiken of ook nog, dit te laten afloo-
pen in de naastgelegen heek.
Een dier machtige werken is overge
bleven, namelijk de Speykom onder
het volk ook wel eens de deuren of
watermolen genoemd.
Niettegenstaande alle aangewende mid
delen werd de scheepvaart ten jare 1344
voor een eerste maal onmogelijk bij ge
brek aan het noodige water en in het
zelfde jaar nog en in 1545 werden aan
zienlijke herstellingen uitgevoerd, in 1547
werd een nieuw sas of overdracht zooals
men het toen noemde bijgebouwd en ten
jare 1557 werd de Speye de beden-
daagsehe deuren, opgetrokken.
In 1563 bekwam de stad de toelating
van Philips II om zekere belastingen te
heffen en in het onderhoud van de vaart
te voorzien.
Na een tweeden stilsland der scheep
vaart in 1570, kon deze wederom hertio-
men'TvóriïTnnóchtans had de stad veel
te lijden tijdens de XVI* eeuw door de
herhaalde invallen der soldaten in garni
zoen te Oostende, en ten jare 1580 werd
de overdracht van de Coppernolle in
brand gestoken door de soldaten toen te
Yper gelegen.
Opnieuw in 1591 en niettegenstaande
allen tegenspoed werd de hand met nieu
wen ijver aan het werk gelegd en de
toenmalige Keikoppen zagen hun ar
beid bekroond en reeds in December
1594, gelukte Jan de Baenst, schipper uit
Duinkerke, erin met zijn schip in de stad
te komen.
De geschiedenis voegt er aan toe dat
hij door hel stadsbestuur beschonken
werd met kannen wijn, alsook Antoon
Courtijl met wiens koopwaren het schip
geladen was.
Een laatste poging om de vaart eens
en voor altijd in regel te stellen werd
aangewend bij het begin der XVII* eeuw.
De werken na openbare aanbesteding
werden toevertrouwd aan Pierre Eobert
en André .Masselis voor de som van 5200
florijnen.
Nogmaals werden de magistraten in
hun verwachtingen teleurgesteld en niet
tegenstaande alle pogingen om het water
op een behoorlijke hoogte te houden, lag
de vaart soms bijna droog en na een be
staan van 30 jaar werd zij gansch verla
ten daar de stad niet meer bij machte
was in de kosten te voorzien, uitgeput
gelijk ze was, door de groote lasten die
bodewijk XIV haar oplegde om te voor
zien in het onderhoud zijner troepen in
garnizoen hier in het Westiand.
In de jaren 1079 en 1680 werd eer.
straatweg aangelegd, die Yper met Duin
kerke over Poperinghe verbond en die nu
nog bestaat, en zoo kreeg de stad een
nieuwen uitweg en kon haar talrijke pro-
dukten langs het noorden weder uitvoe
ren.
In 1724 werd een brief gezonden naar
den koning met het verzoek de huizen
der 3 sluisbewakers te mogen verkoopen
Verscheidene gedeelten werden gevuld
en ten huidige dage dient de Poperinghe-
vaart nog slechts tot het afvoeren der
wateren komende van den Katsberg en
omtrek.
Bij het lezen van dit artikel komt sef
fens de gedachte in ons op dat wij Pope-
ringheoaars, maar veel te weinig af weten
van de geschiedenis ODzer stad, van het
vroeger uitzicht onzer gouwen, van onze
zeden en gebruiken van de Folklore
eigen aan onze streek.
Ieder burger in wiens bloed een grein
tje welgeplaatste fierheid steekt, zou tocb
minstens overal die zaken moeten kunnen
meespreken.
Onze ieverige Schepen van Onderwijs,
die de man is op de ware plaats, richtte
sinds twee jaren, gedurende de Kermis
dagen een Tentoonstelling in van Kunst
werken van Oude en Moderne meesters
uit Poperinghe.
Ook gaf Hij de Onderwijzers den raad,
nooit de plaatselijke geschiedenis te ver
geten in hunne lessen.
Doch het volk zelf zou moeten trachten
meer kennis op te doen over de beteeke-
nis zijner straatnamen, de beteekenis zij
ner familienamen, en ,de grootheid zi-ner
voorouders.
Zoo bijvoorbeeld, wie weet te spreken
van den grooten taalvorscher Deken De Bo
die begraven ligt op ons kerkhof
Ons volk zou meer moeten weten van
de eigenaardigheden van den bouwtrant
zijner oude woningen, de schoonheden
blwèo D terk<,n en «Wbare ge-
Hoe belangwekkend is hel niel le hoo-
ren spreken van vroegere kleederdrach
len,oode zegswijzen.aeden en gewoonten i
die zich ten beste geeft ook wat kuilu-
reele ontwikkeling te verschaffen aan
zijne medeburgers.
W ie zal de jonge krachten die talrijk
zijn in onze stad vereenigen, om hui
ten politiek, ons volk te leeren, ons volk
te ontwikkelen dooreen degelijke lectuur
door voordrachten over het verleden of
actueele kwestie's.
TUPn-GIuD (<I)e Onvermoeibaren»
Maandag 1 en Dinsdag 2 Februari
om 0 ure 's avonds in "Ons Huis,,
Muziek-Zasg-&Tooaeelkundig Avondfaest
ZONDAG 7 FEBRUARI, om 7 ure 's avonds
PRIJSBOLLING voor de KNECHTEN
MAANDAG 8 FEBRUARI, om 7 ure 's avonds
PRIJSBOLLING voor de MEISJES
lu uw geëerd schrijven n> A 154, P.O.,
van 7 December 1.1., antwoordt gij mij
«dat het u spijt geen gunstig gevolg aan
mijne reklamatie te kunnen geven, om
dat de soldaat Vaodermarlière, van II e-
ninghelst, geen grootcr voorkeurrecht
heeft, dan de oud-strijder Capoen
1. Hoe li an Capoen, Michel, die enkel
vijf en veertig dagen in t kamp van
Auvours heeft gediend, evengroot voor
keurrecht hebben, als Vandermarliéie,
Gaston, die diende van af 1914, acht
frontstrepen heeft, en werkelijk tegeü den
vijand heeft gestreden
2. In hoeverre werden, bij deze benoe
ming de onderrichtingen nageleefd, be
treffende de toepassing van de wet van
21 Juli 1924, tot wijziging van de wet van
Oogst 1919 Krachtens artikel 2 dezer
onderrichtingen, mag, volgeos mijne be
scheiden meening, M. Capoen zich op
geen voorkeurrecht beroepen tot het be
komen van eene openbare bediening.daar
hij als onderpostonlvanger te Reningbelst
reeds eene Staatsbediening heeft, die zijn
bestaan sedert dertien jaar reeds verze
kert zonder iets anders erbij le moeten
uitoefenen.
3. Waarom werd de benoeming van
gemeenteontvanger van Reninghelst in
zitting van 14 Augustus 1925 le Brugge
verbroken
Antwoord 1. Uit de getuigschriften,
afgegeven door de militaire overheid, die
krachtens art. 10 der wet van 3 Augustus
1919 en 21 Juli 1924 alleen daartoe be
voegd is, blijkt dat de oud-strijders Ca
poen en Vandermarliére beiden werkelijk
tegen den vijand gestreden hebben, en
dieutengevolge mogen gerangschikt wor
den op lijst nr H der kandidaten voor de
plaats van gemeenteontvanger van ïte-
ninghelst. Soldaat Vandermarliére heelt
dus niet meer voorrecht dan de benoemde
kandidaat.
2. Het is waar dat de kandidaat Ca poen
de betrekking van onderpostmeester te
ReniDghelst waarneemt, doch de va«tc.
op dit ambt slaande wedde is niet git.of
genoeg om uilgesloten te worden van he t
voorrecht, dat door de wet aan de oud-
strijders is toegekend. Er dient ander
zijds in acht genomen dat de genie -
raad niet verplicht was dezen kandidaat
te benoemen, er ook geen wetsbepaling
bes'aat.die hein verbiedt zulke benoeming
te doen.
3. Het is mij niet bekend dat een 1
slissiog der bestendige deputatie, dó i V
Augustus 1925, deze benoeming zou afge
keurd hebben. Wel integendeel, er ge
wordt mij, dat dit kollege, bij besluit van
Waar is die
vereeniom- z \°01'en feP*ei0QBer 1925, gunstis over
w uit de stad,1 beslissing heelt uitspraak gedaan.
(bij de fosh
E
0
E
Ieder medewerker
blijft verantwoor
delijk voor zijne
bijdragen.
Bijdragen in te
zenden zooveel mo
gelijk tegen den
Donderdag noen.
Het blad staat ter
beschikking van al
wie het goed meent
met het algemeen
nut en belang.
Pcrsoonlijkh eden
nemen we niet op.
a
a
a
(bij de post)
Uit De Xienice Gazet
Vraag van den heer BUT AYE
