Hier is "De Halle
Katholiek=Vlaamsch Weekblad
t
Yper en Omliggende
Kattefeest
BINNENLAND
BUITENLAND
I ^0 w
Nr 1
Prijs per nummer 15 centiemen
Zaterdag 14 Maart 1925
Beheer, Opstel 6 UitgaveMare Claus
Abonnementsprijs tot einde van 'tjaar: 7,50 fr#
DE DIEPERIK
Vraagt een abonnement aan
uw briefdrager op
De Halle
Wie Ebert was
Volkenbond
Iers te Jaargang
Surmontstraat, 53, YPER
Spreekdraad 176 Postcheckrekening 99.231
V.
1
Aankondigingen ten bureele van 't blad
De kopU wordt in geen geval teruggeven Ongeteekende stukken worden geweigerd
Ze groet hare lezers en lezeressen,
is een Katholiek Vlaamsch Week
blad. Ze zal heur beste doen om al
ie ze lezen in te lichten over aller-
nieuws en wetensweerdigheden
s de belangen behertigen van Yper
n't omliggende.
re Eerst de godsdienstige belangen.
Ie Halle is Katholiek eer zij iets anders
Katholiek in heur eigen leven en
atholiek in politiek; en dat Katholiek
ijn en is geen kwestie van personen,
aar wel van princiepen en program-
ia. Voornamelijk zal zij de godsdien-
ge opvoeding der kinderen verdedi-
n, omdat die opvoeding in de tijden
elke wij beleven meest bedreigd
brdt.
Onmiddelijk achter de godsdien-
ïge belangen staan de taalbelangen.
taal is immers het voermiddel voor
iderwijs, opvoeding en algemeene
schaving, die grondslagen zijn van
e in de samenleving, en van voor-
loed en welstand.
Hier past een kleine bemerking.
Nauwelijks was De Halle aange-
indigd of reeds hadden hare opstellers
naam van flaminganten, activisten,
idonalisten en misschien nog wel
ere. Wij en weten maar van de die
t kan al schikken.
We nemen voor het publiek de
i verantwoordelijkheid van al
tgene we in 't publiek zeggen of
rijven, maar niet van 't gene som-
menschen droomen dat we
sschien zouden peinzen. Ook niet
't gene zij ons geerne zouden doen
Jrijven om de gelegenheid te vinden
ons aan te vallen.
Wij gaan ons weren om voor het
amsche volk algeheele gelijkheid te
somen met de walen; gelijkheid in
Me en in feite die de koning ons
•oofd heeft, maar die de ministers
(-h waalsche en franschgezinde ka
lleden ons nog nooit en wilden
en.
Wij willen voor de Vlamingen
Roman door Edward Vermeulen
ONS MENGELWERK
De naam van dezen gevierden
steller is heel Vlaanderen door ge
ld. DE DIEPERIK is een ver-
uit onze streek en uit onzen tijd
!1 de doening van suikerijhandel en
ririjhandelaars ligt er in weerspie-
i midden 't boeiende verhaal dat
één die het begonnen heeft te
-tl kan wegleggen zonder het ten
de toe te verslinden.
v
Woensdag laatst was het de groo-
i vroegere eeuwen was Yper in
Meest. De poorters kwamen op
stjarkt bijeen. De beiaard zond zij-
%eren tonen over stad en veld.
vlaamsch in het onderwijs, van onder
tot boven; vlaamsch in het bestuur,
vlaamsch voor het gerecht en vlaamsch
in het leger. Wij en vragen niet dat
men aan de walen hunne rechten ont-
neme, wij vragen enkel om de onze
te krijgen. Onze vlaamsche strijd zoo
als de bisschoppen zeggen in hunnen
gezamentlijken vastenbrief en is niet
TEGEN iemand anders, hij is VOOR
ONS ZELVEN.
s*e De economische belangen van
Stad en arrondissement zullen wij na
tuurlijk behertigen. Daarom alleen zou
een Blad lijk het onze al zijn reden
hebben tot bestaan. Wij zullen als
't noodig is de openbare besturen in
lichten en zelfs opkoteren om ervan te
krijgen wat ons recht is, en wat wij
hebben moeten.
,&e Wij en houden van geen penne-
strijd ofte polemieken, en nog veel
min van persoonlijke aanvallen. Wij
verdedigen of bestrijden gedachten,
geen personen; en moeten wij soms
nogal beslist tegen een gedacht of een
leering opkomen, we zullen het zoo
veel mogelijk doen zonder de personen
te kwetsen.
sue Iedere weke zal ons blad een
hoofdartikel bevatten, een binnen- en
buitenlandsch overzicht, en 't nieuws
van, stad en ommeland. De Halle zal
een weerspiegelinge zijn van 't leven
in Yper endaarrond. Kerkelijk nieuws]
burgerstand, wat er in bonden of ver
gaderingen gebeurt alles zal er in
staan. Nu en dan kunst en letternieuws
of iets uit de wetenschap tot onderrich-
tinge van het volk; sport en vermake
lijkheden mitsgaders al het wetens-
weerdige waarvan wij kennis krijgen.
•»e Ieder nummer bevat ook een
mengelwerk. We beginnen met De
Dieperik een boeiend verhaal van on
zen besten volksschrijver, Warden Oom.
s*e Wij hopen onze lezers ware te
geven voor hun geld; en nu dat de
kenisse gemaakt is beginnen wij ons
werk.
De Herauten van de stad bliezen op
hunne koperen bazuinen het oude
Thuynelied.
Van den toren werd een kat, ver
sierd met vijftig linten op de joelende
menigte geworpenmen vocht om
een lint te bemachtigen want schoo-
ne prijzen werden ervoor uitgeloofd.
Later werd dit barbaarsch gebruik
afgeschaft maar nog zelfs voor den
oorlog, speelde nog altijd den beiaard
den Woensdag van kattefeest, onder
het volk genoemd de kattedag.
En nu De woensdag van de
kattefeest gaat voorbij eentonig droe
vig... De oude toren, de groote reus
blikt weemoedig op de half herbouw
de stede. Geen zilvren tonen klinken
nu van tusschen zijne doorschoten
muren, enkel ieder middag laat hij
zijn noodkreet weerklinken.
Daarvoor alleen is hij nog goed, die
oude getuige van eeuwen trots en
vadren fierheid.
Wanneer geven wij, Yperlingen, hem zijn
uurwerk en beiaard weer?
<&e Het Staatsblad van 7aen Maart
kondigde het koninklijk besluit af der
ontbinding van de Kamers. Daags te
voren hielden Senaat en Kamer der
Volksvertegenwoordigers hunne laatste
zittingen.
Men herinnert zich, hoe enkele
weken geleden, de vraag of het
vrouwenstemrecht voor de Provincie
nog gedurende dezen zittijd zou be
sproken worden, aanleiding gaf tot
geweldig kabaal... Liberalen en So
cialisten riepen als altijd dat het alleen
een kiesmanceuver was vanwege de
Katholieken. Zoodus, als altijd, deden
deze laatste wat water in hunnen wijn
en zoo zou het Vrouwenstemrecht wel
ter bespreking komen, maar men zou
de beslissing laten bij de nieuw te
kiezen volksvertegenwoordiging.
De laatste zittingen waren toch nog
vol beroering, in den Senaat vooral
die gezetelde heeren vonden van de
Socialistische zijde weerom een kies
manceuver in de aanhechting van
Eupen en Malmedy.
Zulks verwonderde niemand dat
onophoudend geschreeuw van kiezin
gen en manoeuvers laat enkel zien dat
al die mannen aangesteld om 't welzijn
van 't land te behartigen, maar van
een dingen meer droomen, namelijk
van de stemming die in aantocht is, en
waar het partijbelang boven alles éfaat.
De naaste verkiezingen zijn vastge
steld op 5 April, en er blijft dus geen
maand meer over om die te bewerken.
En in veel plaatsen is die aktie nog
niet eens ingezet. Niet dat zulks een
groot jammer is want waarlijk, dat
vriend en vijand eens de menschen
met rust lieten, en hun veroorloofden
hun gezond verstand te raadplegen om
te zien wat ze te doen hebben in het
belang van 't algemeen welzijn, de
uitslag zou er niet te slechter om zijn.
Maar... verwacht er u allen aan, of
beter, gij zijt het allen reeds gewaar
geworden plakbrieven, roode, gele,
blauwe, groene... vol zwarte verwij
ten...
Wie er gemakkelijkst voorstaan
Zulke die niets te verantwoorden heb
ben, die bijgevolg buiten de regeering
staan, wien men 't minst kan verwijten
omdat ze niets hebben uitgericht. Het
lastigst is het voor de partij die moest
regeeren, die moest handelen, die
moet verantwoorden.
Denk eens terug aan den oorlog en
de na-oorlogschen tijd. Wie kreeg er
't meest verwijten naar 't hoofd De
menschen die aan de uitdeelingsko-
miteiten stonden ze werden geschol
den voor dief en deugeniet door de
andere die niets te verdeelen hadden.
Zelfs dezulke die er gratis hun tijd en
zorg aan besteedden, ontsnapten niet
aan den laster. Voor elkeen weldoen
is moeilijk, en mistevredenheid zaaien
en is geen kunst.
Dat weten alle verstandige men
schen, en als het er op aankomt een
post van vertrouwen toe te kennen,
zult ge nog dikwijls zien dat het ver
stand in de menschen wakker wordt,
en dat de schelders en schreeuwers en
afbrekers het minst in aanzien staan.
DE VERSCHILLENDE PARTIJEN
sue Over het algemeen geven de
lijsten der kandidaten voor de naaste
verkiezingen den indruk dat er meer
eenheid is dan de laatste maal. Onder
meer, de belangrijke kiesomschrijvin
gen van Brussel en Antwerpen, die
verleden maal elk met twee lijsten op
kwamen, hebben nu weer vereenigd
den kiesstrijd begonnen. Weliswaar
zijn te Antwerpen en te Gent nieuwe
katholieke partijen opgetreden, name
lijk, de Katholieke Christen Volkspar
tij van Vlaanderen maar deze schijnt
eer eene katholieke vertakking van
het vroegere Front, dat in die twee
steden evenveel vrijzinnige als katho
lieke elementen telde. Verder komt
de Christen Werkliedenpartij van
Roeselaere met eene afzonderlijke lijst
op, evenals Kortrijk, doch zulks kan
geen nadeel zijn, aangezien deze beide
lijsten koppelen met de katholieke lijéf
onzer stad, en er dus maar weinig
stemmen kunnen verloren gaan, waar
drie kiesdistrikten koppelen.
Bij de Socialisten ook zal er moge
lijks meer eenheid bestaan, zoo ten
minste beweert MrWauters, oud-mi
nister. Anderen zijn van meening dat
de kommunisten, die hier en daar af
zonderlijk optreden, gevoelige verlie
zen aan de socialistische partij zouden
kunnen berokkenen.
Wat de liberalen betreft't is eene
algemeene vaststelling dat de wind niet
in hunne zeilen blaastvereenigd of
niet, zij zullen ongetwijfeld nog meer
gehavend uit den strijd komen dan de
laatste maal.
Het Front dat in Gent en Antwer
pen koppelt met de Kath. Chr. Volks
partij van Vlaanderen, treedt in Weél-
Vlaanderen op onder den naam van
Vlaamsche Katholieke Nationalisten.
De overige afzonderlijke lijsten tel
den in de vorige Kamer slechts een
kandidaat en zijn dus niet eens partijen
te noemen, te meer dat Nothomb,
kandidaat voor de Parti de Politique
Nationale, thans op de Katholieke lijéf
van Brussel staat.
s*e Daar is de kiesstrijd ten volle aan
den gang om eenen nieuwen president
der duitsche republiek. De president
wordt er gekozen bij algemeen stem
recht. Al wie 21 jaar oud is, man of
vrouw, mag meestemmen en al wie
35 jaar oud is kan gekozen worden.
Om in de eerste stemming gekozen
te zijn is het noodig dat men de vol
strekte meerderheid hebbe der uitge
brachte stemmen 't is te zeggen ten
minste de helft plus eene halve stem.
Is er niemand die in de eerste stem
ming die volstrekte meerderheid heeft
't is herdoens, en den tweeden keer
is gekozen die meest stemmen heeft
toen is er geen volstrekte meerderheid
meer noodig
•ae Hij was de zoon van een kleerma
kersknecht. Ging ter lagere schole
tot 14 jaar gelijk al de duitschers, en
toen op het ambacht om te leeren voor
zadelmaker. Na zijnen soldatendienst
trouwde hij, en de vent heef nogal
wel in den zuren appel gebeten. Hij
was immers socialist geworden, en in
dien tijd zaten de socialisten leelijk in
de neuze bij de bazen, bij zooverre
dat hij al de ruzie had van de wereld
om werk te krijgen.
Van armoe Was hij verplicht zijn
ambacht te laten steken om herberge
te houden.
Dat en ging hem al geen kanten.
Ook scheide hij ervan uit, en wierd
dagbladschrijver. Zoo gerocht hij in de
politieke, kwam in den Rijksdag, werd
minister en president der duitsche
re publieke.
Men mag zeggen dat het aan Ebert
te danken is dat Duitschland niet geva
ren heeft gelijk Rusland, en niet en is
ten prooi geworden aan Communisme,
en bolchevisme. 't Is hij die zijn land
daarvoor gered heeft.
In 't eerste dat hij president was
heeft hij nog al veel moeten hooren.
Van zadelmakersknecht tot president
van Duitschland, dat is immers nog al
een gang!
Hij, zijn vrouw en zijn kinders,
wierden in veel duitsche bladen door
de gote getrokken voor een oordje
't voer; Ebert en stoorde hem daar niet
aan en werkte voort om den stoffelij-
ken toestand van Duitschland te red
den, en zijn land in eere te herstellen,
't En duurde niet lang eer hij de alge
meene achting had afgedwongen van
vriend en vijand.
Wat een verschil tusschen een man
lijk Ebert en de socialisten die we hier
zitten hebben. Liefhebbersocialisten,
die millioenen rijke zijn lijk Vander-
velde en andere mannen die met hunne
liefde tot het werkvolk hun eigen zak
ken vullen, en die ondertusschen met
het geld der lastenbetalers mooschen
dat het eene schande is. Ge moet u
maar herinneren wat Anseele en Wau-
ters en Destrée uitgemeten hebben
als ze ministers waren.
Een man lijk Ebert, al zijt ge van
zijn gedacht niet, kunt ge eerbiedigen;
hij dient tenminste zijn land met al zijn
bekwaamheid maar ventjes lijk onze
socialisten, dat ze mochten boeren ge
lijk het hun aanstaat zouden 't allichte
naar den dieperik hebben: burger, baa.
en werkman, ze zouden 't al te gare
ten onderen helpen.
Weerom vergaring, de zooveelste
al de groote katten zijn er naartoe. Het
voornaamste dat deze vergaring zal
uithouden 't zal zijn, de protokol,
de fameuze overeenkomste van Ge-
nève voor goed begraven.
Zoo komt de kwestie der veiligheid
van Frankrijk en meteen van BelgiS
weer op het tapijt. We gaan per naas
ten nen keer 't verschil uiteendoen
tusschen de manier van zien der Fran-
schen en der Engelschen.
f miiiWr z
