Bestaat er werkelijk Oorlogsgevaar
II - Novemberviering
cta fcsJ [Jzsrkntis Ca DiksmseÊde
I Cinteswa Coliseym - IEPER
Os esrstëVtoamsc&e
OPERETTi FILM
Alleen voor U»
Het Oosten tegen het Westen
lief bezoek aan Koffiehuizen Kinema's
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN..
«DE HALLE
Boterstraat, 17, IEPER.
3' JAAR. N' 46,
GEZINSOPVOEDING
ZENDT CNS UW ADRES
«DE HALLE»
VERWOESTE GEWESTEN
R. 197.449 Nr 17 wint 250.000 fr.
R. 197.449 Nr 3 wint 100.000 fr.
INTREKKING DER NIKKELEN
10- EN 20 FRANKSTUKKEN
ST JACOBSSTRAAT, 30 Telefoon leper 376
Produktie JAN VANDERHEYDEN
g met JEFKE BRUYNINCKX uit De Witte en Uilenspiegel
g en FERNANDJE BUYL, het prachtzangertje uit Uilenspiegel
8
INTERNATIONAAL OVERZICHT
ZONDAG 17 NOVEMBER 1935.
Katholiek Weekblad van leper
Bureel
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland
Belgisch Congo
Frankrijk
Alle andere landen
19.— fr.
40,— fr.
40,— fr.
60,— fr.
Jansen vanneste, Popering®
Als men die vraag in algemeenen zin
opvat is het antwoord zeer eenvoudigzoo
lang de betrekkingen tusschen de Naties
iull:n geregeld worden door de brutale
mach:, zoolang als er lieden zullen zijn
die gelijk de roofvogels leven van
lijken: financiemannen en kanonnenfabri-
tanten die uit de ongelukken hunner me
demensehen voordeel trekken, zal er
niet alleen een waarschijnlijk oorlogsge
vaar bestaan maar een zekerheid dat de
oorlog vroeg of laat op een of ander punt
van den aardbol zal uitbarsten.
Het antwoord is ech.er heel wat moei
lijker indien men ;il bepalen of er op dit
oogenblik oorlogsgevaar bestaat voor
Europa en meer in 't bijzonder voor Bel
gië. Alleen de studie van de internationale
toestanden kan op dit gebied zekere aan
duidingen verschaffen.
E;n oogenblik heeft men gemeend dat
de Italiaansche aanval op Ethiopië het
sein ging zijn voor het uitbreken van een
Europeesch geschil. Deze meening was
niet van allen grond ontbloot. Het is im-
nvers onbetwistbaar dar I.alië het inzicht
gehad heeft zijn militaire actie over Egyp
te uit te breiden. Het is eveneens zeker dat
Engeland nooit deze rechi.streeksehe be
dreiging tegen de veiligheid zijner ver
keerswegen zou hebben aanvaard. Om
E ypte onder zijn toezicht te behouden
zou Engeland bereid zijn zijn laatste
schip en de laatste manschappen op te
offeren! Spijts al zijne s.outmoedigheid is
Mussolini gedwongen geweest te wijken
voor de dreigende kanonnen der Engel-
s:he vloot: hij heeft dan ook zijn troepen
van de Egyptische grens teruggetrokken.
Een officieele ontspanning tusschen Italië
en Engeland is dus nu in fei e ingetreden.
D't is voorzeker een sukses voor de Fran
ce diDlomatie, maar naar alle waar
schijnlijkheid zal de arme Negus het ge-
la: bstalen.
Wat er ook van zij, langs deze zijde is
de horizont opgeklaarn.
In feite, wat men ook denken moge ov er
de oorlogszuchtige houding van Italië,
toch komt he. dreigend gevaar voor c:en
Europeeschen vrede, niet van dien kant.
Het gevaar komt van Duitsche zijde!
Elke dictatuur heeft als ongelukkig en
onafwendbaar gevolg dat zij gedwongen is
aan he, volk dat door haar wordt be-
hiarscht, iets in df. plaats te geven voor
d? verpletterende lasten die het te dragen
beeft.
De Hitleriaansche dictatuur heeft ge-
trauwvol de methoden gevolgd die vóór
haar door het Duitsche Keizerrijk worden
aangewend. De brutale macht, zonder
tenige beperking of zonder eenige toege-
v.ng, zegeviert. Het gebruik van de macht,
van he, geweld wordt verheerlijkt, niet
alleen als een normaal middel om zijn
doel te bereiken maar als een der hoofd-
zakelijkste hoedanigheden van het Duit
sche ras.
Als eerste toepassing van deze theorie
hebben wij, tegen alle verdragen en
spijts alle verplichtingen door de verant
woordelijke Regeeringen die vóór de Hit
leriaansche dictatuur aan 't bewind waren,
aanvaard, het Duitsche leger weerom
zien organiseeren. Om dit machtig oor
logstuig tot stand te brengen dat het
Caitsche leger op di: oogenblik daarstelt,
toft Hitier verpletterende flnancieele
Asten moeten opleggen aan het Duitsche
volk. Duitschland heeft zoodanig veel mis
bruik gemaakt van het blind vertrouwen
van sommige Europeesche naties ver
trouwen dat onbegrijpelijk schijnt voor
elk verstandig mensch dat het III"
Rijk op dit oogenblik er niet aan denken
kan een leening aan te gaan in het bui
tenland. Dan heeft men een stelsel uit
gedacht dat de Hitleriaansche leiders toe-'
laat de wapenbestellingen hunner oorlogs-
f abrieken te betalen nl. door een stelsel
van wissels op de Reichsbank, gewaar-
bt.gd dcor de voorziene opbrengst der
belastingen. Op dit oogenblik bedraagt de
binnenlandsche schuld van het Hitleri-
aansch regiem ruim 100 milliard Belgi
sche franken en om aan deze ontzaggelij
ke som een tegenwaarde te verzekeren
heeft men van nu af aan reeds de nog te
innen belastingen, tot 1937 inbegrepen, als
pand mee.en geven.
Dit stelsel heeft aan het III' Rijk de
mogelijkheid gegeven een volledige nieu
we zeemacht, een machtige luchtvaart en
omvangrijke bewapeningen tot stand te
brengen die door de spionnagediensten
der naburige landen voorzeker gekend z:.in.
Prachtisch echter heeft dit geleid tot de
ruineering van Duitschland. Dergel»ke
toestand kan niet blijven duren en daar
de rijkdommen van het land zelf uitgeput
zijn, blijft er slechts één middel meer
over: bij de naburen gaan nemen wat tan
het land zelf ontbreekt.
Hitler staat nu voor het probleem:
langs welke zijde zal ik dit kunnen berei
ken? Om weerom tot een nieuwen gezon
den flnancieelen toestand te komen denkt
Duitschland er op dit oogenblik geenszins
aan Frankrijk aan te vallen: de ondervin-:
ding van 1914 heeft geleerd dat dit spel
letje niet zonder eenig gevaar is en
Duitschland weet ook dat het Frankrijk
van 1935 een niet te onderschatten tegen
strever is geworden. Dezelfde redenen zet
ten Duitschland aan niet te denken aan
een uitbreiding tot aan de kusten van de
Noordzee, door de vernietiging van België
en Nederland.
Reeds vóór dat hij aan het bewind
kwam heeft Hitler, in zijn boek Mein
Kampfaangeduid in welke richting ter
verovering moest worden uitgegaan: nl.
in de richting van het Oosten, in de rich
ting van de eindelooze vlakten van Rus
land, met hunne onuitputtelijke rijkdom
men, met hunne weinig dichte bevolking,
die bijgevolg uiterst gunstig zijn voor een
Duitsche kolonisatie.
Deze gedachte ligt op dit oogenblik aan
den grondslag van gansch de buiteniand-
sche politiek van het III' Rijk. De ver
wezenlijking ervan wordt met een hard
nekkige methode nagestreefd en men
weet dat deze hardnekkigheid in hunne
methoden, bij gebrek aan behendigheid
en soepelheid, een van de kenmerken is
van de Duitsche diplomatie.
Het eerste bedrijf van dit internationaal
drama is geweest: de vorming van een
Duitsch-Poolschen blok. Het III" Rijk is er
in gelukt Polen ervan te overtuigen dat
het territoriale bevredigingen zou krijgen
in ruil voor den steun aan de Duitsche
politiek gegeven. Om zijn bondgenoot ge
noegen te doen heeft Duitschland een
vijandige houding aangenomen tegenover
Lilhauen dat, sinds de bezetting van
Vilna door de Polen, weinig vriendelijke
gevoelens koestert tegenover Polen.
Door dit bondgenootschap heeft Duitsch
land de hinderpalen weggeruimd die het
afscheiden van Rusland. Indien Polen den
weg vrijlaat voor de Duitsche troepen kan
de mogelijkheid van een aanval tegen
Rusland in overweging worden genomen.
De Duitsche diplomatie tracht cp dit
oogenblik een tweede resultaat te bereiken,
nl. de zekerheid te hebben dat Duitsch
land, in geval van oorlog met Rusland,
op zijn Westergrens niet zal worden aan
gevallen. Daarom dan ook het bezoek van
von Ribbentrop aan België om zich van
de onzijdigheid van ons land te verzeke
ren in geval van oorlog tusschen Rusland
en Duitschland.
België's antwoord was niet moeilijk:
België maakt deel uit van den Volkeren
bond en is door geen enkel verdrag op
bijzondere wijze met een vreemde mo
gendheid verbonden. Zooals voor liet
Italiaansch-Ethiopisch geschil, zal het de
beslissing aanvaarden door den Volkeren
bond getroffen.
Er is echter een sombere wolk aan c.en
Duitschen hemel, nl. het Fransch-Rus-
sisch akkoord. Van nu af aan zal dan ook
gansch de Duitsche diplomatie trachten
zich minstens te verzekeren van de onzij
digheid van Frankrijk. Voorzeker zullen
wij dan ook weldra zien dat Duitschland
de tegemoetkomingen tegenover Frankrjjk
vermenigvuldigt en inderdaad, wij hebben
reeds in de bladen een echo gehoord van
een nieuwe poging tot Fransch-Duitsche
toenadering.
Er is ten slotte nog een derde punteen
gunstige gelegenheid moet worden gezocht
om tot den aanval over te gaan. Duitsch
land wacht enkel op een gunstige gelegen
heid en deze gelegenheid is: een oorlog
tusschen Rusland en Japan. Japan inder
daad bedreigt klaarblijkelijk de Russische
belangen in het Verre Oosten en moest
Rusland niet voelen op dit oogenblik dat
er gevaar bestaat voor een Duitschen aan
val, dan hadde dit land zich reeds sedert
lang verzet tegen de samentrekking van
de Japansche troepen op de grens van
Siberië.
Ziedaar, in groote lijnen, de huidige
Europeesche toestand. Groote gevaren be
dreigen den Europeeschen vrede omdat
niemand kan voorzien welke verschrikke
lijke verwikkelingen er kunnen uit voort
spruiten. Rusland heeft zich gehaast om
toe te treden tot den Volkerenbond. Maar
de ondervinding nu opgedaan met c'en
Italiaansch-Ethiopischen oorlog bewijst
hoe broos de hinderpaal is die een tus-
schenkomst van den Volkerenbond stellen
kan tusschen landen die den oorlog willen.
Vergeten wij ook niet dat Duitschland
uit den Volkerenbond is getreden en dat
de binnenlandsche toestand, van dit land
zoodanig is dat er te kiezen valt tusschen
een economische 'neenstorting van het
land met al hare politieke gevolgen, en
een veroveringsoorlog.
ia*»aSSBSE3ESaEaBBBE
Onder de slechte gewoonten welke stil
aan ingang vinden bij het volk, behoort
het bezoek van koffiehuizen of herbergen
en kinema's door nog jeugdige jongens en
Keisjes.
In de meeste gevallen zijn het de onbe
zonnen ouders zelf, die hun kinderen bin
nenleiden in plaatsen waar het kinderlijke
zoo vroeg wordt weggevreten en vernield.
Moesten de onvoorzichtigen eens ernstig
nadenken over de gevolgen van hun han
delwijze, ze zouden r zich wel voor wach
ten hun kroost aan uiterst gevaarlijke en
nadeelige invloeden bloot te stellen.
Inderdaad, de nadeelen en de gevaren
die voor de jeugd verbonden zijn aan het
bezoeken van die plaatsen mogen niet on
derschat worden.
Bij kinderen die op jeugdigen ouderdom
naar herbergen en cinema's gaan, wordt
de lust voor en het genoegen in onschul
dige vermaken heelemaal vernietigd. Bet
ware huiselijke genot kunnen ze niet meer
smaken. Zij meenen gauw dat dit geloop
ten wezenlijke factor is van hun genoegen
en hun welzijn.
Veelvuldig en herhaald oezoek aan her-
ber >?n doet bij vele kinderen een geneigd
heid ontstaan tot het gebruik van gealco-
holiseerde dranken, een passie die stilaan
hiden zal tot het ontstaan van de ondeugd
der dronkenschap.
Veel kostelijke uien worden verloren ge
dragen, die op een aangename wijze aan
tuttige bezigheden kunnen worden ge
bruikt, of zelfs tot ontspanning in de
betr'ijke vrije natuur. Die onzalige prac-
tljkea doen bij de kinderen een ontijdig
bewustzijn ontstaan van volkomen onge
bondenheid en onafhankelijkheid. In de
hrrtergen hooren ze een taaltje en leeren
ze manieren waaraan welvoeglijke en def
tige lieden zich some moeten ergeren.
En, wat de kinueren te hooren en te
zien krijgen in de kinema's is niet van
Jard om het schaamtegevoel ongerept te
b waren!
In die halfduistere zalen is het dat hun
titien worden besmeurd en hun gewetens
zulke harde deuken krijgen. Beelden en
Vorstellingen der filmen en de gedachten
b-5 zij uitdrukken maken op de jeugd een
Z'er duurzamen indruk. Die indruk is veel
teper bij de jeugd dan bij volwassenen
bij personen van gevorderden leeftijd,
•be jeugd kan immers geen onderscheid
maken tusschen schijn en wezen in de
films. Voor haar is een stuk film geen fan-
tazie, geen romantisme of overdrijving,
maar wel een brok werkelijkheid. Wij we
ten maar goed weiK een remmenden, ja
doodenden invloed zoo een stuk soms zoo
onnoozel gefantazeer kan hebben op het
moreele leven van het kind.
Kinderen die de koffiehuizen en kine
ma's druk bezoeken maken in 't algemeen
minder snelle vorderingen in de school
dan deze die nooit of slechts zelden n:ee
uitgaan Onder hen vindt men de niets
doeners, de droomers, de zielszieken. Dik
wijls werd er reeds gewezen op de verza
melingswoede van filmstars bij de leer
lingen. Met takt en beslistheid dient daar
op gereageerd.
Door velen werd reeds verlangd dat de
wetgevers, tegen het bezoek van openbare
gelegenheden door jeugdige knapen en
meisjes maatregelen zouden nemen.
Een schijncontrole in zake films be
staat er, maar die is veel te laks en z:et
niet al te nauw voo. wat de moreele strek
kingen van de filmen betreft. Gelukkig
komt Docip met zijn fllmrubrieken veel
vergoeden.
Sommigen meenen in het verbieden
van herbergen en kinema's aan kinderen
een ongemotiveerde beperking der vrij
heid te zien, juist alsof bovenaangehaalde
gevaren nog niet volstonden om dit ver
bod te wettigen.
Vrijheid gegeven in een tijdperk dat de
zelfbeheersching nog zwak is, leidt tot de
ergste slavernij: die der zinnelijkheid en
teugelooze begeerten. Wil men de jongens
en meisjes opleiden tot de ware innerlijke
vrijheid dan houde men ze binnen de per
ken die hun leeftij.'. passen.
Men leere de jeugd het pantser aanleg
gen der zelfbeheersching, om bestand te
zij tegen de verleiding der wereld. Dit
pantser dient gesmeed uit de kracht der
genade, die ze vooral kan putten in de
H. Mis, de H. Communie, het gebed en
de versterving. I. W. D.
laBBBaSEaBBBBBBBBBBaBBBSBBBS.
TeL Poperirigê N'
l'ostcheckrckening N' 15.870^
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine belichten per regel 1,00 fr.
Kleine berichten (minimum) 4,00 fr.
2 fr. toel. v. be*, m. adr. t. bur.
Rouwber. en Bedank, (min.) 5,00 fr.
Te herhalen aankondigingen:
prijs op aanvraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen en
moeten tegen den Woensdag avond
ingezonden worden. Kleine be
richten tegen den Donderdag noen.
SÜ3
HEBT GE OOIT EEN GOED WOORDJE
GEDAAN OM EEN EN ANDER KENNIS
AAN TE ZETTEN TOT HET ABONNEE-
REN OP DIT BEAD.
met melding dat Gij een abonnement
begeert op
en ons blad wordt U KOSTELOOS
gezonden tot Nieuwjaar.
In December komt dan de Postbode
de abonnementsprijs ontvangen voor
1936* 't zij 19 frank.
taxaazjsgMassBB&QBSflaiacaEflaa
DE IJZERTOREN'
in Novembermiat.
EEN EENIGE 11-NOVEMBERVIERING
11 November heeft voor de Vlamingen
een treffende en verheven beteekenis gé-
kregen.
Het is reeds een loffelijke traditie ge
worden: jaarlijks brengt een uitgelezen
schaar Vlamingen een devote hulde aan
hun vele Vlaamsche Broeders, die thans
rusten op hetzelfde doodenveld waar de
wreedste aller oorlogen, met hun schoone
jonge leven, hun verheven Vlaamsche
idealen heeft geknakt.
Zij hebben Diksimuide, waar gele leeu
wenvlaggen aan de vensters hangen in
een grijzen morgennevel terug gevonden
en trokken ingetogen naar de parochie
kerk van Kaaskerke, waar te 10 uur een
plechtige herdenkingsmis plaats had.
PLECHTIGE H. MIS EN TREFFEND
GELEGENHEIDSSERMOEN
Klare kinderstemmen zingen de re
quiem-mis voor de Zielerust van de hier
gevallen Vlamingen en het ssneekend-
aandoenlijke Jesu Salvator mundi, exau-
di praeces supplicurr»: aanhoor onze
smeekbede.
Aan het hoogaltaar flikkeren witte
kaarsen, evenals rond de katafalk, die in
het koor is opgesteld en waarover de
«Nooit-meer-oorlog-vlag» ligt uitgespreid.
Door Z. E. H. Vinck. pastoor van Kaas
kerke, wordt het H. Misoffer opgedragen,
met assistentie van twee Eerw. Paters
Minderbroeders.
De aanwezigen gingen in lange rij ten
offer.
VIER JAAR LANG HET AKELIG SPEL
DER KANONNEN
Na het evangelie beklom Z. E. H. Vinck
den kansel en hield in eenvoudige maar
rake taal een treffend gelegenheidsser
moen.
Requiescat in pace: rust in vrede. Onze
dooden rusten in vrede. En Z. E. H. haalt
persoonlijke herinneringen op uit de vier
lange jaren die hij met onze jongens op
het oorlogsfront heeft doorgebracht te
midden van het akelig spel der kanonnen.
Hij hangt een diep aangrijpend beeld
op van het somber oorlogsgedoehoe hij
onze jongens daar heeft zien liggen op
hun ransel, in het slijk van den IJzer,
met het aangezicht ten hemel, of stuk
gehakt door bommen of granaten. Mag
men hen dan geen requiescattoeroe
pen? Zeker ze waren ruw, maar het was
hun schuld niet. Het hooge volk heeft het
onze nooit gekend. Zij hadden den ziegen
der volksverheffing nooit gekend. Neen,
het is hun schuld niet. Het waren ruwe
diamanten, maar toch diamanten.
Ons volk was in een vreemden vorm
gegoten en niettegenstaande dat heeft het
genieën voortgebracht.
Men moet niet zeggen dat onze jongens
aan het front geen vrees hadden; maar
spijts de vrees hieven ze stand houden: is
dat geen deugdzaamheid? En ze vielen:
moge het gestorte bloed niet vruchteloos
blijven.
Daar op de baar ligt de vlag met de
woorden: «Geen oorlog meer», maar in
het Oosten, in het Westen, overal hangen
oorlogsgeruchten. Een vrede die ge
steund is op bajonnetten leidt onvermij
delijk naar den oorlog» zei Paus Leo XIII.
Er is oorlog en er zal oorlog blijven zoo
lang als we geen vrede willen. Wij Chris
tenen, eischen dat er vrede komt. Hier op
dezen geheiligden grond waarin nog zoo
vee! ongevonden lijken liggen van onze
jongens die hier vier jaar lang door het
slij'k hebben gekropen, bidden we voor
den vrede.
Met een gebed voor den vrede besluit
Z. E. H. Vinck zijn treffend gelegenheids
sermoen.
INDRUKWEKKENDE STOET NAAR
HET IJZERMONUMENT
Na de H. Mis trok een indrukwekkende
stoet met de Nooit-meer-oorlog »-vlag,
DE KERK VAN KAASKERKE
en het aanzetten van den stoet.
V. O. S.-vlaggen, het kruis, de geestelijk
heid, de aanwezige personaliteiten, rouw
kransen en een zeer talrijke menigte door
een lange, droeve Herfststraat naar het
IJzermonument.
Akelig en doodsch begint Nele traag en
gemeten te tampende pas wordt ver
traagd en door de V. O. S.-fanfare wordt
een treurmarsch ingezet.
Hard flapperen rond het IJzermonu
ment de talrijke geel-zwarte Leeuwen
vlaggen. De ingetogen menigte heeft zich
in de crypte rond de graven onzer jon
gens geschaard.
Te midden van een indrukwekkende
stilte werd door Z. E. H. Vinck het Li
bera aangeheven, nadat de rouwkransen
waren neergelegd.
Hierna worden al de graven gezegend
en bewierookt.
Het is een aangrijpend oogenblik als
te midden van de graven, in de halfduis
tere krypte met tiwee flikkerende kaarsen
naast elk graf, de menigte neerknielt in
het mulle IJzerzand en bidt voor de ziele
rust van onze jongens.
Nu staan allen recht en luisteren stil-
aandachtig naar de toespraak van Dr J.
Rcwnbauts.
TOESPRAAK
DOOR Dr J. ROMBAUTS
Het dierbaarste relikwieschrijn van
Vlaanderen.
Namens het Comité der Ijzerbedevaar
ten hield Dr J. Rcmbauts volgende toe
spraak;
Vereerde Vlaamsc'-j: Dooden,
Uw IJzer-Monument is het dierbaarste
relikwieschrijn van Vlaanderen en van
onze nationale volksverbond&nheid, welke
eindelijk bewust van haar wezen en
kracht wordt. Immers dit monument is
niet een politiek- of partij-probleem,
noch een compromis-oplossing geweest,
maar een volledige daad van Vlaamsch-
nationale volkssaomenhoorigheid die door
alle standen, haar verbondenheid ook met
de schoone dooden, lievend aanvoelt.
Hier zweeft de oeroude geest van het
Vlaamsche ras, gekenmerkt door zijn his
torische bestanddelen: werkelijkheidszin
en vroomheid.
Werkelijkheid: de namen Auvours,
Fresnes, Cézembre, Orne. gevlekt met het
bloed der Vlaamsche grafkruisen.
Werkelijkheid: de grafzerken eens op>
gericht met de karige soldij, door de broe
dermin onder de frontjongens bijeenge-
spaard, in hun geestelijke belijdenis op de
graven, besmeurd en gehoond, en na den
oorlog tot macadam vergruisd.
Werkelijkheid: die honderden decora
ties, welke eenmaal voor bloedige krijgs
haftigheid werden toegekend en nu bran
dend in dezen Toren dit opschrift mer
ken: Wij' vloeken den oorlog
Maar dit alles wordt overheerscht door
de vroomheid van dit symbolische kruis:
het kruis van Vlaanderen's heldenhulde
met een onpeilbare diepte.
Vroomheid: de vier eeuwige belijdenis
sen op de hoeken van dit kruis: broeder
liefde, dienstbaarheid, de kracht der ziel
nooit gekerkerd, het ideaal zegevierend
over de boeien.
Vroomheid: de vereering van het on
sterfelijke zaad voor het nieuwe leven,
van hen die ter wille van een hoogere
liefde voor hun volk, door de regeerders
over dit volk werden veroordeeld zonder
waarborgen van rechtvaardige onpartij
digheid: werden gekerkerd en gemarteld
onder de roede van een vreemd land, door
ras- en taalvreemde bewakers; werden
gedood door de uitputting naar lichaam
en geest.
Mysticisme der tragiek van een ge
meenschap, welke beroofd van publiek
rechterlijke struktuur, met eigen bloed
tol aan het gemis van nationaal zelfstan-
digheidsbesef betaalde.
(Zie vervolg hiernevens.)
HET IJZERBEDEVAART KOMITEIT IN DEN STOET.
DE STOET MAAKT ZICH £EREED OPGELEID DOOR HEI MV?IEK.
LEENING VAN 1922
162° Trekking van 9 November 1935.
De andere nummers dezer reeks, alsook
de nummers der reeks 116.830 zijn uit-
kcerbaar met 312,50 fr. of met 300 fr.,
naar gelang de titels wel of niet zijn
veranderd overeenkomstig het Koninklijk
Besluit van 11 Mei 1935.
«BBBSaBBSaKBBBBESBEBIBBSBGSBV
Het publiek wordt eraan herinnerd, dat
bij Koninklijk Besluit van 30 September
1935, een op 30 November 1935 verstrij
kende laatste termijn toegestaan wordt
aan de houders van nikkelen 10- en 20-
frankstukken om dezelve uit te wisselen.
Deze stukken mogen zooals te voren
afgegeven worden bij de kassen van de
Nationale Bank, evenals bij die van de
rekenplichtigen der financiën, der poste
rijen en der Nationale Maatschappij van
Belgische Spoorwegen.
Mysticisme van die gedempt-diepe ver
eering, welke uit deze barbaarsche wan
toestanden een huivering van spraksloozs
piëteit door de Vlaamsche harten heeft
gejaagd; vereering welke van tijd tot tijd
wat rust voor haar geweten hier moet
komen zoeken in deze stille krypte; ver
eering welk? vrat ontferming over de ver
gissingen of zwakheden die onzen Vlaam-
schen strijd in zijn geestelijke drijfkracht
hebben ondermijnd, zoekt bij die groot-
sche graven, welke we eenmaal uit den
rondweg dezer krypte in grafkelders on
der den toren als de onverwoestbare, zin
nebeeldige draagkracht van Vlaanderen's
zegekruis zouden willen leggen, met op
de wanden der kelders de .namen van al
onze gesneuvelden.
Zij offerden alles en reeds onder den
oorlog schreef Dr F. Van Cauweiaert te
genover die offers, de strenge beoordee
ling: een land dat zijn eigen geestelijke
schatten niet weet te erkennen, verarmt
zich zelf; een land dat bestuurd wordt
»door mannen welke de edelste zielsbe-
wegingen bespotten en onderdrukken,
zal lijden onder zelfverminking»... en
even streng voegde hij er aan toegij
dooden, eischt van ons allen die in de
achterhoede van ons volk geplaatst zijn
dat wij door geen onzuiver contact noch
onlouters vermenging uw inzicht, uw
verdiensten, uw werk der toekomst zou-
den verkleinen noch verontreinigen
De gave vruchtbaarheid welke dezs offers
over Vlaanderen hebben gebracht.
Bij d-eze relikiwies in de krypte voelen
wij ons Vlaamsch wezen in zijn fiere
volksverbondenheid groeien en wij voelen
troost om. de gave, reine vruchtbaarheid,
welke deze offers over Vlaanderen h;b-
gebracht.
Immers honderd duizenden uit ons volk
zijn hier in achtereenvolgende jaren ko
men aanvoelen hoe ons eigen nationaal
wezen, hier groeide door alle gemeen
schapslagen heen, hoven politieken twist
en ziekelijkheid, tot een entiteit met be-
wustwordenden zelfstandigheidsiwil.
De zerkjes van heldenhulde, voor 20
jaren op het front geboren, werden als
zoovele roepstemmen boven de offers, en
zij hebben ons vernederd volk uit zijn
staat van minderwaardigheid gewekt, en
hebben het eindelijk doen belijden dat
het een ontvoogde natie zijn wil, welke
de staatsorganen, dienstbaar aan haar
organieke herwording maken zal.
Zóó leidde de IJzer-tragedie den veld
tocht voor de geestelijke bevrijding.
Het zou voortaan passen...
Zóó zou het voortaan passen dat ook
eenige grootschheid deze IJzerplechtigheid
bekleede.
Het kan ons niet ontgaan hoe het ka
tholiek geloof in zijn psychologischen
scherpzin, de eigen geaardheid van de
onderscheiden volkeren niet wegneemt,
maar de edele karaktertrekken verheft en
vergeestelijkt, en aan eiken heilige, de
kenmerkende eigenschappen van zijn volk
laat.
Bij gemis aan genoegzaam zelfstandig-
heidsgevoel verliep in dit land zeer dik
wijls de viering van den 11 Novemberdag
zonder eigen accent, zonder eigen geest.
De vereering voor den Internationaal
uitgewisselden onbekenden soldaat laat
ons volk koud en in menige stad of ge
meente staat de officieele viering even
koud buiten ons eigen volksgemoed. De
herwording van Vlaanderen wil dat de
vereering van onze dooden meer gebeure
in dienst van een gemeenschap aan wier
gesneuvelde zonen men voorhield, dat zij
streden voor het zelfbeschikkingsrecht der
volkeren; voor eigen vrijheid, welke door
geen geheime militaire accoorden mocht
verpand worden; voor de verdelging van
net grootste maatschappelijke kwaad, den
oorlog; voor het medebestuur van de ge
meenschap tegen de geheime machten,
welke de internationale flnantieele landen
aanbidden en uit geldzucht dienen; voor
de eigen kultureele wezenseenheid met de
waarborgen voor ongestoorden, vasten
uitbouw; voor een bestuursbegrip dat eer
lijk zijn woord gestand doet en dat be
trouwbaarheid als noodzakelijk staatsge
zag beschouwt; voor een vereering welke
in Vlaanderen ook godsdienstig en vroom
zijn moest.
Zóó verstonden het onze Vlaamsche
Oud-Strijders. Maar hoe dikwijls stond
hun geest onbegrepen, ongegeerd, zelfs
verstooten omdat het officieele gezag in
dit land het onrecht, dat op den IJzer
aan onze Vlaamsche soldaten werd ge
daan, nooit kordaat durfde aan te voelen
als de bron waaruit nieuwe gerechtigheid
moest geboren worden, omdat het Vlaam
sche offer nooit begroet werd als het le
venszaad waaruit nieuwe moreele waarde,
en geestelijken rijkdom voor ons volk
daadvaardig moest geteeld worden.
Goddank, het nieuwe Vlaanderen, beu
van broedertwist en politieke zelfgenoeg
zaamheid, fleurt op, gaaf in zijn wezen,
trouw aan den geest onzer Vlaamsehe
dooden; het knielt met ons biddend om
sterkte en moed, en het hoopt dat de
jongere toekomst toch nooit den weg naar
dit monument van hoop en geloof en
liefde zouden verleeren, omdat het in zijn
schoot bewaart als onverdelgbaar erf voor
alle geslachten, den vloek aan den oorlog,
en het sublieme van het offer voor den
moreelen en geestelijken adel van een
volk.
jiilllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllilllllllltlllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllll'inillllllllllllllllllliillllllllllltllllllllHIII!!!!!!!!!!!)!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!1!!!)!!!!!!!!!!!!!
VRIJDAG 22 NOVEMBER, le 8 54 uur.
ZATERDAG 23 NOVEMBER, te 8 uur.
ZONDAG 24 NOVEMBER, te 2, te 5 en te 8 54 uur.
MAANDAG 25 NOVEMBER, te 5 en te 8 54 uur,
DINSDAG 26 NOVEMBER, te 8 54 uur.
WOENSDAG 27 NOVEMBER, te 8 54 uur.
DONDERDAG 28 NOVEMBER, te 8 54 uur.
=3
SS
H De prijzen der plaatsen werden vastgesteld door het produktlehuis Jan Van-
derheyden; Benedenzaal: 3,CO en 4,50 frank. Kinders 2,00 frank.
Balkon: 6,CO frank. Kinders: 3,00 frank.
ALLEN VOORBEHOUDEN ZONDER OPLEG.
Mllllllllllllllllll
S
Vóór 'tl paar weken nauwelijks,
schreven we enkele beschouwingen
over de Japansch-Russische span
ning. Thans vergt het Verre-Oosten
weer volledig onze aandacht, naar
aanleiding van 'n nieuwe reeks ge
beurtenissen. Deze werpen weer 'n
heel scherp licht op de Japansche ex
pansiepolitiek. We hebben hier voor
al te bespreken:
1. - de aanslag op de Chineesche
Ministerpresident en op een Japansch
Marinesoldaat;
2. - de devalvatie van de Chinee
sche dollar;
3. - een artikel betreffende de aan
spraak van Japan op Nederlandsch-
Indië, verschenen in Nitsji-Nitsji
een van de groote Japansche dag
bladen.
1. Alhoewel de aanslag op Wang
Tsjing Wei, de Chineesche Minister
president, geen duidelijke politieke
drijfveeren, ten grondslag schijnt ie
hebben, toch heeft Japan onmiddel
lijk de verststrekkende gevolgtrekkin
gen gehaald uit deze gebeurtenis. De
dader, die intusschen gestorven is,
was een Chineesch journalist, die ver
bonden icas aan een onbekend pers
bureau. De Japanners zien hier na
tuurlijk niets anders dan de hand van
Moskou. Sommige Chineezen echter
beweren dat Japan zelf de dader zou
betaald hebben. Waar de waarheid
ligt valt moeilijk uit te maken. De
aanslag is in ieder geval een gunstige
gelegenheid voor Japan om zijn po
litiek door te drijven. Deze politiek
is geformuleerd geworden in de drie
volgende punten. Eerst en vooral
moet de toenemende invloed van
Tsjang Kai Sjek gebroken worden.
Ten tweede: in de vijf provincies van
Noord-China zal een autonome re
geering gevestigd worden. Daarom
zorgt Japan thans reeds voor de op
volging van de Chineesche Minister
president. De opvolger zal namelijk
een Chineesch ambtenaar zijn, die de
Japansche invloed in China genegen
is. Binnen enkele maanden wordt
Europa weer voor 'n voldongen feit
gesteld: Noord-China, onafhankelijke
Staat, wellicht 'n keizerrijk, onder
voogdij van Japan zooals Mandsjoe
rije). Ten derde: Noord- en Zuid-
China zullen gedwongen 'worden om
de penetratiepolitiek van de Sovjets
tegen te gaan. De regeering van Nan
king heeft thans reeds beloofd alle
anti-Japansche vercenigingen ie ont
binden en is besloten een krachtda
dige actie te voeren tegen de anti-
Japansche en de anti-Mandsjoerij-
sche elementen en tevens tegen de
Koeomintang (kommunistische orga
nisatie in China).
2. De devalvatie van de Chinee
sche dollar schijnt vooral onder En-
gelsche invloed beslist te zijn gewor
den. Het is de Engelsche deskundige
Leith, die de flnancieele raadgever is
geweest van de Chineesche regeering.
Verder nog is er sprake van een En
gelsche leening van 50 miljoen dollar
om de nationalisatie van het zilver te
kunnen doorvoeren. Deze feiten heb
ben een groote mistevredenheid ver
wekt in Japan. Door de devalvatie
immers zal de invoer van Japansche
produkten in China een sterke inzin
king ondergaan. De Japansche dag
bladen voeren dan ook een dreigen
den toon aan tegen Engeland en ma
nen dit land aan, zijn h :iden af te
houden van Japansche invloedsgcbie-
den. Wat Engeland hiermee bedoeld
heeft? Wel, waarschijnlijk heeft het
hier getracht zijn economische belan
gen te verdedigen. China is van ouds
her een groot afzetgebied van Enge
land. Japan had het stilaan verdron
gen. Door mee te helpen aan de de
valvatie van de Chineesche dollar,
heeft het wellicht een gunstig han
delsverdrag weten te bedingen.
3. Het icas reeds lang bekend
dat Japan een ongewone belangstel
ling aan den dag legde voor de rijke
Nederlandsch - Indische bezittingen.
Zoo onomwonden is het Japansche
standpunt echter nog nooit uitge
drukt geworden als in een groot ar
tikel verschenen in Nitsji-Nitsji
Daarin vernemen we dat Neder-
landsch-lndië niet alleen ekonomisch
moet ontsloten worden aan de Ja
pansche belangen, maar ook militair.
Dat beteekent dat het moet dienen
als een basis voor de Japansche oor
logsvloot. Voor de Japansche nijver
heid, schrijft het blad, is het onont
beerlijk over eigen grondstoffenbron-
nen te kunnen beschikken. In Neder-
landsch-Indië vindt Japan rijst, pe
troleum, katoen, ijzererts, wol, rub
ber en andere grondstoffen, alles in
groote hoeveelheid. Aangezien de ge
weldige natuur schatten van Borneo
en Nederlandsch Nieuw-Guinea door
de Nederlanders zelf nauwelijks uit
gebaat worden, moet men zoo rap
mogelijk Japansche emigranten naar
deze gebieden zenden en daartoe di
plomatische besprekingen met de
Nederlandsche regeering in Den Haag
openen. Al deze maatregelen hebben
echter tot voorwaarde, dat er een
machtige Japansche oorlogsvloot aan
wezig is.
Door deze verklaring wordt ons het
expansieplan van Japan duidelijk als
een groot geheel. Japan is een mach
tig industrieland, nog steeds in het
stadium van ontwikkelingDe indus-
triën hebben noodig eenerzijds goed-
koope grondstoffen, anderzijds een
uitgebreid afzetgebied. Nederlandcch-
Indië kan in ruime mate de Japan
sche industrie van zijn grom - en
hulpstoffen voorzien. Zooais elders in
het artikel vermeld staat zijn China,
Britsch-lndïè en Nederlandsch-Indië,
de natuurlijke afnemers van de af
gewerkte produkten van de Japansche
industrie. Dit beteekent een afzetge
bied van meer dan 700 miljoen in
woners. Voorwaar, een grootsch plan
voor een land dat een S0 jaar gele
den nog geen medezeggenschap had
in de raad van de groote mogend
heden.
Er is een oud Nederlandsch lied,
dat dagteekent uit de 17c eeuw en
dat getiteld is: Neerland let op u
saeckHet gold als een waarschu
wing tegen Engeland. Thans mag
Nederland Zich weer die woorden in
dachtig zijn. Het artikel van Nitsji-
Nitsji heeft trouwens een geweldige
indruk gemaakt bij onze Noorderbu
ren. Engeland weet wat het van Ja
pan te verwachten heeft. Amerika
heeft aan de Philipijnen de zelfstan
digheid beloofd maar met een res
trictie, namelijk dat het er een vloot-
basis mag behouden. Deze maatregel
is gericht tegen een mogelijke ver
overing van de Philipijnen door Ja
pan.
De houding van deze drie landen,
Nederland, Engeland en Amerika, te
genover het veeleischend Japan, moet
logischerwijze, er eene zijn van innige
samenwerking. Het is dan ook merk
waardig te weten hoe Baldwin hierop
reeds een paar maand geleden zin
speelde toen hij zegde: Ik heb altijd
geloofd dat de grootste beveiliging
tegen oorlog, in welk werelddeel ook,
in Europa, tv; Amerika, waar ook,
zou liggen in de nauwe sameniocr-
king van het Britsche Rijk met de
Vereenigde Staten van Amerika. De
gekombineerde macht van hun vlo
ten, de mogelijke sterkte aan man
schappen, de onverwijlde ekonomi-
sche kracht van een uniforme blok
kade en een weigering tot handel
drijven of geldleenen zou een sanktie
zijn, welke geen macht ter wereld,
hoe sterk ook, het hoofd zou kunnen
bieden...
In het begin van December zal
waarschijnlijk te Londen de inter
nationale vlootconfirentie gehouden
worden. Van vlootbrperking zal er
natuurlijk niets meer in huis komen!
Dat moeten wij niet verwachten!
Maar belangwekkend zal de confe
rentie wel zijn met het oog op bo
vengenoemde verhoudingen. Daar zul
len we waarschijnlijk Nederland, En
geland, U.S.A., en ook Rusland vinden
als één blok tegenover Japan. De Ja
pansche Minister van Buitlandsche
Zaken heeft verklaard dat Japan
zijn vlootprogramma zal doorvoeren
wat er ook moge gebeurenDe
andere groote mogendheden zullen
daarin zeker niet ten achter willen
blijven!
(Verboden Jiairukj P.OSKAM.
