SUPER BELGISCHE FABRICATIE Hoe ik het IJzerkruis verdiende pP^ 5 LAMPEN Een Brief uit de Missielanden Brief van P. Pauwelijn Missionaris in Congo hef is een van ae redenen /an haar superioriteit. Cold Cream maakt het schuim vettiger, verhoogt zijn weekmakende eigenschappen en vergemakkelijkt aldus de taak van het scheermes. Ook aan Cold Cream dankt men die weldadige werking, die de huid zacht maakt en dit heerlijk gevoel van frischheid achterlaat, nadat men z'F geschoren heeft met GIBB^-SC^QZEE P STORT 13,25 FRANK KL0EKSTE SCHOONSTE m 'i,f pian Verkrijgbaar bij alle goede Electriekers en Radioverkoopers MODEL 5 Lampen 1395 fr. MODEL 6 Lampen 1695 fr. MODEL SUPRA LUX 1975 fr. Alls BARCO-toestelleri zijn gewaarborgd BEENHOUWERS, MIS0PVATTING Prijs Ver hooging zoolang den voorraad duurt bij den Meester-Pelsmaker EEN PAAR GRAPKES - - Uit het verre Congoland schreef Eerw. Pater Pauwelyn van Oost- vleteren, volgenden brief dien we met genoegen overdrukken: Umangi - Sint-Pieter, 7 Februari 1935. GEACHTE WELDOENERS, Terwijl ik nog geniet van het voorrecht der beginnelingen, t. t. z, dat ik gelijk de achttienmaanders nu en dan nog wat rust krijg, wil ik graag van dien vrijen tijd gebruik maken om een briefje te schrij ven. Wat TT het meest zal aanbelangen is zeker niet de eigenaardigheid van het volk of van de streek, waarvan men ten ander per brief toch moeilijk een juist gedacht kan geven, meer wel het bekeeringswerk, de manier waarop onze zwarten tot het ware geloof en tot de Kerk van Christus gebracht worden. Misschien zal dit voor U geen nieuws meer zijn, maar gij zult toch mijn briefje willen aanvaarden als een blijk van dankbare genegenheid. Umangi is een centrale missiepost en de verblijfplaats van den provinciaal van het vicariaat Nieuw-Antwerpen. Die mis siepost ls uitgegroeid tot een heel dorp, alhoewel hier geen enkele blanke van den Staat verblijft. Er zijn niet minder dan zeventig steenen gebouwen; onder ande re: huis van paters en zusters, meisjes- en jongensschool, hospitaal, schrijnwerke rij, enz. Daarnevens is er een heel dorp van getrouwde christenen, die ook allen hun baksteenen huisje hebben; meest al len zijn bedienden van de missie: koster, schoolmeesters, schrijnwerkers, metsers, zagers, koel-, schapen cn paardenboer, ka- pitas van het werk der catechumenen, enz. Ik verbeeld me dat de stichtingen der zendelingen-monikken in de bosschen van Cermanie er in 't begin ook uitzagen ge lijk onze missieposten nu. Gelijk toen ter- tijde onze voorouders, zoo vinden da zwar ten nu ook dat het onder den staf goed wonen is Een groot deel der bevolking van den missiepost is gevormd door de schooljon gens; ter schole komen er immers kinders van heel het missiegebied dat ver uitge strekt ligt op de twee oevers van den Congostroom. In tegenstelling immers met veel andere missiën, zijn de scholen bij ons internaten. Dat internaatsysteem heeft onschatbare voordeelen voor de vorming der jongens; ze zijn er immers heelemaal aan hun heidensch midden onttrokken en leven in een echt christe lijke atmospheer. Natuurlijk brengt dat systeem nogal wat materieelen last bij: er moeten slaapzalen en keukens gebouwd worden en dagelijks moeten al die jonge hongerige magen gespijzigd. De Staat subsidieert wel die schelen, maar draagt er bijlange den vollen last niet van. Om IJ maar een klein bewijs te geven: in 1931 kostte het tiental staats scholen met zijn 5.000 leerlingen aan den Sfaat 12 millioen fr., terwijl de vrije ran genomen scholen met hun 200.000 leerlin gen niet meer dan 10.259.272 fr. kregen. De centrale lagere scholen zijn verd.elo in twee graden, een met twee en een met drie studiejaren. Hoe worden nu de kinders aangeworven voor de centrale missieschool? Wel, daar voor moet ik U eerst spreken over een ander schoolorganismedat der buiten scholen. Er zijn op bijna ieder dorp van het missiegebied klein?' schooltjes opge richt Riet een of twee studiejaren. Zoo heeft de missie van Umangi meer dan dertig zulke scholen, waarin er dit jaar 1322 jongens leeren lezen en schrij ven en wat rekenen. Die schooltjes bewij zen groote diensten. Allen die er naartoe komen worden eerst en vooral wat meer mensch, allen leeren bidden en als d gepaste gelegenheid zich voordoet worden de nog ongedoopte leerlingennaar den missiepost gezonden als catechumenen of wel als het goede leerlingen zijn komen ze naar de schoolkolonie. We spraken daar even van catechumenaat; dat is nog een ander organisme. Op ieder dorp van het missiegebied is er een catechumenaat; een missiepost in 't klein: een kerkje, een huizske voor den reizenden pater en een tje voor den catechist: alles in plak n stak. Het derde catechumenaat der missie van Umangi werd gesticht door het St. Amanduswerk van Brugge en staat onder de bescherming van St Leo ter Duinen. Eiken avond roept de catechist christe nen en catechumenen samen voor het gebed. Die willen christen worden moeten aldus eerst twee jaar bidden op hun eigen dorp. De pater, die een paar keer per jaar die dorpen bezoekt, onderzoekt dan wie er genoegzaam voorbereid is en hij stuurt dis naar het groot catechumenaat op den missiepost. Daar krijgen ze nu minstens zes maand lang twee maal daags gods dienstonderricht van den pater, eiken dag ook komen ze naar de H. Mis en het avondgebed. Na zes maanden worden de doopleerlingen ondervraagd en die vol doening geven krijgen hun doopbriefje. Zoo heb ik er in den tijd dat ik in Uman gi ben minstens om de veertien dagen een tiental* mogen doopen. Natuurlijk dat die doopleerlingen ook een slaapplaats moe ten hebben, dus nog eenige gebouwen der missie. Onder den dag, gelijk echte negers wonen ze buiten onder de milde tropen zon. Doch ze mogen niet heel den dag leegloopen. Benevens hun catechismus leeren ze op de missie ook werken. In het bosch, in plantage en in weide, in brieken en pannenoven, overal kunnen ze nuttig werk verrichten. Twee maal per week krijgen allen dan hun dagelijks brood, d. i. een pak chikwangen ofte bereide man- niok, het nationaal voedsel van bijna heel Congo. Hoe weinig eischend de zwarten ook zijn, toch eischt dat voedsel koopen ieder week een heel sommetje; gemiddeld immers staan er daar (schooljongens in begrepen) 400 man hun portie af te wach ten; elk krijgt per week omtrent zeven kgr., dat maakt dus 28CO kgr. chikwangen per week. Als er mogelijkheid is, krijgen ze een stukske vleesch als toespijs; an ders moeten ze maar zelf voor toespijs zorgen en dat kunnen ze hier in Umangi nog al gemakkelijk, daar er zooveel visch in den stroom is. Na hun doopsel en eerste communie trekken de nieuwe christenen dan welge zind terug naar hun dorp, waar ze ieder jaar minstens twee maal het bezoek krij gen van den reizenden pater en gelegen heid hebben om te biechten, de H. Mis te hooren en te communiceeren. Daarbij komen allen die er aan houden goede christenen te blijven, drie maal per jaar naar de missie, namelijk met de groote feestdagen: Kerstmis, Paschep enG. L. V. Kemelvaart. Dan is het een ftntT over rompeling op de missie, bijzoeöer aan de biechtstoelen. Zoo werden hier met Kerst mis over de 2500 biechten gehoord. Som mige van die christenen waren van 140 km. ver gekomen in drie dagreizen. Nevens het missiedorp der paters is er zich in 1930 als 't ware nog een heel nieuw missiedorp komen vestigen: dat der Z.Z. Kan. van Sint Augustinus. Nu reeds is het goed dat de zusters doen, onschatbaar en later, eens dat de meisjes in hun school gevormd in 't loven zullen staan, zal men het eerst naar zijn volle waarde kunnen schatten. Benevens hun school hebben de zustors neg een dispensarium, waar er dagelijks cmtrent 250 zwarten voor aller hande wonden en zeeren raad en genees middels bekomen. Daarbij is nog een hos pitaal waar t'e ergere zieken kunnen ver blijven. De zusters rijd:, ook uit naar een paar buitendoipen cm er dcor de uit oefening der lichamelijke v.crkrn van barmhartigheid der zielen te raken; zoo hebben ze reeds een dcrp dat overwegend prctcstantsch wr.s, heelemaal gekeerd. Zooals overal elders zijn de zusters hier csk de toevlucht der weeskens. Nu zijn cr een 20, die anders zeker ten prooi zou den geweest zijn van ellende en dood. Als men bedenkt dat een missiepost ge lijk Umangi nog maar ruim dertig jaar bestaat, dan moet men bekennen dat onze immers op de doopregis- tc._ li.000 namen staan ea vooral c,a: hun werk vastgelegd heb» ben in het kader van een stevige organi satie. (Alles samen, met diegenen dia overgegaan zijn naar nieuwere stichtin gen en met de gedoopten in stervensge vaar, zijn er 28.000 gedoopt op de missie van Umangi). Daarbij, het werk is nu veel vergemak kelijkt, gezien de reizende pater nu ge makkelijk flets en moto kan gebruiken, langs de brecde aarden autowegen dcor den Staat aangelegd; terwijl vroeger de christenen door moeras en boschwegeltjes moesten bezocht worden. Vroeger had men ook te kampen tegen de onwilligheid of zelfs de vijandigheid der bevolking, ter wijl zelfs de heidenen nu den pater ge negen zijn of hem ten minste eerbiedigen. Nu nog een woordje over de centrale missieschool. Op 't oogenblik zijn er 240 jongens, het tweede jaar is verdubbeld. Wat gewordt er van de jongens die hun vijf studiejaren hebben uitgedaan? De besten, zoowel op verstandelijk als op zedelijk gebied worden, als ze goesting hebben, toegelaten op het klein semina rie. Eenige anderen gaan naar de nor maalschool van Boyange, waar ze na drie jaar hun onderwijzersdiploma kunnen be komen. Anderen nog gaan naar de vak school. Eenigen ook doen geen verdere studie meer en worden b. v. onderwijzer op een der buitenscholen. Want in af wachting dat er genoegzaam gediplomeer den zijn, zal de missie nog lang de dien sten van minder geschoolde elementen noodig hebben. Onder de seminaristen zal er dan in den loop van het klein seminarie, nog een schifting gebeuren; die waarlijk blijken van roeping geven, gaan dan naar het centraal groet seminarie te Kabwe in de Kasai. Het vicariaat heeft reeds zeven semi naristen te Kabwe, waarvan de eerste groep van vijf man, hun vierde jaar theo logie begonnen zijn. De zoon van onzen koster van Umangi is daarbij. Na hun vijfde jaar theologie zullen die semina risten nog maar de mindere orden ont vangen hebben. Dan zullen ze neg een proefjaar komen doorbrengen in hun eigen vicariaat, waarna ze in korten tijd de drie groote wijdingen zullen ontvangen. Als het God belieft zal Umangi dus binnen een paar jaar, nog maar 35 jaar na zijn stichting, reeds zijn eersten zwarten priester mogen vieren. Moge de Heer veel roepingen laten gedijen in Congo, opdat de Kerke sterk gevestigd worde in het hart van Afrika. Geve de Heer ons ook de genade cm het heerlijk werk van onz» voorgangers waardig voort te zetten en moge Hij U en uw werk zegenen om het geen Gij doet voor de uitbreiding van zijn Rijk! Dankbaar en genegen in X", JOS. PAUWELYN, Missionaris van Scheut. Aan bewapening besteden alle landen miljoenen en miljoenen; de oorlogsgeest en haat tegen ander volkeren wordt dagelijks aan gekweekt. We zijn van langsom verder van het groote gebod door Christus op Witten Donderdag opgelegd toen hij tot zijne Apostelen zegde: ZIE. IK GEEF U EEN NIEUW GEBOD, DAT GIJ EL KANDER LIEF HEBTWie luistert nog naar die woorden! De volkeren staan tot de tanden gewapend tegenover elkander! }Ve moeten terug tot het gebod van God! Wie onderstaand gru welijk, doch echt oorlogsverhaal leest, zal den oorlog vervloeken en medewerken om den geest van liefde in de wereld te herstellen: daartoe kan eenieder medewerken Tienen, Herverlee, Mechelen, Wa- lem zijn al namen die ons steeds in het geheugen geprent blijven, die elk In 't bijzonder een onderdeel uit maken van de tragedie die ons land in 191,4 teisterde en waaraan de oud- strijder terloops nog wel eens denkt. Docli de IJzerslagt die daarna volg de, zou het reeds doorstane in wreed heid doch vooral in lijden overtreffen. Op de brug van Walem riep op een nacht den vijand ons ongeveer het volgende toe: «Belgen! Genoeg bloed werd vergoten! Ieder verderen tegen stand is nutteloos!waaraan wij met enkele salvos antwoordden die in de dichte kolom, die vóór de brug in 't midden van het dorp opgesteld stond, groote verwarring zaaiden. Doch weldra zou Antwerpen prijs gegeven worden en toen wij langs Oostende-Eernegem den IJzer nader den, begon in ons den twijfel ont staan of het wel zou waarheid wor den. Helaas nog veel leed en ontbe ringen stonden ons hier te wachten. Langs de IJzerboorden, bezijden de brug van Schoorbakke opgesteld, kon worden vastgesteld dat de vijand ons kort op de hielen was gevolgd, want weldra kwamen hunne voorhoeden onze stelling verkennen en daarop volgde een verwoede beschieting met zwaar geschut. In regelmatig rythme, onder oorverdoovend gerucht, kwa men de obussen per reeksen van 4 of 6 op onze stellingen neder. Geluk kig bood de oever ons gelegenheid om ons elk een diep en smal putje te graven en ons derwijze tamelijk goed te beschutten. Twee of drie dagen bleven wij daar ln die hel, zonder dat het mogelijk was ons iets van eten noch drinken aan te brengen, het water der grach ten bood ons de eenige gelegenheid om onzen dorst tc iaven. Doch ver ders gebeurde er niets, want het was op Diksmuide dat den aanval gericht was, want uit die richting hoorden wij dat daar hevig gevochten werd. Op een avond werden wij afgelost, onze putjes werden door anderen te- bezet en wij waren reeds verblijd op de hoop dat ons eindelijk wat rust zou gegund worden. Doch aan dé brug gekomen stellen wij vast dat vooraan cene verkeerde richting wordt inge slagen; want de brug wordt overge stoken cn niet een 150 man.richtpn wij ons langs de groote baan Schoo- rewaarts.** Er wordt or o gefluisterd dat diegenen die de Duitssjhg taal kennen zouden willen voorop gaan. Intusschen wordt het pikdonker en pas een paar honderd meters zijn wij van de brug verwijderd, of de baan is helder verlicht door een groote hoevebrand. Twee, drie- groote schel ven staan in lichte laaie. Dit schouw spel geeft op ons niet meer den in druk die zulk onheil gewoonlijk op ieders gemoed teweegbrengt. Wij zijn reeds aan meer gewoon. Doch nu wij in die aldus verlichte plaats voorbij komen, worden wij reeds op gewéer- schoten onthaald en zoeken wij dek king in dé diepe grachten bezijdén de baan. Zoo gaan wij immer voor uit, nogwel ongeveer een kilometer, totdat wij op heftigen weerstand stui ten. Een veldkanon die ons op de baan op de hielen gevolgd heeft, begint hier te schieten en de vijandige voor posten v/orden alzoo van op 100 m. afstand bestookt. Nog geraken wij enkele meters voorwaarts, doch de weerstand vergroot, een hevig ge weervuur begint, verdubbelt, vertien- dubbelt. Luide commando's weerklin ken. Da groote baan wordt letterlijk door de kogels schoongevaagd, en weldra beseft men langs de 'verzijde dat wij in de grachten dékking zoe ken, want nu krijgen wij onze beurt: de kogels treffen ons in den diepen gracht, en af en toe hoort men een gil van dezen die getroffen worden. Weldra bestatig ik dat mijne mak kers die mij vooraf en achteraan be vinden, beiden doodelijk getroffen zijn. De opgelegde taak schijnt nog niet volbracht want wij blijven stand hou den. Zoo duurt het tot den vroegen morgen, en als de eerste schemering zich vertoont, worden wij een hon derdtal meters teruggetrokken en op eene lijn geplaatst bezijden de baan. In der haast graaft elk zijn nieuw putje, want wij beseffen dat, eenmaal dag geworden, wij ons daarin zullen moeten schuilen. Wij hadden goed geraden, want er werd van de over zijde niet geduld dat iemand zich beweegt. Dan begon weer een van die einde- looze dagen. Stel U voor daar zoo den heelen dag roerloos ineengekrompen te blijven, het was mogelijks wel den derden dag, zonder eten noch drin ken, noch slapen. Voeg daarbij de onzekerheid; wat staat ons hier nog te wachten? Denken ja, dat was ons toegelaten, eerst op de arme sukke laars die daar straks vielen, aan hun ne ouders, vrouw of familie, die over hun verlies zouden treuren en die nu nog niet de droeve mare ontvin gen en mogelijks nooit zullen weten waar of in welke omstandigheden zij vielen. Sukkelaars ja, doch wel eens door ons benijd, want hunnen dood bracht de verlossing uit al dit onheil en mogelijks hadden zij voor hun offer reeds een schoone belooning. Zoo kruipen de uren traag voorbij, enkel vindt men een tijdverdrijf met te peuteren aan het putje, tot zelfs er luimig gelachen wordt met den een of den anderen die tracht te schertsen. Doch wat gebeurt er ginder? Van op onze plaats, en na ons behoed zaam een weinig opgericht te heb ben, zien wij de baan van Leke-Diks- muide. Langs deze baan beweegt zich een heele kolom vijanden, die in dichte drommen Diksmuidewaarts nadert, 't Is waarlijk onbeschaamd van in vollen dag zulke bewegingen te dur ven uitvoeren, doch wij kunnen er niets aan doen en onze artillerie schijnt niet meer te bestaan. Af en toe zenden wij een kogeltje in die richting, doch den afstand is te groot en ongestoord gaat den drang yoprt, scheerzeep is verkrijgbaar in een .elegante, praktische, uitwaschbare tube, die zeer voordeelig is aangezien men ze steeds opnieuw met onverpakte zeept kan vullen. Alle giften worden met veel dankbaar heid aanvaard en kunnen gestort worden 'j E. H. D'HOORE, Onderpastoor op St i Jan te Poperinge (Postcheckrek. 41771). i32BI9BE9BB3BaE&3BSa&9ÏSlSaa& ALBERT DENYS POPERINGE IEPER Tel. 61. Tel. 175. Menigeen zal zich afvragen: Wat is er van het Plan van den Arbeidge worden. Feitelijk is het een ingewikkelde kwes tie geworden! De Socialisten weten er zelf geen weg piede. In hetzelfde blad zegt de eene correspondent: «Nu is De Man Minister. Zijn Plan zal nog niet uitgevoerd worden, en hij weet het beter dan wie ookDe andere correspondent schrijftIn het feit dat een deel van het Plan van den Arbeid wordt opge nomen, ligt de bekentenis dat het geheel goed en degelijk is... Dat is nog wel het kostelijkste! Waar heeft die man zijn logika geleerd? Neen, zoo niet, vriend! In het feit dat een ge deelte van her Plan van den Arbeid wordt aangenomen, ligt de bekentenis dat dét gedeelte als goed en degelijk wordt aangenomen... Door het feit dat een ge deelte van het Plan van den Arbeid wordt aangenomen, is het klaar dat «het» Plan van den Arbeid niet wordt aan genomen, maar slechts deze punten, dis in overeenstemming zijn met het Plan Van Zeelanddat Kristen Demokra- tisch is. Kwestie van dus goed te begrijpen! Da oolijkste Socialisten zwijgen over het «Plan», omdat ze weten: 1) dat het grootendeels slechts theorie is en propa gandamiddel, en vooral als zoodanig moet dienst doen; 2) omdat voor de toepassing ervan, minstens een socialistische meer derheid zou noodig zijn. want «het» Planvoorziet essentieel socialistische uitwerkingen, als nationalisatie van het Bankwezen en van de groot-nijverheid. ter drukkerij Sansen-Vanneste Gasthuisstraat, 15, Poperinge, kunt Ge 100 verklaringen voor uwe aan giften krijgen, verbonden in één .bocüï voor 6,50 frank. Vele moderne meisjes zoeken een echt genoot die hen kan onderhouden in een stand waaraan ze niet gewoon zijn. Een jongen moest getuige rijn in een proces. Een der advokaten wou hem in het nauw brongen en sprak: Uw vader heeft u zeker de les ge speld voor gij naar hier kwaamt? Ja, mijnheer, zei de jongen. En wat zegde hij? Hij zegde: Jongen, pas op; de advq. katcn zullen u willen beet nemen; maar ge moet niets doer, dan de waarheid zeg gen, dan hebt gij hen het beste beet! Het meest geschikt. Ik weet niet, wat ik m'n verloofde op z'n verjaardag moet geven. Wat doet hij? Hij is dichter.

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1935 | | pagina 5