PASCHEN
Oorlog o# Vrede
Paaschvreugde
HERDERLIJKE BRIEF
bij de sluiting van het H. Jaar
Bezoekt leper's Handelsfoor
van 18 tot 22 April 1935
yj9
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
jkbsSm
DE CONFERENTIE VAN STRESA
ZONDAG 21 APRIL J93S.
Zalig Paaschfeest
IN DE KATHOLIEKE UNIE
POLITIEKE KRONIEK
STORT 13,25 FRANK
WEEKSLAD: 35 CENTIEMEN.
«DE HALLE»
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
Boterstraat, 17, IEPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR l JAAR (per post)
Binnenland 18,60 fr.
delgisch Congo 85,tr.
Frankrijk 35,— tr.
Alle andere landen 55,— tr.
jpitgéwn
SAN SEN- YANNESTE, PofëHngS
Tel. Poperingé N'
fosteheckrekening N' 15.570,
3r JAAR. Nr 14.
TARIEF VOOR EEBICHTENi
Kleine berichten per regel 1.00 fr.
Kieine berichten (minimum) 4,00 fr.
3 tr. toel. v. ber. met adr. t. bur.
Berichten op 1* bi. per regel 2,50 fr.
Berichten op 2* bi per regel 1,75 tr.
Rouwber. en Bedank, (min.) 5.00 fr.
,Te herhalen aankondigingen:
prijs op aanraag.
Annoncen rijn Toornt te betalen
en moeten tegen den Woensdag
avond Ingezonden wordm. - Kleine
berichten tegen den Donderdag noen.
can al onze Lezers
Heden is 't de dag van zegevierend
klokgelui en vreugdezang over de
wereld.
Als een nagalm van het verleden,
verkondigt de Katholieke Kerk aan
menschen en volkeren het blijde
nieuws, dat weleer weerklonk in den
mond van de eerste getuigenHij
is verrezen! Alleluia! En terecht
mag de Kerk het uitjubelen, met het
lied der zingende torens: Heer, Gij
hebt U gewaardigd de geheele we
reld te verheugen door de opstanding
van uwen Zoon, onzen Heer Jezus-
Christus.
Andersdenkenden hebben schoon de
Innerlijke- beteekenis en het geeste
lijk karakter aan dit feest te willen
ontzeggen. Paschen is en blijft een
groote datum, een mijlpaal in de ge
schiedenis der menschheid, steunend
op ontegensprekelijke geschiedkundi
ge getuigenissen en onweerlegbare fei
ten. Voor alle geloovige harten is Pa
schen de glorieuze verjaardag van de
bezegeling onzer Verlossing, de blijde
herdenking van Kristus' verheerlij
king.
Rristus overwon den dood. Hij voor
spelde zijn lijden en dood, doch ook
zijn verrijzenis. Hij had er zijn woord
op gegeven wat en wanneer het ge
beuren zou.
Die voorspelling hebben zijn vrien
den niet vergeten; zijn vijanden nog
minder. Zij hebben er voor gezorgd
dat Hij wel dood en begraven was,,
en dat het graf in hunne macht
bleef.
En toen gebeurde het, bij de eer
ste klaarte van dien Zondag morgen.
De evangelische getuigen hebben ons
niet beschreven hoe het doode li
chaam van Kristus weer bezield werd
en hervormd in heerlijkheid. Zij ge-
gen wat zij hebben gezien, wat zij
ebben waargenomen: eerstens dat
net graf leeg was en hoe de wind
seis lagen opgerold; en vervolgens
dat de Kristus nog steeds leefde en
nog wel in een lichaam, dat reeds
deelde in de glorie, maar dat toch
wel het zijne was.
Ook de vijanden en Romeinsche
wachters bij het graf hebben getui
genis afgelegd voor de opstanding.
Vol vrees en angst sloegen de wach
ters op de vlucht en-gingen Berichten
aan de Joodsche overheid wat er was
gebeurd, nl. dat iemand wiens aan
gezicht was als de bliksem en zijn
kleed wit was als sneeuw uit den
hooge was afgedaald, den zwaren
sluitsteen van het graf had wegge
rold, en daarop als een overwinnaar
ging neerzitten. Na onderling overleg
kregen de soldaten een ronde som
gelds om dit verzinsel uit te strooien:
Zijn leerlingen zijn Hem 's nachts
komen stelen, terwijl we sliepen.
Aldus naar het getuigenis van
vrienden en vijanden staat het éér
ste feit vast en zeker: het lijk is uit
het graf verdwenen. Voor het tweede
feit, de herleving van dit doode li
chaam, heeft Kristus zelf gezorgd.
Veertig dagen lang tot zijn Hemel
vaart verscheen Hij in de meest ver
schillende omstandigheden aan zijn
apostelen en discipelen om ze, on
danks hun ongeloovigheid, te over
tuigen op gevoelige en tastbare wijze
dat Hij werkelijk leefde na zijn dood,
en uit de dooden was opgestaan.
Kristus verrezen, ziedaar dan de
groote, echt katholieke gebeurtenis,
en het steunpunt van ons geloof. Is
Kristus niet verrezen, dan is uw ge
loof ijdel! roept terecht St Paulus
uit. En met welke vreugde hebben de
getuigen der opstanding, zelfs ten
prijze van hun bloed, de blijde bood
schap aan de wereld verkondigd!
Het is ook de grondslag van onze
Paaschvreugde. Wij weten en geloo-
ven dat onze Verlosser leeft, dat Hij
overwint en heerscht: Vincit, Regnat,
ïmperat!
isBsaiEBKgaaaiHiEsaasa&BisE
Geschilderde Paascheieren.
Gkïphas is tevreden: t Is einde
lijk gedaan met Hem, Hij is van 't
kruis niet afgekomen, Hij zal ook niet
opstaan uit het graf. Hij is voor goed
uit de voeten.
Pilatus is ook niet kwaad dat dia
man dood en begraven is; 't is een
doorn uit zijn voet: «Dat had kunnen
slecht afloopen; de zaak kon nog een
aardige wending nemen, hadden ze
mij aangeklaagd te Rome;... en dan
die officieuse verzoening met Hero
des, een diplomatieke trek, een moei
lijke affaire die geklasseerd is, een
schoone combinatie; al te zamen toch
een goê bestuurlijke dag.Hij
wrijft in zijn handen. Ja, er is wel
nog een kleinigheid in zijn huishou
den, zijn vrouw die bekijkt hem scheef
om reden van haar droomen van zijn
weigering, maar dat zal wel effen
komen. Hij is zijn post niet kwijt
geraakt, dat is 't bijzonderste;.., en
dat ze aan tafel niet veel spreken,
mijnheer en mevrouw, de meiden
hebben dat nog bemerkt, dat gebeurt
ook in andere familiën, en dat gaat
ten andere niemand aan; dat is ten
slotte ook herstelbaar.
Waarom komt de doode niet uit
zijn grafstede, waarom komt Hij zich
niet toonen in de straten, waarom
trekt Hij aan de bel niet, bij de kop
stukken der Joden, binnentredend
met een overwinnaarsblik: «Hier ben
ik? Wat wilt gij van mij?».
Ze zouden verschieten en er iets
van blijven houden van 't verschot.
De Heer doet niemand verschieten,
dat ls ongezond ook voor zijn vijan
den. En toch zouden ze Hem niet ge-
looven, ze zijn van dat verstokte ras;
al zou een doode weerkeeren, ze zou
den 't feit in twijfel trekken: ofwel
hij was niet dood, ofwel het is een
schim dat zij meenen te zien.
STRENG VERBODEN TE
VERRIJZEN
Ten andere de doode mag niet op
staan, het verbod is gegeven, de ze
gels zijn gelegd als door een deur
waarder, de schildwachters hebben
die strenge consigne: niemand in of
uit het graf, niemand door te laten.
Ze kunnen zoowel voor de zon een
steen rollen, zegels leggen, soldaten
posteeren met het bevel: Zon bou-
geer niet, wacht u van op te staan
morgen vroeg, we zullen een keer
zien; zon, garde a vous! «Ja, we
zullen 't een keer zienlacht de
zon. Er zal vreugde zijn, Paasch
vreugde. De zon zal zooveel moeite
niet hebben om op te staan als Caï-
phas, Herodes, Pilatus en alle andere
late slapers, pm uit hun warme bed
te komeri. De zon schijnt op haar
Paasehbest, is niet gemilitariseerd en
staat niet in positie voor hun grillen.
De zon zal opstaan. Het zal dagen
in 't Oosten. De zonne zal hen naar
de mane zenden.
verschijnt en verdwijnt als een god
delijke vlinder laat ons (zonder te
kort aan eerbied) zeggen.
Hij speelt duikertje den eenen keer
met Maria Magdalena die peinst dat
ze den hovenier voor handen heeft,
den anderen keer katjeduik met de
discipels van Emmaüs die denken dat
ze met een laten reiziger te doen heb
ben. De Heer is verrezen, leve de
vreugd! Hij verrijst niet eiken dag,
't moet geestig zijn te herleven, na
uit den klauw geraakt te zijn van
de dood.
De vreugde van het verrezen leven
brengt blijde verrassingen mede, de
Verrezene wil ook anderen vervroo-
lijken en nog eerst hen die droevigst
waren. Zij die meest geweend hebben
mogen nu het meest lachen als ze
mogen voort vertellen: «Wij hebben
Hem gezien.
Na den storm bij de heilige vrou
wen en een vlage van droefheid
brengt altijd veel water komt de
opheldering.
DIE LEST LACHT
Iemand die van de dood verrijst
lean zich bijna niet inhouden van
lachen; hij voelt door al zijn lede
maten de welgezindheid van 't her
leven, de euphorie van een krach
tige en onwankelbare gezondheid. Die
van de dooden weerekeert kan vier
kant zijn moordenaars uitlachen en
hun de dood op 't lijf jagen. De en
gels zelf lachen mee dien dag.
Is er geen ironie in de engelen-
stem! Kan een engel zonder monke
len zeggen: Waarom zoekt gij een
levende in de graven?
Ook op het aangezicht van den
Verrezen Christus zweeft zoo een lief
lijk lachje, een fijne glimlach als bij
iemand die zich verheugt omdat hij
den slimste heeft kunnen bij 't vier
zetten. De groote slimmerik, de reus
achtige oolijkaard, de sinistre farceur
der hel, de makabere clown van het
verderf werd bedrogen en bij het vier
gezet... der hel. Dat is het fijne van
het fijne. A renard, renard et demi.
«Nooit zal 't menschdom gelooven
in een doodewas de thesis van
Lucifer.
Hij docd. alles dood.
De wereld gelooft niet in een
doode...
Toch wel als hij weer levend
wordt.
En zoo wordt de verrijzenis een
poets voor de dood, een weerwraak
en een zegepraal, het fondament voor
't geloof aller tijden. De vijand wordt
met zijn eigen wapens overwonnen,
Goliath met zijn eigen zwaard ont
hoofd.
Paschen wordt voor den c 'vel een
Calvarie.
Hij is er razend om wanneer hij
de alleluja's der engelen hoort weer
galmen.
Nog vijftig dagen en gij zult wat
zien, de apostelen zullen beginnen
te prediken aan de hoeken van de
straten: «Wij heb'oen Hem weer le
vend gezien, ja, gezien, met eigen
oogen. Van nu af is zijn naam op
aller lippen; van nu af, wordt Hij
overal bemind.
Satan zal vloeken en zweren: «Sau-
lus, vervolg die eerste Christenen,
snijd hun de keel door, steenig ze,
allen, van de eersten tot de laat-
sten.
De verrezen Zaligmaker zal Saulus
van zijn peerd slaan langs de kal-
sijde naar Damascus, Hij zal zich
eens toonen en spreken ais een Her
levende en de vervolger zal in een
mollegat kruipen, schcone spreken
en zelf apostel worden. De duivel wikt
(helaas) maar God beschikt (geluk
kig). A. B.
reaBSSsassisaaaesaszasaaaffiEtiaEaESBrssBEEaaasaasjsaBEssaHaa!
VREUGDE
Eau woord van God is zoo krachtig
dat het én soldaten én zwaren steen
én alles kan omverreblazen.
God kon zeggen: «Ik ben hier
nog.
God kon zijn zegels leggen, en zijn
handteeken geven: het mirakel. Dat
is de schoonste dood: maar sterven
om te verrijzen. De soldaten zullen
de verrijzenis nog zekerder maken.
Die in den hemel zetelt zal hen uit
lachen. Ps 2.
De verrezene lacht geheel de we
reld uit, vrienden en vijanden. De
verrezene is blij lijk een vrij gelatene
uit het gevang. Links en rechts gaat
hij zijn vrienden groeten.
De Herlevende bij den aanvang van
zijn groot verlof van 40 dagen ver
toont een heilige speelschheid. Hij
<i rn-ki* -
fik;'
GENERAAL CECE'JMNDK OP ZIJN DOODSEZD
SS**»1#» jMgjl
In Hongarie bestaat nog bet oude gebruik
aan de kinderen geschilderde eieren als
Paas cheieren te geven. Men ziet hier
eene oude landbouwster aan 't versieren
der Paascbeieren die ze dan naar stad
gaat vétkoopen.
isxS'-^iEszHBHtfUflUEaasisBaaa
De Heer Poullet. voorzitter van de Ka
tholieke Unie, is als dusdanig afgetreden
daar hij lid is geworden van den Minis
terraad. Het hoofdbestuur van de Katho
lieke Unie heeft dan vergaderd en duidde
aan als kandidaten voor het vooreitter-
schap de HH. Carton de Wiart en Fr.
Van Cauwelaert. Vier nieuwe bestuursle
den werden meteen aangesteld.
HENRICUS LAMIROY
Doctor in de Wijsbegeerte,
Doctor en Meester in de Godgeleerdheid,
door de barmhartigheid Gods en de ge
nade van den H. Apostolischen Stoel,
BISSCHOP VAN BRUGGE,
aan de Geestelijken en de Geloovigen
van Ons Bisdom, zaligheid en zegen.
Koning Leopold heeft een I.e.Uien groet gebracht aan bet stoffelijk overschot.
j De lijkstoet voorbij het Graf van den Onbekenden Soldaat op weg naar St Gcedele.
zijn beulen op het kruis, en die ons
het gebod gaf ook voor onze vijan
den te bidden, uitdrukkelijk heeft
gezegd dat Hij niet voor de wereld
zou bidden en dat Hij den wereid-
schen geest heeft vervloekt.
«Vae mundo a scandalis»; «wee
de wereld om hare ergernisen «de
gene die het aandurft een van de
kleinen te ergeren, die in Mij geloo
ven, zou veel beter, met een molen
steen aan den hals, in 't diepste der
zee worden geworpen
Zoo'n taal zal aan velen wellicht
weinig modern voorkomen. Inderdaad
zij geldt voor alle tijden en zal nog
gesproken worden op het einde der
eeuwen, zoolang men de leering van
Christus zal prediken, met haar on
veranderlijke voorschriften over men-
schelijke waardigheid, heiligheid van
't huwelijk, eerbied voor vrouw en
kind en diepe vereering voor het moe
derschap, allen waarheden die den
grondslag ten anderen uitmaken van
alle beschaving.
Zeer Lieve Broeders, de zaak is te
klaar en vergt geen verder bewijs.
Niet enkel de Kerk doch welke ge
meenschap ook heeft alle belang bij,
dat de eerbaarheid zou blijven be
staan en eerbied zou blijven afdwin
gen. Wie ziet echter niet in dat deze
ergerlijke kleederdracht en handelin
gen onvermijdelijk alle gevoel van
zedigheid in de harten moeten uit-
dooven en dat ze ook zonder twijfel
daarop aansturen?
En zoo wordt een begin gemaakt
met het afbreken en het vernietigen
van het huisgezin, dat de levende
cel is waaruit alle gemeenschap be
staat en de laatste toevlucht van het
ontzag voor alle hoogere waarden.
Zeer Lieve Broeders, klaarder willen
Wij niet spreken over dit onderwerp,
noch U verderen uitleg geven, die
overbodig zou zijn en daarbij mis
plaatst in het huis van God.
Wij willen evenmin enkele drog
redenen weerleggen, waaraan nie
mand gelooft, ook niet diegenen, die
er mede schermen. Met holklinkende
spreuken en groote woorden, die even
zeer tegen de ware wetenschap als
tegen het gezond verstand indrui-
schen, bewijst men niets tenzij hoe
onbenullig en hoe gemeen de zaak
is, die men wil verdedigen.
Maar Wij beschouwen het als een
zwaren plicht van Ons herderlijk
ambt U te vermanen en U te waar
schuwen tegen dergelijke zeden, die
elk eerlijk mensch, ook van zuiver
natuurlijk standpunt uit, moet af
keuren en schandvlekken.
Wij herinneren de ouders aan hun
groote verantwoordelijkheid in dit
opzicht en richten tevens een drin
genden oproep tot de jeugd, die staat
op het heerlijk Katholieke-Actieter-
rein. Zij moeten weten, onze jonge
lingen en jonge dochters, dat zij niet
enkel de dure plicht hebben zich zelf
te eerbiedigen, doch ook het onkreuk
baar recht zich te doen eerbiedigen.
Niemand mag er aanspraak op ma
ken bederf te mogen uitstrooien, het
zij op straat, hetzij aan het strand,
waar de jeugd komt om haar krach
ten te herstellen. Deze plaatsen be-
hooren aan iedereen en op de eerste
plaats aan de jeugd en aan de kin
deren, die evenveel recht hebben op
eerbied voor hun onschuld als op
reine lucht voor hun gezondheid.
Zeer Lieve Broeders, allen zult gij
uw verantwoordelijkheid inzien, en
allen, inzonderheid diegenen die
eenig gezag uitoefenen, ze weten te
dragen.
Goddank, op vele goede parochiën
zijn deze schunnigheden nog niet ge
kend, doch gij weet allen ook dat de
kinderen der duisternissen sluwer zijn
dan de kinderen van het licht.
Overal moet dus gewaakt worden
en door ledereen. Wij vragen deze
waakzaamheid vooral van onze ijve
rige zielenherders; Wij vragen hun
ook te bidden en te doen bidden tot
dit inzicht.
In alle kerken en kapellen van Ons
bisdom zal, met het begin der aan
staande Meimaand, de Rozenkrans
gebeden worden tot ditzelfde inzicht
en Wij smeeken onze goede en brave
ouders er om het oud kristelijk ge
bruik van het gezamenlijk bidden
van den Rozenkrans, niettegenstaan
de alles, te bewaren en moest het
verloren zijn gegaan, het terug in te
brengen en in eer te houden.
Moge de goede God, door de voor
spraak van Maria, de Moeder van
onzen Verlosser, ons nog diep geloo-
vig Bisdom beschermen en waken
over de goede zeden van onze chris
telijke huisgezinnen en de argeloos
heid van onze kinderen.
Gegeven te Brugge, den 10 April 1935.
l23&BHflllHBH&S8naQS2S!3B39SSID9HHBHHC9H3EB£SBBSBXH53IHEinE
Zeer Lieve Broeders,
Op het éinde van dit Heilig Jaar
zal te Lourdes een triduum worden
gehouden, waarlijk eenlg in de ge
schiedenis der H. Kerk en, op een
gansch bijzondere wijze, tot nog toe
nooit gehoord, zal het woord van
God worden verwezenlijkt: «Van het
opstaan der zon tot haar ondergang
is mijn Naam groot onder de volke
ren.
Onze H. Vac'.er -de Paus heeft im
mers toelating gegeven om gedurende
de laatste dagen van het Jubeljaar
der Verlossing, het heilig misoffer op
te dragen, aan de grot der Verschij
ningen, dag en nacht, zonder onder
breking, vanaf D nderdag 25 Apr;l
aanstaande, te 4 uur namiddag, tot
hetzelfde uur van den volgenden
Zondag.
Van alle landen en streken der
gansche katholieke wereld zullen de
bedevaarders naar dit gezegend oord
komen toegestroomd, om door de
voorspraak van de Moeder van onzen
Verlosser, van God af te smeeken
heil en vrede voor onze ontredderde
wereld, met al haar kommer en wee;
vergiffenis voor de zondaars; hulp
voor alle ongelukkigen en licht voor
alle verdwaalden.
V/ij vragen met aandrang, Zeer
Lieve Broeders, dat gij U aan deze
uitzonderlijke verheerlijking van het
werk onzer Verlossing zoudt aanslui
ten, door betrouwvol gebed, vurige
H Communiën en 't godvruchtig bij
wonen der H. Mis: Wij herinneren
ook de Eerw. Heeren Pastors aan de
onderrichtingen, die zij daarover ont
vangen hebben.
Laten wij dus al deze inzichten van
onzen H. Vader aanbevelen aan Jezus
en Maria en vurig bidden allen sa
men, in vereeniging met al de leden
der H. Kerk, over de gansche wereld
verspreid, in vereeniging vooral met
onze broeders der H. Fartebonden,
die 't geluk zullen hebben dezè groot-
sche plechtigheid te Lourdes bij te
wonen, opdat de Heer zich over ons
zou ontfermen.
sing, Zeer
der Verlossing, Zeer Lieve Broeders,
doet ons met droefheid nadenken
over al het ergerlijke, dat ook wel
elders gebeurt, doch op meer schan
delijke wijze nochtans bij ons, aan
de kust.
Dat menschen, die zich zelf voor
heidenen uitgeven, een kleederdracht
en gewoonten aannemen en doen aan
wat ze noemen nieuwere kuituur, al
heeft die ook meer gelijkenis met het
bederf van het oude heidendom en
de zeden van onbeschaafde volkeren,
dat kunnen Wij nog begrijpen.
Die handelen logisch, in dezen zin
dat zij leven volgens hun denkwijze,
maar reeds nu, zonder dat zij het
self wellicht inzien, boeten zij voor
hun goddeloosheid, zooals de H. Pau
lus het schrijft in zijn brief aan de
Romeinen.
Zij hebben immers, zegt de Apostel,
den waren God wel kunnen kennen,
doch hebben Hem niet willen erken
nen; zij hebben verkozen het schep
sel te dienen en te aanbidden en
daarom werden zij overgeleverd aan
de begeerlijkheid van hun bedorven
harten en zijn zij slaven geworden
van hun laagste driften.
Wat Wij echter niet verstaan is dat
christenen, die dezen naam toch wil
len dragen, die inderdaad gedoopt zijn
en vrijgekocht ten prijze van het bloed
van den God-Mensch; die daarbij de
leering kennen van Christus, met haar
zware verplichtingen in dit opzicht;
die zelfs aan den communiebank ko
men nederknielen en die toch dur
ven diezelfde kleederdracht en ge
woonten aan te nemen! Zien zij dan
niet in dat zij zoodoende hun waar
digheid van kind Gods verloochenen
en meteen de heiligheid onteeren van
de katholieke Kerk, waaraan zij blij
ven toebehooren?
De leering van Christus en van de
H. Kerk is met zoo'n handelwijze niet
overeen te brengen. Het woord van
den goddelijken Meester is immers
duidelijk en geldt zoowel voor we-
reldsch genot als voor geldzucht:
Niemand kan twee meesters die
nen.
Wij weten daarbij dat de zacht
zinnige Zaligmaker, die nog bad voor
De Conferentie van Stresa behoort ook
reeds tot het verleden. Na langdurige be
sprekingen tusschen de verschillende
Staatshoofden en Ministers van Buiten-
landsche Zaken van Engeland, Frankrijk
en Italië, werd Zondag 1.1. een akkoord
bereikt en daarop zijn de onderhandelaars
vertrokken uit het mooie stadje Stresa,
gelegen aan de Lac Majeur, langs welke
oevers ook Locarno gelegen is.
De besprekingen werden eenigzins ver
gemakkelijkt doordat Duitschland onder
wijl had bekend gemaakt dat de Duitsche
Regeering toch bereid zou kunnen gevon
den worden tot het onderteekenen van
een niet-aanvalspakt met de buurstaten
maar geen verplichting op zich wil nemen
militair tusschen te komen bij een geschil
tusschen andere landen en hulp te bieden
aan het een of ander land.
Stippen wij hier aan dat weinig of geen
conferenties gehouden sedert den oorlog
zoo verblijdende uitslagen hebben gele
verd als thans deze van Stresa. Deze uit
slagen deelen wij hier bondig mede.
Engeland en Italië treden het Fran-
sche rekwest bij dat Ingediend werd bij
dsn Volkenbond tegen de eigenmachtige
Duitsche herbewapeningen;
Engeland, Frankrijk en Italië wenschen
zoo spoedig mogelijk het tot stand komen
van een Oostelijk pakt;
Op 20 Mei e. k. zal een conferentie ge
houden worden te Rome waar de ver
scheidene Donaustaten zullen uitgenoo-
digd worden alsmede enkele andere mo
gendheden voor het sluiten van een Do-
naupakt;
Onderhandelingen zullen onverwijld ge
voerd worden tot het sluiten van een
luchtpakt dat geen bilaterale verdragen
zal uitsluiten;
Een gedachtenwisseling zal plaats heb
ben tot regeling der herbewapening van
Oostenrijk, Hongarije en Bulgarije;
Engeland, Frankrijk en Italië zullen so
lidair blijven in de vraagstukken welke
nog moeten voorkomen;
Er. -'r.nd en Italië hebben opnieuw
plechtig de waarborging bevestigd van
het Locarnopakt;
De kwestie van de onafhankelijkheid
van Oostenrijk zal bepaald te Rome be
vestigd worden. Duitschland zal ook uit-
genoodigd worden tot de komende be
sprekingen te Rome.
De wensch werd eveneens geuit dat
Duitschland terug zou keeren tot den
Volkenbond.
De bekomen uitslagen werden in het
algemeen in alle landen en kringen zeer
gunstig onthaald en de hoop wordt ge
koesterd dat ze veel zullen bijbrengen tot
het bestendigen van de wereldvrede.
Duitschland zal met leede oogen aanzien
dat Engeland zich heelemaal akkoord ge
steld heeft met Frankrijk en Italië en zal
nu wel een toontje lager zingen.
i
Iedereen was blij te vernemen dat
de conferentie van Stresa een werke
lijke opluchting beteekende. De hee
ren Mussolini, Flandin, Laval en Mac
Donald werden het in zooverre eens
dat ze voortaan geen verdere kuren
van Hitier meer zouden duldenzon
der een gezamenlijk en scherp tegen
offensief. Spijts het lyrisch optimis
me van vele kranten uit vele landen
is het volstrekt voorbarig thans reeds
de vredesidee als een werkelijkheid
te beschouwen. Momenteel beteekent
Stresa een opklaring, in dezen zin
dat onmiddellijk oorlogsgevaar gewe
ken is, en dit mag aanzien worden...
als een Engelsche overwinning.
Wie in de laatste tijden de Fran-
sche pers inzag en ook de Fransche
radioberichten afluisterde is ten stel
ligste overtuigd dat Frankrijk niet
zou teruggeschrokken zijn voor een
oorlog. Dit hoeft ten andere geen
nadere verklaring.
De Franschen weten pertinent goed
dat dit hun laatste kans is tegen
Duitschland. Laten ze deze kans on
gebruikt, (wat waarschijnlijk is) dan
hebben ze in een nabije toekomst de
middelen niet meer om zich tegen
Duitschland te weren. Het gezochte
monsterverbond met Rusland ligt in
deze lijn, en dit wordt het publiek
voorgehouden onder het motto krij-
gen we Rusland niet aan onze zijde,
dan kiest het Duitschland Hoe on
zinnig deze voorstelling van feiten
ook wezen moge (omdat Hitier nu
eenmaal van Rusland niet WIL en
niet KAN) toch wordt ze het publiek
aldus goedgepraat.
Een militair Fransch-Russisch ak
koord (dat misschien einde dezer
maand te Moskou geteekend wordt)
is een vloek tegen de kuituur, die
echter voor Frankrijk een wanhoops
poging is om zich in de toekomst te
handhaven.
Het oorlog- of vredesprobleem is
immers veel eenvoudiger dan alge
meen gedacht wordt. Hei is geen lan
den- of volkenprobleem, maar een
kultuurvraagstuk.
Hitier stelt het scherp en onom
wonden. Germanendom contra latij-
nendom. Het is niet van vandaag dat
de strijd uitgevochten wordt tus
schen de latijnen en de germanen.
Het is tot hiertoe een strijd van
eeuwen geweest, en het kan nog een
strijd van eeuwen worden. Beide kui
turen aanzien zich als de essentie der
naar de suprematie. Harmonie tus
schen de twee is van tijdelijken, van
voorbijgaanden aard. Het kan trou
wens niet dat ze allebei juist het
machtsevenwicht in Europa houden.
Steeds moet de balans ten gunste van
de een of de andere overslaan. En uit
deze onevenwichtigheid mag geen de
finitieve vrede verwacht worden.
Waar onmiddellijk na den oorlog
het latijnsch element aan de over
hand bleef, heeft men voldoende kun
nen inzien hoe het reageerde tegen
over het germaansche. Het was om
weg, om de vernieling, de machte
loosheid, de onschadelijkheid ervan.
Ook het latijnendom overtrad het
Versailles-verdrag. Tegenover een
ontwapend Germanië stelde het een
gewapend Latinië, in de hoop het
overwicht te bestendigen.
Doch juist wanneer het Germaansch
element bijna afgemaakt scheen, ont
waakte het zoo virulent, zoo geweldig,
zoo driftig dat enkele jaren voldoende
waren om het evenwicht te herstel
len. Edoch Germaansch is synoniem
van geweld, van drift, van oerkracht,
zoodat het steeds de juiste maat te
buiten gaat. Er wordt gesproken van
de onbeschaamdheid, de driestheid,
de brutale durf van Hitler in het ne
men van beslissingen. Volkomen be
grijpelijk. Harmonie, evenwichtigheid,
wellevendheid zijn niet van germaan-
schen oorsprong. Wel zal Hitier po
gen romaansch te doen om de over
zijde te bevredigen, maar dan komt
opeens het instinkt boven, en wordt
alles weer buitensporig.
Dat het werkelijk een strijd van
beschavingen is en niet een strijd
van land tegen land blijkt overduide
lijk uit de houding van Italië en En
geland.
Fascisme en demokratie zijn water
en vuur. Duizenden en duizenden de-
mokraten zijn bereid te vechten, en
doen het soms ook, tegen de opkomst
van een fascistisch regiem. Fascisme
is diktatuur, dwang, verdrukking,
kortom alles wat afschuwelijk is (ze
kere organismen maken Mussolini af
met de schuchtere bekentenis dat...
hij wel wat goed gedaan heeft).
Onder de hoofden echter der poli
tieke verdeeldheid en der verblinding
ligt de bodem, de sterke, oergezonde
grond, en die blijkt voor Italië en
Frankrijk dezelfde te zijn.
Fascisme en demokratie zijn slechts
vruchten van eenzelfde grond: de la-
tijnsche.
Tegenover Germanië zijn de kul-
tuurbelangen van Frankrijk en Italië
identiek. En beide landen hebben dit
in de laatste zware tijden zoo goed
begrepen dat de demokratie arm aan
arm met het fascisme de strijd aan
bindt.
Als vorm (diktatuur) en als vrucht
(fascisme) is Italië toch op Duitsch
land gewezen, waar vorm en regiem
daaromtrent dezelfde zijn. Doch bo
ven de strijd van fascisme en demo
kratie hangt de strijd tusschen de
kuituren. En welke strijd de voor
naamste is bewijst het samengaan
van Frankrijk en Italië. Oppervlakkig
bekeken is dit een monsterverbond,
in werkelijkheid is het een logische
kuituurverstandhouding.
Ook de houding van Engeland ver
plaatst de strijd op zijn werkelijk
terrein. De Franschen begrijpen nooit
de inschikkelijkheid van Engeland
tegenover Duitschland. Aarzelingen,
toegevingen, vriendelijkheden, ge
schipper vanwege Engelschen teil
overstaan der Duitschers vinden geerl
genade te Parijs. En toch als men
bedenkt dat de Angels en Saksers de
Bretoenen uit Engeland verdreven en
zich later vermengden met de Noor
mannen die met Vikingerbloed in
het lijf liepen, dan weet men dat
Engeland NIET van Zuidersche her
komst is. En zoolang Duitschland
geen dwaasheden uithaalt als in 1914,
zal Engeland steeds remmend werken
op de Latijnsche aspiraties.
Wanneer vóór en na Stresa de oor
log geen werkelijkheid is, mag er van
een Engelsche overwinning gespro
ken worden.
Op zich zelf schijnt het normaal
dat steeds maar de krijg terzij ge
schoven wordt. Wanneer men echter
bedenkt dat in de toekomst de groei
van Germanië misschien alle kans
aan. Frankrijk ontnemen zal, dan
wordt het duidelijk dat het opgeven
van die éénige kans, die nu nog be
staat, een reusachtige beteekenis
krijgt.
Om. die kans, om het evenwicht
tusschen Latijnen en Germanen te
bestendigen, wordt er gepoogd de Sla
vische ziel van Rusland aan de La
tijnsche harmonie te koppelen onder
vorm van een militair verbond. Deze
vloek tegen de kuituur moet vroeg of
laat verkeerd uitvallen.
Japan en China beteekenen een
gevaar voor de toekomst. En de Rus
sische ziel, al weze ze nog zoo kom-
munistisch is er geen Westersche. is
zelfs geen Europeesche. Er mag dan
ook gevreesd worden dat wanneer het
gele gevaar zich in beweging stellen
zal, verbonden opgegeven en omge
zwaaid zullen worden.
Latijnen en Germanen zouden dit
nu reeds moeten begrijpen. Katholi
cisme en protestantisme verzoenen,
hereenigen onder één scepter, hoe
onoverkomelijk dit ook schijnen mo
ge, is misschien de éénige redding én
van Europa én van zijn beschavin
gen.
Wat zes eeuwen gescheiden werd,
hoeve hereenigd, wil de vrede aan
Europa verzekerd worden, en wil ons
werelddeel de noodige kracht vinden
om zich te weren tegen het Oosten.
Juist omdat Luther germaan was,
schiep hij het protestantisme. Al
blijkt dus de germaansche ziel essen
tieel in zich zelf gekeerd, toch be
wijst de Roomschheid van Vlaande
ren, dat ook het katholicisme met. de
germaansche kuituur te verzoenen is.
Tot hiertoe heeft elke inzinking
een redder geleverd. Het is als een
historisch axioma dat wanneer He
nood het ergst is, steeds de redding
opdaagt. Wanneer het ooger.blik komt
dat er bestaansgevaar dreigt voor
een der twee Europeesche kuituren,
of voor alle twee tegelijk, mag er mis
schien gehoopt worden op de komst
van hem die de twee zielen tot elkaar
brengt.
Dien dag zal er vreugd zijn in het
huis van God. Gebeurt dit niet dan
wacht ons een strijd op leven en dend
tusschen de twee onverzoenlijken die
Europa beheerschen. Een strijd met
of zonder wapens, maar een bittere
strijd tot de overheersching.
Europa is een kultuurland met
godsdienstig en ondergrond. Katholiek
Latijnendom en protestantsch Ger
manië staan tegenover elkaar. Ze
hoeven neven elkaar te staan. Uit het
Oosten waait een wind met gods
dienstig fanatisme en een verbazende
volkskracht.
Dit schijnt ons de ondergrond van
het oorlogs- of vredesprobleem, ook
al wijzen tal van onmiddellijke fei
ten op sommige tegenstrijdigheden.
Wie van op de top van een berg naar
het dal blikt, verliest details. De
groote lijnen schijnen des te duide
lijker. Alles hangt af van den ge
zichtshoek.
Sedert Versailles heeft Europa reeds
veel Stresa's beleefd. Al heeft het tot
hiertoe nog niet geregend, toch is de
horizont steeds zwaar bewolkt. Kon-
ferenties en verdragen zijn vertwij
felende pogingen der menschen om
een krater gesloten te houden, maar
zoolang ze een voor een onder de
grond graven om de vuurberg van
lava te voorzien, kunnen noch mogen
we geen rust vernachten.
Wat regeeringshoofden in volle dag
licht en in schitterende paleizen be
slissen wordt 's nachts sinister ge
wroken en te niet gedaan.
Vrede bepleiten en oorlog bereiden
is de tragiek van dezen tijd. Tegen
over de hypnotische kracht der kui
tuur blijken de menschen machte
loos.
Niet een diltator wordt venvacht
maar een stralende Christusfiguur
Hoe men ook in deze materialisti
sche tijd de godsdienst loochene. toch
blijkt hij de sleutel van mensch en
volk.
Chassez le naturel, il revient au
galop.
(Verboden nadruk.) Herwig.
[E»RSSKBÏ.Y*:?I3M5SïaSSai!?l'3B
op postcbeck 15.570 van Sansen-Vanncjte,
Popermge, en van nu tot einde jaar wordt
on» blad U wekelijks per post besteld.
Voor Frankrijk 25,S0 Belg. franken;
voor Amerika 40,70 frank, op te sendee
per internationaal postm&ndaat.