PUROl
Een Spaansche Sovjetrepubliek?
Peter Damiacn-Huide
Pater DAMIAAN
V*
De Liberalen mosten niet stoelen
de uitgestrekte buitenwijk
Vrouwenhanden
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
WE ZENDEN ONS BLAD
INTERNATIONAAL OVERZICHT
ZONDAG 26 APRIL 1936.
12 BLADZIJDEN: 35 CENT.
Mllllilllllliilll'g
«DE HALLE» 1
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
Boterstraat, 17, IEPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per po.t)
Binnenland 19.— fr.
Belgiach Kongo 40.fr.
Frankrijk 40.fr.
Alle andere landen 60.— fr.
liniiimiiiiimHinBiiniitniiiiHiBiiiiiiiiiimiimniiiiiiiiiiiiinniimniniiiiiiM
33' JAAR. r: 17.
'"ÜHlIHIlliXaï*
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten pc, regel 1.fr.
Kleine berichten {minimum 4.fr. s
2 fr. toel. t ber. m. adr. t. bur.
Rouwber. en Bedank, (uim.j 7.fr.
Drukker-Uitgeveri
SANSEN-VANNESTE, Poperinge
Tel. Poperinge Nr 9
Postcheckrekening Nr 155.70
M Te herhalen aankondigingen
prijs op aanvraag.
Ij Annoucen rijn voorat te hetalen en s
E moeten tegen den Woeasdij; avond 8
§j ingezonden worden. Kleine be- s
§j richten tegen den Donderdag noen.
I
5,ino,mitnnt')fif»iHiniiWHilwimi:m«V'.ie;i.-.rr!..m;:.- -ni'"'llin:
Hij behoorde tot een van die arme
jongens, die het slachtoffer was van
de domme ouderwetsche opvatting:
OP ZIJN TWINTIG JAAR MOET
HIJ MAAR KIEZEN!
Maar hij had er zich tegen verzet
en geen twintig jaar willen wach
ten... Men kan kan nooit weten!
Op aandringen en geholpen door
tenige jeugdkameraden, had hij be
sloten zich deze maand te laten doo-
pen op het feest van St Petrus, zijn
beschermheilige.
En daarom was er gisteren avond,
na afloop van den werkdag, een heele
menigte aanwezig in de kleine kerk
van de Oostelijke buitenwijk.
De gansche familie was gekomen-
De vader een knappe kop,
bankwerker van beroep; de moeder,
een onverschillige vrouw; de oudere
broeder, electricien; de zuster, bru
taal. met een geschoren nek en met
lippen waar de menie dik opzat... en
een jongere broeder de «hekke-
sluiter» met schichtige, verwon
derde oogen alsof hij niet goed wist
waarom hij op de wereld was te land
gekomen.
Voeg hierbij den peter, een ouden
werkman uit den vroegeren tijd..., de
meter, een marketenster van padvin
der. en eenige kameraden...
Zóó zult ge U best kunnen voor
stellen hoe gisteren avond, dat ge
zelschap zich bewoog in het armzalig
kerkje van de buitenwijk.
Maar de pastoor, een heel jonge
priester, die in den oorlog had ge
diend bij een bataljon Jagers, trok
er zich niets van aan.
Hij plaatste den doopeling vlak
vóór hem, met rechts den peter en
links de meter en begon de plech
tigheid a.v.
Wat komt gij de Kerk Gods
vragen?
De jongeling aarzelt met zijn ant
woord waarop de priester hem uit
legt.:
Ge begrijpt... dat er on licha
melijk gebied een verschrikkelijke wet
bestaat, die men de wet der erfe
lijkheid noemt. Deze wet bestaat ook
op moreel gebied. Uw ziel is bedorven
want zij staat tot nog toe onder-
slechte invloeden.
Gij zijt en geestelijke paria, een
aitgestorvene.Als ge Dlotseling kwaamt
te sterven, zoudt ge geen geestelijk
tehuis hebben..., ge zoudt van «nie
mand» zijn. De Kerk zal U geven
hetgeen ge mist; dan zult ge tehuis
zijn, overal waar een tempel Is..., te
huis in de schitterende hoofdkerk...,
t, huis in de strooien of planken hut
van den missionaris, die eenzaam is
gelegen aan het verste uiteinde der
aa^de.
Ik zal TT beschutten door het tee-
ken des kruizes... Ik zal den bonzen
geest aanzeggen, uw ziel onmiddellijk
te verlaten...
Jmmunde spiritus, ut exeas et re-
cedas! (Onzuivere geest, ik bezweer
u. verdwijn en wijk uit!).
De houding der aanwezigen, aan
vankelijk verstrooid, wat verlegen of
spotachtig, werd meer oplettend... Zij
rekten hunne halzen uit... en volg
den met hunne oogen al de bewegin
gen van den priester:
Dit is alles het uiterlijke symbool
van hetgeen in uw ziel plaats grijpt,
evenals een driekleurig lint ons va
derland voorstelt...
Dit zout, houdt uw lichaam Sn
stand. Het doopsel zal uw ziel behou
den. Deze stola, die ik op uw hoofd
plaats, beteekent, dat de Kerk U voor
taan onder hare bescherming neemt...
Deze olie. waarmede ik uw borst en
uw schouders zalf, is het symbool van
de kracht, noodig voor den strijd,
dien ge in de toekomst hebt te voe
ren. Tijdens het leven van Chr'stus,
zalfden de Grieksche en Romeinsche
athleten, die in het stadium moes
ten worstelen, zich met olie om le
niger te worden en hun tegenstanders
minder vat op hen te doen hebben.
- Gij zult tegen veel verleiding heb
ben te strijden, het Doopsel zal uw
aanvangskracht zijn...
Begrijpt ge dat?...
Ja.
De priester hield op, deed de paar
se stola af en deed de witte om.
Alle oogen volgden hem en waren
vragend op hem gericht.
Dit is nog een andarsymboof'
Het paars is voor de Kerk het
kleur van rouw. Ik leg deze kleur af
en neem de witte, de kleur der vreug
de.
De Kerk is verheugd!... want zij
te t een kind méér, en dat kind zijt
tij...
up dit oogenblik geraakte de Jon-
tc.mg die onoeweeglijk tusschen zijn
Poter en meter vóór de doopvont
stond, bewogen; zijn oogen schitter
en, twee tranen welden op tusschen
zijn wimpers en vloeiden langs zijn
Êelaat.
Gelooft gij in God...? Let wel!...
dit is het eerste onbestemde..., het
eenigste stoffelijke. Maar de Kerk zal
't nauwkeurig aangeven.
Gelooft gij in Jezus-Christus, die
is geboren en heeft geleden...?
En dit is het Geloof, ons Geloof,
dat alle wezenlijke vraagstukken van
het menschelijk bestaan beantwoord.
Gelooft gij in den H. Geest, ln de
gemeenschap der Heiligen, in de ver
giffenis der zonden, in de verrijzenis
des Veesches en het Eeuwig Leven...?
Ik geloof, antwoordde de jonge
man met beslistheid.
Dan zal ik U doopen...
Nu zijn wij gekomen tot de we
zenlijke plechtigheid, het verheven-
ste symbool!...
Evenals het water alle stoffelijke
bezoedelingen uitwischt, zoo neemt
het Doopsel de oorspronkelijke smet
weg...
Buk U, en keer uw hoofd naar mij
toe.
Wilt gij gedoopt worden...?
Dat wil ik.
En in de stilte die alom heerschte.
sprak de priester de woorden uit die
tijdens Christus werden uitgesproken:
Petrus, ik doop U in den naam des
Vaders en des Zoons en des Heiligen
Geestes...
Men kan de aanwezigen hooren
adem halen...
Ik geef U mst het Heilige Chris
ma het teeken des kruises op uw voor
hoofd. Dit teeken geef ik U niet in
uw zak!... maar op uw voorhoofd...
om U er aan te herinneren, dat ge
steeds trotsch moet zijn op uw ge
loof als Christen!
Dit witte linnen dat ik op uw hoofd
leg..., is om U te smeeken uw Doop
sel ongeschonden te bewaren... zoo
veel als 't hier op aarde mogelijk is...
Neem deze kaars. D(t is ook een
symbool. Het herinnert U aan de
noodzakelijkheid om hier op aarde
uw licht te laten schijnen. Dat ge
heden zijt gedoopt, hebt ge te dan
ken aan uw kameraden, die voor U
hun licht hebben verspreid. Wees der
halve ook een lichtbaken voor ande
ren...
Ga nu in vrede... en moge God U
behoeden!...
Toen volgden de handteekenin-
gen..., eenige bevend..., andere zwaar.
Eenieder wilde teekenen; de acte
be'oofde zeer authentiek te worden.
Eenieder naderde ook den priester,
zeggende:
Dank U. Mijnheer Pastoor, we
hebben alles begrepen...
De priester vatte daarop de hand
van den jongen arbeider en zeide:
Voortaan zijt gij de «onze»...
Uw vreugde zal de onze zijn en even
zoo uw droeven!*. Tot a. s. Zondag ln
de Mis, dan zullen we gezamenlijk
bidden.
Op dit oogenblik werd als het ware
een kus in de lucht gegeven. Indien
de jongeling had gedurfd, uu hij
zich in de armen van den priester
hebben geworpen...
Maar hij draagt in zijn hart iets
veel beters om, dan de voorbijgaande
liefdelijkheid van een menschenkus.
Hij gevoelt, dat hij geheel in beslag
genomen is door Christus,... de Chris
tus, die zonder ooit vermoeid te zijn.
eiken dag en elk uur, door middel
zijner priesters, Zijn groot liefdenet
uitwerpt met de woorden die Hij des
tijds tot Petrus sprak:
Gij zult voortaan menschen vis-
schen.
Menschen visschen...?
De priester, die zich in zijn kerk
heeft teruggetrokken is stil geworden
en voor zijn geest fonkelt de zin...:
Menschen visschen!...
Dan staat hij op... en ziet naar de
andere plichten...
Hij loopt gebogen, gebukt onder
den eindeloozen last, die hij op zijn
schouders heeft te torschen...
Er zijn nog zooveel menschen te
vangen in het groote net van God!
En hij gevoelt zich zoo eenzaam en
alleen in de uitgestrekte buitenwijk...
Naar Pierre l'Ermite.
blijven ondanks alien huislioudelijken arbeid
gaaf,zacht en blank door
4-en7.i4frank.ln alle Apotheken,
in Belgie, van nu tot einde jaar, aan wie
oni zendt in postzegels of stort op post
checkrekening 155.70 van V. Sansen-Van-
neste, Drukker, Poperinge, de som van
14 FRANK.
Voor het Buitenland zende men ons per
Internationaal Posimandaat;
Uit Frankrijk:
Uit Amerika:
28,80 funk.
43,20 frank.
DE BELGISCHE AFVAARDIGING TE LONDEN
militaire besprekingen heeft Belgie le Londen afgevaardigd, van links
taehtn generaal-majoor Delfontaine, majoor Servsle, kommandant Calient
•n kommandant Boulet.
Trotski heeft eens gezegd dat Span
je het land was dat zich onder de
West-Europeesche het eerst zou sov-
jetizeeren. Deze woorden krijgen thans
een bijzondere beteekenis. Naar aan
leiding van de verkiezingen in Fe
bruari hebben we hier reeds gewezen
op de ernstige gevolgen die de uit
slagen ervan konden meebrengen. Se
dertdien hebben de gebeurtenissen
zoo'n verrassend snel verloop gehad
dat het vraagstuk van de sovjetizee-
ring onmiddellijk dreigend gesteld
wordt.
De Spaansche steden bieden weer
het tooneel van een treurige burger
oorlog. De anarchisten zijn meester
van de straat: personen worden da
gelijks omvergekogeld, priesters wor
den op straat aangevallen en belee-
digd, kerken en kloosters gaan in
vlammen op, drukkerijen van recht-
sche bladen worden vernield.
De tegenwoordige regeering Azana
ziet oogluikend toe daar het zeer
links getint is en onder de invloed
van de terroristen staat. Intusschen
wordt op straat en in de Cortes
(Spaansche Parlement) de omwer
ping van het huidige bewind geor-
yanizeerd.
En toch is het niet de meerderheid
die het zoo wil. Natuurlijk heeft het
linksche front in de laatste verkie
zingen de meerderheid behaald, op de
rechtsche partijen, maar de socialis
ten die bij dat linksche front de be
langrijkste groep vormen, zijn mee
gesleurd .door de extremistische min
derheid der communisten. Alhoewel
de rechtsche groepen verslagen wer
den toch is het aantal zetels dat ze
bezetten in de Cortes niet onbelang
rijk. En eigenlijk is de reactie hun
nerzijds maar heel zwak. Men schrijft
zelfs dat alle rechtsche partijen, ook
de Ceda van Gil Robles, de Cortes
zouden verlaten hebben. Is de ont
moediging dan zoo groot dat ze nu
reeds de strijd opgeven, zijn ze wer
kelijk totaal machteloos of wachten
ze betere omstandigheden af? Het is
bijna zeker dat een felle reactie niet
lang meer kan uitblijven. Van waar
ze zal komen, hoe ze zich zal uiten
weten we nog niet. Sommige bladen
verwachten een fascistische Staats
greep, andere verwachten een mili
taire Staatsgreep; het is immers het
werk geweest van Gil Robles toen hij
Minister van Oorlog was zooveel mo
gelijk het leger te onttrekken aan de
invloed van de politieke partijen. Zoo
zijn de legerhoofden meestal vrijge-
bleven van marxistische besmetting
en door de band de veranderdtoe
stand weinig genegen.
Hoe ia het nu mogelijk det na
maanden van een gematigde regee
ring waardoor de sociale vrede en het
vertrouwen min of meer waren te
ruggekeerd, ineens zoo'n ommekeer is
gebeurdEr is ten eerste de Kata-
laansche kwestie. De nationalisten
van Katalonië hebben niet de min
ste tegemoetkoming gekend vanwege
de rechtsche partijen en hun wrok
heeft hen in de armen geworpen van
de rooden die zooals overal en altijd
de partij kiezen van de verbitterden.
In hun kieskampanje hebben ze de
onafhankelijkheidspolitiek van de Ka-
talanen gesteund en de invrijheids-
slelling beloofd van de gevangen Ka-
talaansche nationalisten. Gil Robles
die het gevaar inzag heeft op het
laatste oogenblik hetzelfde beloofd
maar toen tuas het al te laat.
Verder was de hachelijke toestand
van de Spaansche economie heel gun
stig voor de socialisten en commu
nisten die alle schuld afwentelen op
de regeerende rechtsche partijen. En
hier treft de vorige regeeringen zeker
wel min of meer dat verwijt. De
«ai
Spaansche handelsbalans werd in de
laatste jaren steeds maar meer on
gunstig: de uitvoer nam geleidelijk af
terwijl de invoer steeds maar toenam;
het deficiet groeide van jaar tot jaar
aan niettegenstaande de natuurlijke
rijkdom van het land. Waar de an
dere landen alle aandacht verleenden
aan het organizeeren van hun uit
voerhandel werd daarop in Spanje
tenauwernood gelet. Dat is ook voor
een groot deel te wijten aan het feit
dat de Minister die zich met deze
kwestie bezig te houden had, veelal
nooit de gelegenheid had de moge
lijke plannen die hij opgemaakt had
te verwezenlijken. De regeeringen
blijven nooit lang aan het bewind in
Spanje en voor dat een Minister op
de hoogte geraakt van zijn taak wordt
hij vervangen door een andere die
weer het werk van zijn voorganger
moest herpakken.
Een andere niet minder belangrijke
factor is zeker ook toel de verander
lijkheid en de lichtzinnigheid van de
Spaansche kiezer, die onder de indruk
van het oogenblik nu eens rood dan
weer geel stemt zonder zich af te
vragen welke verwijderde gevolgen
zouden kunnen' verbonden zijn aan de
overwinning van deze of geene partij.
Maar het meeste schuld aan de
roode heerschappij van het oogenblik
heeft in jeder geval de president Al-
cala Zam'ora, die, alhoewel in het pri
vaat leven een voorbeeldig katholiek,
steeds als politieker de katholieke par
tijbelangen heeft tegengewerkt wel
licht uit persoonlijke ambitie. Hij is
het die de monarchie ten val gebracht
heeft en de groote stichter van de
republiek meug geheeten worden. Als
president van die republiek heeft hij
steeds getracht haar behoud te ver
zekeren, daarom juist heeft hij steeds
gewerkt om Gil Robles en zijn partij-
gerïooten buiten de regeering te hou
den; hij vreesde namelijk dat langs
die teeg de monarchie zou hersteld
worden. Zijn groote doel was een
sterke centrumpartij te vormen die de
voortvarendheid zoowel van de link-
schen als van Cedamannen zou in-
toomen. Maar daardoor heeft hij ook
de socialisten en de communisten in
de hand gewerkt en de huidige crisis
verwekt. Deze zijn hem echter maar
weinig dankbaarZij zijn het die hem
verplicht hébben af te treden en de
rechtsche partijen, vooral de Ceda,
hebben ook niet het minste gedaan
om hem te redden; ze hebben zich
onthouden bij de Stemming, zelfs al
is het heel waarschijnlijk dat zijn
opvolger uitgesproken links tal ge
stemd zijn. De nieuwe president, wie
hij ook uwzen moge, zei volledig onder
den invloed staar, van de communis
tische terroristen. Volgens Largo Ca-
ballero zal de nieuwe president geen
katholiek mogen zijn en geen ge
leerde; hij moet de integrale toepas
sing van de artikelen 26 en 44 van de
grondwet voorstaan, die de opheffing
van de religieuze congregaties en de
socialisatie van den eigendom betref
fen.
De verkiezing van de nieuwe pre
sident gebeurt binnen 'n paar weken.
Intusschen is de toestand uiterst treu
rig voor de Spaansche katholieken.
Als het werkelijk tot de oprichting
van een Spaansche Sovjetrepubliek
komt dan dreigt voor Spanje de her
haling van wat in Rusland gebeurd
is: vervolging van de katholieken, on
mogelijkheid om de godsdienstplich
ten te vervullen bij gebrek aan pries
ters en kerken, verkondiging van de
wet der vrije liefde, vernietiging van
het gezinsleven en van de eerbied
voor alles wat wij leerden eerbiedigen.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
IBaZBBSsSSBBflaEiESilBEiaBLaESSlBS
DE PLECHTIGHEDEN TE ANTWERPEN
HET ALGEMEEN PROGRAMMA
Daar dagelijks nog vele vragen om in
lichtingen toekomen op het Sekretariaat
van het Comité willen wij nog eens her
halen in wat de plechtigheden van Za
terdag 2 en Zondag 3 Mei zullen bestaan.
Zaterdag 2 Mei, te 8 uur 's avonds, in
de HandelsbeursPlechtige Akademische
Zitting. Uitvoering door 300 zangers, on
der leiding van Meester Persoons, van de
Pater Damiaan-Cantate van Emiel Wani-
bach.
Zondag 3 Mei. Te 2.30 uur vertrekt
van uit de Kathedraal naar de Kerk de
kerkelijke stoet met aan het hoofd Kar
dinaal Van Roey en al de Bisschoppen
van Belgie, de Abten en Prelaten der
kloosters, de verschillende Orden, de Pa
ters van de HH. Harten, de Geestelijk-
beid en al de Kerkmeesters en Kapel
meesters van Antwerpen.
Te 2.40 uur. Aankomst aan Kaai 21 van
den specialen trein met het Gouvernement
en de Overlieden. Deze zullen plaats ne
men op de tribuiten die aldaar worden
opgericht. Rond 3 u. aankomst van Z. M.
den Koning.
Te 3 uur zal de brug van den «Mer
cator worden afgelaten en zullen de
kadetien van het schoolschip het stofïe- j
lijk overschot van Pater Damiaan van
boord dragen. De Koning zal de lijkkist
groeten en de Eerste Minister zal een
redevoering houden.
Te 3.15 uur. Eerste gedeelte van den
stoet na r de Kathedraal. De stoet zal
volgenden wegwijzer volgen: Van Dijck-
kaai, Plantijukaai, St Michielskaai, Schel-
destraat, Volkstraat, Nationalestr., Groen
plaats, Rioolstraat en Handschoenmarkt.
Te 4.15 uur. Plechtige Absouten in de
Kathedraal door Z. Em. Kardinaal Van
Roey. Aanspraak door Z. E. Pater Rut
ten en door den Kardinaal.
Te 5.15 uur wordt de lijkkist gedragen
naar de Groenplaats en geplaatst op een
katafalk. Dadelijk begint dan de tweede
stoet te defileeren voor het stoffelijk over
schot. Die tweede stoet zal gaan door de
volgende stratenGroenplaats, zijdeur der
kerk, Schoenmarkt, Aleirbrug. Meir, Leys-
straat, Teniersplaats, Frankrijklei, Mecliel-
schc steenweg tot aan de Harmonie waar
de lijkkist zal worden geplaats op een
auto-corbillard die de tocht verder zal
doorzetten tot in Leuven waar te 9 uur
een plechtige ontvangst wordt voorbereid.
HET PATER DAMIAAN-KENTEEKEN
Op Zondag i Mei gal overal te Ant
werpen het Pater Damiaan-kenteeken wor
den verkocht. Het kenteeken, prachtig
vervaardigd in vorm van speld, geeft ons
de beeltenis weer van Pater Damiaan.
Iedereen zal het kenteeken willen dragen
dat overigens zal verkocht worden om
de inrichtingskosten te helpen dekken.
De groote dag staat thans bijna on
middellijk voor de deur en de verwach
tingen van een geheel volk worden ge
spannen op den triomfantelijken terug
keer in het vaderland van den held van
Molokaï.
Iedereen die niet volstrekt verhinderd
is, reist op 3 Mei a. s. naar Antwerpen
om zijne hulde te voegen bij die van
Z. M. de Koning en Z. Em. Kardinaal
Van Roey.
Het Pater Damiaan-Comité vestigt de
aandacht der bevolking nogmaals op vol
gende belangrijke schikkingen
iedereen voorziet zich vóór de af
reis van het herkenningsteeken door het
Comité iii het leven geroepen teneinde de
onkosten der overbrenging van het kost
baar overschot van Pater Damiaan te
dekken. Aldus draagt iedereen het zijne
bij en deeit iedereen eerst ten volle in dc
hulde die aan den apostel der melaatscheu
gebracht wordt. Men kan deze herken-
ningsteekeus bekomen, hetzij bij de plaat
selijke afgevaardigden, hetzij bij het Co
mité 9, bt Antonmsberg te Leuven, het
zij bij de Technische afdecimg van liet
Comité: Ultra Montes, 4ö, Korte Nieuw-
stra-t te Antwerpen, teL 2/6.51 en 303.50,
of 167, Nieuwstraat, Brussel, tel. 17.53.44.
De prijs is vastgesteld op 2,50 fr. per stuk.
bijtrekken de driehonderd melaatschen...
Zij zongen een treurlied in het Hawaï-
aansch... en 't krepte allen in de keel, en
velen weenden toen die driehonderd me
laatschen, hun afscheidsgroet aanhieven,
hun hartroerend:
Aioha oë!
De officieele ontvangstplechtigheid heeft
plaats op Zondag 3 Mei te Antwerpen.
's Avonos wordt de praalkist naar Leuven
in de Sint-Pieterskerk overgebracht. Des
anderendaags worden de stoffelijke over
blijfselen na een Requiemmis in het
praalgraf in de kerk van de Paters der
HH. Harten geplaatst.
Hij keert terug cis een van Vlaande-
ren's grootste helden. Zijn volk zal hem
plechtig en grootsch ontvangen. Gansch
een volk zal samenstroomen te Antwer
pen om de held van Molokaïeen van
zijne zonen, te begroeten.
IN VLAANDEREN
werd op 3 Januari 1840. te Tremeloo, *n
boerenzoon geboren in een van die zoo tal
rijke VLaamsche haarden die 'n bron zijn
van kracht voor volk en kerk. Dit was Jo
zef De Veuster, die 'n kleine deugniet werd
en lustig, opgeruimd, heftig en onstuimig
dikwijls, speelde en ravotte met en zooals
de andere jongens van zijn jaren.
En omdat hij 'n helder verstand en *n
scherp geheugen had mocht hij wat lan
ger leeren en ging, toen hij 17 Jaar was,
de handelsklassen volgen naar 's Graven-
brakri.
Hij had 'n broeder, Pater Pamphlllus,
in 't klooster der HH. Harten te Leuven.
In 1859 mocht hij met vader mee op be
zoek bij hem. Maar vader ging alleen te
rug... Jef bleef er. Zoo was hij: iets be
sloten en T moest er zonder dralen door.
Hij wilde 'n goede broeder worden, omdat
hij in r'n hart van Jongsaf den drang
voelde naar goed doen naar anderen
helpen Hij werd heel veel meer; hij werd
priester, omdat hij Ti diepe godsvrucht
bezat, *n sterk karakter, eenvoudig was.
Zijn broeder moest naar de missiën ver
trekken. Hij kon niet omdat hij ziek was.
Jozef De Veuster, had kalm overwogen,
zijn offerliefde stuwde hem voort tot vol
ledige gave van zichzelfhij nam de plaats
in van zijn broeder.
HIJ GING
op 1 November 1863 naar de Hawaï-eilan-
den en kwam er 19 Maart 1864 in de
hoofdstad aan, waar hij zijn studiën, nog
moest voortzetten en 22 Mei priester werd
gewijd. Hij doorstond de vuurproef van
8 Jaren vruchtbaar missionarisleven voor
aleer hij zijn zwaarste taak ïou aanpak
ken.
Dit gebeurde zoo: Ter gelegenheid van
de inwijding van 'n nieuwe kerk te Wailu-
ku door Monseigneur Maigret, kwamen de
missionarissen van het omliggende dezen
dag met de bisschop samen. Deze vertelde
over het ellendig leven van de arme me
laatschen, afgezonderd op het eiland Mo
lokaï. Pater Damiaan ging voor hem op
de knieën zitten en vroeg:
Laat mij naar hen gaan.
Maar 't is voor altijd, nooit moogt
ge terugkomen.
'k Weet het, maar 'k doe het uit
liefde voor O. L. Heer en voor zijn sukke
laars...
En hij ging met 't eerste eetwarenschip
dat naar Molokaï afvaarde.
OP MOLOKAÏ
stond hij d'eerste dag, 10 Mei 1873, al
leen: voor hem lag een schrikwekkende
taak, hij nam ze aan met groote vreug
de. 's Anderendaags waren er in het ver
vallen kerkje, bij zijn eerste H. Mis op
het eiland, enkele menschen aanwezig
met wegkankerende ledematen, uitzwee-
rende gezichten: het waren de enkele
trouwe kristenen, zijn eerste vrienden.
In dit uiterlijke paradijs, van weelderig
natuurschoon, aan drie zijden door de
zee omspoeld en aan de zuiderkant door
bijna onoverkoombare bergen afgescheiden
van het overige van het eiland, leefden
de menschen in diepste zedelijke en ü-
chameli.ike ellende. Zij werden er heen
gestuurd als Verstootelingen om verbitterd
en in wanhoop de dood te wachten. De
ongeneesbare kwaal der melaatschheid
wrat hen de ledematen weg, maakte hen
tot wrakken. Ze leefden onder elkaar niet
meer als menschen; woonden samen in
vervallen hutten. Ze hadden niets: geen
kleeren,geen geneesmiddelen, geen ver
zorging; wat eetwaren die nu en dan van
over 't water werden aangebracht.
Hunne kwaal en ellende trachtten zij
te vergeten door dans en drank en buiten
sporigheden, door te genieten wat hen
nog overbleef.
In 't begin werd Pater Damiaan door
hen ontvangen met spot en verachting.
Hij ging terug in hunne hutten met heel
zijn groote hart en zijn lachend gezicht:
verzorgde hunne wonden, bracht voedsel,
Meeding en geneesmiddelen, herstelde en
bouwde nieuwe woonsten. Hij leefde mee
met hen hun droevig bestaan... bracht
n omwenteling in hun leven: gaf hen
weer levensmoed, stichtte zangkoren en
fanfare, richtte feestjes in... en timmerde
doodkisten. Maar hun leven was anders
op het einde: hij had hen tusschenin ge
sproken over O. L. Heer, bracht hen naar
hst oude kerkje... deed hen gelooven in
ie ware beteekenis van het leven... en zij
stierven als kristenen. Door zwoegen dag
en nacht, door gebed en offer, door Gods
kracht overwon hij. Hij was priester
3ods: Hij heeft zijn geloof beleefd tot
het uiterste. Dit geloof geeft uitleg over
,:ijn kracht en moed en vreugde. Gedu-
.ende 16 jaar heeft hij onverpoosd gear
beid, ook nog toen hij zelf door de ver-
aderlijke ziekte was aangetast. 16 April
iB89 is hij biddend, in groote vreugde, ge
storven. Hij was 49 jaar oud.
Onder de groote Pindanusbcom bij het
kerkje waar hij de eerste avond zijn werk
had aanvaard tot het uiterste, hebben zijn
melaatschen hem begraven, zocals hij het
hun gevraagd had. Zijn taak zou voort
gezet worden, want twee priesters, twee
sro.ders en drie zusters kwamen hem op
t einde van zijn leven vervoegen.
EEN HELD
was hij in zijn eenvoud, zijn stille, extre
mistische e dapperheid. Zijn liefde was to
taal in dienst van God en van de zielen,
geborgen in de meest afstootende, meest
ellendige schepselen. Hij zelf werd er 'n
monster om.
Op een monument ter zijner eer opge
licht op Molokaï door ce Engelschen,
staat gebeiteld: groeier liefde heeft nie
mand dan Mj die zijn leven geeft voor
rijn vrienden
Pater Damiaan gaf alles: vrijheid, ge
zondheid, leven, voor de meest-verstcote-
ne onder de menschen; wilde hun ellende
en lot deelen.
Bij de tijding van zijn dood was er
onus e'.tenis en droefheid bij duizenden,
ook bij andersdenkenden en onbekenden.
Onverschillige en vijandige bladen schre
ven over zijn heldhaftigheid. Bijna 50 ja
ren heeit hij gerust op Moiokaï, nu keert
hij naar Vlaanderen weer.
DE WEG TERUG
Uit een brief van E. P. Verhaeghe, mis
sionaris op de Hawaï-eilandcn nemen we
het volgtnde over de ontgraving van het
stoffelijk overschot.
Monseigneur bidt het - De profundis».
Indrukwekkende stilte... Het graf wordt
opengemaakt, de cementsteen wegge
kapt... Angstig wachten de toeschouwers.
Wat zal er nog van overblijven?...
Och, wat blijft er van een mensch nog
over na zeven-en-veertig jaar? En dan
van een meia&tsche?
Kijkt toe... oaar wordt de kist blootge
legd. Goddank! Goed bewaard. Enkel een
stuk van het deksel is weggerot. Mon
seigneur laat het deksel wegnemen door
Pater Bruno. Ziet... de schedel met het
haar nog op, de priesterkleederen waar
van het borduurwerk nog duidelijk ls...
de ontvlecschde handen, waarrond het
rozenhoedje nog gestrengeld ligt.
Keel het geraamte is goed bewaard!
Nu mochten vcor de open kist, voor het
stoffelijk overschot van hun vader, voor-
(Zie vervolg hleinevensj
GROOTSCH STUDENTEN -KONGRES TE MEENEN
3.500 Katholieke Studenten uit alle hoeken van Vlaanderen hielden op Donder
dag 16 April laatst hun gouwdag te Meenen in tegenwoordigheid van Z. Exc.
Mgr Lamiroy, Bisschop van Brugge, en talrijke Hoogstaande Geestelijken.
De duizenden Kongressisten smeeken, knielend, vóór Let indrukwekkend kruis,
dat op Ce Groote Markt was opeesteld, den zegen van Krittui af.
OHUHHUWUHMIHnmilUaimMIMIMKIimMMIIIlM
Er ls een geval Boerenbond en een geval
Bank van den Arbeid; de katholieke en
de socialistische partij zijn er door ge
troffen.
De liberalen kunnen er op wijzen dat
hunne partij xulk geen ongeluk heeft ge
kend.
Onderzoeken wij dat.
Het geval Régibo was er toch een dat de
liberale spaarders van Ronse getroffen
heeft. Daar werd maar 3 t. h. uitbetaald.
Geen enkel flnantleele Inzinking is zoo
dien geweest als die.
Wij hebben de gevallen der Brusselsche
oolitie gehad, 't Waren liberalen die daar
in den oliehandel waren inisloopen.
De vreeselijke wedden aan gemsentebe-
dienden van 't Brvsselsche en de onge
hoorde kumuls zijn liberale gevallen.
't Is Devèze die niet gewild heeft dat
aan de schandelijke en valsche invalidi
teitspensioenen der hcoge officieren werd
geraakt.
't Zijn liberale :etten welke met geld
ontleend aan den Staat werden bemach
tigd door de metaalmagnaten, ten einde
hun bewapeningspolitiek te verdedigen.
't Geval Barmat, sinds lang door Rëa-
lltésaangeklaagd en nu laatst door
«Rex», is toch geen katholiek geval!
Het wedervaren van den liberalen Mi
nister Petitjean ln de zaak Stavisky is het
ook niet.
De millioenen van den Staat die in de
Minervazaak werden verloren, zullen de
liberalen toch zeker niet uitspelen tegen
de katholieken en de socialisten.
Men noemt het een schandaal dat som
mige bankiers geld van den staat verloren
hebben.
Maar die bankiers hebben niet als een
dief in den nacht geroofd in de kas der
Nationale Bank, der Spaarkas van den
Staat, der Maatschappij van Krediet aan
de Nijverheid en den A. N. I. C.
Zij hebben het gekregen, na de beheer
raden van die organismen daarover be
raadslaagd en in gunstigen zin beslist
hebben.
In die beheerraden zitten toch liberalen.
Waarom hebben zij die leeningen toege
staan?
Als die leeningen waarlijk het voorwerp
mogen zijn van 'n schandaal, dan moeten
de beheerraden' en de liberale leden
meteen daarvoor verantwoordelijk ge
steld worden.
Waarom zijn die liberale beheerders, de
liberale ministers zoo mild geweest met
net geld van den Staat?
Was het uit liefde voor dén Boerenbond?
Was het uit liefde voor de liberale par
tij?
Zeker niet.
Ofwel moeten die leeningen zeer regel
matig toegestaan zijn, zaoaat de liberale
scheerders en ministers er zelf moeten mee
akkoord gaan en aan is er geen stof voor
politico-hnantieel schandaal.
Waarom hebben die liberale beheerders
en ministers ook hun deel genad van aen
grooten koek en zijn die leeningen het
voorwerp van geven en krijgen geweest.
In dat laatste geval moeten er ook poli-
tico-hnanueeie scnandaien zijn die verdo
ken blijven.
Het is treffend dat in 't algemeen de
Boerenbond en de katholieke partij niet
zoozeer door de liberalen aangevallen wor
den omwille van die poritico-finantieele
schandalen.
Men zegt dat de liberal.n zwijgen, om
dat zij moeten zwijgen; omdat zij vroeztn
dat de katholieke en socialistische beheer
ders en ministers dan ook dossiers zouden
-e voorschijn brengen.
De eene zwijgt voor den andere.
Wij hebben een parlementaire onder
zoekscommissie over de geldontwaarring
gehad.
Wie weet of wij er ook geen krijgen over
de uiideehng van staatsgelden door de
verschfflenoe ofliciee.e en haff-officieele
Kredretorgamsnten.
Aan schaxidalenpolitiek is er een kwade
zijde; maar ais het dan toch zoover geko
men is gelijk nu en de openbare opinie
daarvoor ontsteld blijft, zou het misschien
ten slotte bsst zijn het abces eens en voor
goed uit te snijden.
Als dat gebeurde zouden wij eerst zien
in hoeverre de liberalen een nooge borst
mogen opzetten.
DE LIBERALE POLITICO-FINANCIERS
In 1932 heeft Jacquemotte de lijst op
gemaakt volgens den Annuaire financier»
van de parlementsleden die deeluitmaken
van beheerraden van naamlooze maat
schappijen.
Die tabel heeft de ronde gedaan in de
pers en Degrelle maakt er nog altijd een
dankbaar gebruik van in zijn Rex-bewe-
ging.
Wat leert ons die tabel?
Dat van al de partijen in verhouding
van het aantal parlementsleden de liberale
kamerleden zeker het grootste aantal be-
heerdersposten bezetten.
Die liberale volksvertegenwoordigers en
senatoren nestelen in banken en in nij-
verheidsendernemingen, zij strijk :n er
tantièmes op en verleenen in ruil politieke
bescherming aan die ondernemingen en
Banken.
De krisis heeft geweldige verwoestingen
aangericht. De zakenwereld !s met ineen
storting bedreigd geweest.
Om te beletten dat alles ineenstuikte is
de Staat tusschengekomen.
Zonder geldontwaarding in Maart 1935
hadde de staat nog veel nieuwe milliarden
moeten besteden om wankelende banken
en ondernemingen recht te houden.
't Is zoo dat Ougrée-Mariliaye, een groo
te inrichting meest in liberale handen, een
officieele leening heeft gekregen van 300
millicen; 't is nog zoo dat tientallen mil
lioenen van den Staat in de liberale zaak
Minerva werden verspeeld.
Wie heeft genegocleerd voor Minerva?
Men zegt dat het de liberalen Marquet en
Devèze zijn?
Wie heeft onderhandeld voor Ougrée-
Marihaye?
Wie heeft opgetreden voor de talrijke
andere banken en ondernemingen die zijn
gaan aankloppen?
Natuurlijk eerst de politieke mannen,
leden van den beheerraad?
Dat wil zeggen: eerst en vooral de libe
ralen, die er het talrijkst in vertegenwoor.
digd zijn.
De Katholieke Unie heeft een reglement
aangenomen waarbij het parlementsleden
voortaan ontzegd is nog beheerders te zijn.
Elkeen voorziet dat het daar niet bij
zal blijven en door katholieken zal voor
gesteld worden bij wet zekere cnvereenig-
baarheden uit te roepen. Dan zal het re
glement op alleman toepasselijk zi.n, ook
op de liberalen.
De liberale partij, die meer dan eike an
dere van politico-financiers is overzet,
heeft nog geen reglement durven stemmen
als dat oer Katholieke Unie.
De liberale partij vreest de uitzuivering.
Zij vreest de Katholieke Unie en zij
vreest Rex. Zij vreest den drang in 't volk
naar uitzuivering.
Marcel Henri Jaspar heeft de zaal: van
den Boerenbond aan 't kickzeel gehangen
omdat de openbaarheid toch ging komen
en hij er zeker wilde politieke munt uit
slaan voor hem.
Maar de liberale politico-financiers za
gen niet graag Marcel H. Jaspar manoeu-
vreeren.
Hadden zij er voordeel in gezien voor
zichzelf, zij zouden wel zelf al lang de zrak
van den Boerenbond aanhangig g:maakt
hebben.
Toen Marcel Henri Jaspar gesproken
heeft, waren de liberale ministers al lang
op de hoogte en de liberale bankiers
ook zij hadden al lang onderhandeld
en hun toezegging gegeven om den Boe
renbond te helpen.
Waarom waren de liberale ministers, de
liberale politico-financiers bereid dat ta
doen?
Uit zorg voor zich zelf, natuurlijk.
M. Lippens veria: de politiek. Kij houdt
meer aan zijn beheerdrrz.tels dan aan zijn
senaatzetel.
Meer andere liberals politiekers staan
voor denzelfden kans.
De kiezing komt. Elke partij maakt
front. De liberale partij doet het ook en
de liberale propagandisten maken pijlen
van alle hout.
De lil.rale meeting heeft geloopen over
de poh,.ej-financie... en naiuur./.k over
het vaderland.
Dat moet er altijd bij zijn.
De liberalen vullen hun zakksn... uit
liefde en tot glorie van 't vaderland.
LEO VINDEVOGEL
in 't Volk van Konse
DE ELECTRIFICATIE VAN HET BELGISCH SPOORNET
Na Antwerpen-Brussel, zal op 15 Mei a. s. een aéro dynamische trein Brussel-
Kortrijk rolien. Een eerste welgeslaagde proef werd Zaterdag gedaan. De hooid-
stad zal met Kortrijk in 45 minuten verbonden worden 1
D« prachtig'
train, geheel in metaal gebouwd, doet rij».
Kortrijk»che station.
eerste intrede
