De Katholieken tegenover het Leger
PLECHTIGE AANSTELLING
TE HOUTEM-BIJ-VEURNE
BRIEF UIT BRUSSEL
De Buitengewone Militaire Kredieten.
Zedelijkheid in de Kazernen.
Tucht en dienstplicht.
Dienstweigering in *t licht der Katholieke leer.
van
Z. E. H. KANNEBOUW
als nieuwe Herder.
Voor de rest kan ik wel verklaren, dat er
nu wat schuif ln komt. Volgens mij gaat
het niettemin steeds te traag. En spijt»
mijn hameren op den zelfden nagel, blijft
een akkoord uit tusschen 't Ministerie van
Sociale Voorzorg en dit van Geldwezen,
't Gevolg daarvan blijft: talrijke pen*
sioengerechtigden moeten in beroep gaan
tegen de beslissingen der controleurs der
beastingen. Onafwijsbaar gevolg daarvan:
minstens twee maanden vertraging in de
uitkeering der pensioenen. Vermoedelijk
zullen heel wat pensioengerechtigden ook
wel verwaarloosd hebben beroep aan te
teekenen. Nieuwe miseries dié later zullen
moeten opgeruimd worden.
Bij 't opstellen van de Volmachtwetten
heeft de Regeering opdracht gegeven aan
een hoogen ambtenaar van 'p Ministerie
van Geldwezen om in de pensioenwet te
kappen. De ambtenaar heeft er met de
bijl in geslagen, maar voor een groot deel
de wet verminkt. En 't is die verminking
die nu gaandeweg moet worden hersteld.
Intusschen hebben de ouderlingen moeten
wachten, en velen wachten nog.
Ik trek er slechts één beslut uit: Voorts
hameren tot wanneer het ln orde komt.
DE MAN VAN DE SITUATIE
Hendrik De Man is de man geweest
van de situatie bij de socialisten.
Bij de wetgevende verkiezingen van No-
vember 1932 gingen de socialisten bij de
kiezers met de oude clichés over inte
graal socialisme klassenstrijd en an
dere dingen meer.
De Man is gekomen, heeft een plan op
gemaakt, de Partijraad heeft het bespro
ken en goedgekeurd, en het rood Kerst
dagcongres zou aan de bespreking van dat
reddingsplan worden gewijd, 't Is gebeurd.
Twee dagen werden aan de bespreking
gewijd. De Man heeft het nogmaals toe
gelicht. Als hij gedaan had vroeg hij aan
Vanderveide of hij tevreden was. En Van-
dervelde vloog hem aan den hals!
Een tiental redenaars zijn aan 't woord
gekomen, allemaal om het plan te ver
dedigen. Braeops, die de socialistische on
derwij zeTsfederatie vertegenwoordigde, gaf
slechts zijne instemming op voorwaarde
dat het gekoppeld was aan de verwezen
lijking van de éénige school de offi-
cieele, dus aan de vernietiging van het
VTij onderwijs. Hij was de eenlge die een
cfuidelijk antwoord gaf aan het manifest
van het Algemeen Christen Werketsver-
bond. De andere redenaars hebben Bra
eops niet tegengesproken.
Ik kan hier geen ontleding doen van het
Plan De Mannoch van de gehouden
diskoers. Ter uitzondering van Segier
(Roeselare) zijn 't allemaal Fransohe dis
koers geweest. De Gentsche socialisten
hadden niets te zeggen. Zelfs hebben ze
niet eens de vraag gesteld wat er gewor
den zal van de Bank van den Arbeid en
van de talrijke geldbeleggingen in naam-
looze kapitalistische maatschappijen,
Zwijgen was ook best voor hen.
Jules Mathieu, député en burgemeester
van Nijvel, werd tweemaal over den hekel
gehaald, eerst voor zijn beheerdersposten
in kapitalistische maatschappijen, vervol
gens omdat hij niet verschenen is in de
studievergaderingen waar het plan be
sproken werd. De Man is scherp geweest
voor hem. Mathieu heeft het noodig ge
oordeeld een terechtwijzing te sturen aan
Le Peuplewaarin hij deed gelden dat
hij geen lid was van die Kommissie.
Vijgen na Paschen!
Mathieu is een millioenrijke socialist.
Zijn vader is destijds de liberale voorzitter
geweest van den Provincieraad van Bra
bant. Men zegt van J. Mathieu dat hij
nooit een voet zet in het socialistisch
Volkshuis te Nijvel. Hij is niettemin be
hendig genoeg om zich steeds boven water
te houden.
Zonderling samentreffen: Op 2° Kerst
dag werd de aandeelhoudersvergaderiitj
gehouden van de Tissage de Gentbrug-
ge li. De beheerraad bestaat uit MM.
Achiel Vleurinck (Bank van den Arbeid),
Edward Anseele, Minister van State, Mej.
Borreman, MM. Paul Damiel, Jules d'As-
seler (soc. schepen te Gent), en J. Heo
kers. De kommissarissen zijn vertegen
woordigers van de kapitalistische maat
schappijen die van de Bank van dea
Arbeid» afhangen. Kapitaal: 3 millioen.
Deficiet: 55.320.33 fr.
Ge ziet, terwijl de socialistische partij
congresseert om het kapitalistisch regiem
neêr te halen, vergadert Anseele met an
dere kapitalisten om bilans te bespreken
en verliezen te acteeren. Aldus is het uit
te leggen waarom niemand van de Gent
sche leiders aan 't woord is gekomen op
het socialistisch congres.
Wat de socialisten nu met de besluiten
van hun Kerstdagoongres zullen aanvan
gen, moeten we afwachten. Z'hebben een
spiksplinternieuw programma, Ze zuilen
er agitatie voor verwekken. Maar eerst
zullen ze moeten beginnen met hun plan
duidelijk te maken voor den gewonen man
uit de socialistische beweging. Z'hebben
altijd een programma gehad. Nu hebben
ze een nieuw gekregen. Ze moeten begin
nen met te zeggen waarom ze hun volk
zoolang in de bespiegeling hebben gehou
den dat ze wel een reddingsplan hadden,
en waarom ze nu het oude wegwerpen,
omdat het slechts te verwezenlijken is
langs het kanaal van het nieuwe plan.
't Borstbeeld van Carl Marx prijkte op
het Kerstdagcongres weêrom in de Con
greszaal. De socialisten blijven derhalve
trouw aan de leerstellingen van Marx, die
75 jaar oud zijn en waarvan nog niets is
verwezenlijkt.
De Man, ontwerper van het plan, heeft
zalf de besluiten geformuleerd en- voorge
dragen, die door het Congres werden be
krachtigd. Het laatste besluit zegt:
De socialistische partij zal geenerlel
deelneming aan welkdanige regeering in
overweging nemen, die niet tot hst
Plan van den Arbeid als programma
van onmiddellijke uitvoering zal toetre-
den, maar is bereid steun te aanvaarden
van alle groepeeringen (ook de com-
munistisohe) die er zich bij aanslui-
ten voor de verovering en de uitvoering
van de macht.
Stout gesproken Is half gevochten, zegt
het spreekwoord. De ervaring heeft echter
reeds genoeg geleerd, dat de socialisten
nogal gemakkelijk hun programma op zak
houden als ze kans zien om in een regeer
ring te treden zonder hun gezag op 'de
massa te sohaden.
Balthazar, in het Gentsch socialisten-
blad van Woensdag, schrijft:
Het plan Is niets; de aktie is alles.
Daarmeé Is bedoeld dat het plan geen
waarde heeft als het niet naar de over-
winning gedragen wordt door een onver-
moetbare en grootecheepsche aktie van
eiken dag. De eed die wij Maandag heb-
ben afgelegd, is ons grooten ernst.
Of ln dien grooten ernst van den eed
nu begrepen Is voor Balthazar en tal
rijke andere soclalistlsohe mandatarissen
het verzaken aan hunne beheerders-
posten ln de roode Bank en in de Kapita
listische Maatschappijen, die ervan af
hangen, zullen we zeker wel spoedig ver
nemen.
Ik ben ln elk geval een van de laatsten
om daaraan te twijfelen!
(Van onzen bijzonderen Correspondent.)
Brussel, 26-12-33.
Hetgeen Ik voorzien en voorzegd had,
is gebeurd. Joz. De Lille heeft Zondag
morgen 'n dakpan op zijn neus gekregen.
Pardon: In 't Staatsblad gelezen dat hij
afgezet was als burgemeester te Malde-
gem. Vrijdag poogde hij zich nog te red
den met tegen een amendement te stem
men van de VI. Nationalisten. Hij ging
zelfs op de tribuun staan om aan de we
reld te verkondigen dat hij nooit anders
had gedaan dan hetgeen vooraanstaande
katholieken hadden geschreven. Allemaal
boter aan de galg!
Met zijn ontslag kwam in de pers hét-
geen hij destijds aan Minister Poullet had
geschreven om te mogen benoemd wor
den.
Hij zou als burgemeester de Na
tionale instellingen doen eerbiedigen, op
de feestdagen de nationale vlag doen uit
hangen en tegen allen smaad beschermen,
zich onthouden van aansluiting bij antl-
vaderlandsche partijen, als trouwen bur
ger van Koning en Land de onderrichtin
gen der hooge overheid doen uitvoeren en
aan de gemeente een flink bestuur bezor
gen.
't Kon maar zóó plat zijn!
Ellas (Gent), die met hem op dezelfde
lijst gekozen was, heeft zich wel gewacht
van zijn maatte verdedigen. HIJ woon
de zelfs de laatste kamerzittingen niet bij.
't Is best te begrijpen waarom.
Wie De Lille zal opvolgen als burge
meester, moeten we nu afwachten. Zijn
vader, die député geweest is van Brugge,
houdt steeds vast aan de plaats van ge
meente-ontvanger. Er zijn daaraan 20.000
frank verbonden, plus 10 op de vergoe
dingen van den veekeurder der gemeente.
In de Kamerzitting van Vrijdag stemde
De Lille tegen twee amendementen, het
eene van Butaye en het andere van
Rorasée, betreffende de legerbegrooting.
De Backer (VI. Nat.) zei: Ehwel, De Lille,
stemt ge nu voor het gouvernement?
De Lille sprak niet. 't Was zijn laat
ste woord?!
VERANDERINGEN IN 'T MINISTERIE
Dezer dagen zullen we vernemen welke
verandering (of veranderingen) de Re
geering zal ondergaan. Het ontslag van
M. Poullet is zeker. De benoeming van
M. Rubbens is ook zoo goed als zeker.
Maar gaat hij naar Binnenlandsche Za
ken waaraan Posterijen, Telegrafen en
Telefonen gekoppeld zijn? Of krijgt hij
Sociale Voorzorg en Volksgezondheid, en
gaat M. Carton de Wiart naar Binnen
landsche Zaken? Dat is nu de vraag.
Binnen weinige dagen krijgt ge het ant
woord.
DE LAATSTE STEMMINGEN
t Is na eene vergadering van de Rech
terzijde, waar de regeeringspositle bespro
ken werd, dat de Regeering zich ln prin
ciep, aansloot met den inhoud van het
wetsvoorstel Rubbens en Cons, betreffende
de verzekerlngsplichtigen die niet aan alle
vereischte stortingen hebben voldaan, on
der voorbehoud van de formuleering, dat
het amendement Delor (soc.) werd ver
worpen, en de Regeering aldus aan eene
krisis ontsnapte.
Voor Vrijdag waren nog voorbehouden
de stemming over: a) de begrooting van
Openbare Werken; b) de buitengewone
begrooting van Openbare Werken en de
kredieten voor landsverdediging.
Van de 76 socialisten die in de Kamer
zetelen, namen er slechts 49 deel aan de
1' stemming; bij de tweede stemming was
hun getal reeds geslonken tot 43. De pro-
centsche verhouding rekent ge zelf uit.
DAAGS VOOR DE GROOTE DAGEN
De twee Kerstdagen werden door de
socialisten besteed aan de bespreking van
het Plan De ManDaarover straks.
Maar Zaterdag verscheen in Le Peu
ple een artikel van M. Arthur Wauters,
Senator, bestuurder van Le Peuple
't Was eerder een statistiesch overzicht.
De cijfers schijnen mij belangrijk genoeg
om ze over te schrijven.
Volgens de belastingstatistieken van de
bedrijfsinkomsten in 1929, verklaard in
1930, zijn er in België 3.390.828 belastings
schuldigen. Ongeveer 42 t. h. van de be
volking. Daarvan 432.401 nijveraars en
handelaars; 279.082 landbouwers; 492.913
ambtenaren en bedienden; 2.163.967 ar
beiders.
Onder de nijveraars en handelaars wint
de helft niet meer dan 10 duizend frank
per jaar.
Voor de landbouwers is de toestand veel
slechter. Ongeveer 85 t. h. winnen min
dan 10 duizend frank.
Over de machtsverhoudingen. Bij de
socialistische mutualiteiten zijn 537 dui
zend leden aangesloten; 390 duizend bij
de christene; 187.000 bij de neutrale; 59
duizend bij de liberale en 94.000 bij de
patronale mutualiteiten.
In België tellen de socialisten 296.000
cooperateurs. Zij koopen voor 600 millioen
per jaar. De kleinhandel in België ver
koopt van 25 tot 30 milliard. De socialis
tische coöperatie vertegenwoordigt slechts
2 A 3 t. h. van het klelnhandelsafsetge-
bied.
De verhoudingen der partijsterkte bij
de wetgevende verkiezingen. Sedert de
invoering van enkelvoudig stemrecht op
21 jaar, ln 1919.
De socialisten behaalden:
In 1919: 665.193 stemmen, of 37.7 t. h.;
In 1921; 736.050 stemmen, of 38.1 t. h.;
In 1925 799.303 stemmen, of 38.4 t. h.;
In 1929: 845.997 stemmen, of 37.9 t. h.;
In 1932: 904.561 stemmen, of 38.7 t. h.
Ongeveer 75 t. h. der Belgen verdienen
hun brood met te werken. Slechts de helft
daarvan stemt voor de socialisten.
In 1932 waren er 220.000 nietige kles-
brieven.
De socialisten hebben 8 dagbladen, met
ongeveer 300.000 lezers. Maar zij hebben
600.000 leden, en bij de laatste kiezing
behaalden ze 860.000 stemmen van man
nelijke kiezers. De socialisten besteden
Jaarlijks 50 A 60 millioen aan 't koopen
van andere dan socialistische dagbraden.
De J. O. C.(Jeunesse Ouvrière Chré-
tlenne) telt 81.500 leden. Hoeveel leden de
soc. Jeugdorganisatie telt, zegt Wauters
niet.
Zijn besluit. «De verandering der
economische structuur der natie is slechts
te verwezenlijken mits de aanhechting
van de overgroote meerderheid der be-
volking bij de socialistische beweging.
Zoolang vorenstaande verhoudingen niet
gewijzigd zijn ten gunste der socialisten,
moeten we ons geen illusies maken.
Wauters heeft op het Socialistische
Kerstdagcongres niet gesproken. HIJ heeft
het daags tevoren gedaan onder den vorm
van een koud bad
En als ge 't allemaal nagaat, de wereld
is toch 'n aardig ding. Om dat te be
vestigen, haal ik 'n oude koe uit den
gracht.
Hendrik De Man, die destijds te Gent
verbleef, heeft zich daar eens verbrand
aan Anseele. Of omgekeerd. De Man was
er tegen, dat Anseele en Consoorten de
kapitalisten zouden nadoen. En 't kwam
tot een debat ln de danszaal Parnassus
op de Houtlei te Gent. Wie het in 't debat
gewonnen of verloren had, kan ik niet
meer zeggen. Maar Anseele zegde: Zulk
debat, nooit meer!
De Man was afgedlend te Gent. Twin
tig Jaar later daagt Henri De Man op als
redder van het socialisme en... van de
naamlooze kapitalistische maatschappijen,
die door Anseele en Consoorten werden
gesticht.
De Hollanders zouden zeggen: Hoe een
dubbeltje rollen kan!
DE OUDERDOMSPENSIOENEN
Om TT een gedacht te geven over de ont
reddering van den dienst der Ouderdoms
pensioenen, kan ik hier aanklagen dat Ca
roline Pylyser, die te Brugge woont in
de Peperstraat 92, en die den 27 Juni 1933
haar honderdsten verjaardig heeft gevierd,
sedert maanden wacht op de uitkeering
van haar pensioen!
'k Weet dat van Iemand die eene klacht
daarover heeft Ingezonden.
Dat gaat toch boven zijn houtl
Zooals we beknopt in ons blad van verleden week hebben gemeld werd
door onzen Volksvertegenwoordiger HEER ROBERT D. DE MAN, in
de Kamerzitting van Donderdag 21 December 1933 een groote rede
gehouden, als gemandateerd spreker der Katholieke rechterzijde waar
in hij verschillende vraagstukken behandelde die van actueel belang zijn.
We laten hier deze fel-beluisterde en toegejuichte rede
volgen zooals ze door het Beknopt Verslag van de
Kamer werd weergegeven:
Het vraagstuk van den dienstplicht
en de dienstweigering is beheerscht
door het probleem van de mogelijk
heid van een rechtvaardigen oorlog.
Want oorlog kan niet het normale
middel zijn om de geschillen tus
schen de Staten op te lossen.
De Staat mag geweld aanwenden,
ter zelfverdediging tegen een onrecht-
vaardigen aanval, wanneer andere
middelen niet kunnen worden aan
gewend of niet afdoende zijn, en het
verweer in verhouding is tot het kwaad
dat men wil vermijden of het doel
dat men wil bereiken.
Om te oordeelen of die vereischten
vervuld zijn moet men rekening hou
den met de ontwikkeling der inter
nationale verhoudingen en instellin
gen. Vooraleer oorlog te verklaren
moeten de Staten beroep doen op die
instellingen, om te komen tot een
vreedzame oplossing van het geschil.
Een rechtvaardige oorlog zal dan
ook zeldzamer zijn dan vroeger. Maar
toch blijft hij nog mogelijk wanneer
een Staat op onrechtvaardige wijze
aangevallen wordt. De aangevallen
Staat kan niet in ieder geval gehou
den zijn tot passieven weerstand. Een
oorlog is altijd een ramp, maar niet
altijd een onrechtvaardigheid.
Is de oorlog rechtvaardig, dan is
de burger krachtens de wettelijke
rechtvaardigheid, ln geweten ver
plicht mede te werken aan de ver
dediging van het land.
Is de oorlog zeker onrechtvaardig,
dan is, objectief althans, dienstwei
gering een plicht.
In de praktijk zal het voor een ge
woon burger of soldaat zeer dikwijls
moeilijk zijn zich een gegrond oor
deel te vormen over de onrechtvaar
digheid van een oorlog. In geval van
twijfel moet de soldaat gehoorzamen
aan de wet en zijn dienstplicht ver
vullen.
Vermits een rechtvaardige oorlog
mogelijk blijft, heeft de Staatsover
heid het recht in vredestijd maatre
gelen te treffen voor de eventueele
verdediging van het land. Welke mi
litaire lasten noodig zijn, moeten de
wetgevers en niet de onderdanen
uitmaken. Achten zij de militaire las
ten overdreven, dan mogen zij wettige
middelen aanwenden om verminde
ring te bekomen. Maar de burgers zijn
gehoorzaamheid verschuldigd aan de
rechtvaardige krijgswetten.
Wat betreft de theorie der loutere
penale wetten, zelfs wanneer men
aanneemt, dat de krijgswetten tot
die categorie behooren, is dienstwei
gering zedelijk slecht, omdat het een
onredelijke en dus zedelijke slechte
daad ls zich bloot te stellen aan de
straffen die dedienstweigering na
zich sleept. De goede bedoeling recht
vaardigt de daad niet.
Dienstweigering is bovendien een
ongeschikt en ondoelmatig middel om
den oorlog onmogelijk te maken. Dat
zijn vraagstukken die enkel in de
internationale orde een oplossing
kunnen krijgen.
De individueele meening moet wij
ken voor het algemeen belang.
De plichten van de Katholieken
tegenover hun vaderland, werden
door verschillende kerkvoogden heel
klaar omschreven.
Wij verwijzen naar de directieven
die werden gegeven door het Aarts
bisschoppelijk comité voor katholieke
actie in Frankrijk Inzake vaderlands
liefde en militarisme.
DE DIENSTWEIGERINGSCAM
PAGNE MOET ONDERDRUKT
WORDEN
Het zal, na de uiteenzetting van
die beginselen, niemand verwonderen
dat wij vragen dat de dienstweige
ringscampagne onderdrukt worde en
dat vooral zij die tot dienstweigering
aanzetten streng zouden worden ge
straft.
DE HEER VAN CAUWELAERT.
^60r wel i
DE HEER DE MAN. De dienst
weigeraars verdienen dikwijls meer
medelijden dan strengheid. Veel
strenger zouden wij moeten oordee
len over samenspanning tot dienst
weigering.
Veel strenger ook moeten wij hen
beoordeelen die de anderen tot
dienstweigering aanzetten.
DE HEER ROMSÉE. Wie bedoelt
gij daarmede?
DE HEER DE MAN. Al degenen
die tot dienstweigering aanzetten,
zoowel bij de socialistische jonge
wachten als bij de Vlaamsch natio
nalisten.
DE HEER EEKELERS. De anti-
oorlogsliga is tegen dienstweigering.
DE HEER DE MAN. Waarom
moest Destrée dan zoo waarschuwend
spreken te Charleroi tegen de socia
listische jonge wachten?
De regeering heeft een wetsvoor
stel neergelegd tegen dienstweige
raars. Wij vragen ook dat een wets
ontwerp worde neergelegd door de
regeering over de behandeling van
hen die dienstweigering hebben ge
pleegd.
Verschillende landen hebben wet
ten in dien zin gestemd.
Die voorbeelden kunnen ons zeer
dienstig zijn.
Wij zullen hier de uiteenzetting
niet hernemen van de beweegredenen
die er ons toe noopen ingevolge de
beslissing van ons Congres te Gent
om de buitengewone credleten te
stemmen.
Uit wat voorafging blijkt onze
plicht om als Katholieken het onze
bij te dragen tot de wettige zelfver
dediging van ons volk.
HET KATHOLIEK PACIFISTISCH
IDEAAL
Wij koesteren geen oorlogsplannen.
Wij schreeuwen om vrede!
Wij doen niet mee aan het anar
chistisch pacifisme dat hier ln de
Kamer op 13 December ls verdedigd.
Mijne heeren, aan waakzaamheid
willen wij medewerken, nooit aan een
offensieven oorlog.
Wij zijn ln onze bekommernis om
waakzaam te zijn met de Zweedsche
en Zwitsersche regeeringen, akkoord.
(Zis vervolg onderaan 3* kolom.)
DE MORAAL DER SOLDATEN
Er worden 400 millioen frank bui
tengewone kredieten gevraagd, om de
v/eerbaarheid van ons leger te ver-
hoogen en onze grenzen veilig te stel
len.
De noodzakelijkheid van die ver
hooging betwisten wij niet. Wij voe
gen er aan toe: De moraal der troe
pen is zooveel waard als het materiaal
zelf: de minister zal ons antwoorden,
dat het moraal der troepen goed is.
Maar in Vlaanderen heeft het leger
een slechte reputatie. Wanneer de
soldaten, van hun dienstplicht thuis
komen, zijn ze door den band zeer
slecht te spreken over de kazerne en
hun oversten. Dit is toe te schrijven
aan de weinig hartelijke betrekkin
gen tusschen soldaten en lagere ge-
gradeerden, aan den zeer geringen
Invloed van de officieren op de troe
pen.
De vele klachten van weinig men-
schelijke behandeling der soldaten
door de onderofficieren zijn niet al
tijd ongegrond.
De invloed van de officieren op de
soldaten is om zeggens nul.
De moraal zal er bij winnen bij de
soldaten die met onbepaald verlof
worden naar huis gestuurd, wanneer
die betrekkingen wat hartelijker wor
den. Er wordt met reden veel belang
gehecht aan de lichamelijke gezond
heid der soldaten.
DE ZEDELIJKHEID IN HET LEGER
Maar wij hechten ook zeer veel
belang aan de zedelijke gezondheid
van het leger. Wij hebben een dis
kreet onderzoek gedaan en wij kre
gen verslagen van betrouwbare bron,
die bevestigen wat wij zelf, meer dan
tien jaar geleden, in een Brusselsche
kazerne hebben moeten beleven. Die
toestanden zijn bijna niet verbeterd.
De minister verklaarde in zitting
van 13 December 1933, dat hij het
recht had, zooals een gezinshoofd die
aan zijn kinderen de lezing van ze-
delooze bladen aan de soldaten te
verbieden.
Het zijn de onderofficieren die zeer
dikwijls nalaten hun plicht te doen.
Inzake de zedelijkheidsbescherming
rond de kazernes en de kampen ver
wijst de heer minister naar de loka
le overheden. Waarom kan de mili
taire overheid zich niet in verbinding
stellen met de lokale overheid? Het
bestaan van verdachte drankgelegen
heden en tabakwinkels is een gevaar
voor de geestelijke gezondheid der
troepen.
Daarom hebben wij gevraagd dat
bij de hervorming van den Staat, zou
worden volmacht gegeven aan de re
geering om de openbare zedelijkheid
te vrijwaren.
DE TUCHT
Het vraagstuk der zedelijke gezond
heid der soldaten houdt nauw ver
band met het vraagstuk der tucht
in het leger.
We veroordeelen onvoorwaardelijk
de campagne die wordt gevoerd door
de socialistische jonge wachten, die
de tucht in het leger trachten te bre
ken door het aanzetten van soldaten
tot ongehoorzaamheid aan hun over
sten.
De heer Destrée heeft te Charleroi
eene redevoering uitgesproken tegen
de propaganda van de jonge wach
ten zijner partij voor dienstweigering.
Hij zegde dat de noodzakelijkheid
onzer verdediging tegen de Hitler-
diktatuur niet kon geloochend wor
den, dat wij ons werk en onze vrij
heid moeten verdedigen, zoowel tegen
den buitenlandschen als tegen den
binnenlandschen vijand.
DIENSTWEIGERING
Ook keuren we onvoorwaardelijk af
de campagne voor dienstweigering.
Hier willen we ons katholiek stand
punt toelichten over die zaak. Vol
gens professor Janssen, één onzer
meest bekend moralisten der Leuven-
sche hoogeschool, moeten wij allen
bereid zijn om, in de mate onzer
krachten, de groote vredesactie te
steunen omdat we Katholieken zijn
en de directieven der Pausen willen
volgen. Wij vragen niet beter dan dat
de oorlog buiten de wet wordt gesteld.
Wij zijn overtuigd dat er een tijd
komen zal, waarin de oorlog door al
len zal veroordeeld worden als een
misdaad.
Mede te werken aan de vredesactie
ls de plicht van al wie zich katholiek
noemt: de Pausen hebben klaar ge
noeg gesproken.
Wij moeten streven naar vermin
dering der militaire lasten, ja, naar
afschaffing van de staande legers en
dus ook naar afschaffing van de cons
criptie en den algemeenen dienst
plicht.
In zijn schrijven aan Kardinaal
Gasparri van 1 Augustus 1917, zegt
de Paus dat de afschaffing van den
dienstdwang het eenige practische en
tevens een gemakkelijk middel is om
te komen tot een vermindering van
bewapening. Hij stelt zelfs de instel
ling voor van een universeelen boycot
tegen de natie welke den dienstdwang
zou willen handhaven of Invoeren.
Het oude si vis pacem para helium
heeft uitgediend. Door de staande
legers wordt de kans op oorlog ver
meerderd. De verplichte wapendienst
mag dus met wettige middelen be
streden worden en het streven naar
geheele of althans gedeeltelijke ont
wapening ls een plicht. Maar wil ze
Iets uithalen, dan moet het een ge
lijktijdige en Internationale actie
zijn. Op zijn eigen houtje daarmee
beginnen ware een dwaasheid.
Enkel doelmatige en rechtmatige
middelen zijn ons toegelaten, dat
spreekt van zelfs.
Het doel wettigt de middelen niet.
Laat een beweging nog zoo schoon
en zoo edel zijn, toch heeft men het
recht niet onrechtvaardige middelen
aan te wenden. Daarom ware het
doodjammer een goede beweging
wantrouwen te zien voortbrengen,
door het onbesuisd handelen van
sommigen, wier idealisme niet inge
geven wordt door de echt katholieke
leer.
E. H. HANNEBOUVV
de nieuwe lleTder van Houtem-bij-Veume
E. H. Hannebouw die een. geboren Pope-
ringenaar ls, werd priester gewijd ln 1907
en was opvolgentlljk Leeraar te Meer.en
en sedert 1922 Onderpastoor te Pittem.
De E. H. Hannebouw werd te Houtem
Ingehaald van de wijk De doode Man
nen op Zondag 24 December, om 14 bi u.
door een groep ruiters en velorijders. Hij
was vergezeld door den Z. E. H. Deken
van Veurne en andere Geestelijken.
Aan de dorpplaats gekomen, wachtten
hen de E. H. Rooryck, Onderpastoor; de
H.H. Burgemeester, Schepenen, Kerk- en
Dischraad op.
Na eene korte rede gehouden door den
Heer Burgemeester, trok de stoet voorbij
de H.H. Geestelijken en Burgerlijke
Overheid. Niettegenstaande het koude en
mistige weder was de stoet groot en welge-
lukt.
Voorop ging de Rijkswacht, gevolgd door
dè Ruiters, de Velorijders, het Muziek
Houtemnaere blijft te gaere de Tolbe
dienden, de Hand- en Karabienschutters
gilden, de Bond der Kroostrijke Gezinnen
(met een mooi versierde auto), de Bond
van het H. Hart, de Boerenjeugd van Pit
tem, de Bieënbond (voorgesteld door de
auto van den H. Joye)Volgden een wagen
met duiven, de Tooneelmaatschappij met
een kleine wagen, de Geitenbond, de Boe
renbond, de Boerenbond van Pittem, de
Boerinnenbond, de Boerinnenjeugd van
Pittem, de Meisjesschool, een deel der
processie en hierop volgden de Heeren
Geestelijken die vergezeld door de Ge
meenteraad, Disch- en Kerkraad zich
naar de kerk begaven. In de kerk die mooi
behangen was heeft de Heer Deken den
E. H. Hannebouw verwelkomd en de pa
rochianen aangewakkerd mede te werker
met hunnen nieuwen Herder, opdat de
kerk spoedig zou hersteld zijn.
Op het dorp waren alle huizen versierd
en er waren verscheidene poorten opge
timmerd, ook spandoeken hingen in de
straten.
Eenige opschriften:
Aan het Klooster:
Al de kinderen van deze woon 1
Bieden U Herder, hun huldebetoon
Zij bidden dat 's Heeren's zegen
U geleide op al uw wegen.
Jaarschrift aan het Kooster:
De bLIJDe kLoosterzUsters WensCher,
hUn IJVerlgen HerDer hier aLLe heil.
en Lange Jaren.
Andere:
Lange jaren U bewaren
Achting bij elkeen vergaren
Wenschen U de Houtemnare"-
EEN ZICHT OP DE TOTAAL VERSPLINTERDE WAGONS
Christus make licht
Uw zware herdersplicht.
DE GEKWETSTEN IN DE ZIEKENHUIZEN
God zeeg'ne U op uw levensbaan
Tot uw en ons geluk voortaan.
Wat guitiger nn:
Hier in dezen hoek
Woont schoenmaker Lehoeck
Die maakt schoenen, schoon en kloek
Maar houdt niet van een boek.
MOEILIJKE HULPVERLEENING
De inzittenden van den aanrljdend-en niet waren ondergebracht ln het gasthuis
trein verhaastten zich de verongelukten, of de kliniek van Lagny, de dichtst bij-
waarvan ze de hartverscheurende jam- gelegen stad.
m-erkreten boven de brullende locomotie- Geheel den nacht duurden de reddin-gs-
ven hoorden opklinken, ter hulp snellen, werken voort, dooh steeds met denzelfden
Doch wat konden ze aanvangen? Niemand treurigen uitslag: meer lijken dan ge
wist waar hij zich bevond en over geheel kwetsten of ang-ed-eerden werden van tus-
het rampgebied hing de dichte, verrader- schen den puinhoop bevrijd,
lijke mist. De meest ondernemenden, ruk- En ondertussc-hen strompelden tusschen
ten dan spaanders en balken uit den reus- de balken en brokken ijzer, in mist en
achtigen puinhoop en legden vuren aan, duisternis, gekwetsten die niet wisten
wier akelig, dansend schijnsel een naren waarheen, moeders op zoek naar de kin-
gloed wierp op een vreeselijk schouwspel, deren die aan hun zijde in den trein had-
Onder den aanrijdenden trein lagen de den gezeten, vrouwen die als bij wonder
houten wagons van den sneltrein Parijs- waren gered, en bij eiken Jammerkreet
N-ancy geheel aan splinters geslagen en een klacht van hun gekwetsten man
tusschen de stukken zag men klee-ding- me-en-den te hooren.
stukken, reisgoed, speelgoed, afgerukte Pas wanneer de grauwe dag begint te
armen en -beenen en overal, overal bloed- liobtsn, kan er m-et orde worden gewerkt
vlekken. Afgaande op het hulpgeroep wer- en krijgt men voor het eerst een volle-
den zoo voorzichtig moge-lijk de overle- óigen kijk op de uitgestrektheid van de
vend-en opgezocht. Eilaas, hos vaak vond ramip.
men -afzichtelijk verminkte lijken in Don heeten Zondag nog wordt er ge-
plaats van geredden. Op den hard bevro- zocht naar dooden en gekwetsten en onop-
ren grond werden dooden en gekwetsten houdend verhoogt het tragische bllan. In
neergelegd in lange eindelooze rijen. Autos de Gare de l'Est te Parijs groeit steeds de
die uit de naburige plaatsen kwamen aan- toevloed der familieleden die met den
gereden, li-epen vast op de akkers die de doodsangst in het hart, in de rouwkapel
spoorweglijn daar ter plaatse omzoomen, van lijk tot lijk gaan vol schrik dat ze zul-
Pas wanneer uit Parijs een trein was ge- ten moeten herkennen en hun laatste brij-
stuurd, konden lijken en gekwetsten wor- zeltje hoop op een gelukkige ontsnapping
den geborgen, voor zoover deze laatsten opgeven...
Hier woont Ivo Acke
Al draagt hij maar een klakke
Hij laat ook niet, U te vieren
En zijn huisje te versleren.
Waarom, onze nieuwe Herder
Passeert en trekt gij verder?
Hier in deze mijn
Is het visch versch en fijn
Want... Ballon en Broere
Doen den toer van de Moere.
Hier bij Eugeen Verstraete
Speelt men muziek op mate
Onzen nieuwen Herder zal ook verstaan
Dat Verstraete om zijn bestaan
Zijn orgeltje moet doen gaan.
's Avonds kregen wij ook menig trans
parantopschrift te zien, waaronder het
grootste en het meest decoratieve wel dat
van Heer Poitevin-Ryssen was.
En elders:
Zijt welkom, E. Heer, voor vele jaren
O geve God U hier bij ons, om altijd wel
[te varen.
Ook nog een kleurig verlichte
WELKOM E. H.
Den Heer Verriez had zijn huis ver
sierd met een fljn-in gotiek geschreven
opschrift, dat 's avonds ook belicht was.
De Houtemnaren zijn heel zeker spijtig
dat de inhuldiging van den nieuwen Her
der plaats moest hebben gedurende den
winter. «Was het maar zomer geweest,
zeggen ze, dan hadden we onzen Heer
Pastoor ingehaald met een veel prachti-
geren stoeten wagens.
En van stoet en wagens gesproken, ik
weet dat de Houtemnaren daar een hand
je van hebben; dat hebben wij wel ge
zien met de gouden bruiloftsfeesten.
Het is heel zichtbaar geweest dat de
E. H. Hannebouw met open armen te
Houtem werd ontvangen.
Wenschen wij hem te Houtem veel ge
lukkige jaren !I
•7-": \-
-."O---
DE GEWEZEN HOOGLEERAAR
FELIX DAELS AANGEHOUDEN
Te Gent ls de gewezen hoogleeraar Fe
lix Daels in de gevangenis opgesloten daar
hij nog eecu gevangenisstraf uit te boeten
had wegens onregelmatigheden.
De heer Vanderveide verklaarde
daareven dat hij, moest hij in de
regeering zetelen, zou handelen als
nu de regeering handelt.
Onze waakzaamheid zal ons echter
ons vredesideaal niet doen opgeven.
De groote leemte die nog bestaat
in het internationaal leven, moet
weggenomen worden. Dat moet het
groote objectief van alle vredesbewe
ging zijn. Dat is heel wat doelmati
ger dan louter negativisme. Laten wij
allen het vaste besluit nemen in de
mate onzer krachten mede te wer
ken aan de groote vredesactie. WIJ
vooral, Vlamingen, die niets voelen
voor militarisme, omdat Vlaanderen
door de eeuwen heen het slagveld ls
geweest van Europa, moeten werken
voor wereldvrede. Ons pacifistisch
ideaal mag echter geen utopisme zijn,
werkelijkheidszin moet het blijven
beheerschen. En de werkelijkheid
zegt ons dat er maar één middel is
om de macht van het recht en den
vrede te doen treden ln de plaats
van de materieele macht, de actie
voor een internationaal rechtsstatuut
)n dienst van den vrede. (Zeer wel!
zeer wel! toejuichingen rechtsj
PRESIDENT LEBRUN EN DE OVERHEDEN VOOR DE LIJKKISTEN DER
SLACHTOFFERS IN DE GARE DE L'EST
fe-rs eischte. Namelijk was een trein met
volte geweld op een brug doorgereden die
gedeeltelijk Ingevallen en gunsch den
trein verdween in het diepe water, zonder
dat een enkel inzittende kon gered worden.
De oorzaak van de ramp.
Eerst werden de machinist en de stoker
van den aanrijdenden trein aangehouden
daar men dacht dat zij geen acht h-adden
geslagen op de gesloten signalen. Thans
zou zijn uitgemaakt dat de signaaltoestel
len ln de onmiddellijke nabijheid der
ramp open stonden zoodat aan den ma
chinist en zijn helper niets te wijten zou
vallen.
Op de Fransohe lijnen zullen thans bij
zondere voorzorgsmaatregelen getroffen
worden.
De rouwbetuigingen.
Uit bijna alle landen der wereld werden
rouwbetuigingen overgemaakt naar de
Fransche regeering. Ook Z. H. de Paus
drukte zijn rouwbeklag uit.
In Engeland en Duitsohland stopten de
radioposten gedurende een korten tijd
hunne uitzendingen als rouwdeelnemlng.
Mgr. Lamy, bisschop van Meaux, en
Z. Em. Kardinaal Verdler zegenden de
HJken. Te Meaux hadden geen nachtmis
sen plaats als rouwdeelnemlng.
Fransche bladen hebben opgemerkt dat
(Zie vervolg op 6* blad.)
203 Dooden.
Officieel werd Dinsdag medegedeeld dat
er alsdan reeds 203 dooden waren, waar
onder maar twee niet konden vereenzel
vigd worden. Men moet evenwel nog reke
ning houden dat dit getal nog wel zou
kunnen 6tijgen daar van de zwaar ge
kwetsten enkelen hunne verwondingen
niet zullen overleven.
Onder de dooden telt men H. Schlelter,
kamerlid en burgemeester van Verdun,
alsmede H. More-I. oud-onder-minister en
H. Rollin, kamerlid en burgemeester van
St Didler.
Hartroerende toaneetem hadden plaats
bij het herkennen der slachtoffers; zelfs
werd het onkennelijk lijkje van een Jon
gen van 9 jaar door twee koppels betwist
als zijnde hun kind.
Nog een grootere ramp vermeden.
Kort na het gebeurde kwam nog een
trein aangehold op zelfde lijn en enkel op
een honderdtal meter der ramp kon de
aanhollende trein tot stilstaan gebracht
worden.
De gTootste ramp ooit ln Frankrijk
gebeurd.
Sedert het uitvinden van den spoorweg
ls dit wel de grootste ramp die ln Frank
rijk voorkwam. Alteen in Engeland, of
beter Schotland, gebeurde een ongeluk
over een vijftigtal Jaren, dat 250 slachtof-
DE STUDIEDAGEN VAN DEN
BELGISCHEN BOERENBOND
Dinsdag 11. werden te Leuven de studie
dagen van den Belgischen Boerenbond ge
opend en bijzonder druk bijgewoond. On
der de aanwezigen bemerkte men Z. E.
Kardinaal van Roey, Z. E. Mgr. Lamlroy,
bisschop vun Brugge, de bissohoppen van
Gent en Luik,, de bestuursleden van den
Boerenbond, H. Lucien Desohodt van Po-
perlnge, voorzitter van het Jeugdverbond
van Katholieke Actie, enz.
De besprekingen liepen meest over so
ciale aangelegenheden, Katholieke Actie,
Jeugdafdeellngen, enz. De naaste stoffe
lijke belangen van den Boerenbond wer
den eveneens goed besproken.
EEN PRACHTIG BEWAARDE
MAMMOET OPGEGRAVEN
Volgens berichten uit Rusland werd bij
Irkoetsk een prachtig bewaarde mammoet
opgegraven. Zelfs de hersenen zouden on
geschonden zijn. De gewone tanden we
gen ongeveer 7 Kgr., de slagtanden heb
ben een lengte van 2 meter en we get
16 Kgr.
