Den Brief uit de Maan
Binnenlandsch
Politiek
Overzicht
#:q
1
Katholiek» Vlaamsch Weekblad
voor Yper en Omliggende
Wste Jaargang
Nr 7
Prijs per nummer 15 centiemen
Zaterdag', 25 April 1925
I
tóulgarije
Frankrijk
'r&r •-
Opstel en Uitgave Mare CLAUS
Surmontstraat. 53 Yper
Telefoon 176 Postcheck 99.231
Abonnement tot einde 't -aar: 7,50 fr
Aankondigingen ten Bureele van 't biad
De koppij wordt niet teruggegeven.
Ongeteekende koppij wordt geweigerd.
ijnheer Van de Halle,
iSchijnt dat er in Yper huizen te
hten staan en te koopen, dat er
ds meer woningen zijn dan men
en die goesting hebben om erin te
iten.
je moogt gij dus van geluk spreken,
[i gaat hier alzoo niet. Wilt ge ge-
jen dat er hier groote woningnood
it?
iiet dat er huizen te weinig zijn,
it't komen menschen te veel.
Jat is geheele dagen bij benden
ze toevallen toen nog al goed
ft, rechtzinnige katholieken, en bij-
jjder veel van uw streke als ik
zegge 'k en moete niet verder bof-
ge weet wel zelf genoeg dat
moeten goê zijn 't en zijn bij u
ie andere.
Vinde algelijk dat er hier meer
toekomt dan wenschelijk is de
zelf loopen in den weg als ze met
elen zijn.
a als we vragen aan al het volk
steekt ge toch in uw hoofd van
zulk een bende naar hier te ko-
ze antwoorden al volstrekt
zelfde eh ja zeggen ze, we
en omdat we gezonden zijn
tiaar, zeggen we daarop, en dan
eleerden die houden staan dat de
j t geenen dampkring en heeft, en
tij voor menschelijke wezens on-
oonbaar is.
't Is al verloren, ze zenden ons
ijk.
steren komt er in den voornoen
roppeltje afgesteken veel jong
daartusschen, oudstrijders, dan
tijf of zes decoratien, oorlogsver-
ten daartusschen, die met spak-
;aan of op krukken springen of die
en voortdoen met een hand of
n arm te kort, omdat ze niet al-
hun bloed maar ook hunne lede-
3 geroofd wierden voor 't vader-
dan menschen met lang haar lijk
unstenaars, met prachtige stern-
somtijds een beetje heersch van
te roepen menschen nog van
urgerij voorzeker, welgekleed en
teschaafde manieren die van de
school gekomen waren met di-
is van advokaat, geneesheer,
ieur, notaris met al wat ze in
ogeschool of elders van diplomas
kunnen.
het volk valt hier toe, en ze
n ons
ls er hier nievers geen streke die
iek is waar wij kunnen als
ueken leven We zouden
[aan wonen.
Zegt eerst van waar ge afkom-
it.
Wij Uit Vlaanderen.
Uit Vlaanderen Waarom dat
'erlaten
katholiek dweersch deure.
ken, zijn er bij honderden. In de
if, leste gewesten zelf zijn de ker-
o- J verre herbouwd. Priesters, 't
3t- wel eenige te kort; maar die er
ifl- erken dubbel en 't gaat algelijk,
g; >m daar niet gebleven als ge ka-
En i zijt
te lamaar we zijn vlamingen ook
en Reden te meer om in Vlaande-
ijn blijven.
Hat is al gemakkelijk om zeggen,
n in Vlaanderen hebben wij ge-
jk> 1 dat men ons vlaamsch recht
|an ie. Wij hebben willen verde-
nit Wat wij meenden ons vlaamsch
•»1. iek belang te zijn. Wij wilden
'revingen in Kamers en Senaat j
vertegenwoordigd zien. Eens dat wij
met onze eischen voor den dag kwa
men dan hebben boeren, burgers en
werklieden ons toegesnauwd, eenpa-
riglijk, alhoewel de eenen luider dan
de anderen
Loop naar de maan met uw pro
gramma we zijn hier en hebben 't
mee Gaan we 't hier mogen uitwer
ken
'k Heb geantwoord Zoekt eerst
achter een huis, de reste kunt ge effen-
aan zien.
De tweede bende waren werkvolk
van allen stiel, van ieder ambacht.
Vanwaar zijt gijlieden nu uitge
komen
Uit Vlaanderen, Mijnheer
Is er daar geen werk meer mis
schien In de verwoeste streke is nog
zooveel op te bouwen, nog zooveel
werk voor metsers, timmerlieden, plak
kers, vloerleggers of pan- en schalie
dekkers, zooveel vlasfabrieken, spin
nerijen, weverijen en al die andere
fabrieken
Is dat geen gezegend land voor
't v/erkende volk
Dat is waar mijnheer, maar de
politieke komt daar ook tusschen. 't Is
zoo lange dat onze belangen in de
kamers ofwel verwaarloosd wierden
of slecht verdedigd door de oude par
tijen. Wij hebben dat zelf willen in
handen nemen.
De nationalisten zonden ons wande
len omdat we niet radicaal genoeg
vlaamsch en waren, en te goed over
eenkwamen met de staatskatholieke
partij. De boeren en fabrikanten
schopten ons buiten omdat ze al meer
dan genoeg ruzie hadden met hun
werkvolk, en de burgers staken hun
neus op wij hebben 't land zoo lange
wel bestuurd en tot voorspoed gehol
pen, wat moet het werkvolk nu tus
schen onze beenen komen geloopen
om den vooruitgang te beletten. Z'en
zijn noch advokaat, noch niemendaile,
wat kennen zij van wetten maken
Kortom, boeren, burgers en nationa
listen, z'hebben ons met een bewon-
derensweerde eenparigheid toege
snauwd
Loopt naar de maan.
We zijn hier
Ten halven de voornoen komen er
een bende boeren afgesteken, sommige
met een zakske zaaiterwe of nen kluts
plantzaad voor patatten.
Mijnheer uit de mane, wij zijn
van den boerenstiel, is er hier land te
pachten, of hofsteden. Geen uren van
de kerke, wel te verstaan, we zijn
katholiek immers we komen uit
Vlaanderen.
Uit Vlaanderen Oolijkaards
Ge zijt wel zot geweest van daar te
verhuizen. Is er in de wereld een stre
ke beter voor de boeren Vruchtbaar
land, gemak om aan volk te geraken,
wegen en vervoermiddels al naar
wensch, en markten, 't en zijn in ge
heel de wereld geene die beter gaan
Dat is waar menheere, maar 't is
de politieke. Te Brussel boeren ze met
de boeren en 't gevolg daarvan is
dat we geen pachtwet en krijgen die
een beetje menschelijk is. Al de kre
dieten gaan naar 't werkvolk en naar
de nijverheid, en ge kent gij zeker ook
wel die spreuke de boer zal 't al
betalen
Wij hebben 't willen beteren on
ze eigen belangen verdedigen, ons
eigen volk eens naar de Kamer en Se
naat zenden.
Als we daarvan gesproken hebben
aan andere katholieken, toen hebben
ze allemaal geblekt naar ons
De nationalisten vroegen of wij
voor of tegen de bestuurlijke scheiding
waren, 't Werkvolk Zei g'hebt ons
al lange genoeg geduiveld. De burgerij
vroeg naar den prijs van boter en eiers
en sprak van de pachten op te slaan,
maar voor slot van rekeninge hebben
ze ons al voor raad gegeven
Loopt naar de mane
't Is daarom dat wij uhkijken of er
middel is om hier een beetje te boeren,
alzoo ten uitkante.
Als die weg waren, 't kwamen toen
burgers, treffelijk volk, wel gekleed,
deftig in hun voorkomen.
Zijn er in stad nog burgershuizen
te krijgen
Toogt eerst uw papieren.
Die zijn in orde Mijnheer. Hier,
believe 't U.
Mijn zinke ook al vlamingen
Is 'twaar dat de burgerij in Vlaan
deren een beetje liberaal is vroeg ik.
Nooit geweest, mijnheer. Onze
ouders waren van de katholieke strij
ders van '79 die, als er moed toe noo-
dig was, voor katholiek uitkwamen.
Na veel strijd zijn ze meester gerocht
van de politieke en baas in 't goever-
nement. Zij hebben 't land tot benij-
denswaardigen voorspoed geholpen.
Wij hebben die traditiën van deftig-
tigheid, eerlijkheid en bekwaamheid
in onze familiën, en houden ze in eere.
't En mag toch niemand vergeten wat
onze familiën, wat wij zelve voor de
katholieke zaak gedaan hebben
Maar als de kiezingen naderen, ze
geven ons uit voor franschgezind, voor
oude bewaarders, we zijn eigentlijk
van de conservatieve partij, w'en moe
ten van geen democraten weten, al
dat volk en heeft nog zijn bewijzen
niet geleverd.
Ze verwijten ons voor oude rommel
en wat weet ik al. Fronters, werklie
den, boeren, 't is al tegen ons, en als
wij vragen dat ze ons recht zouden
erkennen, toen zeggen ze al te gaar
Loopt naar de mane
Daarmee is 't dat wij gekomen zijn.
Mijnheer van de Halle, aangezien
gij toch in Yper zooveel gelezen wordt
en zulk een gezag hebt dat ze tot het
het laatste woordeke uitpluizen om te
weten wat gij zeggen wilt, breng eens
aan het verstand van uwe katholieke
medeburgers van alle gezindheden dat
ze wel zouden doen elk een stapke
nader naar malkander te zetten
zegt aan de jonge dat ze hune metho
den een beetje verouderen aan de
oude, dat ze de hunne een beetje ver
jongen. Breng wel aan hun verstand,
dat ze beter zouden doen, malkander
te leeren kennen, verstaan e helpen,
dan malkander gedurig naar de mane
te wenschen.
't Komt hier alle menschen te
veel volk MANUEL
De regeeringsc.risis duurt voort, en
M. Vandervelde wanhoopt nog niet tot
eene oplossing te geraken.
Voor acht dagen, nadat de socialis
tische leider eenige katholieke en libe
rale persoonlijkheden was gaan opzoe
ken en ten antwoord had gekregen dat
katholieken en liberalen blok vormden
met hunne partijen, vergaderde de
rechterzijde van Kamer en van Senaat
en keurden de volgende dagorde goed:
«De parlementaire rechterzijden zijn
bereid om hunne verantwoordelijkheid
in 's lands bestuur te dragen, bevesti
gen hunnen vasten wil om de eenheid
van de partij te behouden tijdens de
onderhandelingen tot dewelke de re
geringscrisis aanleiding zou kunnen
geven, verwerpen de voorstellen door
den H. Vandervelde aan eenige der
leden gedaan, behouden alle verdere
beslissingen voor ten opzichte van an
dere combinaties, en gaan over tot de
dagorde.»
Van Cauwelaert besprak de ver
schillende regeeringscombinaties, ont
leedde ze, en kwam tot het besluit dat
dat de katholiek-socialistische de minst
slechte was.
Ook Mr Huysmans en Z. E. H. kan.
Broeckx spraken zich uit in dien zin.
Vooral de woorden M'Poullet maakten
indruk over het gevaar van eene
coalitie van socialisten en liberalen.
Doch de liberalen hielden zich afzijdig
van alle combinaties.
Maandag vergaderde den landraad
van de socialistische partij en deelde
daarna mede dat deze, na kennis ge
nomen te hebben van den stand der
onderhandelingen, gevoerd door M'
Vandervelde, in hem betrouwen stelt
om de onderhandelingen voort te zet
ten, doch meteen een afvaardiging te
zullen samenstellen om, in voeling met
Vandervelde, onverwijld contact tot
stand te brengen met de bureelen van
de katholieke en liberale Kamer- en
Senaatgroepen.
Waarom die afvaardiging Stellen
de socialisten dan geen vertrouwen in
hun eigen leider?
Er wordt beweerd dat het is, omdat
katholieken als liberalen zich slechts
als partijen laten benaderen; zoo wen
schen de socialisten, benevens den lei
der, eenige vertegenwoordigers der
partij met het moeilijke werk te'belas-
ten. De socialistiche onderhandelaars
zijn: De Brouckère, Wauters, Destrée,
Huysmans en Troclet.
Welke nu zijn de voorwaarden
waaraan de socialisten vasthouden
Vandervelde moet eerste minister
zijn; ook Kunsten en Wetenschappen
moet in handen blijven van een socia
list evenals het ministerie van handel,
nijverheid en arbeid.
Landbouw zouden ze laten aan een
katholiek. Wat het regeeringsprogram-
ma betreft, zoo eischen de socialisten
dat dit opgemaakt worde op grondslag
van het socialistisch kiesplatform.
De liberalen hebben hernieuwd hun
ne weigering uitgedrukt onderhande
lingen aan te knoopen met de socialis
ten.
De katholieke rechterzijden komen
dezer dagen wederom bijeen, en ook
de socialisten houden den 23sten hun
congres. Daarna zullen we zeker na
der nieuws vernemen, hoewel velen
van meening zijn dat de crisis nog we
ken lang kan duren. Mr Vandevyvere
is voor 't oogenblik te Rome, en met
ongeduld wacht men op hem om zijne
meening en raad in te winnen.
Plaatst uwe aankondigingen in
DL HALLE, die door duizen
den gelezen wordt in YPER en
OMLIGGENDE
leder aanbrenger van 1G abon
nementen, Krijgt een
Gratis-Abonnement
't En scheelde aan niet of ze lagen
daar met één nieuw revolutie.
't Was daar een samenzweringe. Ze
wilden Koning Boris, en de ministers
vermoorden, volle anarchie veroorza
ken om aan het bewind te geraken.
In Bulgarije is dat een beetje de mo
de. Als er een politiek man te veel in
den weg loopt, of te sterk wordt, ze
schieten, ze steken, ze smijten of ze
siagen hem dood, of hangen hem bij
de kele. Een politiek man, die be
kwaamheid heeft en gezag, loopt altijd
gevaar alzoo aan zijn einde te komen.
't En is nog zoo lange niet dat Stam-
boulysky, hoofdman der agrariërs,
vermoord werd.
Nu hebben de agrariërs (boerenpar
tij) met de Communisten te gare gedaan
om het bestaande gouvernement en de
koning uit te moorden om ze weg te
hebben.
Ge zult zeggen boerenpartij en
communisten, dat is water en vuur,
hoe rijmt men dat te gaar?
In veel dingen en komen ze niet
overeen, maar in een zake waren ze
akkoord. Ze wilden het ministerie weg.
De reste kunnen ze achterna effen
klappen, of effen vechten als 't niet
anders en ging.
Painlevé heeft zijn land recht ge
kregen. Herriot is voorzitter van de
fransche kamer. Die twee heeren heb
ben dus gewisseld van postje.
Het ministerieel programma dat
Dinsdag in de kamer afgelezen werd
is tamelijk onbeduidend.
Benevens een deel groote woorden,
die in zulke stukken altijd van passé
komen maar weinig te beteekenen heb
ben, rapen wij daaruit het volgende
Het gezantschap bij het Vaticaan
blijft behouden.
Ze gaan trachten lasten te leggen ge
noeg om de schulden te kunnen ver
effenen en de fransche finatiën gezond
te maken.
WatElzas-Lotharingen aangaat, hun
programma is zoo veelzinnig dat ieder
er kan uithalen wat hij wil.
De reste van wat er in staat is fijne
blagaai veiligheid, scheidsgerecht,
ontwapening... en toen nog een woord
of twee over den eerbied voor ver
dragen enz...
Onmiddelijk na de lezing van het
ministerieel programma begonnen de
interpellatiën.
Daarmee kwam er leven in.
Eerst waren 't socialisten en Com
munisten die malkaar uitscholden
voor dief en deugniet...
Z'en hadden misschien geen onge-
gelijk, maar zulke tooneeltjes grijpen
elders ook plaats. In Oostenrijk, in
den tijd smeten ze naar malkander
met stoelenen ze schoten met pistolen
Na die vriendelijkheden tusschen
socialisten en communisten ging Ch.
Bertrand den minister Caillaux te kee*
re, en verweet hem dat zijn tegen
woordigheid in het ministerie een be-
le^diging was voor de oud-strijders.
Frankrijk, zegt hij, en is nog zooverre
niet gekomen dat het zou te kiezen
hebben tusschen Caillaux en de fail
liete
Laat ons het ministerie aan het
werk zien. De tijd zal uitwijzen of het
leefbaacisen iets kan teweeg brengen.
