Psstê toestel can den laagsten prijs!
SPAARZAAM en GOED
Brugge's Doofstommen- en BSinden-
gesticht viert zijn Eeuwfeest!
Een stilte moord
fCoopt geen ItadSoioesfel zender
een RARCO beproefd te hebben
Het goede zaad
in goede aarde
BIJVOEGSEL aan
"DE POPERINGENAAR" - "DE HALLE,,
van ZONDAG 9 Oogst 1936. Nr 32
Als men Kruis
en Gekruisigde beSeedigi
MOEDERS LES:
BALATUM
bij SAN5EN-VANNESTE,
HOEVEEL HERBERGEN
HEBBEN WIJ IN BELGIE?
TREKKINGEN
Leening 10.000.000 fr.
W.-Vl. Electriciteits-Mij
Juli 1936
|piCKH0UT - IEPER
UURWERKEN allerhande
ZILVERWERK rUa
JUWEELEN
Het Koninklijk gesticht voor Doofstom
men en Blinden te Brugge, vierde dit jaar
einde Juli, begin Oogst, het eeuwfeest van
eijn stichting.
ONTSTAAN
De stichter E. H. Carton (1836-1863).
Het was inderdaad in 1836 dat Mon
seigneur Boussen, de toenmalige bisschop
van Brugge, den E. H. Carton opdracht
gaf, een instituut op te richten voor doof
stommen en blinden, en een orde van
kloosterzusters te stichten die zich spe
ciaal zou toeleggen op het onderwijs van
doofstommen en blinden, nl. de Eerwaarde
Zusters der Kindsheid van Maria. E. H.
Carton aanvaardde zijn moeilijke taak
met geestdrift: «'Monseigneur, antwoord
de hij, het is altijd mijn levensdoel en
mijn grootste verlangen geweest! Een
groot figuur die priester Carton, wij over
drijven niet met te zeggen, dat hij heel
de geschiedenis van het doofstommen-
enderwijs in ons land beheerscht.
Het zou ons te ver brengen hier uit te
weiden over al zijn wondere begaafdhe
den en verdiensten. Stippen wij enkel aan
dat E. H. Carton van natuurswege aanleg
had voor zijn speciale taak, en zich door
persoonlijke studie daartoe had voorbe
reid, zocdat hij al de hoedanigheden be
zat die noodig waren om zijn moeilijk
werk te beginnen. Hij was een priester
in den vollen zin van 't woord, met on
wankelbaar betrouwen in de goddelijke
Voorzienigheid, vol geest van geloof en
naastenliefde. Als BESTUURDER, leidde
hij de zusters die hem waren toever
trouwd, met vaste hand en wijs beleid,
en vormde hen voor hun grootsche taak.
Hij was daarbij een groot GELEERDE,
een ware hervormer op het gebied van
onderwijs voor doofstommen en blinden,
zoodat hij de bewondering afdwong, r.iet
alleen van heel ons land, maar ook van
Frankrijk en Engeland, waar hij op mees
terlijke wijze zijn leermethode wist te
doen waardeeren en toe te passen. Zijn
talrijke werken over speciaal onderwijs,
werden overal verspreid, en specialisten
uit België, Nederland, Frankrijk en Span
je kwamen naar het gesticht te Brugge
om zijn leermethode te bestudeeren. Dit
bewijzen het gulden boek en de archieven
van het gesticht. Hij bezat ook een schit
terende bibliotheek van 3.336 boeken,
waarvan meer dan 2.000 over doofstom
men- en blindenonderwijs, die hij aan
het gesticht naliet. Hij was daarbij zelf
een bekwaam vakman. Hij aarzelde niet,
te Parijs de best geschikte stielen aan te
leeren, om ze dan aan zijn blinden en
doofstommen te kunnen mededeelen. Was
het dan te verwonderen ffat de pas ge
stichte communauteit onder de leiding
van zulk een man, weldra groeide en zich
uitbreidde? Bij zijn dood telde het ge
sticht reeds 128 leerlingen, waaronder
1C5 doofstommen en 23 blinden.
Zijn gestichte kloosterorde ontwikkelde
zich ook snel, zoodat hij reeds in 1840 een
pensionaat kon oprichten voor meisjes,
in de voormalige Cistercienserabdij (Ber-
iiardijnen) van SPERMALIE.
DE EERSTE BEWAARSCHOOL
DER STAD BRUGGE
In hetzelfde jaar 1840 stichtte hij de
eerste bewaarschool der stad Brugge.
Twee van zijn zusters zond hij naar Ver-
viers om de speciale leermethode voor
zulk onderwijs aan te leeren. In 1842 liet
hij de Dochters van Liefde komen in
Brugge om er twee scholen voor kleine
jongentjes en meisjes in te richten. Hij
stichtte te Brugge eveneens de Broeder
schap van Sint Franciscus Regis. Hij hielp
werkdadig meê aan de leniging der onge-
lukkigen die getroffen waren door den
grooten hongersnood. Zoo vinden wij nog
een document van volgenden inhoud:
Winter 1847. Bewijs van erkentenis aan
de Damen van Spermalie voor gemaakt
te hebben 15.000 liters soep. De Com
missie
Ongetwijfeld was Z. E. H. Carton een
der verdienstelijkste mannen die de stad
ooit gekend heeft, en heeft hij hier geen
standbeeld, dat zijn naam en wereldfaam
vereeuwigt, de viering van het eeuwfeest
moge de herinnering aan die groote
priesterfiguur verlevendigen.
NAAR DE SNAGGAARDSTRAAT
Het gesticht was eerst ondergebracht
ln het oud klooster der Engelsche Je-
zuieten, op de Spiegelrei (thans de Stads
middelbare school voor meisjes). Onder
den opvolger van Z. E. H. Kan. Carton,
Kanunnik Heene (1863-1867), werd grond
aangekocht nevens het klooster van
Spermalie in de Snaggaardstraat, langs
het schilderachtige Gotje waar wel
haast nieuwe gebouwen oprezen. In 1868,
onder het bestuur van E. H. Biebuyck
(1868-1877) werd het gesticht daar over
gebracht. In 1871 waren de gebouwen vol
tooid en kon het gesticht 20O leerlingen
onderhouden. Intusschen was de roem
van het instituut zoo gestegen, dat de
inrichtingen van Sheffield in Engeland
en Monroë in de Vereenigde Staten, zijn
methode kwamen aanleeren. Het telde
toen 150 leerlingen.
VADER NAEGHELS (1877-1929)
In 1877 werd E. H. Naeghels bestuurder.
Hij is beter gekend door de oudleerlingen
en door alle Bruggelingen onder den sym
pathieken naam van Vader Naeghels
Wie kent hem niet, dien edelen man,
groot van gestalte, hoekig van wezen,
streng van gelaat, maar zacht van oogen;
energiek, hard voor zichzelf, ongemeen
werkzaam, offervaardig en zoo liefdevol
voor zijn zusters en ieeningen dat hij
geen anderen naam had dan Vader
titel dien hij geheel zijn leven behield.
Wij kunnen hier enkel opsommen wat hij
gedurende zijn langdurig en verdienstelijk
bestuurschap verwezenlijkte voor zijn
duurbaar gesticht. Hij bracht verschei'
dene verbeteringen aan gebouwen en in
richting. Voor de onderwijsmethode der
doofstommen was hij de eerste in het
land, die de uitsluitend spraakmethode
inbracht in plaats van de gebarentaal.
Het vakonderwijs werd onder zijn bestuur
volledig ingericht. Het gesticht verkreeg
da grootste onderscheidingen op tentoon
stellingen in binnen- en buitenland, o. m.
te St Louis in de Vereenigde Staten, waar
het de gouden medaille en een eeredi-
plema verkreeg, wat hem den titel van
Koninklijkinstituut deed verwerven.
Een gloriedag voor Vader Naeghels en
zijn gesticht was ongetwijfeld het per
soonlijk bezoek van Koning Albert in
1923; verscheidene leerlingen bekwamen
teen onderscheidingen en prijzen van den
Koning.
NIEUWE STICHTINGEN
Kan. Naeghels breidde ocE zijn kloos
terorde merkelijk uit. Het immer stijgend
getal kloosterzusters liet hem toe verschei
dene nieuwe stichtingen te doen:
In 1336 het weezenhuis te Ste-Kruls-
bi.i Brugge;
In 1900 het klooster te Wenduine-a/zee;
hi 1S05 het klooster te Nieuwmunstcr;
in 1908 de school te Asscbroek-bij-
Brugge, die de bakermat werd van de pas
gestichte parochie Sinte-Catharina-Asse-
brcek.
Het instituut telde reeds 246 leerlingen
toen in 1914 plots de oorlog uitbrak.
OORLOGSJAREN EN VERBANNING
Het was de tijd van beproevingen en
zorgen. Op 14 Januari 1918 kwam het
Önitsche bevel al de lokalen te ontruimen,
ril op 5 Februari moesten de Bestuurder,
Zusters en leerlingen den weg der bal
lingschap op; 30 Zusters met 190 doof
stommen en blinden gingen zich vestigen
te Antwerpen in de Booragaardstraat,
^'aar ze bleven tot 10 December 1918.
Het gesticht diende ondertusschen tot
•«aeime voor infanteristen en telegrafis
ten. De gehouwen werden vrijwel ge
spaard, maar de ifieeste meubels waren
gestolen of vernietigd. De kapel werd een
depót voor munitie en toen de Duitschers
op de vlucht gingen, lieten zij als schan-
dige herinnering een obus liggen in het
Tabernakel. Ook het weezenhuis in Sinte
Kruis moest ontruimd worden, en het ge
schiedde zelfs op brutale wijze. De jon
gens werden eenvoudig buitengejaagd, en
men dreef ze naar het station in werkpak
en op hun klompen, zonder hen den tijd
te laten van kleederen te verwisselen.
NA DEN OORLOG
Met grooten luister werd Kan. Naeghels
gevierd ter gelegenheid van zijn jubileum
van 59 jaar bestuurder van het instituut.
In 1929 volgde hem op Kan. De Meester,
de huidige Bestuurder en waardige voort
zetter van het heerlijke werk zijner voor
gangers.
GROOTE ONTWIKKELING
Hij ook stichtte een bijhuis, dit van
St-Anna-ter-Muiden, bij Sluis in Holland,
voor opvoedbare en onopvoedbare abnor
male kinderen. Hij bracht merkwaardige
verbeteringen aan de inrichting en het
onderwijsmateriaal. Hij bouwde o.a. in 1931
de prachtige gezonde klassen voor doof
stomme en blinde meisjes, met muziekklas
en museum, en om de kroon op het werk
te plaatsen, bouwde hij verleden jaar de
heerlijke feestzaal, orgelzaal en gym
nastiekzaal, met er boven de nieuwe mo
dern ingerichte klassen voor de groote
doofstomme jongens, waar nu de laatste
uitgevonden apparaten gebruikt worden
om bij middel van machtige luidverster
kers, de doove jongens weer te laten
hooren
HUIDIGE INRICHTING
Het jubileerend instituut telt thans
230 leerlingen en is verdeeld in drie groote
afdeelingen:
1) de afdeeling der meisjes, met 52 doof
stomme en 27 blinds leerlingen, onder
wezen door bekwame Zusters en leeke
vakmeesteressen
2) de afdeeling der kleine jongens, w.o.
42 doofstomme en 30 blinde jongentjes,
die ook door de Zusters worden opgeleid
en onderwezen:
3) de afdeeling der grootere jongens
(vanaf 13-14 jaar) w.o. 50 doofstommen
en 25 blinden, opgeleid door priesters ert
leeke onderwijzers en vakmeesters.
ONDERWIJS EN VAKONDERRICKT
Wat het onderwijs betreft, zoowel dat
der doofstommen als dat der blinden, het
Instituut bezit alle moderne materiaal,
dat toelaat het onderwijs op zeer hoog
peil te brengen en de doofstomme en
blinde meisjes en jongens degelijk voor
te bereiden voor het later leven.
Eerst de Bewaarschool: immers het Ge
sticht heeft de Froebelklassen voor de
heele kleintjes vanaf den ouderdom van
drie jaar; daarna de volledige lagere
school tot en met Sen vierden graad;
eindelijk', het voortgezet lager onderwijs
en het volledig vakonderwijs.
Wat dit laatste betreft:
De BLINDE JONGENS worden op
geleid 't zij voor het vlechtwerk en de
mandenmakerij, 't zij voor de telefonie en
telegrafie (het Instituut bezit een volle
dige centrale), 't zij voor de muziek: zang,
klavier, orgel, accordage, fanfare: de
schitterende diploma's te Brugge en te
Brussel bekomen voor klavier en orgel
b.v., de succesvolle uitvoeringen van de
zangchoralen en de fanfare bewijzen ge
noeg hoe de muziek in het Gesticht de
gelijk en met vrucht onderwezen wordt
aan de. jonge blinden.
De BLINDE MEISJES leeren naad-
en handwerk, breiwerk, kunstbrei, weef
werk, tapijtwerk; verders fijn rietwerk en
muziek (klavier, orgel en sna'arinstrumen'
ten).
De DOOFSTOMME JONGENS wor
den opgeleid tot bekwame schoenmakers
en kleermakers, die goed hun weg weten
te maken in de wereld; eenigen ook wor
den opgeleid in rietwerk en mandenma
kerij; sómmigen ook tot een of ander ge
specialiseerd vak.
De DOOFSTOMME MEISJES leeren
de huishoudkunde, en worden meestal ge
diplomeerde kleermaaksters en modisten.
NAZORG
Vermelden wij ten slotte, en het is on
getwijfeld een der mooiste parels aan de
kroon van het jubileerend Gesticht, dat
door de leerkrachten van het Instituut
en onder hun leiding de NAZORG ont
staan is voor blinden en doofstommen,
die de school verlaten hebben en 'nu veelal
alleen staan in het werkelijk leven, dubbel
blootgesteld aan de gevaren, juist door
hun gebrek dat- hen zoo zeer handicapeert
in hun werk en levenswandel.
Zoo ontstond de nazorg voor de DOOF
STOMMEN der provincie, die thans ver-
eenigd zijn m drie maatschappijen: De
Cartonszorienvan Brugge (150 leden),
De getrouwe Vriendenvan Kortrijk
(160 leden) en Stil en Blijvan leper
(60 leden). Maandelijks hebben ze hun
vergadering, waar hun proost, de priester
leeraar der doofstommen te Brugge, hen
den steun brengt van zijn geestelijk woord
en zijn raad, en waar zij gezellig onder
elkaar bijeen zijn en hun belangen be
spreken. Een maandblad, opgesteld en ge
drukt in het Gesticht, wordt kosteloos
verzonden naar de 600 West-Vlaamsche
doofstomme mannen en vrouwen.
Zoo ontstond ook de nazorg voor de
BLINDEN in het werk Licht en Liefde
dat zelfs Verscheidene jaren zijn zetel had
in het Instituut zelf, maar door uitbrei
ding thans een huis in stad heeft betrok
ken, waar het zijn braille-drukkerij (met
uitgave van verscheidene blinden-tijd-
schriften), zijn brailie-bibliotheek en zijn
verscheidene sociale werkingen ten dienste
stelt van de blinde oudleerlingen van het
Gesticht, méér nog, ten dienste thans van
al de Vlaamschsprekende blinden van het
land. Ook hier wordt gezorgd voor den
geestelijken steun in de Gewestelijke Ver
gaderingen, die voor de blinde mannen en
vrouwen gehouden worden te Brugge voor
het Noorden, te Kortrijk voor het Zuiden
der provincie, en waar ook de priester
leeraar der Blinden hen komt bijstaan
door raad en daad.
Ten slotte wordt jaarlijks, ook in het
Gesticht, een kostelooss Retraite gehou
den voor doofstomme en blinde mannen
en vrouwen, wat ongetwijfeld den broe
derband tusschen Gesticht en oudleerlin
gen nog hechter en levendiger houdt!
I)E EEUWFEEST-VIERING
Honderd jaar lang hebben de Priesters
en Zusters en leerkrachten gearbeid en
geijverd tot welzijn van doofstommen en
blinden, trouw aan het slaande woord van
hun Stichter: Zoo men na uw dood uw
hart ontleedt, dan moet men er het beeld
vinden van een blinde of doofstomme!
Niet min dan 210 Zusters hebben elkaar
opgevolgd ln hun schoone levenstaak, en
wie zal» zeggen wat al edelmoedigheid en
geduld er nocdig is om zulke kinderen op
te voeden en de eerste begrippen van taal
en schrift aan te leeren! Ruim 2.500 leer
lingen heeft het jubileerend Gesticht ge
kend: honderd jaar lang werd het LICHT
gegeven aan de blinden, het WOORD aan
de doofstommen, aan beide echter den
STEUN voor het later leven en de warme
LIEFDE en genegenheid; en met hon
derdtallen zullen de oudleerlingen hun
dankbaarheid komen betuigen ter gele
genheid van het eeuwfeest, dat thans op
luisterrijke wijze gevierd zal worden van
Zondag 26 Juli tot 2 Oogst a.s.
Onder de hooge bescherming van Hare
Majesteit Koningin Elisabeth en het
fEC~ ZIE VERVOLG HIERNEVENS.
bM
Een moord in stilte! Ge rilt, als ge be
denkt wat dit paar woorden beteekent.
Ge denkt aan duisternis, nacht, dolk,
bloed, doodsangst, vlucht, gekreun en dan
weer... stille nacht, duisternis, eeuwig ge
heim...
Maar ik denk aan Iets anders: aan blij
heid, onschuld, vreugde, jeugd, schoon
heid, ln ziel en lichaam; dan Ineens de
satanische les van een valse he vriendin
of de verleidende hand van een wreeden
vriend, en dan... het gekreun der ziel;
wroeging, nacht, spijt, eeuwig geheim en
eeuwige strijd...
Dat is een stille moordMoord op
de eerste levensvreugde, die aan geen
sterven dacht; moord op de heerlijkste
levens-reinheid, die geen strijd vermoed
de; moord op al het kinderlijke, schoone,
gelukkige, onschuldige, engelachtige, dat
er leefde in die jonge meisjesziel.
Die moord is zoo akelig in zijn stilte.
Niemand heeft hem gezien, want t was
duisternis en nacht. Niemand heeft de
sporen ontdekt, want er vloeide geen
bloed. Niemand zal ook een onderzoek in
stellen, want de biechtvader, die in naam
van God het slachtoffer leert kennen, zal
nooit mogen spreken. Zelfs niet mogen
vragen naar den naam van den dader.
Alles zal stil blijven, altijd. Het slacht
offer en de wreedaard, die den aanslag
pleegde, zij zullen elkander nog ontmoe
ten en zij zullen... zwijgen. Zwijgen zelf
MET de oogen, die zich niet meer zoo
vrij op elkaar zullen richten.
Er zal buiten de ziel van het slachtoffer
zelf, ook geen rouw zijn of ontsteltenis.
De ouders zullen doorgaan met in hun
kind te gelooven als in een engel. De moe
der zal ieder verdenking uit haar hoofd
verdrijven als een onrecht en een belee-
diging tegen haar kind. En wanneer ooit
een wijs en voorzichtig opvoeder mocht
wijaan op mogelijk gevaar, zij zal haar
kind met verontwaardiging verdedigen.
Tegen alles en trots alles. Wellicht zelfs
tegen de bittere en harde les, welke de
ervaring van eigen zwakheid haar vroeger
heeft gegeven.
Maar de moord is gebeurd!
De stilte is enkel een - sluier, die het
lijk bedekt voor de oogen der menschen,
maar niet voor de oogen van God. De
stilte is een troost die het schrijnende
leed verbergt voor de belangstelling der
omgeving, maar die dat leed tevens die
per drijft in de ziel van het slachtoffer,
want zij Is en blijft alleenmet haar
leed... Die stilte Is een nacht, die het mis
drijf behoedt tegen het vonnis der wereld,
maar die het vonnis in eigen boezem des
te akeliger doet klinken.
Men weet dat zuISe ziele-moorden ge
beuren.
Men weet, dat zij meer, veel meer, voor
komen dan men openlijk zegt.
Men weet dat misschien uit eigen er
varing.
Men weet, dat de gemaskerde moorde
naar rondgaat als een leeuw, zoekende
wien hij zal verslinden».
Men weet dat de duisternis, de nacht,
de eenzaamheid, de verborgenheid zijn
schuilplaats is.
Men weet, dat hij op allen belust is,
niemand uitgezonderd.
Kortom, men weet alles. Maar... men
gelooft het niet. Men zou het desnoods
van iedereen willen gelooven, behalve van
zich zelf of van zijn eigen kind.
Zoo is nu eenmaal de verblinde mensch.
Maar van den hemel luidt altijd-door
de waarschuwende noodklok haar klagend
lied: «Waakt en bidt».
En waar men niet naar haar luistert
zal vroeg of laat de nacht het zwarte
rouwkleed worden, dat den «stillen moord»
bedekt gelijk 't dien reeds duizenden ma
len heeft verborgen.
■SBIBBBBBBBBBBBBBBBBB9BBBBBB
EEN AANGRIJPENDE BEKENDMAKING
VAN HET
«MUNCHENER, KIRCHENBLATT
Louise was volop in de voorbereidings- en zoo meer: deze aardappel- en boonen-
Het weekblad van Z. Em. Kard. Faulha-
ber, Aartsbisschop van München, het
Münchener Kirchenblattmaakt gewag
van een voorval, waarvoor het instaat, wijl
het nauwkeurig onderricht Is over de
plaatsen en personen die er bij zijn be
trokken en op grond van onderzoekingen
ter plaatse de volkomen juistheid kan
waarborgen.
In den herfst van 1933 werd een Cruci
fix langs den weg bij O. E. door vier man
nen op vreeselijke wijze geschonden. Zij
probeerden de voeten van den Heiland af
te slaan en den Gekruisigde zeiven met
een mestvork van het kruis te trekken.
Kruis en Gekruisigde werden ten slotte
langs den weg gesmeten.
In 1935 waren alle vier de daders reeds
dor a
De eerste, de 21 jaar oude werktuig
kundige K. P. uit O. E., werkend in een
gieterij aldaar, kreeg cp 14 Maart 1934
een ongeluk bij het verlaten van kam
wielen. Een zwaar wiel viel hem op het
scheenbeen. Hij kreeg een sepsis (verrot
ting, ontbinding). Zijn voet rotte af. Ten
gevolge daarvan stierf hij op 19 April in
het ziekenhuis te E. Bij de kruisschending
had hij tegen de voeten van den He""nd
getrapt.
Nog vóór K. P. was gestorven, ver
ongelukte in W.-Steinbruck bij E. de
37-jarige N. K. Hij werd bij een instorting
bedolven. Dijen en bekken werden vol
komen verbrijzeld. Hij stierf een ui»
daarna in het ziekenhuis te E. op 12 April
1934. f
De derde, de boscharbeider J. S. uit A.
verongelukte op 30 Januari 1935 hij zijn
werk. Een vallende boom verbrijzelde zijn
beide voeten. Zonder tot bewustzijn te zijn
gekomen stierf hij.
De vierde heiligschenner, de tuinman
M. W., verdronk op 31 Mei 1935 bij het
baden. Zijn lijk werd door middel van een
mestvork uit het water opgehaald. Hij
was degene, die geprobeerd had den Ge
kruisigde met een mestvork van het Kruis
te halen.
IBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBEBBBBBP
Gasthuisstraat, 18, POPER1NGE.
IBSBBflBBBBBBflBBBBBBBBNBBBBBB
eerevoorzitterschap van Zijne Excellentie
Mgr Lamiroy, Bisschcp van Brugge, van
den Weledelen Heer Baels, Gouverneur
der Provincie, en den Heer Senator Van
Hoestenberghe, Sürgemeester der stad
Brugge, zullen de feesten:
voor de OUDLEERLINGEN, dagen
zijn van dankbare vreugde en indrukwek
kende manifestatie, wanneer zij op Zon
dag 25 Juli, na de plechtige Dankmis in
de Kathedraal, blij en fier zullen stappen
met de Blindenfanfare aan het hoofd,
achter de wapperende vlaggen der oud-
leerlingenmaatschappijen, om broederlijk
samen te gaan vieren en aan te zitten aan
het Feestmaal, dat hun welwillend aan-
rboden wordt door het jubileerend In
stituut;
voor de HUIDIGE LEERLINGEN,
zullen het dagen zijn van buitengewone
feestelijkheden, vermakelijkheden en uit
stappen, die den band nog hechter zullen
maken, waarmede zij thans aan hun
school verbonden zijn;
voor de PRIESTERS, ZUSTERS en
LEERKRACHTEN van het Gesticht, da
gen van opbeuring en troost, die hun
ijver en geestdrift voor hun edele taak
nog zullen vermeerderen;
voor de BRUGSOHE BEVOLKING,
een éénige gelegenheid, om eens de klas
sen van het Instituut en de werkplaatsen
in volle activiteit te komen bezichtigen,
om de leerlingen in hun feestjes en mu
ziekuitvoeringen te komen toejuichen, en
zoo hun blijk van sympathie en bewon
dering, te komen geven voor het jubilee
rend Gesticht der Doofstommen en Blin
den l
weken tot haar huwelijk. Ho, niet dat
haar uitzet zoo zwaar zou wegen, of het
bruiloftsfeest zoo schitterend zou zijn.
Louise was een werkmanskind, en haar
rijk hart en helder hoofd waren bijna
haar eenige have; maar deze was er te
waardiger om. Ze had een verstandige en
ervaringsrijke moeder, en nu, in de
voorbereidingsweken, verdubbelde die haar
raadgevingen, die bijna op voordrachten
geleken. Hier halen vrij er eene aan:
Ja, ziet ge, Louise, veel werkmans
vrouwen begrijpen het woordeken spa
ren totaal verkeerd. Zoo b. v. sparen
in de bereiding der spijzenZe meenen
bijna dat sparen beduidt, gemeene, min
der smakelijke spijzen gereed te maken.
Wat dwaasheid! Vergeet het nooit, Louise,
maar zeg het nooit luidop: de mannen
hebben hun hart in de maag, en doet ge
deze wel, ge houdt hun hart!
Neen, neen, goedkoops spijs moet niet
noodzakelijk smakeloos zijn, noch sma
kelijke spijs niet noozakelijk dure spijs.
In elke spijs Imcct de huisvrouw iets
brengen dat haar niets kost, maar dat
overal doorsmaakt: haar kookkunst, ja,
maar vooral HAAR ZORG. Deze laatste
smaakt het meest door. De eetmalen
samenschieten, zoo van veraf aan, om zoo
weinig mogelijk op kantkussen of naald
te verliezen, mis, kind! Wat men op de
tevredenheid en de weibevinding der
eenen wint verliest men driedubbel op de
huisgenooten. Doe nooit zoo!
Smakelijke spijzen bereiden met weinig
kost niet de groote hoeveelheden boter
of vet, noch de hoopen vleesch, doch het
goed gebruikte vet, het goed bereide
vleesch, de aangename vorm van aan
bieden: dat alles kost niets, en maakt de
spijzen aangenaam, en 't samenzijn aan
de huistafel aantrekkelijk.
Of kost het meer, dat men elk twee
tellooren geve: eene voor soep of pap,
eene voor het gerecht met aardappels?
Kost het meer, dat men de aardappels
in een speciale kom op tafel brenge, in
plaats van er den zwarten kookpot te
brengen, waar elk met eigen vorket de
aardappels uit opvisehtKost het
meer, deze of geene spijs in een vormpje
te bereiden, dan rongetooid in pot of
kom op te dienen? De afwasch vraagt u
misschien een kwartiertje meer werk,
maar geloof me, 't zal u menigen dag
vrede en vreugde brengen, u en uw volk.
Ja, Louise, 't is juist om reden van de
spijsbereiding, dat ik wilde dat uw
Leuvensche stoof een oven kreeg.
Toen ik met uw vader zaliger trouwde,
vond die het in den beginne wel een
beetje grootdoenerij dat we uit twee tel
looren aten, en dat ik nogal wat zorg aan
't eten besteedde; dat was goed, meende
hij, voor hen die er goed voor zaten. Maar
ik zei ons eten kost niet meer dan dat
van andere werklui; en de zorg en 't
werk heb ik aan mijn eigenArmer zijn
we er niet door geworden, integendeel
zelfs, en vader zou zijn' disch niet tegen
een koningstafel hebben gewisseld.
En kijk, Louise, iets waar ik u vooral
moet op wijzen: werp niets weg, kind.
Houd enkele hennekens, een dozijn of
min, een geitje, een paar konijntjes, en
daarmede heb je reeds uitweg voor veler
lei afval: die diertjes zullen van dit alles
voedzame eiers, fijne melk en smakelijk
vleesch voor u fabriceeren. Kweek een
zwijntje na 't aardappelrooien: met de
kleine en de aangestoken aardappels en
wat toevoeg kweekt het gemakkelijk, en
rond Kerstdag of Nieuwjaar kunt ge het
inkuipen en er 't heele jaar weelde aan
hebben! Maar als iets nog als menschen-
voedsel kan dienen, maak er geen dieren-
kost van! Die dieren kunnen met ge-
meener waar ook hun fabriek in werking
houden, en met 't goed benuttigen der
overschotten is zooveel uit te sparen.
Afval is voor uw beestjes; maar van
overschotten moet ge geen afval maken:
daar begaan menige werkmansvrouwen
groote flaters in... Uit onkunde gebeurt
het misschien, maar bij mij zaagt ge dat
nooit, en ge moet hierin uw moeder na
volgen, al zeg ik het zelf.
Goed gebruik van alle soorten van
kleine toevoegsels, azijn, ajuin, gepast
zout, wat peper, alles op de rechte plaats
en in gepaste maat, en men eet smakelijk,
staat welgezind van tafel op, en zou wel
aan 't fluiten gaan lijk 'n vogel: ziet ge,
de maag is de sleutel van de moraal, heel
dikwijls, Ja, ja! 't Klinkt wel nog zoo
gemeend na 't eetmaal: «We danken U,
heer om al uw weldaden, die leeft en
heerscht ln alle eeuwen der eeuwen»,
'k Heb dan dikwijls gemonkeld en ge
dacht: «Ja, ja, door mijn spijsbereiding
help ik Hem algelijk een beetje heer-
schen! 't Is echt hoor!
Kijk, ge hebt 's middags boonen op
gediend. Er blijven er nog wat over, niet
genoeg voor een maaltijd. Aan de hen
nen?... Neen, hoor! Wat koude aardappels
erbij, door mekaar geroerd, wat vet erop
zwijnsvet, ja maar eerst wat kokend
water erover, om 't vet dat ge erdoor zult
roeren, te gemakkelijker door 't heele te
verdeelen; wat azijn af proeven om
gepaste hoeveelheid te bepalen; zout, en
als ge wilt, een zeer fijn gekorven ajuintje
salade met een loterham smaakt heel
goed, dat weet ge.
Of ge hebt wat aarappels over. Aan de
hennen?... Neen! Wat ajuin, boter of vet
bruien, er de fijn gesneden aardappels
doorroeren, water bij doen (of een restje
bouillon)goed troebellaten koken,
zout en peper: ge ziet, niet kostelijk, 't Is
eenvoudig en smakelijk. Ock moogt ge
hier wat azijn bijvoegen. Vet en azijn
gaan goed samen, want azijn breekt
het vet (1). 't Is daarom dat men dikwijls
azijn ziet gebruiken waar vet aangewend
wordt. Denkt maar aan de mayonnaise-
saus.
Eki kijk die mayonnaisesaus kan zoo
dikwijls te pas komen bij 't bereiden van
overschotten. Zoo b. v. overschotten van
visch, van vleesch, van groenten, koud
met mayonnaisesaus, dat zal men wel
lusten. Dusdanige gehakte overschotten,
koud met mayonnaise, ln uitgeholde
tomaten, ls 's Zomers een verfrisschend
gerecht.
En azijn komt niet alleen bij mayon
naise te pas of bij vet. 'k Herinner me:
weet ge nog hoe we laatst overschot van
boonensoep weg hodden gezet, was ze
's anderendaags lichtjes zuur geworden;
dat hadt gij voorgeproefd. En toch, wat
heeft men er smakelijk aan geëten, gij
even goed als de anderen! Ik had ze
verbeterd met wat azijn, men smaakte
wel dat ze llch'-jes zuur was, dcch die
lichte zuurheid was juist de oorzaak harer
smakelijkheid. Zelfs kan men erwten- en
vooral boonensoep opzettelijk heel lichtjes
met azijn aanzuren zoo licht dat men
den azijn niet doorsmaakt, maar enkel
den smaak aanvoelt». Ze wint er mach
tig bij. Doch, en vooral 's Zomers, men
doet dit enkel met de hoeveelheid soep,
die men in dezelfde maaltijd zal ge
bruiken; wil men er een deel bewaren,
men neemt dit eerst weg om 't verzuren
te voorkomen.
En zoo kunt ge reeds veel overschotten
benuttigen. We zouden nog kunnen spre
ken over 't gebruik hierbij van room
van melk, de kapvan de melk van
't geitje... Door gehakte overschotten van
vleesch of visch, gebonden met wat blcem,
als ge een restje savooien hebt, dan
kunt ge die groenten met de gehakte
vleeschresten laag om laag in een vuur
vasten schotel schikken met wat
paneermeel of brijzelbrood bestrooid, in
den oven wat laten bakken, 'n Goed ge
recht met gebruineerde aardappelen. Zie,
Louise, dat alles is toch niet kostelijk,
't is enkel kwestie van weten en zorgen.
Ja, koop een keukenboek, dat is goed.
Maar 't voornaamste is de zorg. Zorg, en
ge krijgt er hart voor; en dan, dan zal
't waar zijn: al doende leert men; ge zult
ten slotte 't keukenboek Runnen ontberen:
ge zult uw eigen doenwijzen aangeworven
hebben... 't Is jammer dat in zooveel
werkmansgezinnen de vrouw zoo weinig
om 't bereiden van die spijzen bekommerd
is: ze voelt er ten slotte niets meer voor,
het voedsel ls samengeschoten met een
kruisboogmaar meteen is een brok van
de huiselijke vreugde en huiselijke ge
moedelijkheid mêe geschoten... Dat is
goed voor Amerika: daar gaat men de
geheele maaltijd gereed gemaakt koopen,
maar... men leeft er ook op zijn
Amerikaansch!
Jonge meisjes, die u voorbereidt tot het
stichten van een gezin, volgt de raad
gevingen van Louise's moeder!
Maria Vanhoutte (Wevelgem),
Candidate Landbouwregentes,
O. L. Vrouw-Waver.
(i) Azijn versnelt en verhevigt de verzeeping van
het vet, daar azijnzuur zich met de glycerine van het
vet verbindt en t vetzuur aldus vrij komt; die split
sing kan reeds door de warmte ingezet, en wordt door
de azijnzuurwerking in sterke mate bevorderd.
IBBBBBEBBBBIBBBBBBBBBBBBBBBB
Er bestaan thans 116.000 drankhuizen
in ons land. De krisis heeft hun aantal
niet doen afnemen, integendeel: de jong
ste twee jaar zijn er 15.000 nieuwe bijge
komen.
De meeste van de nieuwe inrichtingen
bevinden zich langsheen de groote we
gen. Buitendien is de uitbreiding ook toe
te schrijven aan het feit dat de private
klubs thans eveneens aan de openingstaks
onderworpen zijn en dus medegerekend
werden.
WAT EEN OUD SCHRIJVER ZEIDE:
«Dronkaards brengen dronkaards voort»
zei Plutarchus, en de geleerden komen
telkens en telkens weer met onderzoekin
gen voor den dag, die dat oude woord tot
waarheid maken.
Dr Legrain vond op 829 afstammelingen
uit dronkaardsgezinnen 21 doodgebo
ren: 18 krankzinnig: 4.5 lichamelijk
zwak; 6.5 teringachtig; terwijl op de
andere 50 nog voorkwamen de minder
waardigen, lijders aan toevallen, enz.
(HBBBËMBBBBBBBBBMBISHBHStiaBit tSBBBBBBBflflBflBBBBBBBBBHBflBSHBB
Ik sta voor een versperring, dik-
gele, slijkerige klei.
Daarachter hanteeren de vereelte
handen der stoere aardbewerkers in
regelmatige rythme, het ruwe mate
riaal.
Nu en dan richten zij hun naar
den grond gebogen lijven eventjes op.
en bezien de voorbijgangers.
Daar zijn stoere, krachtige man
nen bij, echte athleten! Eén echter,
die nu juist geen athleet ls, trekt
mijn speciale aandacht op zich: een
pezig ventje met een grooten bos ste
kelhaar; zijn donkere oogen fixeer
den mij kwaadwillend.
Onachtzaam geleund op zijn schop
roept hij tot zijn buurman opzettelijk
luid genoeg om door mij gehoord te
worden:
Nog 'n luiaard die te veel is op
de wereld!
3n uit vrees dat ik de eer van dat
«vleiend compliment» langs mij heen
voor een ander zou laten, wijst hij
me aan met vinger en hoofdgebaar.
Zijn werkmakker buigt beschaamd
het hoofd, neigt nog dieper naar de
aarde toe en hervat zijn werk.
Ik heb nog zooveel andere kinders
het brood te brokkelen dan dat ik mij
hier langer bij de hondjes uit het
Evangelie» zou ophouden. Doch
gansch de werkploeg wacht in span
ning op het uitwerksel der beleedi-
ging. Juist daarom knoop ik een
praatje aan!
A
Zeg, waar komt ge vandaan.
En waar hebt ge gezien dat ik
lui ben?
Ik, ik werk ten minste!
En ik kreeg den indruk dat hij heel
zijn mond vol honing had toen hij
zelfbewust zegde: Ik, ik WERK ten
minste!
Ge verbeeldt U dus dat ik niets
uithaal omdat ik het gaanpad niet
omwoel? Ik maak ten minste de straat
niet zoo vuil als gij, met uw slijkerige
klei! En nog! Ziehier of ik niet werk!
Ik toon hem mijn handen, waarin
de vele brieven gerangschikt zijn als
genummerde boeken cp de schab.
Kijk nog! Hier! Mijn zakboekje vol
gekrabbeld, met toegestane noodige
afspraken.
O! Ja... maar U hebt toch fijne
witte handen...
Zeer zeker! Moest ik nu naast
U beginnen spitten dan zoudt U me
indelven als een gaanpad!! Had ik
echter geleerd met spade en houweel
om te springen, dan moest ik voor U
niet onder doen!
Nog ik voor U, als ik school ge-
loopen had als gij!
Ah! Juist! Zeer juist, ouwe kerel!
Dat is het net wat ik zeggen wou!
Het werk van den eene moet het
werk van den andere aanvullen en
EERBIEDIGEN! Het lichaam, de
maatschappij heeft niet alleen han
den en voeten noodig, maar ook her
senen, geesten!
A
Nu was de kring rondom mij vol
ledig! Zelfs de ploegbaas was geïn
teresseerd bijgekomen.
Vereerd door de spanning van mijn
auditorium ga ik verder:
Niet alleen is de priester een
luiaard die te veel ls op de wereld,
zooals U dat zoo lief komt te zeg
gen, maar de priester is er even on
misbaar als de zon aan de aarde.
Oh! zoo! zoo! Wat doet hij zoo-
al, dat gij hem onmisbaar noemt?
Ik ga wat nader bij mijn tegen
strever.
Wat hij doet? Luister zeer goed!
Hij zegt tot den aardewerker, den
timmerman, den paswerker, den met
ser, aan ALLENGij werkt? Maar
uw mechanisch gebaar kunt ge ver
edelen indien gij het vereenigt met
het gebaar van Christus! DEN EER
STEN WERKER... Vóór Hem, en bui
ten Hem, tegen den wil ln, bestaan
er niets dan slaven! Hoort ge goed!
SLAVEN!
Niets is er echter zoo schoon als
een werkman, en niets overtreft den
werkman die nu en dan eens in een
onopmerkzaam gebaar de oogen op
waarts heft... daar waar de Hemel
is... Ziedaar, in dat enkel feit, den
adel van het werk; daardoor alleen
wordt het gesublimeerd.
Foert!... Hoevelen doen dat!
schreeuwt de aardewerker, terwijl hij
in een wrokkigen zwaai zijn schop
wegwerpt...
A
De kring wordt Immer dichter!
Voorbijgangers houden stil... Traagjes
aarzelend komt een agent bij en luis
tert.
Er zijn er die dat doen! Er zijn
er die het zullen doen! Immer tal
rijker zullen zij worden. Want er is
enkel heil te vinden in het beleven
van zijn geloof.
Ik word er mij van bewust dat het
uur Vordert.
Daarom laat ik nu mijn individu
op zij en richt mij tot gansch den
groep en met een donderend door
dringende stem roep ik:
Te veel op de wereld, de priester,
die over U gezegd heeft: «Ik doop U
in naam van de H. Drieëenheid.
te veel op de wereld, de priester,
die als een zorgzame moeder uw
kleintjes voorbereidt tot de eerste
ontroerende omhelzing van hun God
in de Communie;
te veel op de wereld, de priester,
die aan hun opkomende driften paal
en perk stelt in naam der tien gebo
den;
te veel op de wereld, de priester,
die uw duurbare zieken gaat opwek
ken door een tactvol bezoek en een
gezellig onderhoudje; die uw ouder
lingen bijstaat ln het beslissend ster
vensuur.
U geeft toch toe dat het wat al te
ver gaat, niet?
A
En nu richt ik mij precies tot het
pezig ventje.
Te veel op de wereld, de priester,
die U zelf misschien eens zal bijstaan
ln uw stervensnood. Want wellicht
zult ge doen zóóals anderen, die, na
dat zij den priester hun gansche le
ven door de goot hebben getrokken,
heel tevreden zijn een van die lui
aards bij zich te weten in die be
nauwde oogenblikken, en die gerust
en getroost den dood ingaan alleen
om reden dat ze gesteund worden door
vrienden- en vaderarmen, die ten
slotte toch priesterarmen zijn.
In afwachting, en niettegenstaan
de ik een luiaard ben, trek ik nu vlug
verder om aan te kloppen bij de ve-
ZIE VERVOLG HIERNEVENS.
Volgende titels zijn uitbetaalbaar aan
pari in de bureelen van de Maatschappij.
1, Elisabethlaan, Brugge, van 9 tot 11.30
uur:
Titels van 1.000 fr.:
1
2
9
34
42
44
45
46
47
56
58
59
60
63
64
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
103
118
142
144
145
148
149
151
154
158
165
166
169
170
171
172
173
174
178
180
181
182
212
213
214
226
229
230
231
232
233
234
235
239
240
241
243
244
245
246
247
265
266
270
271
304
305
307
308
309
310
311
312
315
319
323
326
327
329
333
338
341
343
348
358
416
442
444
447
448
464
465
456
467
470
478
430
437
488
492
493
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
529
530
531
535
544
545
556
557
558
559
597
623
630
631
663
667
671
673
674
697
700
705
706
707
708
709
710
711
714
715
716
719
744
745
748
747
748
749
750
754
758
759
776
777
782
783
789
791
792
803
823
824
826
827
829
839
840
841
842
843
844
861
862
863
364
865
866
867
868
860
870
871
872
876
902
903
904
905
S06
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
322
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
945
951
952
953
954
955 1C00
1011
1012 1014 1032 1036 1038
1040 1041 1C43
1051 1052 1053 1054 1056 1058 1083 1094 1095
1105 1111 1112 1113 1168 1183 1192 1266 1268
1272 1276 1283 1293 1326 1327 1329 1336 1237
1345 1346 1347 1387 1388 1403 1410 1411 1412
1413 1431 1440 1441 1443 1444 1445 1446 1447
1448 1463 1464 1465 1466 1471 1473 1476 1477
1478 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1498
1497 1498 1499 1510 1512 1513 1514 1515 1521
1522 1523 1525 1529 1530 1604 1605 1606 1607
1603 1609 1610 1614 1615 1616 1617 1637 1638
1639 1640 1641 1653 1655 1635 1688 1690 1691
1692 1693 1694 1695 1696 1697 1693 1699 1700
1706 1707 1708 1762 1783 1765 1767 1773 1774
1775 1783 1785 1786 1787 1788 1795 1801 1802
1803 1805 1806 1810 1811 1812 1813 1814 1815
1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1628 1629
1830 1831 1863 1864 1865 1868 1881 1923 1929
1930 1931 1932 1939 1940 1941 1942 1043 1S44
1948 1949 1950,2001 2002 2003 2004 2005 2006
2007 2098 2009 2010 2013 2023 2035 2C40 2041
2042 2043 2056 2057 2058 2060 2061 2063 2066
2067 2105 2106 2107 2116 2117 2121 2122 2147
2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 215S
2157 2158 2161 2168 2169 2201 2212 2218 2221
2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230
2231 2232 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364
2365 2366 2370 2371 2395 2396 2397 2398 2399
2400 2401 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431
2433 2436 2437 2439 2441 2442 2443 2445 2443
2447 2448 2449 2450 2458 2478 2479 2480 2481
2482 2483 2484 2485 2435 2490 2494 2500 2516
2517 2518 2519 2520 2522 2523 2524 2525 2526
2528 2531 2539 2541 2547 2550 2551 2552 2553
2554 2555 2557 2571 2572 2573 2574 2575 2573
2577 2578 2579 2530 2581 2582-83-84-85-86
2587 2588 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596
2597 2599 2600 2601 2602 2603 2604 26C5 2606
2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2618
2621 2622 2630 2637 2642 2657 2658 2659 2(61
2662 2663 2664 2665 2666 2667 2670 2671 2672
2704 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713
2714 2718 2735 2736 2739 2740 2741 2742 2743
2748 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2767
2768 2771 2775 2776 2777 2778 2779 2789 2781
2782 2783 2801 2804 2805 2806 2817 2818 2819
2825 2826 2827 2831 2833 2843 2845 2846 2352
2859 2861 2881 2889 2890 2891 2899 2900 2903
2994 2905 2906 2907 2911 2917 2919 2920 2926
2936 2939 2965 2966 2967 2970 2371 2973 2979
2984 2985 2990 2991 2992 30O1 3003 3004 3009
3010 3014 3022 3026 3029 3060 3061 3062 3063
3064 3065 3067 3069 3070 3071 3101 3112 3113
3114 3121 3124 3131 3139 3142 3144 3145 3148
3147 3148 3171 3173 3175 3182 3185 3186 3187
3188 3189 3190 3191 3231 3232 3233 3234 3:35
3236 3251 3252 3253 3255 3263 3266 3267 3263
3293 3294 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307
33C8 3309 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319
3320 3337 3338 3039 3340 3342 3343 3344 3348
3356 3357 3358 3360 3374 3409 3410 342) 3423
3425 3436 3438 3439 3441 3442 3444 3446 ?:43
3449 3450 3451 3452 3453 3454 3462 3470 3467
3488 3469 34S0 3491 3492 3493 3494 3499 3500
3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510
3511 3512 3513 3514 3515 3516 3534 3537 3538
3539 3540 3541 3593 3597 3625 3626 3640 3S41
3642 3643 3644 3645 3646 3647 3651 3652 3653
3654 3655 3656 3657 3665 3666 3670 3681 37(9
3703 3708 3709 3710 3711 3712 3743 3755 37=3
3758 3759 3760 3769 3813 3814 3815 3616 36:7
3813 3819 3631 3835 3837 3838 3839 3842 3(75
3890 3891 3892 3893 369.4 3895 3896 3897 369
3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3927 3(28
3929 3930 3932 3934 3941 3942 3946 3948 3PP7
3998 4009 4020 4C29 4"0O 4031 4032 4033 4(64
4056 4C64 4077 4079 4090 4081 4084 4085 4(63
4093 4094 4096 4097 4099 41C0 4101 4104 4L9
4119 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147
4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156
4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165
4166 4167 4168 4170 4171 4172 4173 4174 4175
4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4133 4134
4185 4189 4190 4191 4192 4193 4219 4224 4"05
4226 4239 4264 4265 4265 4267 4268 4259 4270
4272 4276 4282 4283 4284 4285 4294 4308 4910
4311 4317 4318 4319 4349 4350 4355 4356 4357
4358 4359 4360 4351 4362 4363 4372 4373 44C4
4409 4440 4441 4442 4460 4461 4458 4460 4884
4491 4503 4504 4510 4511 4512 4514 4515 4516
4519 4520 4521 4555 4555 4557 4558 4559 4560
4576 4577 4578 4589 4590 4591 4592 4593 4594
4595 4600 4605 46r6 4607 4608 4609 4616 4617
4518 4668 4670 45" 4672 4673 4676 4687 4703
47C5 4720 4721 47-3 4729 4730 4731 4739 4740
4747 4749 4773 7474 4779 4787 4783 4790 4791
4792 4793 4794 4302 4807 4808 4810 4813 48)4
4315 4816 4819 4823 4828 4829 4834 4835 4536
4837 4838 4344 4889 4890 4891 4832 4906 4810
4911 4912 4113 4914 4915 4916 4917 4918 4019
4920 4921 13 4900 4931 4932 4933 4934 4935
4936 4938 4039 4940 4941 4942 4943 4944 4945
4948 4949 4950 4951 4956 4957 4564 4965 4906
4937 4970 4971 4972 4973 4975 4976 4993
Titels van 5.000 frank:
5127 5128
5163 5179
5187 5189
5478 5479
5507 5511
5550 5565
5628 5S29
5652 5655
5679 5687
5711 5718
5729 5730
5303 5804
5346 5853
5865 5866
5881 5882
5893 5894
5909 5929
5968 5971
5995 5996
5129 5134
5180 5181
5221 5247
5481 5484
5517 5525
5566 5567
5632 5633
5656 5657
5694 5696
5719 5723
5731 5732
5806 5807
5354 5855
5867 5859
5883 5834
5895 5806
5930 5901
5973 5074
5997 5999
5135 5150
5182 5183
5456 5459
5487 5494
5526 5527
5568 5569
5634 5644
5666 5667
5097 5698
5724 5725
3733 5754
5308 5809
5360 5061
5871 5872
58S5 5886
5397 5898
5957 5958
5975 5980
5154
5184
5470
5503
5536
5584
5646
5668
5700
5726
5759
5810
5862
5873
5887
5899
5959
5991
5155 5)63
5185 5186
5472 5473
5505 5506
5537 5538
5621 5625
5647 5648
5669 5671
5709 5710
5727 5728
5760 5783
5811 5845
5863 5864
5879 5880
5888 5889
5902 5904
5965 5966
5993 5994
Nummers van de trekking 1935 fot op
heden niet ingebracht:
Titel van 1.000 fr. 555
Titel van 5.000 fr. 5659
sierlijk
en mooi
len die op mij wachten. Tot weder*
ziens, vrienden!
99
En ik vertrok, na dat toevallig
openluchtsermoen
Maar terugkeerend langs de klei-
bevuilde straat keek ik eventjes over
de slijkerige versperring...
Mijn aardewerkers voerden een le
vendig, bezield gesprek.
Wie weet!!...
Het graantje in de vet-gele klei ge
worpen zal nu misschien sterven, ora
eensdaags te herleven en honderd
voudig vrucht te dragen...
Naar PIERRE L'ERMIIM.
