NOG KATHOLIEKE AKTIE
HET COMMUNISME IN FRANKRIJK
OFFENSIEF
KOOPT UW
Belangrijk Nieuws
Firma STEVENS Gebroeders
Dé KlacMénsymp.soïMe
fiüAüPOOIlié
Herinneringen aan Diksmuide
BIJVOEGSEL aan
Ps Poperingencar-De Hcsfie-De ïaekovnst
INTERNATIONAAL OVERZICHT
STORT 10,75 FRANK
WETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK VAN
ONZE DIALECTEN
BALATUM
LINOLEUM
Toile-Cirée
ME83UPAPIER
bij ScRsea-VanisesSe
Groots keus en
voorraad in kuis
wond^rtaar toniqye gu citrsss
van Zondag 9 Juni 1935 - Nr 23
Bij de plechtige lntroning van den
nieuwen Aartsbisschop Mgr Hinsley, ln
de Kathedraal van Westminster (Enge
land), hield deze een merkwaardige
toespraak, waaruit we het volgende
ontleenen over Katholieke Aktie, over
jkÜssië-Aktie en over Katholieke pers-
Aktie. Wat hij z?gde mag ook goed over
wogen worden in ons eigen land. 't Zal
U deugd doen. Lees dat:
«Onze binnenlandsche politiek is: Ka
tholieke Aktie; onze buitenlandsche po
litiek is: Missie-Aktie.
't Zijn twee uitingen van de levende
bedrijvigheid der Katholieke Kerk, die
het Mystiek Lichaam van Christus is. Wij
alien, Bisschoppen, geestelijken en geloo-
vigen, zijn. als ledematen van Christus,
er toe verplicht te werken, in harmonieus
akkoord, als een organische kracht, voor
t welzijn van 't gansche Lichaam en voor
de redding der menschheid. Katholieke
Aktie is, naar de bepaling van Pius XI,
de samenwerking van de leeken met Hem
en deelneming aan de Hiërarchie in 't
apostolaat. De eerste Christenen waren
één hart en één ziel. volhardende in de
leering van de Apostelen, in het breken
van 't brood, in gebeden en ln persoon
lijke offers voor wederzijdschen steun.
Overeenkomstig onze tijdsomstandig
heden zijn wij geroepen aan de wereld te
tconen denzelfden bovennatuurlijken geest
ven werkdadige eenheid. Van kant schui
vende alle engheid van ras of natio
naliteit, van parochie of partij, moeten
w? ernaar streven, alle sociëteiten en or
ganisaties, welke onder ons bestaan, als
ook a!'e vereeniglngen, welke zooveel ge
daan hebben voor de bevordering van den
vrede, vcor liefdadige doeleinden, voor
sociale en economische gerechtigheid, te
vereenigen en samen te ordenen.
Katholieke Aktie streeft niet louter
wereldlijke doele'nden na: zij steunt niet
op louter wereldlijke krachten; zij staat
boven alle particularisme. Katholieke
Aktie neemt het schild van 't geloof aan
en de eansche uitrusting van den geest.
Eén enkele ambitie bezielt de beweging:
de katholieke beginselen van zedelijkheid,
rechtvaardigheid en liefde te doen aan
vaarden en naleven in alle verhoudingen
van 't huiselijk, burgerlijk, nationaal en
Internationaal leven.
Met de voPedige algemeens aanvaar
ding van Katholieke Aktie zal vrede, in
t binnen- en in 't buitenland, door Gods
genade en op Gods eigen oogenblik, be-
iSEsaiB-zsaBasBBansssBsiEgas:
ginnen meer te zijn dan een vrome ver
zuchting.
Wij kunnen thans niets meer doen dan
wijzen op enkele onderwerpen, waarop de
Katholieke Aktie hier ten lande haar
kracht inspant. Het schoolvraagstuk is
het meest dringende vraagstuk voor de
Katholieke Aktie. Onze houding tegen
over onze scholen moet aktie zijn, geen
onverschilligheid, en zij moet Katholiek
zijn.
Dan bepaalt de Aartsbisschop welke de
Katholieke Aktie moet zijn op schoolge
bied, volgens de bijzondere omstandig
heden waarin de Katholieken zich be
vinden in Engeland, «opdat alle Katho
lieke kindzren de gelegenheid zouden
hebben de geloofsatmosfeer in Katholieke
scholen in te ademen».
Missie-Aktie. 't Is de plicht van eiken
Katholiek, overeenkomstig zijn middelen
en gelegenheden, den vooruitgang en het
behoud van de missies in heidensche of
ongeloovige landen te bevorderen.
't Is een wijze, aan den Heiland der
menschheid meest behagend, om onze
dankbaarheid te betoonen voor de on
schatbare gave van 't geloof, welke Hij
ons verleend heeft.
Missie-Aktie is de groote beweging
waartoe Pius XI een machtigen stoot
heeft gegeven: 't Is een inzicht en doel
dat Hem nauw ter harte ligt. Hij wordt
terecht de Paus der Missies genoemd.
Katholieke Pers-Aktie. De plaats van
de Katholieke pers in ons vaderland is
van het hoogste belang. De Katholieke
pers is een groote macht om de waar
heid te verspreiden en om 't geloof te
verdedigen. Zij oefent een echt aposto
laat uit, dat dadelijk komt na het pre-
dikingsambt van dezen, die om te onder
wijzen in Gods Kerk, een goddelijke
opdracht hebben gekregen. Ik maak van
de gelegenheid gebruik om de geloovigen
met aandrang op hun plicht te wijzen,
om onze Katholieke schrijvers en jour
nalisten te steunen en zoo bij te dragen
tot den vooruitgang van het apostolaat
der pers.
De Katholieke pers te steunen en ge
bruik te maken van haar ver-reikenden
invloed moest een van de stevigste be
ginselen van het programma der Ka
tholieke Aktie zijn.
Wie zou ooit denken dat Diksmuide,
met hare in vlaamschen stijl nieuwge
bouwde huizen en haren statigen IJzer-
toren, waarheen telkenjare een talrijke
menigte toestroomt, die er uiting gaat
geven aan haar vlaamsch- en vredesge
zinde gevoelens, wie zou er denken, zeg
ik, dat Diksmuide in vroeger tijden eene
bloeiende zsehaven geweest is, hebbende
een heldhaftig en roemrijk verleden? De
oude kronijken zijn echter daar om zulks
te bevestigen.
Sanderus in «Plandra Illustrata» schrijft
dat in 1128 een oorkonde van de Abdij
der Duinen reeds Discamuda als eene
versterkte stad betitelde.
Het register der kerkgebruiken ver
meldde dat de wijding van de kerk plaats
greep op 22 Augustus 1144.
Dc kronijken van Frankrijk leeren ons
dat "hilips de Schoone zich in 1299 mees
ter miek van de stad. Vier jaar later ver
leende Diksmuide de gastvrijheid aan
een deel der Iepersche vulders en wevers
die uit hunne geboortest'.d verjaagd wa
ren tengevolge van een volksopstand. Dit
feit staat vermeld in de stadsrekeningen
van leper.
Diksmuide heeft tientallen belegerin
gen en oorlogen ondergaan, gedurende
dewelke de inwoners én buitengewonen
moed én dapperheid aan den dag legden.
De Hallen, de versterkingen, alsmede de
huizen werden menigmaal de prooi der
Vlammen (onder meer in 1333). Drie
eeuwen later brandden op een enkelen
dag 300 hulzen af.
In 16S5 werd de stad van stevige ver
sterkingen voorzien door Willem Hl,
hoofdman van de samenzwering tegen
Frankrijk en bevelhebber der troepen van
Spanje en Holland.
Na deze enkele regelen uit Diksmuide's
roemrijke geschiedenis zullen wij nog een
woord toevoegen over hare vroegere
kunstschatten. Vóór den oorlog waren er
oude typische gebouwen te bewonderen:
onder meer, het gasthof «De Papegaai»,
in zuiveren Vlaamschen stijl gebouwd en
zoo dikwerf door schilders als een Victor
Gilsoul, een Cassel, enz. op het doek ge
bracht, evenals het stille Begijnhof, met
zijn stemmig kerkje en het huis van De
groot Juffrouw».
De kerk, met haar loggen toren, had
drie beuken van ongelijke hoogte, op
sterke kolommen van blauwsteen rus
tende. Het oksaal was wereldberoemd en
was versierd met kunstig beeldhouwwerk
en nisjes welke fijne beelden bevatten
Schilderijen van den beroemden Jordaens
waren er te bewonderen, zooals De Aan
bidding der Wijzendie van eene over
groots waarde was.
Onder de menigvuldige beelden was er
een dat als mirakuleus 'beschouwd werd:
In vroegere tijden had esn soldaat dit
beeld verscheidene degenslagen toege
bracht. Bloed zou dan uit de wonde ge
spat en den grond bevlekt hehbben.
Diksmuide doet ons nog denken aan
den grooten vlaamschen held Zannekin
en de vrijheidsoorlogen tegen den koning
van Frankrijk. Om Zannekin's pogen te
ondersteunen werd voor den slag van
Cassel, in 1328, een sterk leger te Diks
muide opgesteld, hetwelk nochtans, door
den plotselingen inval van Zannekin, die
tot op 200 m. van de tent van den Koning
Van Frankrijk doordrong, doch daarna
jammerlijk verslagen werd, niet meer in
staat was verder in te grijpen.
Ten gevolge van deze nederlaag moest
o. a. Diksmuide aan Robrecht van Cassel
een eeuwige rente van 600 pond betalen
Benevens haar roemrijk verleden en
haar rijkdom aan kunstschatten, is
Diksmuide van eeuwen er ook nog gun
stig gekend op een ander gebied, namelijk
om hare goede boter, welke zij dankt aan
haar vette weiden.
H. L.
HET BEGIJNHOF VAN DIKSMUIDE (vóór den oorlog).
HET DOKSAAL (naar een oude gravuur).
S
OUD DIKSMUIDE
De gemeentelijke verkiezingen in
Frankrijk waren een sukses voor de
mannen van het Eenheidsfronten
meer speciaal voor de communisten.
De laatste verkiezingen in het Sei-
ne-departement, voor den algemeenen
raad, hebben dit sukses bekrachtigd
en de communisten in het bijzonder
en de linksche groepen in het alge
meen zijn versterkt uit den verkie
zingsstrijd gekomen.
De rechtsche partijen, de partijen
van de orde, werden zwaar geslagen,
terwijl zelfs de socialisten, die ook in
het Eenheidsfront zitten, het kind
van de rekening werden.
Dat zijn, bondig samengevat, de
uitslagen van de laatste verkiezingen
in Frankrijk.
Welke zijn de oorzaken van deze
communistische overwinning?
Men kan daarover lang over en
iceer twisten. De eene zullen zeggen
dat het gevaar van het dreigend fas
cisme de republikeinen en democra
ten naar links hebben gestuwd en
dat den bloedigen dag van 6 Fe
bruari 1934 er niet vreemd aan is.
Anderen zullen komen aandraven met
het groot aantal onverschilligen die
aan de stemming niet hebben deel
genomen. Nog anderen zullen V trach
ten te overtuigen dat deze verkiezin
gen overwegend worden beïnvloed
door plaatselijke en gewestelijke fac
toren en dat uit dit communistisch
sukses niet de minste algemeene be
sluiten kunnen getrokken ivorden.
Wij zullen deze verschillende be
merkingen niet weerleggen noch te
genspreken. Maar o.i. liggen de ware
oorzaken van den huldigen aangroei
van het communisme in Frankrijk
heel wat dieper.
Het is een feit dat in de geestes-
gesteltenis van vele Franschen sinds
enkelen tijd een groote omwenteling
is gekomen. Dat de mannen die met
socialisten en communisten het «Een
heidsfront» hebben gevormd deze evo
lutie hebben voorbereid en mogelijk
gemaakt, lijdt niet den minsten twij
fel. Maar ook van andere zijde werd
een gunstige atmosfeer geschapen en
de Fransche pers en de personen die
de Fransch-Russische overeenkomst
hebben bewierookt en bezongen, heb
ben wellicht meer gedaan voor de
communistische overwinning dan de
communisten zelf. De meeste opwer
pingen tegen het communisme zijn
door deze propaganda van de Fran
sche pers weggevallen bij elk door-
snee-Franschman, die zich nu de be
denking maakt: Vermits wij met de
Sovjets een akkoord afsluiten, moeten
die mannen het toch nog zoo kwaad
niet meenen!Dat was de groote
troef in de kaart van de communis
ten!
De luidruchtige propaganda van
enkele Mussolini-bewonderaars heeft
verder bijgedragen tot deze omwen
teling in de geesten en de massa
heeft zich gewend tot diegenen die
zich als de verdedigers van de de
mocratie tegen het fascisme hebben
opgeworpen. Zij vergeet nochtans dat
de moderne dictators zooals Musso
lini, Staline, Pilsudski, uit de rangen
der linkschen zijn geboren...
In dit alles ligt echter de grond
oorzaak niet van den communisti-
schen aangroei. Voor ons ligt de
groote oorzaak in de godsdienstlooze
school die in Frankrijk werd inge
voerd sinds 1SS0 door dezelfde anti-
clericale coalitie die nu het commu
nistisch sukses zoozeer betreurt.
De school, het onderwijs in Frank
rijk is volstrekt anti-clericaal. De lee-
kenmoraal wordt er onderwezen en
leidt onvermijdelijk naar het com
munisme omdat elke goddelijke zede-
leer geloochend wordt en alleen het
materialisme wordt gevierd.
De communisten krijgen nu in
hunne rangen de generatie die door
de leekenschool voor hen werd opge
kweekt. De ongodsdienstigheid zege
viert met de communisten en doet de
toekomst met een donker oog tege
moet zien voor de Fransche en chris
telijke beschaving.
De leekenschool? Ja, maar hoe
stellen de katholieken zich te weer
daartegenover?
Daar raken wij aan het teere punt!
Zoo dikwijls hooren wij spreken van
een hernieuwden katholieken geest in
Frankrijk, van verheugende vooruit
zichten voor de Katholieken, van
diep katholiek leven bij eene elite
van intellectueelen, enz. Talrijke
grootsche uitingen van katholiek le
ven zijn vast te stellen en telkens
komen de eeuwige optimisten aan
draven met den triomfantelijken uit
roep: Ziet ge wel dat Frankrijk ka
tholiek blijft!
Maar telkens als xcij denken dat
deze hernieuwing van den katholie
ken geest zal tot uiting komen op
politiek gebied, in verkiezingen, loo-
pen wij eene ontgoocheling op en
zien de katholieken invloed zooniet
verminderen, dan toch ook niet ver
meerderen.
Hoe dit komtDe oorzaken hiervan
liggen weerom gedeeltelijk in de al
gemeene oorzaken die wij hebben op
gegeven en meer speciaal in de bij
zondere neutraliteit die op politiek
gebied heerscht in Frankrijk. Voor
vele Katholieken heeft politiek niets
gemeens met godsdienst en hun po
litiek leven is dan ook zeer dikwijls
niet in overeenstemming te brengen
met hun privaat leven.
Door hun onderwijs, door hunne
gewoonten, is dit in hen doorgedron
gen. Er bestaat geen politieke partij
met uitgesproken katholiek karakter,
tenzij de Démocrates populaires
die de laatste jaren het belang van
de politieke actie zijn gaan inzien.
De Katholieken hebben zich al te
lang afzijdig gehouden, zij hebben
gemeend dat het volstond grootsche
godsdienstige betoogingen te houden
om het katholicisme in het land te
behouden en te versterken. De bloei
van de katholieke aCtie-beweging stak
hen de oogen uit en maakte hen over
dreven optimist. Hunne dwaling was
groot en kan hen duur te staan ko
men.
Kardinaal Liénart heeft dit al
spoedig begrepen en door zijn spe
ciale katholieke actie voor volwasse
nen» tracht hij de aangevoelde leem
te aan te vullen.
Wij hopen dat alle katholieke lei
ders dit zullen inzien en het noodige
doen om dezen stand van zaken te
doen veranderen.
Willen zij daarin gelukken, dan
moeten alle katholieke krachten zich
eensgezind inspannen om de school
wetgeving in Frankrijk te wijzigen
en de opvoeding der jeugd in een
andere richting te leiden. Een eigen
zelfstandige politieke organisatie al
leen kan hun daarin helpen.
Als zij ten slotte de werkelijkheid
nuchter willen in de oogen zien en
krachtdadig de nodige maatregelen
willen treffen, is wellicht alles nog
niet verloren!
Wij hopen het van harte
HAROP!
IBBE2BS3BBBBiKBBBBkf9BBBB9!HBBB
op postcheck 15.570 van Sansen-Vanneste,
Poperinge, en van nu tot einde jaar >vordt
ons blad U wekelijks per post besteld.
Voor Frankrijk 21 Belgische franken;
voor Amerika 33 frank, op te zenden
per internationaal postmmdaat.
ftflBBiBMBBBBV^ffiBSBBBMBBfcJB&BBBafiBflflBBBflBBE^WflBy'isnaiiiBBJiBBBBBBflBBflBBBfiiivvBBBBPVB
Het Is de vurige wensch van alle Vlaam
sche intellectueelen dat de beschaafde om
gangstaal in de breedste kringen doordrin
gen er zijn teekeneu genoeg, die er op
wijzen dat binnenkort de veroveringstocht
van de algemeen beschaafde taal zal be
ginnen; dit beteekent tegelijk het lang
zaam uitsterven van onze volksdialecten
Hetzelfde hebben wij in naburige landen
zien gebeuren. Wie onder ons volk heeft
verkeerd en zijn ooren den kost heett
gegeven aan de schilderachtige taal, die
op onze markten en kermissen weerklinkt,
of in trein en buurttram kan afgeluisterd
worden, zal inzien dat het voor de studie
van onze moedertaal van het grootste
belang is dat deze duizende schakeeringen
in klank en rythme, in vorm en zinswen
ding voor goed worden vastgelegd.
Met deze woorden begon onze eerste
uitnoodiging tot medewerking, die we vóór
ruim tien jaren tot alle Vlamingen ge
richt hebben welke nog iets voelden
voor onze dialecten. Verschillende honder
den beantwoordden dezen oproep: tot op
heden werden vijftien vragenlijsten uitge
zonden en brachten overvloedig en kost
baar taalmateriaal naar de Zuid-Neder-
landsche Dialectencentrale te Leuven
vooral de onderwijzers en de leerlingen
van onze Normaalscholen legden grooten
ijver aan den dag en verdienen onzen
dank. De bewerking van deze grondstof
fen is sedert eenigen tijd begonnenvan de
in samenwerking met de door den I.eid-
schen Hoogleeraar G. G. Kloeke opge
richte Noord- en Zuid-Nederlaudsche Dia
lectbibliotheek verschenen vijf deelen; ook
werden een reeks korte woord-geogra-
phische studiën in verschillende tijdschrif
ten gepubliceerd. Daarenboven werd ons
dialectarchief geregeld geraadpleegd door
Nederlandsche, Duitsclie en Skandinavi-
sche taalgeleerden of wetenschappelijke
instituten.
Telkenmale blijkt, hoe kostbaar de ge
gevens zijn die onze medewerkers hebben
verstrekt, maar voortdurend wordt ons
duidelijker dat de eenige honderdduizenden
woorden en vormen die werden ingeza
meld een zeer klein deel vormen van de
rijkdommen die nog in onze tongvallen
verborgen liggen en langzamerhand aan
het verdwijnen zijn. Ook zijn sommige
streken in ons archief veel beter verte
genwoordigd dan anderedit maakt de
verwerking van de stof soms zeer moei
lijk.
Hiermede richten we dus een nieuwen
oproep tot alle Vlamingen die voor dit
nationaal werk nu en dan een vrij uurtje
over hebben. Alhoewel we vroeger onze
talrijkste en beste medewerkers in de on
derwijzerskringen hebben gevonden, gaat
e uitnoodiging niet enkel tot de ge-
s.udeerden; we wenschen integendeel ver
tegenwoordigers uit alle standen onze vra
genlijsten te zien beantwoorden. Wij heb
ben de grootste behoefte aan medewerking
vanwege de oude ambachten die reeds
gedeeltelijk verdwenen zijnwie bezorgt
ons de echte volkstermen die schrijnwer
kers, schoenmakers, koordendraaiers, enz.
bij het uitoefenen van hun handwerk ge
bruikten vooraleer de machines al dit
schilderachtige hadden weggevaagd; ook
van de landbouwers is nog oneindig veel
te verwachten.
Slechts twee dingen zijn noodig om ons
te helpenden tongval goed kennen of
hem afluisteren en onveranderd opschrij
ven wat gesproken wordt.
Om de lezers van dit blad een denk
beeld te geven van den aard der vragen,
die gesteld worden, geven wij hier een
voorbeeld.
De vraag bestaat uit drie deelen i
a) Hoe heet in het dialect van uw woon
plaats het zweertje dat soms op het on
derste ooglid komt (fransch ORGELET)
b) Wat heeft (volgens het volksgeloof)
degene die zoo'n zweertje krijgt, gedaan?
c) Bestaat er een volksremedie om het
te genezen?
We zullen zeer dankbaar zijn indien we
op deze vraag antwoorden ontvangen uit
talrijke plaatsen. Dit gaat best op een
postkaart; degenen die ook verder willen
medewerken gelieven dit tegelijk mede te
deelen. Ze zullen dan lijst 16 (met een
25-tal vraffen) ontvangen, alsmede uitvoe
rige aanwijzingen voor de bewerking.
Als vergoeding ontvangen de medewer
kers kosteloos onze Mededeelingen bevat
tende taalkundige studies over onze tong
vallen.
De antwoorden worden ingewacht bij
Prof. Dr L. Grootaérs, Naamsche Steen
weg, 158, Heverlee-Leuven.
Onze kustbewoners zien een winst-! Wij twijfelen er niet aan dat, rooal»
gevend seizoen te gemoet, wat we hun verleden jaar, onze politie weer eeu
uit ter harten jonnen. Ze verwachten
immers een vloed van vreemdelingen,
buitenlanders vooral, die er van onze
muntontwaarding gebruik zullen maken
om met hun waardevolle franken hier
goedkoop te komen teren en een heer
lijk en luilekker leventje te genieten. Op
perbcst dat ook en mochten hier velen
alzoo goede zaakjes maken, 't kan niet
anders dan aan de heele bevolking ten
goede komen. Alleen ware het wensche-
lijk dat de vreemde bezoekers, om wille
van hun hoogstaande munt, niet door
enkele sjacheraars werden uitgebuit en
't vel over de ooren gestroopt, zooals het
in vroeger dergelijke omstandigheden nog
wel is voorgevallen. Dat kan toch immers
maar een Hauwen dunk van onze nering
doeners geven: de oneer valt natuurlijk
op de heele streek, ook op de eerlijke
en gewetensvolle verkoopers.
Maar zullen we ongelukkig met dien
verwachten toevloed, in de komende
warme dagen, ook weer niet een droevige
herhaling beleven van het ergerlijke op
treden van sommige dezer vreemden
zullen ze zich weer niet aanmatigen en
zich alle recht toekennen om van onze
kusten en straten, onbeschaamd en onge
straft een tentoonstelling te maken van
bruingebrand en verschroeid armen-, bee-
nen- en ruggenvleesch? Zal dat walgelijk
vertoon de deftige ouders weldra verplich
ten hun argelooze kinderen heelemaal
binnenshuis te houden om ze geen oog
getuige te laten zijn van de al te verre
gaande onbeschaamdheid van veel ge
meen goedje, dat zich hier in onze streek
alle vrijheid toeeigent, alsof ze t'huis
waren en hier alles het hunne was? Of
behooren die plaatsen ons kinderen
der streke slechts in guren wintertijd
wanneer men er het minst van genieten
kan?
Niemand minder dan Z. D. H. Mgr
Lamiroy zegde het zoo duidelijk en gevat
in zijn heerlijken herderlijken brief op
Paaschdag: «Die plaatsen behooren aan
iedereen en op de eerste plaats aan de
jeugd en aan de kinderen, die evenveel
recht hebben op eerbied voor hun on
schuld als op reine lucht voor hun ge
zondheid. Kan het duidelijker ge
zegd?
waakzaam oog in *'t zeil zal houden om
alle eerloosheden te beletten en, als 't
moet, enkelen van de meest brutalen op-
leiden zal.
Doch, 't is niet genoeg: een algemeen
tegenoffensief van 't goed moet desnoo
ingezet. De tijd van lijdzaam toezien en
jammerlijk weeklagen is voorbij. Het
kwaad tart ons uit; we moeten ook dur
ven uittarten. De uitdagende blik van dié
«kinderen der duisternis» moet den onzen
niet doen afwenden maar vlak in 't wezen
met een vlam van minachting hun schaam»
teloosheid verwijteneen kordaat woord,
een gepast gebaar als 't moet kunnen in
zekere gevallen ook wel een beste uit
werksel hebben.
Door leeken durvers werd ver
leden jaar aan sommige van die nieuw-
kultuurmenschen den toegang tot de
kerk op besliste wijze afgeradeneij
't pakte: durven pakt immer. Te lang
reeds heeft de deugd gezwegen en ge
jammerd bij het zien van den vreese)ij
ken aangroei van de ondeugd; er moet
voortaan gehandeld.
Tegen den overmoedigen durf ten kwa
de, den onverschrokken durf ten goede.
IBBBflBBBS93BBBBR@SBBBSI:!BaBafl
can voordeeüge prijzen
Gasthuisstraat, Peperinge
POPERINGE - Teï. 94.
IEPER - Tel. 249.
Door een bijzonder akkoord zijn we er toe gekomen nog
een zeker getal Pikmachienen te koopen die we aan geheel
bijzondere prijzen kunnen verkoopen.
Alwie voordeelig wil koopen, nog steeds
aan prijzen van vóór de devalvatie, koopt
bij STEVENS GEBROEDERS: Pikma
chienen, Maaimachicnen, Waschmachie-
nen, Aardappelmachienen, Brandkasten,
Motoren, Elektrische toebehoortcn, enz.
De prijzen van onze Elektrische Installaties staan buiten alle
concurrentie. RADIO'S.
ALGEMEEN VERDEELER D ER MOTOREN «LISTER».
TABAKKOORDEN
TABAKHAKEN
KOORDEN
voor Pikmachienen.
Ook per okkasie te koop: Radio's op stroom en batterijen, Pikmachie
nen «Massey Harris» en «Deering»; Maaimachienen «Massey Harris»,
«Beerman», «Champion»; Dorschmachien «Claeys»; Motor «Otto Deufz».
Nieuwe HOPSPUITEN, voorzien van allerlaatste ver
beteringen, met 3 pistons en momometer, zijn bij ons
in werking te zien op aanvraag.
KOMT ZIEN EN OORDEELT.
Is een aangename plicht. Mevrouw.
Een plicht dien U met liefde nokomt door oon Uw
oogen, tanden en gelaat de zorgen te geven, die zij
vereischerv
Doch Uw hoor Uw hoor, het mooiste sieraad
dot de natuur U schonk Het verdient evenveel aan
dacht ols de »est. Wasch het iedere week met Gibb;
shampooing
Het zol noo» wensch glanzend, zijdeachtig en
soepel worden, donk zij het befaomde versterkend
middel fonique au citron"» dat bi| ieder zakje
Oibbs Shampooing gratis wordt aangeboden.
Alleen in de eenzaamheid van verre
onherbergzame streken, had hij geleefd,
als een kluizenaar, met als eenige vrien
den, de natuur en z'n boeken. Want hij
was een denker. Omdat de wereld niet
dacht, maar leefde en compromisseerde,
was hij haar ontvloden, nadat zij, die hij
als jonge ideale levensgezellin bemind
had, hem op wreede wijze ontrukt werd.
Toen had een symphonie van klachten
hem omringd en zijn hoofd was er zwaar
van geworden. Jaren waren sinds voorbij
gegaan in eenzame beschouwingen en in
zijn verre hut had hij de afgronden ge
peild die liggen tusschen de alledaagsch-
heid en de grootschheid van het mensch-
dom. Maar nu voelde hij zich oud worden
en dat het niet lang meer zou duren. En
na wikken en wegen besloot Enkwest
want zoo heette hij een laatste maal
met de wereld en den mensch kontakt te
nemen. Alles moest nu reeds veel veran
derd zijn en de menschen wellicht beter
en gelukkiger geworden. Mogelijks had de
klachtensymphonie plaats gemaakt voor
vreugdig hoerageroep.
Het was een zacht-mooie Meidag toen
hij op weg ging. De zon zat middaghoogte.
Waar hij kwam gegaan langs de akker
landen, ontwaarde hij den eersten mensch
dien hij sinds lang gezien had. En werk
tuigelijk begon zijn hart te kloppen van
vreugdegevoelen, want hij ook was een
mensch en als dusdanig onderhevig aan
de geheime kracht die wezensgelijken
bindt. Hij trad op hem toe en sprak hem
aan: Hoe is het vriend? Hoe zou het,
klonk het antwoord, slecht, totaal slecht,
de vrucht van onzen arbeid wordt niet
meer naar waarde betaald, men contin-
genteert niet genoeg den VTeemden invoer
en met de beesten is er niets te winnen!
Het was een landbouwer. Hoe komt
dat? i opperde Enkwest. Crisis spotte
de andere bitter. Crisis? herhaalde En
kwest, wat is dat voor iets? De land
bouwer bezag hem, toen schoot hij in een
luiden lach en hief terzelvertijde de vuis
ten op en maak dat ge weg komt, onnoo-
zele hansworst», riep hij... Enkwest
schrok, werktuigelijk keerde hij zich om
en haastte zich weg. Toen hij zich in vei
ligheid waande, hield hij, nog steeds ont-
huitst, even stil. Wat vreemde woorden
sprak die landbouwer», dacht hij, «ben
ik dan voor 't eerst bij een kwaden suk
kelaar terecht gekomen? Er zijn altijd on-
gelufckigen geweest! Doch daar schoot
het hem plots te binnen dat ook in zijn
tijd de landbouwer een virtuoos was op
het klachteninstrument. Dat was dus min
stens niet verbeterd!
Enkwest stapte nu flink door, voor zoo
ver zijn oude beenen het vermochten.
Steeds mijmerend over dat zonderlinge
woord «crisis», bereikte hij de stad. Een
menigte volk spoedde zich door de stra
ten. Middagdrukte. Enkwest bedacht het
woord van den Hongaarschen schrijver:
de menschen kennen elkaar niet. Alleen
de dieren kennen elkaar. Van den mensch
kan men enkel het gelaat kennen, maar
het gelaat is hij niet. Hij is achter het ge
laat. onzichtbaar Honger begon hem te
kwellen en hij trad den eersten winkel
binnen. Wijl de winkelierster hem eieren
bestelde, had hij plots een inval. Hebt
gij ook crisis? vroeg hij. O, Mijnheer
zuchtte de winkelierster, ik weet niet
waar we naar toe gaan. de klandizie ver
mindert, de prijzen dalen, de lasten zijn
verpletterend en dan die concurrentie van
grootwarenhuizen, welvaartwinkels, enz.;
het moet rap beteren of wij, middenstan
ders zullen er slechter voor stlan dan de
doppers! Enkwest trok af, na een niets
zeggend antwoord. Zijn hoofd stok vol
vraagteekens. Nu verstond hij dat crisis
zoo iets beteekende als slechten tijd, een
toonrijke variatie op het klaagklankbord.
Maar dan was de wereld er veel erger aan
toe dan vroeger. Zoo 'n voldragen klaag
lied van een middenstander, die vroeger
immer lachend door het leven ging?
Toen hij geëten had, twijfelde hij of
hij nog verder zou gaan, daar hij de des
illusie reeds op zich voelde afkomen, als
een rollende en Immer grooter wordende
stofwolk, die kinderen in hun slaap dreigt
te verpletteren. Was hij niet gekomen om
een blijdere wereld te vinden, dan hij zelf
gekend had? Doch daar stond het nieuwe
vraagteeken van zijn geest: doppers. Wat
beteekende dat woord?
Hij was gekomen aan de marktplaats,
waar het stadhuis zich afteekende in
klassieke lijnen. Daar stond een bende
volk, mannen altemaal..., werkvolk? En
kwest naderde. Hij zou meteen de oplos
sing zoeken van dat nieuwe raadsel: dop
pers. Wat is er gaande, vriend? vroeg
hij demokratisch aan een werkman.
Komt gij ons voor den aap houden?
was het weinig vriendelijke antwoord.
«Toch niet», weervoer Enkwest kalm,
maar ik weet heusch niet wat al dit
volk beteekent». «Hebt gij werk?» vroeg
de werkman. «Werk...? Neen!». «Wel
dan moet ge gaan doppen, hé, zie hier op
't stadhuis». «Ha, gij zijt doppers!»,
sprak Enkwest, begrijpend. Maar reeds
ging het dopbureel open; Enkwest hoorde
de nummers afroepen en zag de mannen
een voor een aanschuiven en dan wegslen-
teren Hij kon het niet langer aanzien.
Waar was men er nu aan toe op de we
reld? Man zijn, hoofd van een huisgezin,
en niet kunnen, niet mogen werken, en
toch moeten eten? Droomde hij? Pas
op! Enkwest schrok, wijl een auto voor
zijn voeten heenreed. Hij keek hem ach
terna. Een mooie wagen! Dat was geen
dopper. En meteen viel het hem op hoe
veel auto's er voorbij zwierden. Er waren
nog veel rijken? Het leven moest dezen
minstens toelachen? Hij herinnert zich
het symbolische, satirieke tooneelstuk,
waarin een soldaat de schildwacht voor
bij moest, maar het wachtwoord niet
vond. Toen riep hij uit: «Geld». «Pas
seer klonk het antwoord als een knal
schot en de schildwachten sloegen aan!
Enkwest was aan de Beurs gekomen; het
wemelde er van netgekleede menschen,
rijken! Daar stond een auto tegen het
voetpad en twee heeren ln druk gesprek.
Enkwest slenterde voorbij. Er kwam een
derde uit de Beurs naar de twee toe. Hoe
is 't? Gezakt? Doemnis klonk het
pessimistisch uit twee monden. Enkwest
had onwillekeurig gehoord en verstaan.
Ook hier misnoegen en gejammer? Was
de wereld dan zoo 'n klaagpeel geworden?
Hij moest even stil houden en adem halen,
want het werd hem of hij stikte. Hij stond
voor een blinden muur en las het aange
plakte nieuws. Maar naarmate hij las,
werden zijn oogen starner en zijn adem
benauwender! De ontwapeningsconfe
rentie mislukt! De internationale toestand
onheilspellend! De wedloop naar de be
wapening begonnen Maar dat beteeken
de... broedermoord, technisch oorlog! Het
was hem te veel! Alles begon te draaien
rondom hem; als een symphonie van
klaagtoonen, suisden door zijn gepijnigd
hoofd de woorden: crisis, doppers, doem
nis, oorlog! En hij die gedacht had... Een
zware plof dofte op de straatsteenen. En
kwest was in bezwijming gevallen. Dt
ontgoocheling was hem te sterk geweest,
waar geen enkel hoera-geroep de klach
tensymphonie, die hij gehoord had,
komen storen.
