Den Brief uit de Maan Binnenlandsch Politiek Overzicht #:q 1 Katholiek» Vlaamsch Weekblad voor Yper en Omliggende Wste Jaargang Nr 7 Prijs per nummer 15 centiemen Zaterdag', 25 April 1925 I tóulgarije Frankrijk 'r&r •- Opstel en Uitgave Mare CLAUS Surmontstraat. 53 Yper Telefoon 176 Postcheck 99.231 Abonnement tot einde 't -aar: 7,50 fr Aankondigingen ten Bureele van 't biad De koppij wordt niet teruggegeven. Ongeteekende koppij wordt geweigerd. ijnheer Van de Halle, iSchijnt dat er in Yper huizen te hten staan en te koopen, dat er ds meer woningen zijn dan men en die goesting hebben om erin te iten. je moogt gij dus van geluk spreken, [i gaat hier alzoo niet. Wilt ge ge- jen dat er hier groote woningnood it? iiet dat er huizen te weinig zijn, it't komen menschen te veel. Jat is geheele dagen bij benden ze toevallen toen nog al goed ft, rechtzinnige katholieken, en bij- jjder veel van uw streke als ik zegge 'k en moete niet verder bof- ge weet wel zelf genoeg dat moeten goê zijn 't en zijn bij u ie andere. Vinde algelijk dat er hier meer toekomt dan wenschelijk is de zelf loopen in den weg als ze met elen zijn. a als we vragen aan al het volk steekt ge toch in uw hoofd van zulk een bende naar hier te ko- ze antwoorden al volstrekt zelfde eh ja zeggen ze, we en omdat we gezonden zijn tiaar, zeggen we daarop, en dan eleerden die houden staan dat de j t geenen dampkring en heeft, en tij voor menschelijke wezens on- oonbaar is. 't Is al verloren, ze zenden ons ijk. steren komt er in den voornoen roppeltje afgesteken veel jong daartusschen, oudstrijders, dan tijf of zes decoratien, oorlogsver- ten daartusschen, die met spak- ;aan of op krukken springen of die en voortdoen met een hand of n arm te kort, omdat ze niet al- hun bloed maar ook hunne lede- 3 geroofd wierden voor 't vader- dan menschen met lang haar lijk unstenaars, met prachtige stern- somtijds een beetje heersch van te roepen menschen nog van urgerij voorzeker, welgekleed en teschaafde manieren die van de school gekomen waren met di- is van advokaat, geneesheer, ieur, notaris met al wat ze in ogeschool of elders van diplomas kunnen. het volk valt hier toe, en ze n ons ls er hier nievers geen streke die iek is waar wij kunnen als ueken leven We zouden [aan wonen. Zegt eerst van waar ge afkom- it. Wij Uit Vlaanderen. Uit Vlaanderen Waarom dat 'erlaten katholiek dweersch deure. ken, zijn er bij honderden. In de if, leste gewesten zelf zijn de ker- o- J verre herbouwd. Priesters, 't 3t- wel eenige te kort; maar die er ifl- erken dubbel en 't gaat algelijk, g; >m daar niet gebleven als ge ka- En i zijt te lamaar we zijn vlamingen ook en Reden te meer om in Vlaande- ijn blijven. Hat is al gemakkelijk om zeggen, n in Vlaanderen hebben wij ge- jk> 1 dat men ons vlaamsch recht |an ie. Wij hebben willen verde- nit Wat wij meenden ons vlaamsch •»1. iek belang te zijn. Wij wilden 'revingen in Kamers en Senaat j vertegenwoordigd zien. Eens dat wij met onze eischen voor den dag kwa men dan hebben boeren, burgers en werklieden ons toegesnauwd, eenpa- riglijk, alhoewel de eenen luider dan de anderen Loop naar de maan met uw pro gramma we zijn hier en hebben 't mee Gaan we 't hier mogen uitwer ken 'k Heb geantwoord Zoekt eerst achter een huis, de reste kunt ge effen- aan zien. De tweede bende waren werkvolk van allen stiel, van ieder ambacht. Vanwaar zijt gijlieden nu uitge komen Uit Vlaanderen, Mijnheer Is er daar geen werk meer mis schien In de verwoeste streke is nog zooveel op te bouwen, nog zooveel werk voor metsers, timmerlieden, plak kers, vloerleggers of pan- en schalie dekkers, zooveel vlasfabrieken, spin nerijen, weverijen en al die andere fabrieken Is dat geen gezegend land voor 't v/erkende volk Dat is waar mijnheer, maar de politieke komt daar ook tusschen. 't Is zoo lange dat onze belangen in de kamers ofwel verwaarloosd wierden of slecht verdedigd door de oude par tijen. Wij hebben dat zelf willen in handen nemen. De nationalisten zonden ons wande len omdat we niet radicaal genoeg vlaamsch en waren, en te goed over eenkwamen met de staatskatholieke partij. De boeren en fabrikanten schopten ons buiten omdat ze al meer dan genoeg ruzie hadden met hun werkvolk, en de burgers staken hun neus op wij hebben 't land zoo lange wel bestuurd en tot voorspoed gehol pen, wat moet het werkvolk nu tus schen onze beenen komen geloopen om den vooruitgang te beletten. Z'en zijn noch advokaat, noch niemendaile, wat kennen zij van wetten maken Kortom, boeren, burgers en nationa listen, z'hebben ons met een bewon- derensweerde eenparigheid toege snauwd Loopt naar de maan. We zijn hier Ten halven de voornoen komen er een bende boeren afgesteken, sommige met een zakske zaaiterwe of nen kluts plantzaad voor patatten. Mijnheer uit de mane, wij zijn van den boerenstiel, is er hier land te pachten, of hofsteden. Geen uren van de kerke, wel te verstaan, we zijn katholiek immers we komen uit Vlaanderen. Uit Vlaanderen Oolijkaards Ge zijt wel zot geweest van daar te verhuizen. Is er in de wereld een stre ke beter voor de boeren Vruchtbaar land, gemak om aan volk te geraken, wegen en vervoermiddels al naar wensch, en markten, 't en zijn in ge heel de wereld geene die beter gaan Dat is waar menheere, maar 't is de politieke. Te Brussel boeren ze met de boeren en 't gevolg daarvan is dat we geen pachtwet en krijgen die een beetje menschelijk is. Al de kre dieten gaan naar 't werkvolk en naar de nijverheid, en ge kent gij zeker ook wel die spreuke de boer zal 't al betalen Wij hebben 't willen beteren on ze eigen belangen verdedigen, ons eigen volk eens naar de Kamer en Se naat zenden. Als we daarvan gesproken hebben aan andere katholieken, toen hebben ze allemaal geblekt naar ons De nationalisten vroegen of wij voor of tegen de bestuurlijke scheiding waren, 't Werkvolk Zei g'hebt ons al lange genoeg geduiveld. De burgerij vroeg naar den prijs van boter en eiers en sprak van de pachten op te slaan, maar voor slot van rekeninge hebben ze ons al voor raad gegeven Loopt naar de mane 't Is daarom dat wij uhkijken of er middel is om hier een beetje te boeren, alzoo ten uitkante. Als die weg waren, 't kwamen toen burgers, treffelijk volk, wel gekleed, deftig in hun voorkomen. Zijn er in stad nog burgershuizen te krijgen Toogt eerst uw papieren. Die zijn in orde Mijnheer. Hier, believe 't U. Mijn zinke ook al vlamingen Is 'twaar dat de burgerij in Vlaan deren een beetje liberaal is vroeg ik. Nooit geweest, mijnheer. Onze ouders waren van de katholieke strij ders van '79 die, als er moed toe noo- dig was, voor katholiek uitkwamen. Na veel strijd zijn ze meester gerocht van de politieke en baas in 't goever- nement. Zij hebben 't land tot benij- denswaardigen voorspoed geholpen. Wij hebben die traditiën van deftig- tigheid, eerlijkheid en bekwaamheid in onze familiën, en houden ze in eere. 't En mag toch niemand vergeten wat onze familiën, wat wij zelve voor de katholieke zaak gedaan hebben Maar als de kiezingen naderen, ze geven ons uit voor franschgezind, voor oude bewaarders, we zijn eigentlijk van de conservatieve partij, w'en moe ten van geen democraten weten, al dat volk en heeft nog zijn bewijzen niet geleverd. Ze verwijten ons voor oude rommel en wat weet ik al. Fronters, werklie den, boeren, 't is al tegen ons, en als wij vragen dat ze ons recht zouden erkennen, toen zeggen ze al te gaar Loopt naar de mane Daarmee is 't dat wij gekomen zijn. Mijnheer van de Halle, aangezien gij toch in Yper zooveel gelezen wordt en zulk een gezag hebt dat ze tot het het laatste woordeke uitpluizen om te weten wat gij zeggen wilt, breng eens aan het verstand van uwe katholieke medeburgers van alle gezindheden dat ze wel zouden doen elk een stapke nader naar malkander te zetten zegt aan de jonge dat ze hune metho den een beetje verouderen aan de oude, dat ze de hunne een beetje ver jongen. Breng wel aan hun verstand, dat ze beter zouden doen, malkander te leeren kennen, verstaan e helpen, dan malkander gedurig naar de mane te wenschen. 't Komt hier alle menschen te veel volk MANUEL De regeeringsc.risis duurt voort, en M. Vandervelde wanhoopt nog niet tot eene oplossing te geraken. Voor acht dagen, nadat de socialis tische leider eenige katholieke en libe rale persoonlijkheden was gaan opzoe ken en ten antwoord had gekregen dat katholieken en liberalen blok vormden met hunne partijen, vergaderde de rechterzijde van Kamer en van Senaat en keurden de volgende dagorde goed: «De parlementaire rechterzijden zijn bereid om hunne verantwoordelijkheid in 's lands bestuur te dragen, bevesti gen hunnen vasten wil om de eenheid van de partij te behouden tijdens de onderhandelingen tot dewelke de re geringscrisis aanleiding zou kunnen geven, verwerpen de voorstellen door den H. Vandervelde aan eenige der leden gedaan, behouden alle verdere beslissingen voor ten opzichte van an dere combinaties, en gaan over tot de dagorde.» Van Cauwelaert besprak de ver schillende regeeringscombinaties, ont leedde ze, en kwam tot het besluit dat dat de katholiek-socialistische de minst slechte was. Ook Mr Huysmans en Z. E. H. kan. Broeckx spraken zich uit in dien zin. Vooral de woorden M'Poullet maakten indruk over het gevaar van eene coalitie van socialisten en liberalen. Doch de liberalen hielden zich afzijdig van alle combinaties. Maandag vergaderde den landraad van de socialistische partij en deelde daarna mede dat deze, na kennis ge nomen te hebben van den stand der onderhandelingen, gevoerd door M' Vandervelde, in hem betrouwen stelt om de onderhandelingen voort te zet ten, doch meteen een afvaardiging te zullen samenstellen om, in voeling met Vandervelde, onverwijld contact tot stand te brengen met de bureelen van de katholieke en liberale Kamer- en Senaatgroepen. Waarom die afvaardiging Stellen de socialisten dan geen vertrouwen in hun eigen leider? Er wordt beweerd dat het is, omdat katholieken als liberalen zich slechts als partijen laten benaderen; zoo wen schen de socialisten, benevens den lei der, eenige vertegenwoordigers der partij met het moeilijke werk te'belas- ten. De socialistiche onderhandelaars zijn: De Brouckère, Wauters, Destrée, Huysmans en Troclet. Welke nu zijn de voorwaarden waaraan de socialisten vasthouden Vandervelde moet eerste minister zijn; ook Kunsten en Wetenschappen moet in handen blijven van een socia list evenals het ministerie van handel, nijverheid en arbeid. Landbouw zouden ze laten aan een katholiek. Wat het regeeringsprogram- ma betreft, zoo eischen de socialisten dat dit opgemaakt worde op grondslag van het socialistisch kiesplatform. De liberalen hebben hernieuwd hun ne weigering uitgedrukt onderhande lingen aan te knoopen met de socialis ten. De katholieke rechterzijden komen dezer dagen wederom bijeen, en ook de socialisten houden den 23sten hun congres. Daarna zullen we zeker na der nieuws vernemen, hoewel velen van meening zijn dat de crisis nog we ken lang kan duren. Mr Vandevyvere is voor 't oogenblik te Rome, en met ongeduld wacht men op hem om zijne meening en raad in te winnen. Plaatst uwe aankondigingen in DL HALLE, die door duizen den gelezen wordt in YPER en OMLIGGENDE leder aanbrenger van 1G abon nementen, Krijgt een Gratis-Abonnement 't En scheelde aan niet of ze lagen daar met één nieuw revolutie. 't Was daar een samenzweringe. Ze wilden Koning Boris, en de ministers vermoorden, volle anarchie veroorza ken om aan het bewind te geraken. In Bulgarije is dat een beetje de mo de. Als er een politiek man te veel in den weg loopt, of te sterk wordt, ze schieten, ze steken, ze smijten of ze siagen hem dood, of hangen hem bij de kele. Een politiek man, die be kwaamheid heeft en gezag, loopt altijd gevaar alzoo aan zijn einde te komen. 't En is nog zoo lange niet dat Stam- boulysky, hoofdman der agrariërs, vermoord werd. Nu hebben de agrariërs (boerenpar tij) met de Communisten te gare gedaan om het bestaande gouvernement en de koning uit te moorden om ze weg te hebben. Ge zult zeggen boerenpartij en communisten, dat is water en vuur, hoe rijmt men dat te gaar? In veel dingen en komen ze niet overeen, maar in een zake waren ze akkoord. Ze wilden het ministerie weg. De reste kunnen ze achterna effen klappen, of effen vechten als 't niet anders en ging. Painlevé heeft zijn land recht ge kregen. Herriot is voorzitter van de fransche kamer. Die twee heeren heb ben dus gewisseld van postje. Het ministerieel programma dat Dinsdag in de kamer afgelezen werd is tamelijk onbeduidend. Benevens een deel groote woorden, die in zulke stukken altijd van passé komen maar weinig te beteekenen heb ben, rapen wij daaruit het volgende Het gezantschap bij het Vaticaan blijft behouden. Ze gaan trachten lasten te leggen ge noeg om de schulden te kunnen ver effenen en de fransche finatiën gezond te maken. WatElzas-Lotharingen aangaat, hun programma is zoo veelzinnig dat ieder er kan uithalen wat hij wil. De reste van wat er in staat is fijne blagaai veiligheid, scheidsgerecht, ontwapening... en toen nog een woord of twee over den eerbied voor ver dragen enz... Onmiddelijk na de lezing van het ministerieel programma begonnen de interpellatiën. Daarmee kwam er leven in. Eerst waren 't socialisten en Com munisten die malkaar uitscholden voor dief en deugniet... Z'en hadden misschien geen onge- gelijk, maar zulke tooneeltjes grijpen elders ook plaats. In Oostenrijk, in den tijd smeten ze naar malkander met stoelenen ze schoten met pistolen Na die vriendelijkheden tusschen socialisten en communisten ging Ch. Bertrand den minister Caillaux te kee* re, en verweet hem dat zijn tegen woordigheid in het ministerie een be- le^diging was voor de oud-strijders. Frankrijk, zegt hij, en is nog zooverre niet gekomen dat het zou te kiezen hebben tusschen Caillaux en de fail liete Laat ons het ministerie aan het werk zien. De tijd zal uitwijzen of het leefbaacisen iets kan teweeg brengen.

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1925 | | pagina 1