Men de Socialisten de
SPROETEN
•SPRÜTOL
EN NU
Tegen den Oorlog, voor vrede en rust
PUROL
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
Vrouwenhanden
WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN.
ÏMeer gezonde lucht in 't christelijk huisgezin
I Er is nochtans lucht genoeg. Meer lucht
kt licht dan in "t ouderlijk huis. Ruimer
^Ejn de woonplaateen. Door de breede ven<-
^fcters kan de lieve zon op haar gemak eens
BoM binnenkijken. En er is plaats genoeg
■oven en beneden, en achteraan een plein-
ft v waar kinderen kunnen spelen. Zelfs
■C «r comfort, als de beurs het vermag:
^Sectrtech licht, radio en loopenri water.
Ha Les wat jonggehuwden droomen kunnen
om gelukkig en gezond te zijn.
De Socialisten veranderen van koers met hun plan
De Man
Belgie tegenover het Ontwapeningsvraagstuk
KRAN1CE REDEVOERING VAN DEN
Eersten Minister GRAAF DE BROQUEVILLE
Erkentelijkheid voor de eensgezinde rouw
en trouw der bevolking
VLAANDERENS BEDEVAART
KAAR L0URDES 1934
ONOVERTREFBAAR!
zondag tl maart 1934.
2' JAAR. N 10.
«DE HALLE»
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
Boterstraat, 17, IEPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR I JAAR (per post)
Binnenland 18,60 Ir.
Belgisch Congo 35,— Ir.
Frankrijk 35,tl.
Alle andere landen 55,Ir.
KANSEN YANXESTE, PöpëHngo
Tel. Papering? N'
rostcheckrekening N* 15.513,
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten per regel 1,00 fr.
Kleine berichten (minimum) 4,00 Ir.
2 Ir. toeL v. ber. met adr. t. bur.
Berichten op 1* bL per regel 2,50 Ir.
Berichten op 2' bL per regel 1,75 Ir.
Rouw ber. en Bedank, (min.) 5.00 Ir.
Te herhalen aankondigingen:
prijs op aanraag.
Annoneen zijn vooraf te betalen
en moeten tegen den Woensdag
avond ingezonden worden. - Kleine
berichten tegen den Donderdag noen.
De lucht van orae christelijke buisge-
Htnr.en is aan *t bederven.
Men beeft schoon deuren en vensters
^■icht toe te spijkeren. Eten verderfelijke
li guiten wind waait ongemerkt naar binnen,
ras btrrjengedrocgen.. stijgt het ver
ader lijk stikgas naar omhoog; het grijpt
de keel aan, 't snijdt je den adem af,
bedwelmt het hoofd.
1 Kijk dan eens naar "t gezicht van menig
■csng gezin. Ongezond bloed geeft zweertjes
l*i:uitslag. Ze zijn pas gehuwd en reeds
>fc er een afgrijselijks uitslag. Ja, ze zijn
Jk>x. gehuwd. En zij leven modem. En de
■ucht is er reeds bedorven.
I Was het niet van die zweertjes en van
H&ion ieelijken uitslag van bedorven bloed!
In de nieuwe woning werd de wand met
Iger. nieuw papier beplakt. Echt modern!
■Spreekt van aelf dat de heihgenprenten,
-lke thuis de wanden der kamers versier-
feen, hier niet meer thuishooren.
t Kruisbeeld werd naar de slaapkamer
Jjebracht, en vervangen op het schouwbord
ir 'k weet-niet-wat voor poesjenellen-
fcedoe. En de andere heiligenbeelden ais
er nog zijn staan vergeten in den hoek,
fergens op een oude commode weggeduwd,
ftot deze ouderwetsche lade ook op haar
beurt boven worde geborgen.
f Zij gaan naar de Zondagmis, en 's Vrij-
Hdags derven zij vieesch. Zij houden hun
Paschen nog, maar van kinderen houden
*ijn niet, of althans nog niet.
I Zij bidden in de kerk. maar zij bidden
■niet meer thuis. Het avondgebed is ge-
B weken voor de rommelende deuntjes van
B'n modernen jazzband uit 'n dreunenden
■luidspreker. Sermoenen, wi rookgeur, wij-
Bwater, daar zijn zij niet voor. 't Wijwater-
vaatje hangt er nog, doch is uitgwfroogd
sedert lang. En een mts, met zang en ser
moen, is meer vervelend dan tien kilo
meter film vol onnoceelh:den, laat staan
half-aangebrande gekheden.
Zij zijn katholiek maar de giftige lucht
van 't modem heidendom is in 't gezin
binnengedrongen. Stilaan moet de geest
van Christus wijken en plaats maker.. En
met Christus, verdwijnt ook in gelijke
mate de onbaatzuchtige christelijke liefde,
plichtbesef en zelfbeheersching.
Na de wittebroodsweken, breken reeds
de eerste zweertjes open.
Kijk eens, lieve, hoeveel kraaien, dkar
op den toren...
Jamaar, dat zijn geen kraaien: 't zijn
duiven, zegt de jonge vrouw.
Wel, hoe kunt ge zooiets zeggen? Zijn
dat nu geen kraaien?
Hoe, ais ik U zeg dat het duiven zijn
Maar, lieve, kijk toch eens beter, ik
ken toch wel het verschil tusschen beide!
Z": je wel, ik kan hier in dit huis
nooit lijk krijjgen. En kwaad of wee-
nend: En 't zijn toch duiven! En het
huiseli,theater is volop aan den gang.
De wedige huiskamer, waar het even
zoneiig zou kunnen zijn als in 't zonnig'
blije huisje van Nazareth, wordt getuige
van de meest kinderachtige scèr.en tus
schen twee volwassen menechen, die zich
zelf niet btheersohen. 't Gaat neg goed
als 't spel niet eindigt bij de schoonmama.
Heel zeker gaat het veelal om wat an
ders, dan om kraaien of duiven! Doch het
is ongelooflijk om wat beuzelarijen twee
gehuwden die zouden motten kinderen
opvoeden onder mekaar kunnen twis
ten, en bet onderling vertrouwen stilaan
ondermijnen
omdat zij zichzelf niet meer opvoeden tot
verdraagzaamheid en zelftucht
omdat zij vaarwel zeggen aan de chris
telijk opgevatte liefde en oöergeest;
omdat zij de giftgassen inademen van de
heidensche mode welke genot wil zon
der last;
omdat zij met een woord uit hun
woning Christus en zijn Wet hebben bui
tengere t.
<3HBS3EIflBBBa?!B39IiBBBBBBBBISIBflaanBBBBBBflBBBBBIIHaai!EBaBEEB
door Volksvertegenwoordiger ROBERT D. DE MAN.
We hebben in ons eerste artikel over
het socialistisch »plan De Mangezegd
dat wij ons voornamen de brochuur van
kamerlid Max Buset op den voet te vol
gen. Buset is de leerling van De Man en
de meest geestdriftige propagandist van
het plan.
De socialisten bekennen zelf dat zij door
het plan De Man aan te nemen, heel en
al van koers veranderen.
Laat ons dus eerst en vooral zien en
na gaan waarom die verandering van koers
nccdig is en waarin die koersverandering
'bestaat.
Wanneer de socialisten thans andere
methoden van werking en andere doel
einden vorstellen, dan moet het wel zijn
omdat de oude niet m:er deugen, dan
moet het wel zijn omdat het oude pro
gramma niet meer deugen kan voor de
tijden waarin we leven en die we beleven.
WAAROM VERANDEREN
DE SOCIALISTEN VAN KOERS?
We zijn thans in het vierde krisisjaar
en aan de krisis komt geen eir.de. Waar
heen men zich ook wendtschrijft Buset,
er is geen neiging tot eenige verbetering
te bespeuren. Het is dan ook overbodig
zich af te vragen of de crisis neg lang
zal duren.
De socialisten moeten echter bekennen
dat de crisis Internationaal is, wat zeggen
wil, dat alle landen van de wereld het
eene min, het andere meer er door ge
troffen zijn en verder, dat de oorzaken
van de krisis niet te zoeken zijn in ons
land alleen, maar dat de oorzaken even
eens internationaal zijn.
Wij leggen daarop nadruk, om later te
kunnen aantoonen, dat de socialisten met
hun oplossing er niet kunnen komen om
de krisis in ons land op te lossen, zonder
de internationale oorzaken ervan weg te
nemen.
M. Buset stelt verder ock vast, dat bij
de economische crisis ook nog een crisis
van het regiem is gekomen, ,die in vele
landen reeds werd opgelost in de richting
van (ie aiktatuur.
Hoe die cr.sis van het regiem of de
politieke crisis in ons land zal worden op
gelost, daarover meent M. Buset: De
toekomst zal het uitwijzen.
Na die beide vaststellingen te hebbsn
gedaan, onderzoekt de schrijver vanwaar,
volgens hem en de socialisten de oplossing
niet kan komen: kunnen geen oplossing
bieden voor de Economische crisis: het
kapitalisme, de oorlog, de internationale
overeenkomsten, de fascistische diktatuur,
een terugkeer tot het liberate economisch
stelsel
Alhoewel we de verbazende vaststel
ling lezen, dat in Rusland geen werkloos
heid heerscht (er is zooveel te meer
ellende en hongersnood!) en dat Rusland
ontsnapt aan de wereldcrisisd?) meent
hij toch dat het communisme evenmin de
oplossing brengen zal, en dat er in ieder
geval van de Belgische communisten niets
ergs te vreeaen valt.
DE SOCIALISTISCHE ACTIE
WORDT IJDEL
IIUNNE HUIDIGE POLITIEK
LEVERT NIETS MEER OP
Aangezien al de stelsels die M. Buset
heeft opgesomd, maar waarbij hij angst
vallig de christelijk sociale school is ver-
geien te noemen, geen oplossing kunnsn
geven aan de crisis, stelt hij de vraag wat
tie socialisten gedaan hebben om uit de
verwarring te geraken, die door de eco
nomische en politieke crisis is veroorzaakt.
We geven bet antwoord van den heer
Buset in zijn. geheel weer: ...moeten wij
zonder zwakheid, zonder omwegen en zon
der vooringenomenheid antwoorden dat
onze traditioneele actie, na deze drie cri
sisjaren, en omdat er aan de crisis ge-en
einde komt, ten slotte dreigt ijdel te wor
den, indien zij het nog niet is.
Betrekkelijk ijdel weliswaar, maar toch
voldoende mate om ons tot een gewetens
onderzoek en een grondige koersveran
der ui te dwingen.
...En niet alleen slaagden wij niet in
onze pogingen, maar naarmate de crisis
voortduurt wordt het steeds minder waar
schijnlijk dat wij kunnen slagen. Waar
om? Omdat de hinderpaal waarop wij
stuiten veel minder de onwil of de over
macht van den tegenstrever is, dan een
samenloop van omstandigheden, die in een
crisis als deze, het nastreven van traditio-
neele doeleinden meer en meer ver
ijdelen
Dat is klaar en ondubbelzinnig. De so-
eicbcten bekennen dus self dat zij dood
gaan aan de crisis, wanneer zij nog lang
duurt en aangezien de heer Buset zelf bij
den aanvang schrijft, dat er nog geen
einde aan te bespeuren is, staat het so
cialisme voor de keuze, ofwel doodgaan
aan de crisis, ofwel de crisis in ons land
oplossen. Die oplossing denken ze te kun
nen geven door het plan De Man, dat
geen oplossing brengt en bijgevolg, de
crisis zal het socialisme dooden!
De economische actie door de socialis
ten thans gevoerd, is al evenmin ijdel,
naar het oordeel van den M. Buset. want
tioool* Wtj ext-TT «.Li L/CA-trililCT
word t het socialistisch verzet tegen de
loonsverlaging, hetzij door werkstaking
of anders, tenslotte tot mislukking ge
doemd, omdat het gebroken wordt dcor
den muur van de kostprijzen.
Voor wat de begrootingspolitiek van den
staat betreft, moeten de socialisten thans
eveneens bekennen dat we het hoogste
punt van de begrootingomogelijfcheden
hebben bereikt, wat zeggen wil dat het
plafond der belastingen is bereikt en dat
er anderzijds niet kan aan gedacht wor
den in de huidige omstandigheden de uit
gaven nog te verhocgen.
Wat de socialistische aktie op politiek
gebied aangaat, verklaren de socialistische
leiders, voorstanders van het plan De Man,
vlakweg, dat hun traditioneele actie mach
teloos blijkt.
M. Buset komt noch min noch meer
tot het besluit, dat de socialtetem door het
verdedigen wat tot nog toe gold in ons
land als democratische politieke instellin
gen te verdedigen, zij een soort conser
vatieven geworden zijn. Er moet wat an
ders in de plaats komen van wat de socia
listen nu vulgair beginnen te noemen. de
burgerlijke democratie
Meer extremist worden voor de socia
listen haalt niets uit, meent M. Buset met
veel redenen. Omdat die politiek, die
meer door het gevoel dan door het denken
wordt ingegeven, niet op concrete werke
lijkheden berust, klampt zij zich vast aan
romantische mythen: algemeene werk
staking, gewapende opstand, oproerige
raadgevingen aan de soldaten, sprong in
het onbekende.
Kan men beter de onbekookte politiek
afkeuren die door sommige socialistische
leiders van den zooveelsten rang worden
gevoerd ver van Brussel!
WIJ MOETEN EEN ANDERE RICHTING
OPGAAN
aldus besluiten de socialisten.. Zoo zien
wij dus o, schrijft Buset, al onze inspan
ningen mat machteloosheid bedreigd en
wordt onze traditioneele politiek waarde
loos.
De andere richting die het socialisme
nu wil opgaan, is die van hun plan De
Man.
Zij me enen daardoor, en ze zullen het
onze eenvoudige naïeve werklieden trach
ten wijs te maken, en misschien zullen er
zich ook middenstanders en boeren laten
aan vangen, de huidige werkloosheid te
niet te deen en de crisis te overwinnen,
zelfs als de internationale verhoudingen
niet verbeteren!!?
Aldus hebben de socialisten zelf klaar
en duidelijk uiteengezet, dat heel hun wer
king in de huidige omstandigheden op
niets uitloopt, dat ze niet bekaam zijn
iets positiefs te vewezenlijken.
Zij zelf cordeelen dat z. maar één kans
meer hebben en die kans L het verwezen
lijken van het plan De Man.
Wanneer ze nu ook die eenige kans ver
liezen en dat is zoo „oed als zeker, dat
staat omzeggens vast, wat dan?
Dan zal het socialisme verkalken tenge
volge van de crisis, dan zal het bloedloos
tn bloedarmoedig worden, bij gemis aan
levenskracht en aan vernieuwende geest
driftige stuwkracht.
In een volgende artikel ontleden we na
der de doeleinden van het Plan van. den
Arbeid.
BELGISCHE FABRIEK VAN
CHICOREIWYPPELIER-TAFFIN
komen vroeg in Het voorjaar.
Voorziet U daarom tijdig van een pot
Verkrijgbaar in alle Apotheken.
De politieke wapenstilstand, als ge
volg ~van het overlijden van Koning
Albert, is achter de rug.
We schreveiy bijna: <De strijd her
neemt Doch is er feitelijk reeds
strijd geweest?
Tot hiertoe hadden we nog niets
anders dan oratorische schermutse
lingen, die weliswaar de voorboden
kunnen zijn van zware dagen, doch
waar het gros der troepen steeds af
zijdig bleef.
We gelooven niet dat er onmiddel
lijke brandpunten voorhanden zijn,
die zooals in Frankrijk, de tempera
tuur ineens tot kookpunt jagen. Ons
land zal echter ook den dans niet
ontloopen.
De hervormingen liggen in de lijn
van den tijd. En het ware dwaas de
zielkundige invloed te negeeren van
al de ophefmakende gebeurtenissen
in den vreemde die onze ooren doen
tuiten. Het is feitelijk onbegonnen
werk stroomopwaarts te varen. En
beter ware het de zaken verstandig
en nuchter te beschouwen en den
knoop door te hakken vooraleer de
tij er ons toe dwingt.
Niemand zal toch zoo onverstandig
zijn te ontkennen dat er ook in ons
land een ramp-potentieel, een krisis
temperatuur voorhanden is.
Er zijn zelfs reeds tal van men-
schen die geen opinie meer durven
hebben, die ze wegmoffelen, ze ver
bergen om straks met de overwinnen
de meerderheid braafjes mee te loo
pen. Er zijn er die het noodlottig vin
den dat een mensch tezelvertijd ook
burger moet zijn.
Het wordt gaandeweg angst voor
het leven.
En deze ziekelijkheid, patent symp
toom van kleinburgerlijkheid, is de
resultante van feiten en evenemen
ten die zich vooralsnog tot het bui
tenland beperkten.
Wat gewordt het moest ons land
nu eens het terrein worden van hard
handige konflikten?
Het ontbreekt ons nu reeds aan
politieke opvoeding en moed. Straks
zullen nog enkel de leiders voor hun
overtuiging op straat komen, wijl de
massa zich totaal afzijdig zal houden,
tot het resultaat zich afteekent.
Het is en het blijft een gebrek dat
ïwe van politieke opvoeding nog alles
te leeren hebben. En nochtans is het
zoo eenvoudig. Enkele eeuwig-men-
schelijke princiepen gedragen door
een onwrikbare wil. Het komt trou
wens altijd op hetzelfde neer: man
nen vormen En dat is een probleem
dat van de school af moet aange
pakt.
De methode die thans gevolgd
wordt is zeker verkeerd. Politiek is
]100 passie geworden. Meer herse-
]nen en minder instinkt zou alleszins
markanter vruchten afwerpen. Er
gevoel en de resultaten hiervan zijn
steeds ontgoochelend.
■Het is inderdaad niet bijster moei
lijk een massa te leiden, maar de ver
antwoordelijkheid dragen van de lei-
mng is een ander paar mouwen.
mZwart is zwart, en hoe men het nu
[oofc wit gewenscht had, het is een
Imisdaad te pogen verontschuldigen
hvat dient gelaakt of gestraft te wor-
ulen.
Wat waar is moet niet geloochend
worden, zelfs niet gepoogd.
■Kan men dit van de politiek zeg-
\gem
■Wie twijfelt leze even de dagbla
den over Stavisky en Oostenrijk.
■Als met dergelijke tegenstrijdighe
den menschen moeten gevoed wor
sen, dan is het eenvoudig verwon
derlijk dat de radios van avond nog
rustig spelen.
Ofwel houdt men de goê gemeente
moor den gek, ofwel dienen er belan
gen verdedigd te worden van partij
bonzen en flnanciegroepen.
Zeker is het dat de mensclien er
mee niet gediend worden.
En wie neemt er zijn verantwoor
delijkheid voor op.
Er moet een grens aan alles zijn,
pel/s aan de misleiding. Als straks de
eene mensch tegen de andere opge
daagd wordt en er misschien betreu
renswaardige feiten gebeuren, omdat
\men de eene zwart deed zien en de
\andere wit, dan zal de bal van den
leenen leider naar den anderen toe-\
bespeeld worden.
HDaladier en Frot zijn er een spre-\
ïkend bewijs van. Het is vrij gemak-
[kelijk te blokletteren en te donderen,
het is veel moeilijker menschen te
leeren nadenken en te leeren klaar]
\zien.
Het leven is noch een gazet noch]
een meetingzaal. Het leven is onloo
chenbare werkelijkheid. En de over-]
\tuiging groeit uit de feiten. Deze al
leen hoeven te spreken. De andere
kunnen ze voor- en toelichten, ze]
\hoeven ze niet te exploiteeren. I
Een betrekkelijk kleine illustratieI
[hiervan (ook een feit, dat achteraf]
\wel verloochend of verontschuldigd
\werd) hebben de socialisten gegeven
\dan dag zelf van 's Konings ajster-]
\ven. Eerlijkheidshalve diene er bijge\
woegd dat de mare nog niet bekend]
ucas.
Een heele schare menschen hebben
fna een meeting enkele dagbladen bel
\stormd en wat ruiten uitgegooid. Zoo
\heel tragisch is dit wel niet. Typisch
\echter wel. Omdat enkele Brusselsche]
igazetten over den strijd Dollfuss con|
\tra het socialism, niet dachten alsl
cie roode leiders, werden hun lokalen]
[eenvoudig gechargeerd.
■/n werkelijkheid hebben de social
disten een heilige schrik van het jas
cism. En de bepaling die zij eraan
\geven is precies heel rudimentair.
\Fascisme aan burgerij. Daarmee
punt.
Als dat nu de inleiding is van een]
ioffensief optreden tegen al de uzenw
sc/ten (en er zijn er goddank velen)
\die meenen dat er iets hapert aan]
de Staatsmachine en dat er middel
is om de zaak eens fatsoenlijk op te
\knappen, weten we niet.
We vermoeden het echter.
Indien het nu ging om den arbei-
der naar hongerloonen te drijven, zou\
\het socialistisch front begrijpelijk]
\zijn. Maar het u> precies andersom
(Zie vervolg onderaan 4* kolom)
In den Senaat Dinsdag 11. moesten ver- i Hoe heeft men zich kunnen Inbeelden
soheidece interpellaties vcortgetrucht wor- dat 27 tijdelijk verbonden en bevriende
den, om. deze van den Heer Baron de naties, het eens zouden blijven om aan
Dorlcdot, over België's internationale po
litiek.
Na de opening der zitting nam Heer
Graaf de Brcqueville, eerste Minister,
aanstonds het woord en legde een belang
rijke verklaring af over België's verhou
ding tegenover het ontwapeimgsvraag-
stuk. Deze verklaring, die getuigt van wer
kelijkheidszin, geven wij hier onder:
De tijd waarover het parlement be
schikt is kostbaar. Niemand is daar zoo
zeer van overtuigd als ik. Ook zal ik mij
onthouden van ijdele beschouwingen
over wat de vorige regeeringen hebben
gedaan of niet gedaan.
Ik betwijfel geen oogenblik dat allen
het nationaal belang met wijsheid en
waakzaamheid hebben behartigd. De uit-
gebrachta stemmingen in het parlement
bewezen de goedkeuring der door mijn
voorgangers gevolgde gedragslijn. Rede
twistingen over dit onderwerp kunnen
inderdaad de belangstelling opwekken,
van hen, die over te veel tijd beschikken
of die er aan houden een geschiedkundige
verhandeling te schrijven, In overeen
stemming met hun verbeeldingskracht en
hun driften. Doch wat voor het oogenblik
van belang is en waarover de openbare
opinie zich met recht bekommert, zijn
de zienswijze en de houding der regeering
tegenover het internationaal probleem,
dat zich thans voor ons stelt. Het verleden
geldt wat het waard Is. Noch goedkeuring
noch vitterij zullen zijn waaide verhoogen
of verminderen. Zij rijn dus een louter
tijdverlies, en dit juist op een oogenblik
dat het heil van het land verbonden ls
met een zoo intense als verlichte parle
mentaire werkzaamheid, welke niet aange
past zijn aan de ernstige moeilijkheden,
die het land te doorworstelen heeft.
Het ls een tijd rijp voor werking en
niet voor dorre redevoeringen. Ik wil klaar
ja zelfs ruw weg antwoorden op de vra
gen, welke door vooraanstaande kamer
leden aan de regeering werden gesteld,
vragen, die de onrust en zelfs de angst
van een groot deel der openbare meening
weerspiegelen.
In dén loop der besprekingen zal de mi
nister van Buitenlandsche Zaken U het
ontwapeningsprobleem in zijn verschil
lende onderdeelen en met de vereischte
uitwerking, bondig en zooals het zich in
zijn uiterst grooten ernst voordoet, uit
eenzetten.
HOE KAN MEN DE HERBEWAPENING
VAN DUITSCHLAND VOORKOMEN?
Men vraagt ons: Zult gij de herbe
wapening van Duitschland, die in strijd
is met de voorwaarden van het verdrag
van Versailles dulden? Zult gij de schen
dingen van dit verdrag juridisch regis-
treeren?
Deze vraag lo'
^weede vraag uit, wearaau rW-ilrf(i
«Hoe kan mer^d- van
Welnu ik zal het D zeggen. Er bestaan
mijns inziens slechts twee middelen om
Duitschland de militaire clausulen van t
Verdrag van Versailles te doen naleven.
Zij hebben beiden dezelfde gevolgen. Het
eerste is de juridische maatregel dcor het
verdrag voorzien. Het is het berucht ar
tikel 213 dat den Volkenbondsraad toe-
lajat, bij meerderheid van stemmen, een
onderzoek in te stellen. Welnu het staat
vast dat twee der groote mogendheden
die permanent in den raad zetelen: En
geland en Italië, de instelling van een
onderzoek zullen weigeren Onder deze
voorwaarden zal Duitschland deze even
min toelaten. Er blijft dus slechts een
tweede middel over, dat impliciet in de
aan ons gestelde vragen ligt besloten,
doch dat men bij zijn naam niet durft
noemen: dit middel is een preventieve
oorlog.
tl werkelijkheid een
NIET HET AVONTUUR VAN EEN
ONGEWETTIGDEN, PREVENTIEVEN
OORLOG
Is het dit wat men voorstelt? Mijns
inziens is dit een redmiddel slechter dan
het kwaad zelf, en waar men zelfs niet
mag aan denken, ten minste indien men
niet met waanzin of met een misdadige
behebtheid is geslagen.
Zoolang er hoop is op minnelijke rege
ling, is het ongeoorloofd een onmiddellijk
en zsker kwaad uit te lokken, om een
ander dat niet zoo nabij en door het feit
zelf, niet zoo zeker is als het eerste, te
voorkomen.
Dit is mijn inzicht, en voor zoover ik
west, ook dit der Fransche regeering. Om
de herbewapening van Duitschland te
beletten, is er geen ander middel dan een
onmiddellijke oorlog. Ik weiger het land
in dergelijk avontuur te werpen.
Deze woorden zijn duidelijk, zelfs hard,
maar mijne heeren, zij moeten nochtans
worden uitgesproken, omdat zij de weer
gave zijn der waarheid. Ik heb de plicht
op te klimmen tot de bron van onze on
rust en angst, en de termen van het pro
bleem, zoowel als de gevolgen eener on
doordachte politiek aan het land kenbaar
te maken. Waartoe al die pocherij, tenzij
om de openbare meening te bedriegen.
MEN KAN EEN GROOTE NATIE NIET
BLIJVEN ONTWAPENEN
Ik begrijp zoo zeer als U allen de bit
terheid van den toestand. Zij is het ge
volg der groote begoocheling van hen, die
gedurende het verdrag van Versailles,
terwijl zij de lessen der geschiedenis en
der werkelijkheid misprezen, geloofden
dat het mogelijk was een groote natie
voor onbeperkten tijd te ontwapenen.
ISBBEBBBSSZSSSaiE&BaBEaHSKKIJ
Duitschland, -wiens éénheid door het ver
drag van Versailles werd bezegeld, op te
leggen, dat wat zelfs Napoleon, opper
machtig meester der twee derden van
Europa niet vermocht. Wij moeten deze
begoocheling betreuren. Waar overleefden
clausulen met zulk karakter de voorwaar
den, die hen hebben geschapen!
Het hedendaagsch Duitschland ls niet
meer het overwonnen Duitschland van 18
November 1918. En waar blijft daarenbo
ven de gemeenschappelijke wil der 27 ver
bondenen. die het verdrag van 1919 heb
ben onderteekend? Het is de onvermijde
lijke wet der geschiedenis, dat een over
wonnen land vroeg of laat zijn krachten
herovert.
Sinds langen tijd hebben de groote Sta
ten dit begrepen.
In een gezamenlijke beraadslaging te
Genève, waren Frankrijk, Engeland en
Italië verplicht aan Duitschland, sinds
einde 1932 het recht op gelijke behande
ling toe te kennen.
Koesteren wij dus noch onvruchtbaar
spijt, noch ijdele hoop, en behandelen wij
het probleam zooals het zich thans in
Maart 1934 stelt. Men moet de werkelijk
heid in het gelaat durven zien!
In deze zaken leiden droomen tot niets;
tenzij soms tot een ramp. Waarover gaat
het hier? Niet alleen moeten wij beslui
ten cf wij ja dan neen de herbewapening
van Duitschland zullen dulden of in wel
ke verhoudingen wij dit zullen toestaan,
maar wij moeten vooral den wedloop naar
bewapeningen, die onvermijdelijk tot den
oorlog zou leiden, vermijden.
Daar schuilt thans het gevaar, dat de
Europeesche volkeren bedreigt, Duitsch
land niet uitgezonderd.
Ik noemde U de reden waarom de toe
vlucht tot het geweld dient uitgesloten.
Er blijft dus niets anders over dan een
minnelijke regeling, tusschen de voor
naamste belanghebbende landen; een
overeenkomst, welke de bewapeningen be
perkt. De onderhandelingen, zooals zij te
Genève werden gevoerd, zijn niet ge
slaagd. Zij werden onder een anderen
vorm en met andere formulen hervat. De
heele wereld heeft bij hun welslagen be
lang, want ieder weet wat de hernieuw
de wedloop naar bewapening beteekent.
Duitschland mag evenmin als de ande
re staten in de huidige crisis, de onnoem
lijke lasten die daaruit voortvloeien, on
bevreesd te gemoet zien. En wie zou dur
ven loochenen dat het onvermijdelijk ge
volg van dergelijken toestand de voor im
mer en door al wat In de wereld mensch-
waardig en eerlijk is, vervloekte oorlog is.
TEGEN DEN OORLOG. ONS
HOOGSTE STREVEN GAAT NAAR
VEILIGHEID
U weet dat de huidige onderhandelin-
een on eronta moeilijkheden stuiten. De
mogelijke met al hare klaarzienuiiciu c,
vastberadenheid. Men moet niet aan ons,
die al de verantwoordelijkheden en den
wreeden last van den wereldoorlog heb
ben gedragen, de gevaarlijke geographi-
sche ligging van ons land openbaren. Men
moet ens, in onze vreeselijke ervaringen,
niet leeren, dat niet één der elementen
van veiligheid mag worden verwaarloosd.
Ons politiek actie-vermogen streeft on
ophoudend naar de veiligheid van heden
en naar de veiligheid der toekomst. Deze
is ons hoogste doel. Wij hebben, doorheen
rampspoedige omstandigheden, slechts
den lieven Vrede ter wille, aan het land
haast bovenmenschelijke krachtinspan
ningen durven vragen. En daardoor ver
wezenlijken wij ons streven naar veilig
heid, in de mate dat dit streven uit onze
persoonlijke acte voortvloeit.
Wij vechten in dit ontredderd Europa,
onversaagd voor den Vrede, om meer
schoonheid te scheppen, door het eerbie
digen der waarheid
Door geschiedkundige feiten, bewijzen
wij aan onze vrienden den Vrede ter wil
le, dat er geen werkelijke rust in Europa
zal heerschen, zoolang de veiligheid van
België wordt bedreigd
Dit is een eeuwenoude waarheid waar
van ieder lid der regeering, ten zeerste is
doordrongen, en wij handelen krachtda
dig volgens de stem van ons geweten. Ik
bevestig dit tegenover het land dat recht
heeft op gansch ons klaarziend beleid en
op onze daadkracht. Onze plicht is duide
lijk afgebakend en wij zullen hem ten
verraden.^^^^^^^^^^H
Mijne Heeren, Indien de Vrede door de
Veiligheid het ideaal is dat wij uit
gansch ons vermogen en met alle krach
ten nastreven, is de regeering nochtans
niet in staat beloften te doen, in een do
mein, dat aan haar wilsvermogen niet is
onderworpen. Zij mag in dit opzicht ech
ter, niet alleen op de nooit te kort geko
men hulpvaardigheid van Frankrijk re
kenen, maar ook op deze van Engeland
en Italië, hulpvaardigheid, die haar zou
geweigerd worden indien zij een politiek
van geweld moest aankleven.
Ik kan U onmogelijk en U begrijpt
dit meer daarover zeggen of mijne
verklaring meer verduidelijken. Wij staan
niet alleen in dezen grooten vitalen strijd
tegen den oorlog en voor de veiligheid.
Niemand in ons land mag dit vergeten.
Gansch de regeering vraagt uw vertrou
wen cm haar in staat te stellen de bijzon
der kiesche taak welke zij met het be
wustzijn der aanhankelijkheid van gansch
de natie nastreeft goed te vervullen.
België is beducht voor een oorlog. Het
heeft den oorlog meegemaakt. België haat
lEHaxcg&SBSHasiiaiiiHBaiEBBaeu
den oorlog. Het was zijn roemrijk, doch
erbarmelijk slachtoffer.
Alles MOET en ZAL worden aangewend
om den terugkeer der barbaarschheid
voor goed te voorkomen I
-■o»-
GEWELDIGE INDRUK
De redevoering door Graaf de Broque
ville uitgesproken, heeft in het Binnen
en Buitenland geweldigen indruk verwekt.
Wij zijn het niet meer gewoon van onze
leiders zulke klare taal te hooren te krij
gen. Gewoonlijk als men eene redevoering
gehoord cf gelezen heeft, weet men daarna
evenveel als te voren.
Sedert 16 jaren is de wereldoorlog ge
daan; 16 jaar lang boorden we niets an
ders dan spreken over Vredesconferen
ties en Ontwapeningsconferenties
En wat is er van gekomen?
Het kostte millioenen en het bracht
niets op.
Het eeodge wat de man uit de straat er
kan uit besluiten, was dat daaromtrent al
die mannen zorgden voor een gerust en
welopbrengend postje.
Hoe kunnen al die oonferentiemannen
nu nog zoo nuchter zijn jaren te studeeren
om schikkingen te treffen die moeten ge
volgd worden wanneer het oorlog wordt?
Va<n den eersten dag dat het oorlog is, is
er niemand meer die de overeenkomsten
vodgt.
Er is over de redevoering van den Heer
de Broqueville misnoegdheid in sommige
kringen.
Ons heeft die redevoering verheugd om
dat ze rechtzinnig en gemeend is.
Wat baat het de oogen te sluiten?
Het gevaar most ingezien worden om
het te kunnen tegengaan.
Iedereen weet dat Duitschland bewa
pent.
Men kan een volk van 60 miljoen in
woners toch niet muilbanden.
De oorlog vermijden dat wil Minister
de Broqueville en daarom moeten wij hem
steunen.
De oorlog vermijdendat is voor alle
landen hoofdzaak, maar voor geen land
méér dan voor Beigië, omdat geen land
meer de verschrikkingen van den oorlog
aan den lijve heeft gevoeld dan het onze
en omdat het de verschrikkingen van een
nieuwen oorlog geen tweede maal ziou
overleven.
Het zijn harde woorden die de Belgische
Eerste Minister heeft uitgesproken, woor
den die hem misschien kwaad aangere
kend zullen worden door hen die, per fas
et nefas. zdoh vast blijven klampen aan
eene politiek, wier failliet met den dag
schreeuwender wordt.
België vreest den oorlog, zegde de Eerste
Minister bij 't slot zijner rede; ons land
heeft den oorlog meegemaakt; België ver
afschuwt den oorlog, ons land is er
het roemrijke, maar betreurenswaardige
slachtoffer van geweest.
Alles moet in het werk gesteld worden
om te vermijden dat ooit die barbaarsch-
heid wederkeere.
A
EENIGE NAKLANKEN
In 't Binnenland prijst heel de Vlaam-
sche katholieke pers het standpunt van
heer de Broqueville.
Een eerlijke daadzegt De Stan
daard
Er is klare wijn geschonkenzegl
Het «Handelsblad van Antwerpen
Het rechte woord op het rechte uur
zegt De Landwacht van Gent
Moedige en openhartige waarheidsver
klaring zegt Het Nieuws van den Dag
ONZE LIBERALEN EN SOCIALISTEN
spreken natuurlijk in anderen zin. Die
willen steeds het verkeerde; hunne rol is
immer geweest stokken in 't wiel steken
en het volk opwinden. Ze blijven in hun
rol.
EUROPA KAN ER HEM DANKBAAR
VOOR ZIJN
schrijft De Maasbode (katholiek dag
blad) van Holland.
Er wordt verzekerd dat Minister de Bro
queville het eens was met Koning Albert
over den tekst van zijne redevoering.
IN FEANKRIJK
heerscht er algemeene ontstemming. Het
katholiek dagblad La Croixechter
keurt de redevoering goed en zegt onder
meer:
België vervoegt hier het Fransch pro-
gramma, duidelijk overgenomen door het
Kabinet Doumergue, hetwelk er al de
tekortkomingen uit verwijdert die men
aan de politiek van H. Paul Boncour
had verweten».
IN DUITSCHLAND
De verklaringen in den Senaat door M.
de Broqueville gedaan worden in Duitsch
land gunstig onthaald, zoo men voortgaat
cp de bandschriften der Berlijner gazetten.
Een stem van de Redeschrijft de
Lckal Ar.zeiger», «Gedaan met Versail
les meldt de Kreuzer ZeitungHet
einde eener illusieverklaart de Ber
lijner Tagsblatt», «Voor de gelijkheid der
rechten van Duitschland roept de Mor-
genpostuit.
De Berliner Lckal Anzeiger schrijft:
De woorden van M. de Broqueville
verrassen en verheugen ons. Zij getuigen
van eene kermis der werkelijkheden en
der noodzakelijkheden, iets wat zeldzaam
geworden is bij de meeste Staatslieden
van Europa.
Wij begroeten den moed van het Bel
gisch Staatshoofd dat de dwaling van de
eeuwige onschendbaarheid der verdragen
uitschakelt
Het nationalistisch orgaan keurt volko
men de verklaringen van M. de Broque
ville goed inzake het ontwapeningsvraag
stuk en voegt er aan toe dat de Duitsche
voorstellen van de zelfde gedachtenorde
zijn.
De Lokal Anzeigerwenscht dat het
voorbeeld van het Belgisch Staatshoofd
door Staatshoofden van andere Europee
sche mogendheden, o.m. van Frankrijk zal
gevolgd worden.
Men haalt ook aan dat volgens den Bel
gischen Eersten Minister er geen kwestie
meer is te weten, of men de herbewape
ning van Duitschland mag dulden maar
wel of men den wedloop van herbewape
ning kan voorkomen.
Eene internationale conventie, de bewa
peningen beperkend zou moeten tot stand
komen.
In een volmaakt, vloeiend, Neder
landsen, heejt de jonge Koning
Woensdag avond, te 19 u. 50, op de
Vlaamsche golflengte van het N.I.R.
zijn "Vlaamsche onderdanen toege
sproken met een enkel ontroerd
woord, dat niets anders was dan een
uiting van bewogen erkentelijkheid
voor de eensgezinde rouw en trouw
der bevolking.
Onze Vorst had echter te voren ook
onze Franschtalige medeburgers, op
de Fransche golflengte, toegesproken
In het Nederlandsch zeide Zijne Ma
jesteit het volgende:
De dood van den Koning, mijn Va
der, heeft over het geheeie land een
eensgezinde opwelling van liefde en
vereering gewekt.
De hulde van een geheel volk ter
verheerlijking van zijn gedachtenis
opgerezen, steunt mijn teerbeminde
Moeder in haar smart, en staalt mijn
gemoed.
Om een laatsten eeregroet aan
hunnen Vorst te brengen, hebben
honderdduizenden onder U, mijn
dierbare landgenooten, een lange en
moeizame opwachting aanvaard, ter
wijl zooveel anderen, die van ons
moesten verwijderd blijven, de in
drukwekkende plechtigheden, die zich
te Brussel ontrolden, dank zij de
radio, in gedachte hebben bijge
woond.
En U, getrouwe Oud-Strijders, die
in massa rond uw gevallen Veldheer
het heldhaftig leger hebt doen ver
rijzen, dat onze vrijheden herwon,
U zeg ik dat tusschen ons voortaan
on verbreekbare banden zijn gesmeed.
Tallooze deelnemingen kwamen ons
toe uit alle hoeken van het Land, en
van over de gansche wereld. De ver
heven waardeering, die daarbij we:
betoond, heeft ons tot op den bodem
onzer ziel ontroerd.
Aan allen wilde ik graag mijn
dankbaarheid betuigen: moge mijn
stem althans binnen steden en dor
pen en tot in de meest afgezonderde
gehuchten eenieder onder U 1
ken, en elk verzekeren van inuja
diepste erkentelijkheid.
De Natie, die haar tranen met de
onze mengde, heeft in een
proeving de eendracht aller Belgen
bezegeld.
Het aandenken van een rouw te
zamen beleden, en de gehechtheid
die zij mij en de Koningin bewezen
heeft, zullen mij altijd sterken in do
vervulling van mijn taak.
Er is geen spraak van hongerloo
nen, noch van 12 uur werk per dag,
noch van verdrukking der werkers
klasse.
Er is eenvoudig spraak van een her
ziening der waarden, van een dege
lijker bouw der maatschappij ge
steund op orde, gezag en verantiooor-
delijkheid.
De arbeiders hebben er alles bij te
winnen.
Als het gaat om de verheffing der
menschelijke waarde, zijn zij het
meest gebaat die op de onderste trede
staan.
Trouwens het misbaar der socialis
ten liet de geïnteresseerden tamelijk
koel. Een krant stoort zich niet aan
een gebroken ruit.
Het is alleen te hopen dat de vrij
heid waarvoor de socialisten te Brus
sel en te Gent gezworen hebben, als
geen partijgenoot B.WJ\ geëmbriga-
deerd wordt.
De rest is het werk van den tijd.
En noch 40.000 müitianen, noch
100.000 helpers zullen de tijd tegen
houden, noch beperken.
Het gaat in de lengte om jaren,
en in de breedte om miljoenen.
Geen enkele Staat of maatschappe
lijke vorm is er tegen bestand geble
ken.
Slechts één rots begaf niet, maar
het was dan ook de Nazerener die ze
bouwde, en haar wat anders meegaf
dan militianen: de waarheid.
In afwachting blijft er dapper te
ijveren voor datgene wat volgens die
waarheid op aarde hoeft verwezen
lijkt: het vormen van ons zelf en van
onze evenmenschen, en het ordenen
der wissehoerkingen.
Misschien klinkt dit ook al uitda
gend.
Misschien is het ook fascisme.
Etiketten zijn echter van weinig
belang.
Er zijn feiten en gevolgtrekkingen.
Er is ook onze wil!
KONING LEOPOLD III VOOR DE MICRO, TIJDENS ZIJN RADIO-REDE
VAN WOENSDAG AVOND.
III
(Verboden nadruk.)
Herwig.
26 APRIL—4 MEI:
rechtstreeksclie treinen en treinen
langs LISIEUX.
30 JULI—7 OOGST:
rechtstreeksche treinen; treinen met
stilstand te Parijs (Montmartre) en
terugkeer langs LISIEUX.
28 OOGST—6 SEPTEMBER:
trein over Paray-Ie-Monial, Nevers,
Ars, Lyon, Lisicux.
INLICHTINGEN:
Hoofdsekretariaat, Plein 13a, KORTRIJK
NIEUW MODEL 1934-1935
blijven ondanks allen huishoudelijken arbeid
gaaf.zacht en blank door
Doos Vfen 7>ifrank.ln alle Apotheken.
